SURA YA 7

Nifanye Nini Ikiwa Sipendi Umbo Langu?

Je, mara nyingi unavunjwa moyo na umbo lako?

□ Ndiyo □ Hapana

Je, umewahi kufikiria kufanyiwa upasuaji au kufuata ratiba kali ya kula ili kurekebisha kasoro fulani ya kimwili?

□ Ndiyo □ Hapana

Ikiwa ungeweza, ungebadili nini katika mwili wako? (Chora duara kuzunguka kile ambacho ungependa kubadili.)

Kimo

Uzito

Umbo

Nywele

Rangi

Sauti

 IKIWA umejibu ndiyo maswali ya kwanza mawili na kuchora duara kuzunguka vitu vitatu au zaidi katika swali la tatu, usife moyo. Kumbuka kwamba: Kuna uwezekano mkubwa kwamba wengine hawalioni umbo lako kuwa lenye kuchukiza kama unavyoliona. Ni rahisi kuhangaikia umbo lako kupita kiasi. Uchunguzi mmoja ulionyesha kwamba mara nyingi wasichana wanaogopa kunenepa kuliko wanavyoogopa vita vya nyuklia, kansa, au hata kufiwa na wazazi wao!

Bila shaka, umbo lako linaweza kuathiri jinsi unavyojiona na jinsi wengine wanavyokutendea. Maritza mwenye umri wa miaka 19 anasema: “Nilipokuwa nikikua, dada zangu wawili wakubwa walikuwa warembo sana, nami nilikuwa mnene-mnene. Nilidhihakiwa sana shuleni. Zaidi ya hayo, shangazi yangu alinibandika jina Chubs (Kibonge), jina la mbwa wake mdogo aliyekuwa mnono sana!” Julie, mwenye umri wa miaka 16, alikuwa pia katika hali kama hiyo. “Msichana mmoja shuleni alinidhihaki akisema nina meno kama ya sungura. Hata ingawa halikuwa jambo zito, bado nilijisikia vibaya, na hata sasa sipendi meno yangu!”

Je, Unahangaikia Umbo Lako Kupita Kiasi?

Si vibaya kuhangaikia umbo lako. Hata Biblia inataja wanawake na wanaume fulani waliokuwa wenye kuvutia kama vile Sara,  Raheli, Yosefu, Daudi, na Abigaili. Biblia inasema kwamba msichana fulani aliyeitwa Abishagi alikuwa “mrembo zaidi.”—1 Wafalme 1:4.

Hata hivyo, vijana wengi wanahangaikia umbo lao kupita kiasi. Kwa mfano, wasichana fulani wanaamini kwamba ili uwe mwenye kuvutia lazima uwe mwembamba. Na kwa kweli, ni kana kwamba magazeti yenye picha za wanamitindo wembamba kupita kiasi hukazia jambo hilo. Wasichana hao husahau kwamba picha hizo zimeboreshwa kwenye kompyuta na kwamba wanamitindo hao hulazimika kujitesa kwa kujinyima sana chakula ili kudumisha umbo lao! Zaidi ya hilo, kujilinganisha na picha zilizo kwenye magazeti kwaweza kukuvunja moyo sana. Hata hivyo, unaweza kufanya nini ikiwa bado hupendi umbo lako? Kwanza, unahitaji kujichunguza kwa unyoofu.

Je, Maoni Yako Yana Kasoro?

Je, umewahi kujitazama kwenye kioo kinachopotosha umbo? Kioo hicho kinaweza kukufanya uonekane mkubwa au mdogo kuliko ulivyo kihalisi. Vyovyote vile, unachoona si sahihi.

Vivyo hivyo, vijana wengi wana maoni yenye kasoro kuhusu umbo lao. Fikiria hili: Katika  uchunguzi mmoja uliofanywa, asilimia 58 ya wasichana walidai kwamba wao ni wanene sana, ijapokuwa asilimia 17 tu kati yao ndio waliokuwa wanene sana. Katika uchunguzi mwingine, asilimia 45 ya wanawake ambao ni wembamba sana walifikiri kwamba wao ni wanene sana!

Wachunguzi fulani wanasema wasichana wengi wanaohangaikia uzito wao hawana sababu ya kufanya hivyo. Huenda hilo lisikutulize sana hasa ikiwa una mwili mkubwa. Ikiwa kweli una mwili mkubwa, sababu inaweza kuwa nini?

