1, 2. O le ā le sini o Kerisiano uma? Aumai se faataʻitaʻiga.

PE A filifilia e se avā ni fualaau ʻaina mai i le maketi, e na te lē faatauina i taimi uma fualaau ʻaina lapopoʻa po o fualaau taugofie. Nai lo o lea, e na te filifilia le fualaau ʻaina ua pula ma manaia i le tofo. E na te filifilia le fualaau ʻaina ua matua lelei.

² I se tulaga talitutusa, e silasila mai le Atua i le matutua o ana auauna. E lē o le matutua i le itu faaletino ae o le itu faaleagaga. O le sini o se Kerisiano ia avea ma auauna taʻumatuaina a Ieova. E tusa po ua māeʻa ona tuuina atu ma papatiso se tasi, ae e faaauau pea ona ia tuputupu aʻe faaleagaga. Na tusi le aposetolo o Paulo e faatatau i le manaʻomia ona matutua faaleagaga o Kerisiano i Efeso. Na ia faalaeiauina i latou e taumafai ina ia ʻtasi i latou uma i le faatuatuaga, ma le poto saʻo e faatatau i le Alo o le Atua, ia oo ina avea ma tagata matua, ina ia atoatoa lona matua e pei o Keriso.’—Efe. 4:13.

3. O le ā le tulaga o le faapotopotoga i Efeso, lea e pei foʻi o aso nei?

³ I le taimi na tusi atu ai Paulo i Efeso, ua māeʻa ona faavae  le faapotopotoga i inā. O le toʻatele o soo ua matutua faaleagaga. Peitaʻi, o nisi na manaʻomia pea ona taumafai e ausia lenā tulaga. E faapena le tulaga o Molimau a Ieova i aso nei. O le toʻatele o uso ma tuafāfine ua leva ona auauna i le Atua, ma ua matutua faaleagaga. Peitaʻi, e lē o tagata uma ua oo i lenā tulaga. O se faaaʻoaʻoga, e papatiso i tausaga taʻitasi le toʻatele o tagata fou, ma e manaʻomia ona latou taumafai e matutua faaleagaga. Ae faapefea oe?—Kolo. 2:6, 7.

4, 5. O ā vala e eseese ai Kerisiano e matutua faaleagaga, ae o ā vala e tutusa ai? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

⁴ Pe a e iloiloina fualaau ʻaina i le maketi, e eseese uma o latou foliga. Peitaʻi, e iai ni vala e tutusa uma ai e iloa ai ua pula. I se tulaga talitutusa, o Kerisiano matutua faaleagaga e eseese o latou atunuu, talaaga, soifua mālōlōina, matutua, ma tomai. E eseese foʻi o latou uiga ma aganuu. E ui i lea, o i latou e tuputupu aʻe faaleagaga ua latou atiaʻe uiga e iloa ai ua matutua faaleagaga. E faapefea?

⁵ O se auauna a Ieova e matua faaleagaga, e faaaʻoaʻo iā Iesu ma ʻmulimulituʻi i ona tulaga aao.’ (1 Pete. 2:21) O le ā le mea e sili ona tāua na faamatilatila mai e Iesu? O le alofa lea iā Ieova ma le loto atoa, ola atoa, ma le mafaufau atoa, ma ia alofa atu i tuaoi e pei ona e alofa iā te oe lava. (Mata. 22:37-39) E taumafai se Kerisiano e matua faaleagaga e faatatau lenā fautuaga. E atagia mai i lona olaga lona faatāuaina o lana faiā ma Ieova, faapea lona alofa lē manatu faapito i isi.

6, 7. (a) O ā nisi o uiga e iloa ai se Kerisiano e matua faaleagaga? (e) O le ā o le a tatou iloiloina?

