TALAAGA O LE SOIFUAGA
Iʻuga Lelei o Laʻu Auaunaga Faataimi Atoa
Pe a toe mafaufau i laʻu auaunaga faataimi atoa i le 65 tausaga ua mavae, ou te faapea atu sa matuā olioli loʻu olaga, e ui lava sa iai taimi na ou faanoanoa ma lotovaivai ai. (Sala. 34:12; 94:19) Peitaʻi, o se olaga e sili ona faamalieina ma tauia.
IĀ Setema 7, 1950, na avea ai aʻu ma sui o le aiga Peteli i Brooklyn. I lenā taimi, sa faia aʻe le aiga i uso ma tuafāfine e 355 mai i le tele o atunuu eseese. E amata mai i le 19 agaʻi i le 80 o latou tausaga, ma o le toʻatele o i latou o Kerisiano faauuina.
AMATA ONA AUAUNA IĀ IEOVA
Na aʻoaʻoina aʻu e loʻu tinā ia auauna i lo tatou “Atua fiafia.” (1 Timo. 1:11) Sa auauna loʻu tinā iā Ieova a o oʻu laʻitiiti lava. Iā Iulai 1, 1939 ina ua sefulu oʻu tausaga, sa ou papatiso ai i se fonotaga matagaluega i Columbus i Nebraska, i le Iunaite Setete. Pe tusa ma le selau i matou na potopoto i se fale mautotogi, e faalogologo i le lauga na tāina mai i se record, e faamatuaina o le “Fascism or Freedom” (Faiga Faatautalatasi po o le Saʻolotoga), na tauaaoina e Joseph Rutherford. Ina ua oo i le ʻafa o le lauga, sa faapotopoto se vaega o tagata ua matuā feita, i fafo o le fale sa faia ai le fonotaga. Na latou ō mai faamalosi i totonu ma taofia le fonotaga, ma tutuli ese i matou mai i le aai. Na matou faapotopoto i le fale o se uso e lē mamao ese mai i le aai, ma faalogologo ai i le polokalame atoa. E lē mafai ona galo iā te aʻu le aso na ou papatiso ai.
Sa taumafai malosi loʻu tinā e tausia aʻe aʻu i le upu moni. O loʻu tamā o se tagata lelei, ae sa itiiti lona naunau i mataupu tau tapuaʻiga po o soʻu lelei faaleagaga. E ui i lea, na ou maua le tele o faalaeiauga mai i loʻu tinā, ma uso ma tuafāfine i le Faapotopotoga a Omaha.
SUIGA I LE OLAGA
Ina ua lata ina ou faauu mai i le aʻoga, sa manaʻomia ona ou filifili pe faapefea ona faaaogā loʻu olaga. I tuuaga taʻitasi o le aʻoga, sa ou paeonia lagolago faatasi ma nisi o laʻu ʻautupulaga.
O John Chimiklis ma Ted Jaracz, o ni uso talavou nofofua faatoʻā uma lava ona faauu mai i le vasega lona fitu i le Aʻoga o Kiliata. Na tofia i laʻua i le galuega femalagaaʻi i lo matou vaipanoa. Sa faateʻia aʻu ina ua ou iloa ane e na o le taʻi 20 ma ona tupu o la tausaga i lenā taimi. E na o le 18 oʻu tausaga i lenā taimi, ma ua toeitiiti ona ou faauu mai lea i le aʻoga. Ou te manatua le taimi na fesili mai ai le uso o Chimiklis po
o le a faapefea ona faaaogā loʻu olaga. Ina ua ou faailoa atu i ai, na ia uunaʻia aʻu: “Ioe, ia e auai nei loa i le auaunaga faataimi atoa. E te lē iloa po o ā nisi faaeaga e te ono maua i le lumanaʻi.” Na aogā lenā fautuaga iā te aʻu, faapea a la faaaʻoaʻoga. Ina ua uma loʻu faauuga, na amata loa ona ou paeonia i le 1948.AUAUNA I LE PETELI
Iā Iulai 1950, na matou malaga faatasi ai ma oʻu mātua e auai i le tauaofiaga faavaomalo, na faia i le Yankee Stadium i le Aai o Niu Ioka. I lenā tauaofiaga, na ou auai ai i se fono mo ē fia auauna i le Peteli. Na ou lafo atu se tusi talosaga e fia auauna i le Peteli.