Huenda sababu moja ni chembe za urithi. Kiasili, watu fulani ni wembamba na mifupa yao inatokeza. Lakini ikiwa chembe zako za urithi zimekufanya uwe mnene na mwenye mafuta mengi, basi kiasili hukukusudiwa uwe mwembamba. Hata unapokuwa na uzito ambao unapendekezwa na wanatiba, huenda bado ukaonekana kuwa mnene kuliko vile ambavyo ungependa. Kufanya mazoezi na kula chakula kinachofaa kunaweza kusaidia, hata hivyo, huwezi kubadili sana umbo ambalo umerithi.

Sababu nyingine inaweza kuwa mabadiliko ya kawaida ya kipindi cha kubalehe. Msichana anapobalehe, mafuta yaliyo mwilini mwake huongezeka kutoka asilimia 8 mpaka asilimia 22 hivi. Mara nyingi hali hiyo inabadilika kadiri muda unavyosonga, na msichana kibonge mwenye umri wa miaka 11 au 12 hivi anaweza kubadilika na kuwa tineja aliye na umbo lenye kuvutia. Kwa upande mwingine, unaweza kufanya nini ikiwa umbo lako linatokana na mazoea mabaya ya kula au kutofanya mazoezi? Na unaweza kufanya nini ikiwa kwa kweli unahitaji kupunguza uzito kwa sababu ya afya?

 Maoni Yenye Usawaziko

Biblia inapendekeza watu wawe na “kiasi katika mazoea.” (1 Timotheo 3:11) Kwa hiyo, inafaa kuepuka mazoea ya kujinyima chakula au kufuata ratiba kali ya kula. Labda njia bora ya kupunguza uzito ni kuwa na ratiba nzuri ya kula chakula kinachofaa na kufanya mazoezi ya kutosha.

Hakuna haja ya kufuata ratiba fulani ya kula eti kwa sababu inafuatwa na watu wengi. Kwa mfano, kwa muda fulani vidonge vinaweza kupunguza hamu yako ya kula; lakini muda si muda mwili huvizoea, na hamu yako ya kula inarudi. Au uwezo wa mwili wako wa kutumia chakula hupungua na hivyo kufanya uongeze uzito au hata kupatwa na madhara fulani ambayo wengine hupatwa nayo, kama vile kizunguzungu, kupanda kwa shinikizo la damu, kushikwa na wasiwasi ghafula, na labda kutegemea sana vidonge hivyo. Ndivyo ilivyo pia na vidonge vinavyoondoa maji mwilini au vile vinavyoongeza uwezo wa mwili wako wa kutumia chakula.

Tofauti na hilo, kufuata utaratibu wa kula wenye usawaziko na kufanya mazoezi ya kiasi kwa ukawaida kutaboresha umbo na afya yako. Kufanya mazoezi ya viungo kwa kiasi mara kadhaa kwa juma kutaboresha sana afya yako. Hata huenda ikatosha kufanya mazoezi yasiyohusisha mambo mengi kama vile kutembea haraka au kupanda ngazi.

Jihadhari na Ugonjwa wa Kujinyima Chakula!

Vijana fulani wametamani sana kupunguza uzito hivi kwamba wamepata ugonjwa wa kujinyima chakula ambao unahatarisha uhai, unaoitwa anoreksia. Baada ya kutibiwa ugonjwa huo kwa miezi minne, Masami anasema hivi: “Watu wanaponiambia, ‘Unaonekana mwenye afya,’ mimi hujiambia, ‘Haikosi nimeanza kunenepa.’ Nyakati kama hizo mimi hulia sana  na kusema, ‘Laiti ningaliweza kurudia uzito niliokuwa nao miezi minne iliyopita!’”

Ugonjwa huo unaweza kuanza bila mtu kutambua. Huenda msichana akaamua kufuata ratiba fulani ya kula ambayo haielekei kuwa na madhara, labda ili kupunguza kilo chache tu. Hata hivyo, anapofikia uzito aliotaka, hatosheki. Anapojitazama kwenye kioo, huenda akasema hivi: “Bado mimi ni mnene sana!” Hivyo, anaamua kupunguza kilo nyingine chache. Kisha nyingine chache. Halafu nyingine chache. Tayari zoea limeanza, na hivyo ndivyo ugonjwa huo unavyotokea.

