Ntchifukwa Wuli Akaboni aku Yehova Achita Mwambu Wakukumbukiya Nyifwa Yaku Yesu Mwakupambana ndi Matchalitchi Nganyaki?
Pakuchita mwambu wenuwu tiyesesa kulondo vo Bayibolu likamba. Mwambu uwu uziŵika so kuti “Njonesku ya Ambuya” ndipuso Chikumbusu cha Nyifwa Yaku Yesu. (1 Ŵakorinte 11:20; Bayibolu la Mazu Ghaku Chiuta) Vo matchalitchi nganandi ngachita pakukumbukiya nyifwa yaku Yesu Khristu, vipambana ukongwa ndi vo Bayibolu likamba.
Chilatu cha mwambu uwu
Tichita mwambu wa Chikumbusu cha Nyifwa Yaku Yesu kuti tilongo kuwonga vo iyu wakutichitiya pakupereka umoyu waki kuti watitaski. (Mateyu 20:28; 1 Ŵakorinte 11:24) Mwambu uwu upambana ukongwa ndi mwambu wa sacrament pamwenga miyambu yinyaki yo matchalitchi nganandi ngachita kuti ngalongo lisungu pamwenga ngagowoke maubudi nga ŵanthu. a Vo Bayibolu likamba vilongo kuti miyambu yo matchalitchi ngachita ndiyu cha yingachitisa kuti maubudi ngidu ngagowokereki. Kweni ngangagowokereka asani tivwana mwaku Yesu.—Ŵaroma 3:25; 1 Yohane 2:1, 2.
Kumbi ukhumbika kuchitika kalinga?
Yesu wangulamura akusambira ŵaki kuti achitengi mwambu wakukumbukiya nyifwa yaki, kweni wanguŵakambiya cha kuti achitengi kalinga. (Luka 22:19) Anyaki achita mwambu uwu kamoza pa mwezi, kamoza pa sabata, zuŵa lelosi pamwenga maulendu nganandi pa zuŵa. Ndipu anyaki achita mwambu uwu nyengu yeyosi yo yiwu akhumbiya. b Kweni tikhumbika kuŵanaŵaniya fundu izi.
Yesu wanguyambisa mwambu wakukumbukiya nyifwa yaki pa zuŵa lo Ayuda achitanga Phaska ndipu iyu wangufwa so pa zuŵa lenili. (Mateyu 26:1, 2) Penga chifukwa cho venivi vinguchitikiya viyo. Malemba ngalongo kuti pe kukoliyana pakati pa sembi yaku Yesu ndipuso mbereri ya Phaska. (1 Ŵakorinte 5:7, 8) Ayuda achitanga mwambu wa Phaska kamoza pa chaka. (Chituwa 12:1-6; Ŵalevi 23:5) Mwakuyanana waka, Akhristu akwambiriya achitanga Chikumbusu cha nyifwa yaku Yesu kamoza pa chaka. c Ndipu Akaboni aku Yehova alondo venivi.
Zuŵa ndipuso nyengu
Vo Yesu wanguchita po wayambisanga mwambu uwu, vititiwovya kuziŵa kuti ukhumbika kuchitika kalinga, zuŵa lo ukhumbikiya kuchitika ndipuso nyengu yaki. Iyu wangwambisa mwambu uwu lumwi lati lasere pa Nisani 14 mu chaka cha 33 C.E, mwakukoliyana ndi kalendala ya m’Bayibolu ya Chiyuda. (Mateyu 26:18-20, 26) Nasi tilutiriza kuchita mwambu wa Chikumbusu cha Nyifwa Yaku Yesu chaka chechosi pa zuŵa lenili, nge po Akhristu akwambiriya achitiyanga. d
Chinanga kuti mu 33 C.E. pa Nisani 14 penga pa Chinkhondi, kweni zuŵa ili lingasintha mwakukoliyana ndi kalendala ya chaka chechosi. Nasi tigwirisiya ntchitu kalendala yo agwirisiyanga ntchitu mu nyengu yaku Yesu kuti tiziŵi po zuŵa la Nisani 14 likwaniyengi, m’malu mwakugwirisiya ntchitu makalendala ngo Ayuda agwirisiya ntchitu mazuŵa nganu. e
Chiŵandi ndi vinyu
Pakwambisa mwambu uwu, Yesu wangugwirisiya ntchitu chiŵandi chambula chakutupisa pamwenga kuti yisiti kweniso vinyu muyera yo wangujaku achichita Phaska. (Mateyu 26:26-28) Mazuŵa nganu, nasi tigwirisiya ntchitu chiŵandi chambula chakutupisa pamwenga chambula kusazgaku chechosi. Kweniso m’malu mwakugwirisiya ntchitu chakumwa pamwenga vinyu munyaki weyosi, tigwirisiya ntchitu vinyu muyera yo waja wambula kusazgaku chechosi.