E ui e leʻi teena e loʻu tamā laʻu paeonia ma loʻu nofo ai i lo matou fale, ae sa manatu o ia e tatau ona ou fesoasoani i le totogiina o meaʻai ma isi mea i le fale. I se tasi aso i le amataga o Aokuso 1950, na ou alu ai e suʻe saʻu galuega. Peitaʻi, na ou afe muamua e siaki le matou pusa meli, ma maua ai se tusi mai i Brooklyn sa tusia e Nathan H. Knorr e faapea: “O lea ua maua lau tusi talosaga mo le Peteli. Ou te mautinoa e te lotomalie e auauna pea i le Peteli i lou olaga atoa. O lea, ia talaaao mai i le Peteli iā Setema 7, 1950, i le tuatusi numera 124 Columbia Heights i Brooklyn i Niu Ioka.”
Ina ua mānava mai loʻu tamā i lenā aso, na ou taʻu atu i ai ua maua laʻu galuega. Na fiafia ma fesili mai po o fea. Na ou tali atu, “i le Peteli ae e $10.00 (USD) i le masina.” Sa faateʻia o ia ae na faapea mai, afai o le mea lea ua ou filifilia, ia fai i le mea e gata ai loʻu mafai. E leʻi umi ae papatiso o ia i le 1953, i le tauaofiaga na faia i le Yankee Stadium.
Sa ou fiafia ina ua valaaulia foʻi laʻu paga paeonia o Alfred Nussrallah i le Peteli i lenā lava taimi, ma sa ma ō faatasi i le Peteli. Mulimuli ane na faaipoipo o ia, na la auai ma lana avā o Joan i Kiliata ma tofia e auauna o ni misionare i Lepanona, ma mulimuli ane galulue i le galuega femalagaaʻi i le Iunaite Setete.
FAAEAGA I LE PETELI
Na ou galue muamua i le Matagaluega e Tuufaatasia tusi. O le uluaʻi tusi na ou galue ai e taʻua What Has Religion Done for Mankind? Ina ua mavae le valu masina i lenā Matagaluega, ona tofia lea o aʻu e galue i le Matagaluega o le Auaunaga, i le taʻitaʻiga a le uso o Thomas J. Sullivan. O se faaeaga le galulue faatasi ma ia, ma na ou maua aogā mai i lona atamai ma le tofā mamao faaleagaga, na ia maua mai i le faalapotopotoga i le tele o tausaga.
Ina ua mavae le toetoe tolu tausaga i le Matagaluega o le Auaunaga, na faapea mai Max Larson, o le ovasia o le fale lomitusi, o loo fia talanoa le uso o Knorr iā te aʻu. Na ou taumānatu pe e iai saʻu mea sesē na fai. Ae na uma loʻu popole ina ua talanoa mai Knorr, e na te fia iloa po o iai saʻu fuafuaga e tuua le Peteli i se taimi i le lumanaʻi. Sa ia manaʻomia se tasi e galue i lona ofisa mo sina taimi, ma e na te fia iloa pe e mafai ona ou taulimaina lenā faaeaga. Na ou faailoa atu i ai e leai saʻu fuafuaga e tuua le Peteli, ma o se faaeaga iā te aʻu le galue ai i lona ofisa mo le isi 20 tausaga.
Sa masani ona ou mafaufau, e lē mafai ona ou totogiina le tele o tomai ma toleniga na ou aʻoaʻoina mai i uso o Sullivan ma Knorr, faapea isi i le Peteli e pei o Milton Henschel, Klaus Jensen, Max Larson, Hugo Riemer ma Grant Suiter. *
Sa maopoopo le auala na faatino ai e uso na matou galulue faatasi, a latou galuega i le faalapotopotoga. O Knorr o sē e galue mamafa ma e manaʻo ia agaʻigaʻi i luma le galuega o le Malo i le tele e mafai ai. Sa faigofie iā i matou na galulue i lona ofisa ona talanoa atu iā te ia. E tusa foʻi pe e eseese o matou manatu i se mataupu, ae sa mafai lava ona faamatala atu i ai o matou manatu, ma e na te maufaatuatuaina pea i matou.
