Skip to content

FAKAMATALAʻI ʻO E NGAAHI KONGA TOHI TAPÚ

Palōveepi 16:3—“Tuku ki he ʻEIKÍ ha Meʻa Pē ʻOkú Ke Fai”

Palōveepi 16:3—“Tuku ki he ʻEIKÍ ha Meʻa Pē ʻOkú Ke Fai”

 “Tuku kia Sihova ha meʻa pē ʻokú ke fai, pea ʻe lavameʻa hoʻo ngaahi palaní.”—Palōveepi 16:3, Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú.

 “Tuku ki he ʻEIKÍ ha meʻa pē ʻokú ke fai, pea te ne fokotuʻu hoʻo ngaahi palaní.”—Palōveepi 16:3, New International Version.

ʻUhinga ʻo e Palōveepi 16:3

 ʻOku fakapapauʻi ʻe he palōveepi ko ení ki he faʻahinga ʻoku nau lotu ki he ʻOtua moʻoní ʻe lavameʻa ʻenau ngaahi palaní kapau ʻe tuku ʻenau falalá kiate ia ʻaki ʻa e kumi ki heʻene tatakí pea muimui ki ai.

 “Tuku kia Sihova ha meʻa pē ʻokú ke fai.” Ki muʻa ke fai ha fili, ko e kau lotu ʻa Sihová a ʻoku nau kumi anga-fakatōkilalo ki heʻene tatakí. (Sēmisi 1:5) Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e taha, ʻoku ʻikai faʻa maʻu ʻe he tangatá ha mafai ke puleʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ne uesia ʻenau moʻuí. (Tangata Malanga 9:11; Sēmisi 4:13-15) ʻIkai ko ia pē, ʻoku ʻikai nai ke nau maʻu ʻa e poto ke fakahokoʻaki ʻenau ngaahi palaní. Koeʻuhi ko e ngaahi ʻuhinga ko ení, ʻoku tuku atu pe fakafalala ʻe he tokolahi ʻenau ngaahi ngāué ki he ʻOtuá. ʻOku nau fai eni ʻaki ʻa e lotu kiate ia ki ha tataki pea ʻaki ʻa e ngāue ʻo fehoanaki mo hono finangaló ʻo hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻi heʻene Folofola kuo hikí, ʻa e Tohi Tapú.—Palōveepi 3:5, 6; 2 Tīmote 3:16, 17.

 Ko e lea “tuku ki he ʻEIKÍ b ha meʻa pē ʻokú ke fai” ʻoku ʻuhinga fakafoʻileá ko e “tekaki hoʻo ngaahi ngāué ki he ʻEIKÍ.” Fakatatau ki ha maʻuʻanga fakamatala ʻe taha, ko e lea ko ení ʻokú ne fakatātaaʻi ha “tangata [ʻokú ne] ʻave ʻene kavengá meiate ia tonu ki ha taha ʻoku mālohi ange pea lava lelei ke kātekina ia.” Ko e faʻahinga ʻoku nau falala anga-fakatōkilalo ki he ʻOtuá ʻe lava ke nau fakapapauʻi te ne tokoniʻi mo poupouʻi kinautolu.—Saame 37:5; 55:22.

 Ko e kupuʻi lea “ha meʻa pē ʻokú ke fai” ʻoku ʻikai ʻuhinga iá ʻe fakahōifua pe tāpuakiʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e palani kotoa pē ʻoku maʻu nai ʻe he kakaí. Ke maʻu ʻa e hōifua ʻa Sihová, kuo pau ke fehoanaki ʻenau ngaahi palaní mo ʻene ngaahi tuʻungá pea mo hono finangaló. (Saame 127:1; 1 Sione 5:14) ʻOku ʻikai tāpuakiʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e talangataʻá. Ko hono moʻoní, “ʻokú ne fakafehālaakiʻi ʻa e ngaahi palani ʻa e kau fulikivanú.” (Saame 146:9) ʻI he taimi tatau, ʻokú ne poupouʻi ʻa e faʻahinga ʻoku nau fakamoʻulaloa kiate ia ʻaki hono fakaʻapaʻapaʻi ʻene ngaahi tuʻunga kuó ne fokotuʻu ʻi he Tohi Tapú.—Saame 37:23.