⁶ Ua tatou malamalama o le alofa, o se tasi o vala o le fua o le agaga paia lea e faaalia e se Kerisiano ua matua faaleagaga. (Kala. 5:22, 23) E tāua foʻi isi vala o le fua o le agaga e pei o le agamalu, amio pulea, ma le faapalepale. E fesoasoani na uiga iā te iā e onosaʻi ai i tulaga faigatā, ma lē mou atu lona faamoemoe pe a tulaʻi mai mafatiaga. Pe a faia ana lava suʻesuʻega, e na te saʻilia taʻiala faale-Tusi Paia e fesoasoani iā te ia e iloa ai le eseesega o le lelei ma le leaga. O lea, e iloa lona matua faaleagaga pe a faia ana filifiliga. O se faaaʻoaʻoga, e mulimuli o ia i lona lotofuatiaifo ua uma ona aʻoaʻoina i le Tusi Paia. E faaalia le lotomaulalo o se Kerisiano e matua faaleagaga, i le iloaina e sili atu ala ma tapulaa a Ieova nai lo o ona manatu. * E maelega o ia e talaʻi le tala lelei ma saosaolaumea i le autasi o le faapotopotoga.

⁷ Po o le ā lava le umi talu ona tatou auauna iā Ieova, e tatau ona tatou iloiloina le fesili lenei, ʻPe e iai ni vala o loʻu olaga e manaʻomia ona suia ina ia ou mulimulituʻi ai i le faaaʻoaʻoga a Iesu, ma agaʻigaʻi i luma faaleagaga?’

8. Na faapeʻī le malamalama o Iesu i le Tusi Paia?

⁸ Sa matuā malamalama lelei Iesu i le Afioga a le Atua. A o 12 ona tausaga, sa mafai lava ona ia fetufaaʻi ma aʻoaʻo i le malumalu i mataupu faaleagaga. “Ua matuā ofo i latou uma o ē ua faalogologo iā te ia i lona malamalama ma ana tali ua fai atu.” (Luka 2:46, 47) A o faagasolo le  faiva a Iesu, sa lē mautali i latou na tetee ane i le auala na ia faaaogāina ai le Afioga a le Atua.—Mata. 22:41-46.

9. (a) O le ā le auala e suʻesuʻe ai le Tusi Paia e tāua mo se tasi e fia tuputupu aʻe faaleagaga? (e) O le ā le fuafuaga o le suʻesuʻeina o le Tusi Paia?

⁹ E tusa ai ma le faaaʻoaʻoga a Iesu, o se Kerisiano e manaʻo e tuputupu aʻe faaleagaga e taumafai e malamalama lelei i le Tusi Paia. E faaauau ona ia suʻesuʻe loloto i ai, ma iloa “o meaʻai aano e mo tagata matutua ia.” (Epe. 5:14) O se Kerisiano e matua faaleagaga, e manaʻo e iloa le “poto saʻo e faatatau i le Alo o le Atua.” (Efe. 4:13) Pe e iai sau faasologa e faitau ai le Tusi Paia i aso taʻitasi? Pe e te mulimuli i se faasologa e faia ai au lava suʻesuʻega, ma fai taumafaiga e faaavanoa se taimi i vaiaso taʻitasi mo le tapuaʻiga a le aiga? A o e iloiloina le Afioga a le Atua, ia e mataala i taʻiala faale-Tusi Paia e fesoasoani iā te oe e malamalama lelei ai i manatu ma faalogona o Ieova. Pe a māeʻa, ona taumafai lea e faatatau na taʻiala, ma faalagolago i ai pe a faia au filifiliga, ma atili ai ona e mafuta vavalalata atu iā Ieova.

10. E faapefea i mea ua iloa e se Kerisiano e matua faaleagaga ona aafia ai lona olaga i aso faisoo?

¹⁰ E faia e se Kerisiano e matua faaleagaga mea e sili atu, nai lo o le mauaina o le poto. E faaopoopo atu i mea ua ia iloaina, e tatau ona ia naunau i ala o Ieova ma mataupu silisili. E iloa lenā naunau, i le auala e faatulaga ai mea e sili ona tāua i lona olaga, lea e ōgatusa ma le finagalo o le Atua nai lo o faanaunauga faaletagata. E lē gata i lea, ua ia “tuu ese” ona uiga ma  ana amioga tuai. A o faia e se Kerisiano na suiga, o le a ia ofu i le tagata fou po o uiga o Keriso, lea na “foafoaina e tusa ma le finagalo o le Atua, i le amiotonu moni ma le faamaoni.” (Faitau le Efeso 4:22-24.) Na tusia le Tusi Paia i le taʻitaʻiga a le agaga paia. Pe a faalolotoina le iloa ma le naunau o se Kerisiano i tapulaa a le Tusi Paia, o le a tatala atu lona loto ma lona mafaufau e taʻitaʻia e le agaga paia. E saosaolaumea lenā vala i lona tuputupu aʻe faaleagaga.