I se tasi aso, na talanoa mai ai Knorr e tāua ona uaʻi atu i le taulimaina o mea e manatu i ai o ni galuega lāiti. Na ia taʻua, a o avea o ia ma ovasia o le fale lomitusi, sa masani ona vili mai le uso o Rutherford ma faapea mai: ʻUso Knorr, ou te manaʻomia ni titina mo penitala i luga o laʻu kesi. Ia e sau i le taumafataga o le aoauli ma aumai.’ O le mea muamua lava na faia e Knorr, o le alu lea e aumai ni titina, ona tuu lea i le taga o lona ofu. Pe a oo i le aoauli, ona ia tuu lea i luga o le laulau a Rutherford. E ui o se galuega itiiti ae sa aogā iā Rutherford. O lea na faapea mai ai Knorr: “Ou te manaʻomia ni penitala maʻai i luga o laʻu kesi. Faamolemole ia faamautinoa o loo iai ni penitala i laʻu kesi i taeao uma.” E tele tausaga sa ou faia ai lenā galuega.
Sa masani ona fautua mai Knorr, e tāua ona faalogo lelei pe a talosagaina e fai se galuega patino. I se tasi aso, na ou lē taulau ai i lea tulaga, ina ua ia aumaia ni faatonuga maʻoti i le auala e taulima ai se galuega patino. O le iʻuga, sa ou matuā faanoanoa ona ua ou faalumaina o ia. Na ou tusia se tusi puupuu e faailoa atu ai loʻu matuā salamō, ma e sili pe a sui se isi aʻu galuega. Mulimuli ane i lenā taeao, na sau Knorr ma faapea mai: “Robert, o lea ua ou maua lau tusi. Ua uma ona ta talanoa e faatatau i lau mea sesē na fai. Ou te mautinoa o le a e faalogo lelei i le isi taimi i le lumanaʻi. Ta ō loa e toe faaauau ta galuega.” Sa ou matuā talisapaia lona onosaʻi ma le agalelei.
UA OU FIA FAAIPOIPO
Sa ou mafaufau e tumau ai i laʻu auaunaga i Peteli ina ua mavae le valu tausaga. Peitaʻi na suia lenā tulaga. I le tauaofiaga faavaomalo i le Yankee Stadium ma le Polo Grounds i le 1958, na ma toe feiloaʻi ai ma Lorraine Brookes. Sa ou feiloaʻi muamua iā te ia i le 1955, a o paeonia i Montreal i Kanata. Sa ou mātauina lona naunau i le auaunaga faataimi atoa, ma lotomalie e auauna i so o se mea e auina i ai e le faalapotopotoga a Ieova. O lona sini e fia auai i le Aʻoga o Kiliata. I le 1956 ina ua 22 ona tausaga, na talia ai loa o ia e auai i le vasega lona 27. Ina ua faauu, sa tofia o ia e auauna o se misionare i Pasili. I le 1958, na toe amata ai le ma masaniga ma ia talia ai laʻu talosaga e ma te faaipoipo. Na ma fuafua e faaipoipo i le tausaga e sosoo ai, ma faamoemoe e ma te auai faatasi i le auaunaga faamisionare.
Ina ua ou faailoa atu iā Knorr laʻu fuafuaga, na fautua mai o ia e ao ona ma faatali mo le isi tolu
tausaga, ona ma faaipoipo lea ma auauna ai i le Peteli i Brooklyn. I na taimi, ina ia faaauau ona galulue se ulugalii i le Peteli pe a uma ona faaipoipo, e tatau ona 10 tausaga pe sili atu talu ona auauna le tasi o i laʻua i le Peteli, a o le isi e tolu tausaga pe sili atu foʻi. O lea, na lotomalie ai Lorraine e auauna i le Peteli i Pasili mo le lua tausaga, ae tasi le tausaga i Brooklyn a o ma leʻi faaipoipo.E pau le auala na ma fesootaʻi ai i uluaʻi tausaga e lua talu ona ma faamau, o tusi e lafo i le meli. I na taimi sa taugatā telefoni ma e leai foʻi ni imeli. Iā Setema 16, 1961, na ma faaipoipo ai ma o se faaeaga le faia e le uso o Knorr o le lauga o la ma faaipoipoga. E foliga mai na umi se taimi na ma faatalitali ai. Peitaʻi, e ma te ioe i le aogā o le faatalitali, auā ua silia nei i le 50 tausaga talu ona ma faaipoipo, ae o loo matuā faamalieina i maʻua ma maua pea le fiafia.
