FA TAOGNE maro zay o mpitsikilo Baibolio ro nirehake tie tsy tena nisy ty Belsazara Mpanjaka voarehake amy i boke i Daniela aoy. (Dan. 5:1) Nino izay iareo satria tsy nahatrea porofo magnamaregne ty fisia’e o mpikaroke ty sisan-draha ambane tane agne reo. Faie niova hevetse iareo tamy 1854. Ino ty nahavy izay?

Nisy ndaty atao tihoe J. Taylor sady solontegna ty fanjakagne Britanika zay nandeha tamy ty faritse atimo i Irak agne tamo o taogne iohoe. Ora ty nirehafagne o tanàgne nombà’e iohoe tie taloha. Nahatrea bongan-tane lietse maromaro misy soratse reke tamo o toeragne iohoe. Eo ho eo amy ty folo santimetatse ty halava ty raike ama’e. Misy soratse ty raike amy bongan-tane lietse rey. Vavake natao mba hahalava havelogne i Nabonida Mpanjaka naho i Belsazara ana-dahi’e ty trea ama’e. Nanjare nino areke ndra i ndaty nandietse rey tie tena nisy ty Belsazara naho fa nahatrea o porofo iohoe.

Naho ty maregne, le tsy ty fisia i Belsazara avao ty rehafe ty Baiboly, fa rehafe’e ao ka tie nimpanjaka reke. Faie tsy neké i mpitsikilo Baiboly rey ka zay. Tamy 1875 tagne ho agne, le nisy manam-pahaiagne atao tihoe William Talbot nanoratse tie: “Misy mirehake tihoe nanjaka tamy ty fotoagne raike ty Belsazara naho i Nabonida rae’e, faie tsy misy porofo magnamaregne izay.”

Nanjare fantatse areke ty maregne miomba izay, naho fa nisy bongan-tane lietse hafa nitrea. Misy soratse ty amo o bongan-tane iohoe tie nisy fotoagne ty Nabonida baba i Belsazara tsy nitoboke ta Babylona tao tagnate ty taogne maro. Ino ty raha nisy tamy ireke tsy taoy? Izao ty nirehafe ty Fangalan-kilala Britanika: “Naho fa natao sesetane ty Nabonida, le nimei’e i Belsazara i fahefà’ey. Agnisa izay ty hifehe ty ankamaroa i maramila’e rey.” Midika izay tie agnisa ty nanjaka ta Babylona tao ty Belsazara tagnate ze fotoagne zay. Sambe magneke ndra ty mpikaroke ndra i Alan Millard manam-pahaiagne miomba ty firehake tie maregne ty raha rehafe ty “Boke i Daniela fa ‘mpanjaka’ ty Belsazara.”

Faie amantikagne mpanompon’Andrianagnahare, le ty Baiboly avao le fa ahatreavantika porofo lahibey tie maregne ty raha rehafe ty Boke i Daniela sady boake amy ty fagnahy masin’Andrianagnahare.—2 Tim. 3:16.