ผม​เกิด​ที่​ติรานา เมือง​หลวง​ของ​ประเทศ​แอลเบเนีย ครอบครัว​ผม​จน​มาก พ่อ​ผม​เป็น​คน​ซื่อ​สัตย์ เขา​ต้อง​ทำ​งาน​หาม​รุ่ง​หาม​ค่ำ​เพื่อ​หา​เงิน​มา​เลี้ยง​ดู​พวก​เรา แต่​หา​เท่าไหร่​ก็​ไม่​พอ​ใช้ ตอน​เป็น​เด็ก​ผม​ขมขื่น​กับ​ชีวิต​ตัว​เอง​ที่​เรา​จน​ขนาด​นี้ ผม​ไม่​มี​แม้​กระทั่ง​รอง​เท้า​และ​หลาย​ครั้ง​ก็​มี​อาหาร​ไม่​พอ​กิน

 ตั้ง​แต่​เด็ก​ผม​ก็​เริ่ม​เป็น​ขโมย​เพราะ​คิด​ว่า​นั่น​เป็น​การ​ช่วย​ครอบครัว แล้ว​ผม​ก็​ถูก​ตำรวจ​จับ จาก​นั้น​ใน​ปี 1988 ตอน​อายุ 14 พ่อ​ส่ง​ผม​เข้า​โรง​เรียน​ดัด​สันดาน ผม​อยู่​ที่​นั่น 2 ปี​และ​เรียน​เป็น​ช่าง​เชื่อม พอ​ออก​จาก​โรง​เรียน​ผม​อยาก​จะ​เป็น​คน​ดี​แต่​หา​งาน​ไม่​ได้​เลย เพราะ​ตอน​นั้น​แอลเบเนีย​มี​ความ​วุ่นวาย​ทาง​การ​เมือง ผม​ไม่​รู้​จะ​ทำ​ยัง​ไง​ก็​เลย​ไป​หา​เพื่อน​เก่า เรา​เริ่ม​ขโมย​ของ​อีก​ครั้ง ใน​ที่​สุด​ผม​กับ​เพื่อน​ก็​ถูก​ตำรวจ​จับ​และ​ติด​คุก 3 ปี

 หลัง​จาก​ที่​ออก​จาก​คุก​ผม​ก็​ยัง​ก่อ​อาชญากรรม​อยู่ ตอน​นั้น​แอลเบเนีย​มี​ปัญหา​เศรษฐกิจ​อย่าง​มาก และ​ประเทศ​ก็​มี​แต่​ความ​วุ่นวาย ใน​ช่วง​ที่​ไม่​สงบ​นั้น ผม​หา​เงิน​ได้​เยอะ​จาก​การ​ทำ​สิ่ง​ที่​ผิด​กฎหมาย มี​ครั้ง​หนึ่ง​ผม​กับ​เพื่อน​ไป​ปล้น​ครั้ง​ใหญ่ เพื่อน​ของ​ผม 2 คน​ถูก​จับ ผม​เลย​หนี​ออก​นอก​ประเทศ​เพื่อ​จะ​ไม่​ต้อง​ติด​คุก หลัง​จาก​นั้น​ผม​แต่งงาน​กับ​ยู​ลินดา แล้ว​เรา​ก็​มี​ลูก​ชาย​ด้วย​กัน​คน​หนึ่ง

 ใน​ที่​สุด​เรา​ก็​ย้าย​มา​ที่​อังกฤษ ผม​ตั้งใจ​จะ​เริ่ม​ต้น​ชีวิต​ใหม่​กับ​ภรรยา​และ​ลูก​ชาย แต่​ก็​เป็น​เรื่อง​ยาก​เพราะ​นิสัย​เก่า​ยัง​มี​อยู่ ไม่​นาน​ผม​ก็​ไป​ยุ่ง​เกี่ยว​กับ​อาชญากรรม​อีก​ครั้ง คราว​นี้​เป็น​การ​ค้า​ยา​เสพ​ติด นี่​ทำ​ให้​ผม​รวย​และ​มี​เงิน​ใช้​ไม่​ขาด​มือ