FAAEAGA I LE AUAUNAGA
I le 1964, sa tofia ai aʻu o se ovasia o le sone e asiasi i isi atunuu. I na taimi, sa leʻi mafai ona ō avā i na faigāmalaga. Peitaʻi i le 1977, na amata ai ona malaga faatasi avā ma a latou tane. I lenā tausaga, na matou malaga faatasi ai ma Grant ma Edith Suiter e asiasi i ofisa o lālā i Siamani, Oseteria, Eleni, Kuperu, Take ma Isaraelu. E pe ā ma le 70 atunuu na ou asiasi i ai.
Sa ma asia Pasili i le galuega o le sone i le 1980. O se tasi o aai na aofia ai i lea faigāmalaga, o Belém, lea e tū latalata i le ekueta ma sa auauna ai Lorraine o se misionare. Na ma asiasi atu foʻi i uso i le aai o Manaus. Na ou faia se lauga i se fale taalo, ma na ma mātauina ai se vaega o tagata o loo nonofo faatasi, ae e lē faia tū masani a tagata Pasili, o le sogi lea o fafine i le alafau o le isi, ae faafeiloaʻi e uso le isi e ala i le faatalofa. Aiseā?
O i latou o o tatou uso pele mai i le nofoaga o lepela, lea e tū i le ogatotonu o le vaomatua o le Amasone. Ina ia puipuia isi, e lē tatau ona latou paʻi atu i so o se tasi i le aofia. Sa matuā pāʻia o matou loto i le vāai atu iā i latou, ma e lē mafai ona galo o latou foliga fiafia. Ua moni ai fetalaiga a Ieova i le Isaia 65:14: “O le a alalaga aʻu auauna i le fiafia ona o le lelei o o latou loto.”
SE OLAGA TAUIA MA AOGĀ
E masani ona ma toe mafaufau i le ma auaunaga iā Ieova, i le silia i le 60 tausaga ua teʻa. Maʻeu lo ma fiafia i faamanuiaga ua ma maua, ona o le faataga o Ieova e taʻitaʻia i maʻua e ala mai i lana faalapotopotoga. E ui e lē o toe mafai ona ou malaga e asia isi atunuu, ae o loo oʻu galue pea o se fesoasoani i le Vaega Pule, e galulue faatasi ma le Komiti o Sooupu ma le Komiti o le Auaunaga. Ou te matuā talisapaia le faaeaga o le faia o se sao itiiti i lenei auala, e lagolago ai le ʻauuso i le lalolagi aoao. E ma te maofa pea i le faatuputupulaʻia o le aofaʻi o uso ma tuafāfine talavou o loo auauna faataimi atoa, ma o loo pei o latou manatu o Isaia o lē na faapea mai: “O aʻu lenei! Inā auina atu ia aʻu.” (Isa. 6:8) O le toʻatele o nei talavou, ua faamaonia ai le moni o upu a le ovasia matagaluega, o lē na faapea mai: “Ioe, ia e auai nei loa i le auaunaga faataimi atoa. E te lē iloa po o ā nisi faaeaga e te ono maua i le lumanaʻi.”
^ pala. 20 Mo talaaga o soifuaga o nisi o nei uso, tagaʻi i le Watchtower i le faa-Peretania: Thomas J. Sullivan (Aokuso 15, 1965); Klaus Jensen (Oketopa 15, 1969); Max Larson (Setema 1, 1989); Hugo Riemer (Setema 15, 1964); and Grant Suiter (Setema 1, 1983).