Jinsi Unavyoweza Kuathiriwa na Azimio la Kuwa Tajiri

KATIKA ulimwengu ambamo zaidi ya watu milioni 850 hawana chakula cha kutosha, inaweza kuwa vigumu kukubali kwamba kuwa na mali nyingi kupita kiasi kunaweza kusababisha matatizo. Lakini je, uliona kwamba andiko lililonukuliwa katika makala iliyotangulia lilionya dhidi ya kupenda pesa na kuazimia kuwa tajiri bali si dhidi ya pesa wala mali? Inakuwaje watu wanapofanya kusudi lao kuu maishani liwe kutafuta mali na vitu ambavyo vinaweza kununuliwa? Hebu kwanza fikiria jinsi watoto wao wanavyoathiriwa.

Jinsi Watoto Wanavyoathiriwa

Inakadiriwa kwamba katika mwaka mmoja tu, mtoto mmoja nchini Marekani hutazama matangazo ya biashara 40,000 kwenye televisheni. Zaidi ya hilo, kuna michezo ya video, mashine za hali ya juu za kuchezea muziki, programu za kompyuta, na nguo za kisasa ambazo watoto huona madukani na katika nyumba za marafiki wao. Kwa kweli, wazazi hupata maombi mengi sana kutoka kwa watoto wao. Wazazi fulani wameamua kuwapa watoto wao chochote wanachoomba. Kwa nini?

Kwa kuwa wazazi fulani walinyimwa anasa za maisha walipokuwa watoto, wao hawataki kamwe kuwafanya watoto wao wahisi kuwa wananyimwa chochote. Wazazi wengine wanafikiri kwamba wasipowapa watoto wao vitu wanavyotaka, basi wataacha kuwapenda.  Mwanzilishi-mshirika wa chama kimoja cha wazazi huko Boulder, Colorado, Marekani, alisema: “Wanataka kuwa marafiki wa karibu sana wa watoto wao na kuhakikisha kwamba wanafurahi.” Wazazi wengine wanafikiri kwamba kuwapa watoto zawadi nyingi kutalipia ule wakati mwingi ambao wanatumia kazini wakiwa mbali nao. Pia, baada ya kuchoshwa na kazi juma zima, wazazi hawangependa kuanzisha ugomvi kwa kuwaambia watoto wao, “Hapana, sitakununulia kitu hicho.”

Lakini je, wazazi wanaowapa watoto wao kila kitu wanachotaka wanawasaidia au wanawadhuru? Kwa kushangaza, imeonekana kwamba badala ya kuwapenda wazazi wao zaidi, watoto wanaopewa chochote wanachotaka hawana shukrani. Hata hawathamini zawadi ambazo wanazililia. Msimamizi wa shule fulani ya msingi alisema: “Nimeona kwamba wakati watoto wanapopewa haraka vitu wanavyoomba, mara nyingi wao huacha kuvitumia baada ya majuma mawili tu.”

Watoto wanaopewa chochote wanachotaka huwaje wanapokua watu wazima? Kulingana na gazeti la Newsweek, uchunguzi unaonyesha kwamba wanapokuwa watu wazima “wanashindwa kushughulikia matatizo maishani.” Kwa kuwa hawakujifunza kufanyia kazi vitu wanavyotaka, wengi wao hawafanikiwi shuleni, kazini, na katika ndoa, na mwishowe inawabidi wawategemee wazazi wao kifedha. Pia, wanaweza kushuka moyo na kuwa na mahangaiko mara nyingi.

Kwa hiyo, watoto wanaopewa chochote wanachotaka huwa wananyimwa mambo fulani ya maana. Hawafundishwi faida za kufanya kazi, kujiheshimu, na kuwa na tabia nzuri. Daktari mmoja anayeitwa Jessie O’Neill anaonya hivi: “Ukiwafundisha watoto kwamba wanaweza kupata chochote wanachotaka wakati wowote ule, unawawekea msingi mbaya maishani.”