11. Na faapeʻī feutagaʻiga a Iesu ma lona aiga ma ona soo?

¹¹ I le avea o Iesu o se tagata lelei atoatoa, sa siʻomia o ia e tagata e lē lelei atoatoa. Sa tausia aʻe o ia e ni mātua e lē lelei atoatoa, ma sa ia mafuta i le tele o tausaga ma lona aiga e lē lelei atoatoa. E oo lava i ona soo na vavalalata iā te ia, sa aafia i latou i le agaga fiasili ma le faumālō lea sa taatele i lenā taimi. O se faaaʻoaʻoga, i le pō a o leʻi maliu Iesu, na ʻfefinauaʻi ai i latou po o ai o i latou e sili.’ (Luka 22:24) Sa mautinoa e Iesu o le a tuputupu aʻe faaleagaga ona soo lē lelei atoatoa ma faavaeina se faapotopotoga e autasi. I lenā lava afiafi, na tatalo ai Iesu ina ia autasi ona aposetolo, ma talosaga atu i lona Tamā i le lagi: “Ia tasi i latou uma e pei o oe le Tamā e autasi ma aʻu, o aʻu foʻi e autasi ma oe, ina ia autasi foʻi i latou ma i taʻua, . . . ina ia tasi i latou e pei ona tasi i taʻua.”—Ioa. 17:21, 22.

12, 13. (a) Ua faapefea ona faamatilatila i le Efeso 4:15, 16 le manaʻomia ona faatupuina o le autasi i le faapotopotoga? (e) Na faapefea ona foʻia e se uso sona vaivaiga, ma taumafai e atiaʻe le autasi?

¹² E faatupuina e se auauna taʻumatuaina a Ieova le agaga autasi i le faapotopotoga. (Faitau le Efeso 4:1-6, 15, 16.) O le sini o tagata o Ieova ia “fesootaʻi lelei” ma ia galulue soosootauʻau. E tusa ai ma le Afioga a Ieova, e tatou te manaʻomia le lotomaulalo ina ia maua ai le autasi. O se uso po o se tuafafine e matua faaleagaga, e lotomaulalo e galue ina ia maua le autasi, e tusa pe feagai ma tulaga lē lelei atoatoa o isi. O le ā le auala e te tali atu ai i tulaga lē lelei atoatoa o isi i le faapotopotoga? E faapeʻī lau tali atu pe a faatigā mai se tasi o le faapotopotoga iā te oe? Po o lau masani le lē tautala atu i lenā tagata? Po o lau masani o le taumafai lea e faalelei lenā faiā? O se Kerisiano e matua faaleagaga e taumafai malosi e foʻia faafitauli, nai lo o le faatupuina o faafitauli.

¹³ Seʻi manatu i le faaaʻoaʻoga a Uwe. Sa masani ona tigā ona faalogona ona o vaivaiga o uso ma tuafāfine. O lea na ia filifili ai e faaaogā le Tusi Paia ma le tusi Insight on the Scriptures e iloilo ai le olaga o Tavita. Aiseā na ia filifilia ai Tavita? Talu ai sa feagai foʻi Tavita ma faafitauli mai isi auauna a Ieova. O se faaaʻoaʻoga, sa taumafai le tupu o Saulo e fasioti o ia, na mananaʻo nisi tagata e fetogi o ia i maa, ma e oo lava i le avā a Tavita na faifai iā te ia. (1 Samu. 19:9-11; 30:1-6; 2 Samu. 6:14-22) Peitaʻi, e leʻi faatagaina e Tavita amioga a isi e faavaivaia ai lona alofa mo Ieova. E lē gata i lea, sa faaalia e Tavita le alofa mutimutivale, o se uiga na manaʻomia ona atiaʻe e le uso. O mea na ia aʻoaʻoina na suia ai lana vaaiga i tulaga lē lelei atoatoa o uso talitonu. Ua ia lē toe teulotoina a latou mea sesē. Nai lo o lea, ua ia taumafai e saosaolaumea i le autasi o le faapotopotoga. Pe e lē o lou sini foʻi  lenā o le faaauilumaina o le autasi i le faapotopotoga?