 ยู​ลินดา​รู้สึก​ยัง​ไง​ที่​ผม​ค้า​ยา? ให้​เธอ​เล่า​ให้​ฟัง​ดี​กว่า​ครับ “ฉัน​โต​มา​ใน​แอลเบเนีย ฉัน​ใฝ่ฝัน​ว่า​จะ​หนี​ให้​พ้น​จาก​ความ​ยาก​จน ฉัน​ยินดี​ทำ​อะไร​ก็​ได้​เพื่อ​ให้​ชีวิต​ดี​ขึ้น ฉัน​คิด​ว่า​เงิน​จะ​ช่วย​แก้​ปัญหา​ทุก​อย่าง​ได้ ฉัน​ก็​เลย​สนับสนุน​สามี​เต็ม​ที่ ไม่​ว่า​จะ​โกหก ขโมย​และ​ค้า​ยา อะไร​ก็​ได้​ที่​ได้​เงิน

 แล้ว​ใน​ปี 2002 ชีวิต​แบบ​ที่​วาด​ฝัน​ไว้​ทั้ง​หมด​ก็​พัง​ทลาย ผม​ถูก​จับ​เพราะ​ขน​ยา​ล็อต​ใหญ่ แล้ว​ก็​ต้อง​ติด​คุก​อีก​ครั้ง

 คัมภีร์​ไบเบิล​เริ่ม​มี​ผล​กับ​ชีวิต​ก่อน​ที่​ผม​จะ​รู้​ตัว​ด้วย​ซ้ำ ต้น​ปี 2000 ยู​ลินดา​เจอ​พยาน​พระ​ยะโฮวา และ​เริ่ม​เรียน​คัมภีร์​ไบเบิล​กับ​พวก​เขา ตอน​นั้น​ผม​ไม่​สนใจ​เพราะ​รู้สึก​ว่า​มัน​น่า​เบื่อ แต่​ยู​ลินดา​ชอบ​มาก เธอ​บอก​ว่า “ฉัน​โต​มา​ใน​ครอบครัว​ที่​เคร่ง​ศาสนา แล้ว​ฉัน​ก็​รัก​และ​นับถือ​คัมภีร์​ไบเบิล ฉัน​อยาก​รู้​มา​ตลอด​ว่า​คัมภีร์​ไบเบิล​สอน​อะไร ตอน​ที่​เรียน​กับ​พยาน​พระ​ยะโฮวา​ฉัน​ชอบ​มาก สิ่ง​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​สอน​มี​เหตุ​ผล​จริง​ ๆ ฉัน​เริ่ม​เปลี่ยน​แปลง​ตัว​เอง แต่​ก็​ยัง​คิด​ว่า​เงิน​จะ​ช่วย​ให้​มี​ความ​สุข จน​กระทั่ง​อาร์ตัน​ถูก​จับ เหตุ​การณ์​นี้​ทำ​ให้​ฉัน​ได้​สติ ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​พูด​เรื่อง​เงิน​เป็น​ความ​จริง​เลย เรา​ทำ​ทุก​ทาง​เพื่อ​จะ​รวย แต่​เงิน​ก็​ไม่​ได้​ทำ​ให้​เรา​มี​ความ​สุข ใน​ที่​สุด​ฉัน​ก็​ได้​เข้าใจ​ว่า​ฉัน​ต้อง​ทำ​ตาม​คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​ทุก​เรื่อง”

 ผม​ถูก​ปล่อย​ออก​จาก​คุก​ใน​ปี 2004 หลัง​จาก​นั้น​ผม​ก็​พยายาม​กลับ​ไป​ขาย​ยา​อีก​ครั้ง แต่​ตอน​นี้​ความ​คิด​ของ​ยู​ลินดา​เปลี่ยน​ไป​แล้ว และ​เธอ​ก็​พูด​บาง​อย่าง​ที่​ทำ​ให้​ผม​ได้​คิด เธอ​บอก​ว่า “ฉัน​ไม่​อยาก​ได้​เงิน​จาก​คุณ​แล้ว แต่​ฉัน​อยาก​ได้​สามี และ​อยาก​ได้​พ่อ​ของ​ลูก​ ๆ ​กลับ​มา” ผม​อึ้ง​ไป​เลย แต่​ก็​จริง​อย่าง​ที่​เธอ​พูด ผม​ไม่​ได้​อยู่​กับ​ครอบครัว​มา​นาน​หลาย​ปี และ​การ​หา​เงิน​ด้วย​วิธี​นี้​ก็​ทำ​ให้​ผม​เจอ​แต่​ปัญหา มี​แต่​เรื่อง​ทุกข์​ใจ ผม​เลย​ตัดสิน​ใจ​เปลี่ยน​ตัว​เอง เลิก​คบ เลิก​ติด​ต่อ​กับ​เพื่อน​เก่า