Watu Wazima Wanaathiriwaje?

Jarida la Psychology Today linasema kwamba ikiwa umefunga ndoa “hata iwe ni kwa muda gani au mna pesa nyingi kadiri gani, labda mtagombana hasa kuhusu pesa.” Pia gazeti hilo linasema kwamba “jinsi ambavyo wenzi wa ndoa wanashughulikia hali za kutoelewana au matatizo yanayosababishwa na pesa kunaweza kuonyesha ikiwa uhusiano wao utadumu au kuvunjika.” Wenzi wa ndoa wanaoona pesa na mali kuwa za maana sana wanahatarisha ndoa yao. Hata imekadiriwa kwamba asilimia 90 ya visa vya talaka husababishwa hasa na ugomvi kuhusu pesa.

Lakini, hata wenzi wa ndoa wanapokaa pamoja, ndoa yao inaweza kuathiriwa ikiwa kusudi lao  kuu maishani ni kutafuta pesa na anasa. Kwa mfano, wenzi wa ndoa walio na deni wanaweza kukasirika ovyoovyo, huku kila mmoja akimlaumu yule mwingine kwa matatizo yao ya pesa. Katika visa vingine, kila mwenzi anaweza kujishughulisha sana na mali zake mwenyewe hivi kwamba anakosa wakati wa kufanya mambo pamoja na mwenzi wake. Inakuwaje mwenzi mmoja anaponunua kitu cha bei ghali na kumficha mwenzake? Mwenzi anapofanya hivyo anakuwa msiri, anasababisha hali ya kutoaminiana, na kuhisi hatia. Yote hayo huvunja ndoa hatua kwa hatua.

Watu wazima fulani, iwe wamefunga ndoa au la, wamejitoa mhanga kutafuta mali. Wengine huko Afrika Kusini wamejaribu kujiua kwa sababu wamefadhaika kwa kujitahidi kuwaiga watu wa Ulaya walio na mali nyingi. Nchini Marekani, mtu mmoja alimuua mke wake, mwana wake mwenye umri wa miaka 12, halafu akajiua, labda kwa sababu ya matatizo ya pesa.

Ni kweli kwamba watu wengi hawafi kwa sababu ya kutafuta mali. Hata hivyo, wanaweza kukosa uradhi maishani. Pia, maisha yao yanaweza kuathiriwa wakati mkazo unaosababishwa na kazi au matatizo ya pesa unapowafanya wawe na tatizo la kushtuka-shtuka, wakose usingizi, waumwe na kichwa, au kuwa na vidonda vya tumbo—hali ambazo zinaweza kusababisha kifo cha mapema. Hata mtu akigundua kwamba anahitaji kubadili maoni yake kuhusu mambo ambayo anapaswa kutanguliza maishani, huenda ikawa tayari amepatwa na madhara ya kudumu. Labda mwenzi wake hamwamini tena, huenda tayari watoto wake wameathiriwa kihisia, na huenda ikawa afya yake imedhoofika kabisa. Huenda madhara fulani yanaweza kurekebishwa, lakini jitihada nyingi zinahitajika. Watu kama hao tayari “wamejichoma wenyewe kila mahali kwa maumivu mengi.”—1 Timotheo 6:10.

Unataka Nini?

Watu wengi wanataka kuwa na familia yenye furaha, afya njema, kazi yenye kuridhisha, na pesa za kutosha ili wastarehe maishani. Ili kuwa na mambo hayo manne usawaziko unahitajiwa, na mtu anapohangaikia tu pesa, atakosa usawaziko huo. Kwa watu wengi, huenda kuwa na usawaziko kukamaanisha kukubali kazi isiyo na mapato makubwa, nyumba ndogo zaidi, gari la hali ya chini, au maisha ya chini. Ni wangapi walio tayari kupunguza mali zao kwa ajili ya mambo ya maana zaidi? Mwanamke mmoja alisema: ‘Ninajua sihitaji vitu hivyo, lakini ni vigumu sana kuviacha!’ Wengine wangependa kupunguza mali zao, lakini hawataki kuwa wa kwanza kufanya hivyo.