14. O ai na filifilia e Iesu e avea ma ana aumea?

¹⁴ Sa faauō atu Iesu i tagata. Sa fiafia tagata e faatasitasi ma Iesu, e aofia ai tane, fafine, talavou, o ē matutua, e oo lava i tamaiti. Peitaʻi, sa filifilia lelei e Iesu ana aumea vavalalata. Na ia faapea atu i ona aposetolo faamaoni: “O aʻu uō outou pe afai tou te faia mea ua ou poloaʻi atu ai.” (Ioa. 15:14) Na filifilia e Iesu ana uō mai i ē na mulimuli atu ma le faamaoni iā te ia, ma auauna iā Ieova ma le lotoatoa. Pe e faapena le auala e filifilia ai au aumea vavalalata mai i ē e auauna iā Ieova ma le lotoatoa? Aiseā e tāua ai lenā vala?

15. E faapefea ona maua e talavou aogā mai aufaatasiga ma Kerisiano matutua faaleagaga?

¹⁵ O le tele o fualaau ʻaina e pula lelei ona o le māfanafana o le susulu o le lā. I se tulaga talitutusa, o le māfana o o tatou uso e fesoasoani iā i tatou e matutua ai faaleagaga. Atonu o oe o se talavou o loo taumafai e filifili po o le ā o le a e faia i lou olaga. Maʻeu le atamai o lou aufaatasi atu i uso talitonu ua loa ona auauna iā Ieova ma saosaolaumea i le autasi o le faapotopotoga! A o faagasolo tausaga, atonu na latou feagai ma faafitauli i le olaga, pe atonu o luʻi foʻi i le auaunaga i le Atua. O i latou na e mafai ona fesoasoani iā te oe e filifili le mea sili e faia i le olaga. O faatasiga māfana ma atiaʻe ai faapena ma uso ma tuafāfine, e mafai ona fesoasoani iā te oe e faia filifiliga atamai ma oo ai ina matua faaleagaga.—Faitau le Eperu 5:14.

16. Na faapefea ona fesoasoani ē matutua i le faapotopotoga i se tuafafine talavou?

¹⁶ O se faaaʻoaʻoga, e manatua e Helga lona tausaga mulimuli i le aʻoga, sa talanoa ai tamaiti i lana vasega e faatatau i o latou sini. O le toʻatele o i latou na sini atu i iunivesite mo se lumanaʻi manuia. Sa talanoa atu foʻi Helga i ana uō i le faapotopotoga. Ua ia faapea mai: “O le toʻatele o i latou e matutua iā te aʻu, ma na latou fesoasoani tele mai iā te aʻu. Sa latou faalaeiauina aʻu e auai i le auaunaga faataimi atoa. O lea, na ou auai i le auaunaga paeonia mo le lima tausaga. Ua mavae atu tausaga, ae o loo oʻu fiafia ona sa uaʻi atu loʻu talavou i le auaunaga iā Ieova. Ou te leʻi salamō i laʻu filifiliga sa fai.”

17, 18. E faapefea ona tatou faia le mea sili i le auaunaga iā Ieova?

¹⁷ O le taulaʻi atu o o tatou olaga i le faaaʻoaʻoga a Iesu, o le a fesoasoani i lo tatou tuputupu aʻe o ni Kerisiano. O le a tatou mafuta vavalalata atu iā Ieova, ma o le a tuputupu aʻe ai lo tatou faanaunauga e faia le mea sili i le auaunaga iā te ia. E avatu e se auauna a le Atua le mea sili iā Ieova, pe a oo ina matua lelei i le itu faaleagaga. Na faalaeiau atu Iesu i ona soo: ʻIa susulu atu lo outou malamalama i luma o tagata, ina ia latou iloa a outou galuega lelei ma vivii atu ai i lo outou Tamā o i le lagi.’—Mata. 5:16.

¹⁸ E pei ona iloiloina, e tele aafiaga lelei o se Kerisiano e matua faaleagaga i le faapotopotoga. E iloa lenā matua faaleagaga i le auala e faaaogā ai e se Kerisiano lona lotofuatiaifo. E faapefea ona fesoasoani o tatou lotofuatiaifo i le faia o filifiliga atamai? E faapefea ona tatou faaaloalogia filifiliga a isi Kerisiano e tusa ma o latou lotofuatiaifo? O le a iloiloina na manatu i le mataupu o loo sosoo mai.