Alu i mataupu o loo iai

FESOASOANI MO LE AIGA | TAUSIAINA O FANAU

Aʻoaʻo Lau Fanau Ina ia Finafinau

Aʻoaʻo Lau Fanau Ina ia Finafinau

 Ua tagi lau tama ma faapea mai: “E lē mafai ona ou faia! E faigatā tele! E lē taitai mafai ona ou faia!” Ua amata ona faavaivai i le faia o se galuega faigatā. E te lē fia vaai atu o mafatia lau tama, ae e te manaʻo foʻi e na te iloaina le auala e fesagaʻia ai tulaga faigatā. Po o le a vave ona e fesoasoani atu iā te ia? Pe o le a e tuu ai pea o ia e faavaivai? Po o le a e aʻoaʻoina o ia ina ia finafinau?

Mea e tatau ona e iloa

 E tāua le finafinau. Pe a aʻoaʻo e mātua le la tama e atiaʻe tomai e ala i le galue mamafa, e lē taumatea o le a lelei o ia i le aʻoga, maua le soifua mālōlōina lelei i le tino ma le mafaufau, ma maua ni faiā lelei ma māfana ma isi. I se faaeseesega, pe a lē tuua e mātua a latou fanau e tofo i tulaga faigatā ma mea e lē taulau ai, e masani ona iʻu atu ai fanau i le lotovaivai, manatu e leai ni o latou tomai, ma lē maua ni olaga faamalieina pe a avea ma tagata matutua.

 E mafai ona faamalosia le agaga finafinau. E oo lava i fanau iti, e mafai ona faamalosia lo latou maumauaʻi e fesagaʻia luʻi, ma foʻia faafitauli. Ua iloa mai i se tasi suʻesuʻega, e taumafai malosi se pepe e 15 masina e fai se galuega faigatā, pe a ia mātauina muamua o loo tauivi malosi se tagata matua e fai se galuega mamafa.

 “Ou te manatua le taimi na aʻoaʻo ai laʻu fanau teine e nonoa o la seevae. E lē o se mea e vave ona iloa fai. O taimi uma e nonoa ai o la seevae, e la te faaaluina le 10 i le 15 minute e taumafai e manatua ai le auala e fai ai. Pe a uma a la taumafaiga, ona ou fesoasoani loa lea i ai. Na faaaluina ai ni nai masina ma na iai taimi na fetagisi ai ona o le lē iloa fai, ae na iʻu lava ina la iloa le auala e faia ai. Na ono mafai lava ona faafaigofie laʻu galuega, e ala i le faatau mai i ai o ni seevae e leai ni manoa. Ae i le avea ai ma mātua, o nisi taimi e tatau ona tatou finafinau, ina ia aʻoaʻo ai a tatou fanau e finafinau.”—Colleen.

 E mafai ona faavaivaia le agaga finafinau. E mafai ona faavaivaia ma le lē iloa e nisi mātua le agaga finafinau i a latou fanau. E faapefea? I nisi taimi e vave ona “fesoasoani” atu mātua i le la tama e foʻia se luʻi, ina neʻi lē fiafia pe na te lagona le lē taulau. Ae e iai le itu e lē lelei ai lenā gaoioiga. Na tusi le tusitala o Jessica Lahey e faapea: “O taimi uma e tatou te foʻia ai se tulaga faigatā e fesagaʻia e le fanau, e tai pei ua tatou faailoa atu iā i latou, tatou te talitonu e lē mafai ona latou fesagaʻia lenā luʻi.” a O le ā le iʻuga? O le a vave ona faavaivai le fanau pe a fesagaʻia ni luʻi i le lumanaʻi, ona e manatu e latou te manaʻomia se tagata matua e fesoasoani iā i latou i taimi uma.

Nai lo o le “taofia” o lau tama mai i le faia o se galuega faigatā, e mafai ona e aʻoaʻoina o ia ina ia finafinau

Mea e mafai ona e faia

 Faalaeiau e galue mamafa. E mafai ona toleni e mātua fanau e finafinau, e ala i le avatu iā i latou o ni feʻau e talafeagai ma lo latou matutua. O se faataʻitaʻiga, o le fanau lāiti e leʻi oo i le tausaga e aʻoʻoga ai, e mafai ona latou faavasegaina tagamea ma teu a latou meataalo. O le fanau iti ua aʻoʻoga, e mafai ona latou teuina faatau, faatulaga ma faamamā le laulau ʻai, tiaʻi le lapisi, ma faamamā ni mea ua palapalā. O fanau talavou e mafai ona latou faia feʻau mamafa e pei o le faamamā ma faaleleia ni mea ua faaleagaina. Atonu e lē o taimi uma e fiafia ai le fanau e fai feʻau, ae e tele aogā e latou te maua pe a toleni i latou e mātua e fesoasoani e fai feʻau i le fale mai lava a o lāiti. E faapefea ona latou maua ai aogā? O le a latou masani ai i le auala e galulue mamafa ai, ma o le a fesoasoani e latou te lē faavaivai ai, pe a feagai ma ni tulaga faigatā pe a avea ma tagata matutua.