Ikiwa una dalili za anoreksia au ugonjwa mwingine unaohusiana na chakula, unahitaji msaada. Zungumza na mzazi wako au mtu mwingine mzima anayeaminika. Methali moja ya Biblia inasema: “Rafiki wa kweli anapenda nyakati zote, naye ni ndugu aliyezaliwa kwa ajili ya wakati wa taabu.”—Methali 17:17.

Urembo wa Kweli Ni Nini?

Biblia haikazii sana sura au umbo la mtu. Badala yake, jinsi mtu alivyo ndani humfanya awe mwenye  kupendeza au asiyependeza machoni pa Mungu.—Methali 11:20, 22.

Mfikirie Absalomu, mwana wa Mfalme Daudi. Biblia inasema: “Hakuna mwanamume aliyekuwa na sura nzuri sana katika Israeli yote kuweza kusifiwa sana hivyo. Hakuwa na kasoro yoyote, kuanzia wayo wa mguu wake mpaka kipaji cha kichwa chake.” (2 Samweli 14:25) Lakini, kijana huyo alikuwa mwenye hila. Kwa sababu ya kiburi na kujitakia makuu, alijaribu kunyakua kiti cha ufalme cha mfalme aliyewekwa na Yehova. Kwa hiyo, Biblia haimsifu Absalomu, badala yake, inamtaja kuwa mtu asiye mshikamanifu hata kidogo na mwenye chuki ya uuaji.

Jambo kuu ni kwamba “Yehova anaipima mioyo”—bali si kiuno cha msichana wala misuli ya mvulana. (Methali 21:2) Kwa hiyo, ingawa si vibaya kutamani kuwa na umbo lenye kupendeza, jambo la maana zaidi ni utu wako. Kwa kweli, kuwa na sifa za kiroho kutakufanya uwe mwenye kupendeza zaidi machoni pa wengine kuliko kuwa na misuli yenye nguvu au umbo zuri!

PATA HABARI ZAIDI KATIKA BUKU LA 1, SURA YA 10

KATIKA SURA INAYOFUATA

Vijana wengi wana ugonjwa wa kudumu au ulemavu fulani. Ikiwa wewe ni mmoja wao, unaweza kushughulika na hali hiyo jinsi gani?

MAANDIKO MUHIMU

“Mwanadamu huona kile kinachoonekana kwa macho, lakini Yehova huona jinsi moyo ulivyo.”—1 Samweli 16:7.

PENDEKEZO

Unapojaribu kupunguza uzito . . .

● Usikose kifungua- kinywa. Hilo linaweza kufanya ule zaidi kwa sababu ya njaa.

● Kunywa glasi moja kubwa ya maji kabla ya kila mlo. Kufanya hivyo kutapunguza hamu yako ya kula na kukusaidia ule kwa kiasi.

JE, WAJUA . . . ?

Wataalamu fulani huonya kwamba ukijinyima sana chakula ili kupunguza uzito, huenda mwili wako ukafikiri kwamba kuna hatari na hivyo kuhifadhi chakula badala ya kukitumia na kusababisha uongeze tena uzito haraka!

HATUA ZA KUCHUKUA!

Ninaweza kutunza vizuri zaidi afya yangu kwa ․․․․․

Ratiba yangu ya kufanya mazoezi kwa kiasi inaweza kutia ndani ․․․․․

Mambo ambayo ningependa kuuliza mzazi (wazazi) wangu kuhusu habari hii ni ․․․․․

UNA MAONI GANI?

● Una maoni gani kuhusu sura yako?

● Ni hatua gani zinazofaa ambazo unaweza kuchukua ili kufanya sura yako iwe nzuri zaidi?

● Unaweza kumwambia nini rafiki yako ambaye amepata ugonjwa fulani unaohusiana na chakula?

● Ni kwa njia gani unaweza kumsaidia ndugu au dada yako mdogo awe na maoni yenye usawaziko kuhusu umbo lake?

[Blabu katika ukurasa wa 69]

“Kwa muda mrefu nilidhihakiwa kwa sababu macho yangu ni makubwa. Nilijifunza kucheka wengine waliponitania na vilevile kujiamini. Sasa nimetosheka na sura yangu. Nimejikubali jinsi nilivyo.’’—Amber

[Picha katika ukurasa wa 68]

Huenda maoni yako kuhusu sura yako yakawa kama ya mtu anayejitazama kwenye kioo kinachopotosha umbo