Matchalitchi nganyaki ngagwirisiya ntchitu chiŵandi cho aŵikaku chakutupisa pamwenga yisiti. Kweni m’Bayibolu yisiti wamiya ubudi kweniso vinthu vinyaki vo vileka kukoliyana ndi fundu za ku Yehova. (Luka 12:1; 1 Ŵakorinte 5:6-8; Ŵagalatia 5:7-9) Mwaviyo, chiŵandi chambula kuŵikaku chakutupisa pamwenga yisiti ndichu chimiya liŵavu lambula ubudi la ku Khristu. (1 Petro 2:22) Matchalitchi ngagwirisiya so ntchitu moŵa m’malu mwa vinyu muyera, kweni ivi vikoliyana cha ndi fundu za m’Bayibolu. Matchalitchi nganyaki ngachita venivi, chifukwa ngagwirisiya ntchitu umampha cha vo malemba ngakamba pa nkhani ya kumwa moŵa.—1 Timote 5:23.
Kumbi chiŵandi ndi vinyu, ndi liŵavu chayilu pamwenga ndopa zaku Yesu?
Chiŵandi kweniso vinyu yo wagwirisikiya ntchitu pa Chikumbusu, ndi liŵavu pamwenga ndopa chayizu cha zaku Khristu. Vinthu ivi visintha mwakuziziswa cha kuja liŵavu pamwenga ndopa chayizu zaku Yesu nge po ŵanthu anyaki aŵanaŵaniya. Wonani vo Malemba ngakamba pa nkhani iyi.
Asani Yesu wangulamura akusambira ŵaki kuti amwi ndopa zaki chayizu, ndikuti waŵakambiyanga kuti aleki kuvwiya dangu la ku Chiuta lo lakanizganga kurya ndopa. (Chiyambo 9:4; Machitidu 15:28, 29) Kweni ndimu venge cha, chifukwa Yesu wangukambiyapu munthu weyosi cha kuti waleki kuvwiya dangu laku Chiuta. Dangu ili lalongonga kuti Yehova wawona kuti ndopa zakupaturika.—Yohane 8:28, 29.
Asani akusambira aku Yesu angumwa ndopa zaki chayizu, iyu watingi wakambengi cha kuti ndopa zaki “zidirikengi,” kulongo kuti wenga wechendapereki umoyu waki nge sembi.—Mateyu 26:28.
Sembi yaku Yesu yinguperekeka “kamoza pe mbwenu.” (Ŵahebere 9:25, 26) Asani chiŵandi ndi vinyu vingusambuka nadi liŵavu ndipuso ndopa zaki chayizu pa zuŵa lo wangwambisa mwambu wakukumbukiya nyifwa yaki, ndikuti ŵanthu wo angurya ndipuso kumwa vinyu, angulongo kuti sembi yeniyi yinguperekeka kaŵi.
Yesu wangukamba kuti: “Lutirizgani kuchita venivi pakundikumbuka,” kweni iyu wangukambapu cha kuti “pakupereka ini sembi.”—1 Ŵakorinte 11:24.
Ŵanthu agomezga kuti chiŵandi ndipuso vinyu ndi liŵavu kweniso ndopa chayizu zaku Yesu, chifukwa cha mazu ngo ngasanirika m’mavesi nga m’Mabayibolu nganyaki. Mwakuyeruzgiyapu, Mabayibolu nganandi ngakamba kuti Yesu wangukamba kuti vinyu uyu “ndi ndopa zangu.” (Mateyu 26:28) Chinanga kuti ve viyo, mazu ngo Yesu wangukamba ngangafwatulikiya so kuti: “Vinyu uyu wang’anamuwa ndopa zangu,” pamwenga kuti “Vinyu uyu wamiya ndopa zangu.” f Nge po wachitiyanga nyengu zosi, Yesu wangugwirisiya ntchitu ntharika pakukamba mazu yanga.—Mateyu 13:34, 35.