 “Pea ʻe lavameʻa hoʻo ngaahi palaní.” ʻOku fakalea ʻe he ngaahi liliu kehé ʻa e kupuʻi lea ko ení ʻo pehē “ko hoʻo ngaahi palaní ʻe fokotuʻu.” ʻI he Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Hepeluú, pe ko ia ʻoku anga-maheniʻaki hono ui ko e Fuakava Motuʻá, ko e foʻi lea ʻoku liliu ki he lea faka-Tongá ko e “fokotuʻu” ʻokú ne maʻu ʻa e foʻi fakakaukau ʻo e fakatoka ha makatuʻunga, pea ʻoku faʻa ʻuhinga ia ki hono fokotuʻu maʻu ʻa e ngaahi ngāue fakaefakatupu ʻa e ʻOtuá. (Palōveepi 3:19; Selemaia 10:12) ʻE pehē pē hono fokotuʻu maʻu ʻe Sihova ʻa e ngaahi palani ʻa e faʻahinga ʻoku nau fai ʻa e meʻa ʻoku totonu ʻi heʻene vakaí, ʻo tokoniʻi kinautolu ke maʻu ha moʻui ʻoku malu lahi ange, tuʻu maʻu, mo fiefia.—Saame 20:4; Palōveepi 12:3.

Puipuituʻa ʻo e Palōveepi 16:3

 Ko e palōveepi ko ení naʻe hiki ia ʻe Tuʻi Solomone, ʻa ia naʻá ne hiki ʻa e lahi taha ʻo e tohi ʻa Palōvēpí. Naʻe malava ke ne leaʻaki ʻa e ngaahi palōveepi ʻe laui afe koeʻuhí ko e poto naʻe foaki ange kiate ia ʻe he ʻOtuá.—1 Tuʻi 4:29, 32; 10:23, 24.

 ʻI he vahe 16, naʻa kamataʻaki ʻe Solomone hono fakavīkivikiʻi ʻa e poto ʻo e ʻOtuá pea fakahaaʻi ʻEne fehiʻa ʻi he pōlepolé. (Palōveepi 16:1-5) ʻOku taki atu leva ʻe he vahé ʻa e tokotaha lau tohí ki ha fakamulituku mahuʻinga ʻa ia ko ha kaveinga ia ʻi he tohi ʻa Palōvēpí: ʻE lava ke maʻu ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá ʻa e poto moʻoní pea hoko ʻo lavameʻa ʻo kapau pē ʻoku nau anga-fakatōkilalo, ʻo fakaʻatā ʻa e ʻOtuá ke ne tataki honau halá. (Palōveepi 16:3, 6-8, 18-23) Ko e moʻoniʻi meʻa ko ení ʻoku toutou lave ki ai ʻi he Tohi Tapú.—Saame 1:1-3; ʻAisea 26:3; Selemaia 17:7, 8; 1 Sione 3:22.

 Sio ʻi he vitiō nounou ko ení ke maʻu ha vakai fakalūkufua ki he tohi ʻa Palōvēpí.

a Ko e Sihová, ko e huafa fakafoʻituitui ia ʻo e ʻOtuá. (Saame 83:18) Sio ki he kupu “Ko Hai ʻa Sihova?

b Ko e talateu ki he New International Version Study Bible ʻoku fakahaaʻi ai ʻoku ngāueʻaki ʻi he NIV ʻa e “ʻEIKÍ” (ʻo mataʻitohi lahi kotoa) ʻo fetongiʻaki ʻa e huafa fakaʻotuá. Ke ʻilo ki he ʻuhinga ʻe lava ke fakatupu puputuʻu ai ʻa e tōʻonga anga-maheni ko ení ki he kau lau tohi Tohi Tapú, sio ki he kupu ʻi he ngaahi kupu hokohoko ko ení “ʻAisea 42:8—‘Ko au ʻa e ʻEIKÍ.’”