 Mataupu silisili o le Tusi Paia: “E iai aogā o so o se ituaiga o galuega mamafa.”—Faataoto 14:23.

 “Aua le avatuina ni galuega i le fanau e tau lava ina faaalu ai lo latou taimi. E leai se tasi e fiafia ai, e oo lava i le tamaitiiti. Ia tuu i ai se galuega aogā. Pe afai e laʻitiiti lau tama, ia tuu i ai e na te faamamāina le pefu o meafale e mafai ona au i ai. Pe afai o loo e fufuluina le taavale, tuu i ai e na te faamamāina vaega e faigatā ona e punou i ai. Ia vave foʻi ona e faamālō i ai mo ana galuega mamafa.”—Chris.

 Ia fesoasoani i lau tama a o ia faia se galuega faigatā. O nisi taimi e fiugofie le fanau pe a latou lē iloa le auala e faia ai se galuega. Pe a e aʻoaʻoina la i lau tama le tomai e faia ai se galuega, ia faataʻitaʻi le auala lenei: Muamua, ia e faia le galuega a o vaavaai atu lau tama. Pe a uma, ona lua faia faatasi lea. Pe a māeʻa lenā, tuu i lau tama le galuega e na te faia a o e vaavaai atu, ma avatu le fesoasoani e na te manaʻomia. Ona tuu loa lea i lau tama e na te faia na o ia le galuega.

 Mataupu silisili o le Tusi Paia: “Auā ua ou faia le faaaʻoaʻoga mo outou, o lea, e pei ona ou faia iā te outou, e tatau foʻi ona outou faia faapea.”—Ioane 13:15.

 “Ua ou iloa mai i le avea ma se matua, e tatau ona tatou faataatia se faaaʻoaʻoga lelei, pe a tatou mananaʻo e atiaʻe i a tatou fanau le finafinau. E tatau ona tatou faaalia le uiga lea e tatou te mananaʻo e latou te atiaʻe.”—Doug.

 Ia fesoasoani i lau tama ia iloa, o se mea masani le feagai ma tulaga faigatā ma le lē taulau. Ia faamatala i ai se taimi na e fesagaʻia ai se tulaga faigatā, ae na e maua aogā ona o lou lē faavaivai. Ia faailoa i ai, o se mea masani le faigatā ona fai o se mea fou, ma o le faia o ni mea sesē e mafai ona aʻoaʻoina mai ai ni lesona. Ia faamautinoa atu i ai, e lē suia lou alofa iā te ia, pe a lē taulau i le faia o se mea. E pei lava ona tupu se maso o le tino pe a tele ina faaaogā, e faapena foʻi ona faamalosia le finafinau o lau tama, pe a tuu i ai le avanoa e fesagaʻia ai e ia lava luʻi. Pe a feagai la lau tama ma se luʻi, nai lo o le vave ona e fesoasoani i ai e foʻia, ia tuu i ai se taimi e faia ai ni ana taumafaiga, e tusa pe e na te lagona ai le lē fiafia. Ua taʻua i le tusi How Children Succeed: “O le auala sili e toleni ai se talavou e avea o se tagata malosi ma matua i le mafaufau, o le taumafai lea e fai se mea e ono lē mafai ona ia faia.”

 Mataupu silisili o le Tusi Paia: “E lelei i le tagata ona tauaveina le avega a o talavou o ia.”—Auega 3:27.

 “Pe a tuu le avanoa i lau tama e faia ai ana taumafaiga e fesagaʻia se tulaga faigatā, ma lona iloa o loo e nofosauni e fesoasoani atu, o le a ia maua ai aogā. O le a mou atu lenā tulaga faigatā pe a mavae sina taimi, ma e lē gata ua ia maua le tomai e fesagaʻia ai, ae ua ia mautinoa ai foʻi e maua aogā pe a finafinau pea.”—Jordan.

 Ia faamālō i ai mo ana taumafaiga, ae e lē o le atamai. O se faataʻitaʻiga, nai lo o le faapea atu: “Mālō lava mo le suʻega! E ese lou poto,” ia faapea atu, “Mālō lava mo le suʻega! E ese loʻu fiafia ona o lou toʻaga e fai au meaaʻoga mo le suʻega.” Aiseā e tāua ai le faamālō i taumafaiga nai lo o le atamai? O le viiviia o le atamai o le fanau, ua taʻua e Dr. Carol Dweck “o le a latou lagona ai le lē mautonu pe a feagai ma se tulaga faigatā, pe sesē foʻi se mea e latou te faia. Pe a mananaʻo mātua e faia se mea lelei mo le fanau, o le mea sili e latou te faia, o le aʻoaʻo lea o i latou e fesagaʻia luʻi, ia aʻoaʻo ni lesona mai i a latou mea sesē, ia galulue mamafa, ia saʻili ni auala fou e fai ai ni mea, ma faaauau ona aʻoaʻoina ni mea fou. O le faia faapea, o le a lē faia ai e le fanau ni mea ina ia maua ai le viiga.” b

 Mataupu silisili o le Tusi Paia: ʻE tofotofoina le tagata pe a viiviia o ia.’—Faataoto 27:21.

a Mai i le tusi The Gift of Failure.

b Mai i le tusi Mindset.