Namna gani wewe? Ikiwa tayari una maoni yanayofaa kuhusu pesa na mali, hongera! Kwa upande mwingine je, unasoma makala hii haraka-haraka  kwa sababu maisha yako yanafanya usiwe na wakati mwingi? Je, wewe ni kati ya watu wanaohisi kwamba wanahitaji kupunguza mali zao ili kupata faida za kimwili na za kihisia? Basi chukua hatua kabla familia yako haijaathiriwa na tamaa ya mali. Sanduku lililo katika ukurasa huu linaonyesha jinsi unavyoweza kuanza kufanya hivyo.

Watu wanapokuwa na maoni yanayofaa kuhusu mali, kila mtu katika familia atafaidika kimwili na kihisia. Hata hivyo, Wakristo wanahangaikia jambo lingine. Hawataki mali ziathiri uhusiano wao pamoja na Mungu. Mali zinaweza kuhatarishaje hali yetu ya kiroho, nasi tunaweza kufanya nini ili kuzuia hilo lisitukie? Makala inayofuata itaeleza.

[Blabu katika ukurasa wa 5]

Katika visa vingi, watoto wanaopewa chochote wanachotaka hawana shukrani, na baada ya muda mfupi tu wao huacha kutumia vitu walivyovililia

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 7]

Kuwa na Usawaziko Maishani

Ili mtu apunguze matumizi yake ya pesa anahitaji kujitahidi na kupanga mambo vizuri. Mapendekezo yanayofuata yamewasaidia wengine.

▪ CHUNGUZA HALI YAKO. Ni vitu gani unavyoweza kuacha kununua? Ni vitu gani usivyohitaji? Je, ni maandikisho ya magazeti? Je, ni CD za muziki? Au ni vitu vya ziada kwa ajili ya gari lako?

▪ JARIBU KUPUNGUZA MATUMIZI YAKO YA PESA KWA MUDA FULANI. Ikiwa una mashaka makubwa kuhusu kupunguza matumizi yako ya pesa, kwa nini usijaribu kufanya hivyo kwa miezi sita au mwaka mmoja? Chunguza ikiwa ulipata au ulikosa furaha ulipotumia muda mwingi kutafuta pesa na mali.

▪ ZUNGUMZA NA WATOTO WAKO KUHUSU KUPUNGUZA MATUMIZI YA PESA. Ukifanya hivyo, watakuunga mkono, nawe hutaona ugumu wa kutowapa vitu fulani wanavyoomba wakati ambapo haiwezekani.

▪ FIKIRIA KUWAPA WATOTO WAKO KIASI FULANI CHA PESA. Iwe wataamua kuweka pesa hizo akiba ili kununua kitu fulani ambacho wanataka au la, watajifunza kuwa wenye subira na kuthamini vitu vyao. Pia watajifunza kufanya maamuzi.

▪ JIFUNZE NJIA ZA KUOKOA PESA. Nunua vitu mahali ambapo unaweza kupunguziwa bei. Panga jinsi utakavyotumia pesa. Badala ya kutumia magari mengi, tumieni gari moja. Punguza matumizi yako ya vifaa vya umeme. Badala ya kununua vitabu, unaweza kuazima vile vya maktaba.

▪ JAZA PENGO. Kumbuka kwamba kusudi lako la kupunguza matumizi yako ya pesa si tu kuwa na vitu vichache bali kukazia fikira mambo ya maana zaidi, kama vile marafiki na familia. Je, unafanya hivyo?

[Picha katika ukurasa wa 6]

Kuazimia kuwa tajiri kunaweza kusababisha matatizo katika ndoa