 จุด​เปลี่ยน​ของ​ผม​จริง​ ๆ ​เป็น​ตอน​ที่​ผม​กับ​ภรรยา​และ​ลูก​ชาย 2 คน​ไป​ประชุม​กับ​พยาน​พระ​ยะโฮวา ผม​ประทับใจ​มาก​ที่​พวก​เขา​เข้า​มา​ต้อนรับ ทุก​คน​จริง​ใจ​และ​เป็น​กัน​เอง ผม​ก็​เลย​ตัดสิน​ใจ​เรียน​คัมภีร์​ไบเบิล

 ผม​ได้​เรียน​จาก​คัมภีร์​ไบเบิล​ว่า “การ​รัก​เงิน​เป็น​ราก​เหง้า​ของ​ความ​ชั่ว​ทุก​ชนิด ความ​อยาก​รวย​แบบ​นี้​ได้​ทำ​ให้ . . . ตัว​เขา​เอง​ต้อง​เจ็บ​ปวด​รวดร้าว” (1 ทิโมธี 6:9, 10) ข้อ​นี้​ใช่​เลย เพราะ​ผม​เจอ​มา​กับ​ตัว​เอง ผม​เสียใจ​จริง​ ๆ ​ที่​ใช้​ชีวิต​ใน​แบบ​ที่​ทำ​ให้​ตัว​เอง​และ​ครอบครัว​ต้อง​เดือดร้อน (กาลาเทีย 6:7) พอ​ได้​เรียน​ว่า​พระ​ยะโฮวา​และ​พระ​เยซู​คริสต์​ลูก​ชาย​ของ​พระองค์​รัก​ผม​มาก​ขนาด​ไหน ผม​ก็​เริ่ม​เปลี่ยน​ตัว​เอง ผม​เริ่ม​คิด​ถึง​ตัว​เอง​น้อย​ลง​แล้ว​หัน​มา​สนใจ​คน​อื่น นี่​รวม​ถึง​ให้​เวลา​กับ​ครอบครัว​มาก​ขึ้น

 ผม​ได้​ประโยชน์​จาก​คำ​แนะ​นำ​ของ​คัมภีร์​ไบเบิล​ที่​ว่า “อย่า​ใช้​ชีวิต​แบบ​คน​รัก​เงิน แต่​ให้​พอ​ใจ​ใน​สิ่ง​ที่​มี​อยู่” (ฮีบรู 13:5) ตอน​นี้​ผม​พอ​ใจ​กับ​ชีวิต​แล้ว​และ​มี​ความ​รู้สึก​ผิด​ชอบ​ที่​ดี ผม​มี​ความ​สุข​อย่าง​ที่​ไม่​เคย​เป็น​มา​ก่อน ผม​กับ​ภรรยา​รัก​และ​เข้าใจ​กัน​มาก​ขึ้น ครอบครัว​เรา​ก็​อบอุ่น​ขึ้น​ด้วย

 ผม​เคย​คิด​ว่า​ถ้า​เรา​มี​เงิน​เยอะ​ ๆ ​เรา​ก็​จะ​มี​ความ​สุข ตอน​นี้​ผม​รู้​ซึ้ง​เลย​ว่า การ​ทำ​สิ่ง​ผิด​กฎหมาย​และ​การ​รัก​เงิน​ทำ​ให้​ผม​เจ็บ​ปวด​มาก​ขนาด​ไหน เรา​ไม่​รวย​แต่​เรา​มี​สิ่ง​อื่น​ที่​มี​ค่า​มาก​กว่า​นั้น นั่น​คือ​ความ​สัมพันธ์​กับ​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า การ​ที่​ได้​นมัสการ​พระองค์​ด้วย​กัน​ทั้ง​ครอบครัว​ทำ​ให้​เรา​มี​ความ​สุข​แท้