Kumbi mbayani wo mbakwenere kurya chiŵandi ndi kumwa vinyu?
Asani isi Akaboni aku Yehova tichita mwambu wa Chikumbusu cha Nyifwa Yaku Yesu, mbabali ndipuso azichi amanavi waka wo aturya chiŵandi ndipuso kumwa vinyu. Ntchifukwa wuli ve viyo?
Ndopa zaku Yesu zinguchitisa kuti paje “phanganu lifya.” Phanganu ili lingusere m’malu mwa phanganu lo Yehova Chiuta wanguchita ndi mtundu wa Yisraele. (Ŵahebere 8:10-13) Ŵanthu wo ŵe muphanganu lasonu lenili, ndiwu aturya chiŵandi ndipuso kumwa vinyu pa Chikumbusu. Mbakhristu wosi cha wo ŵe muphanganu lenili kweni ŵija “wo adanika” mwapade ndi Chiuta. (Ŵahebere 9:15; Luka 22:20) Ŵanthu ŵenaŵa amulamuliya limoza ndi Khristu kuchanya. Ndipu Bayibolu likamba kuti alipu 144,000.—Luka 22:28-30; Chivumbuzi 5:9, 10; 14:1, 3.
Mwakupambana ndi a “kamskambu kamana” pamwenga kuti wo aluta kuchanya kuchilamuliya limoza ndi Khristu, ŵanthu anandi wo aziŵika kuti “mzinda ukulu” azamulonde umoyu wamuyaya pacharu chapasi. (Luka 12:32; Chivumbuzi 7:9, 10) Chinanga kuti isi tilindiza kuzija pa charu chapasi tiryaku cha chiŵandi ndi kumwa vinyu pa Chikumbusu, kweni tisanirikapu mbwenu kuti tilongo kuwonga sembi yo Yesu wakupereka kuti watitaski.—1 Yohane 2:2.
a Buku la McClintock and Strong’s Cyclopedia, Volume IX, papeji 212, likamba kuti: “Mazu ngakuti sacrament ngasanirika cha mu Chipanganu Chasonu. Ndipuso mazu nga Chigiriki ngakuti my·steʹri·on [μυστήριον] ngo nge m’malemba yanga, ngang’anamuwa mwambu wewosi cha kusazgapu ubatizu pamwenga chakurya chamazulu cha Ambuya pamwenga mambu wewosi wo matchalitchi ngachita.”
b Mu Mabayibolu nganyaki, akugwirisiya ntchitu mazu ngakuti “kanandi” pakukamba za Chakurya cha Mazulu cha Ambuya. Ndipu ŵanthu anyaki asani awona mazu ngenanga, awona kuti ngalongo kuti mwambu uwu utenere kuchitika kananandi waka. Kweni mazu nga Chigiriki ngo angugwirisiya ntchitu pakulemba fundu iyi, ngang’anamuwa kuti “penipo posi.”—1 Ŵakorinte 11:25, 26; Bayibolu la Mazu Ghaku Chiuta.
c Wonani buku lakuti The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Volume IV, peji 43-44, ndipuso lakuti McClintock and Strong’s Cyclopedia, Volume VIII, peji 836.
d Wonani buku lakuti The New Cambridge History of the Bible, Volume 1, peji 841.
e Kuti aziŵi po mwezi wa Nisani uyambiyengi, Ayuda mazuŵa nganu agwirisiya ntchitu vo asayansi akamba pa nkhani ya nyengu yo mwezi uwonekiyengi. Kweni ndimu venge cha mu nyengu ya akutumika. Chifukwa pa nyengu iyi, mwezi wa Nisani wayambanga asani mwezi wawoneka kakwamba ku Yerusalemu. Ivi vilongo kuti pangajumpha zuŵa limoza pamwenga nganandi kutuliya po asayansi angakambiya kuti mwezi wawoneka. Ndichu chifukwa chaki nyengu zinyaki zuŵa lo Akaboni aku Yehova achitiya mwambu wa Chikumbusu, lipambana ndi zuŵa lo Ayuda achitiya Phaska mazuŵa nganu.
f Wonani buku lakuti A New Translation of the Bible, lo likulembeka ndi James Moffatt; buku la The New Testament—A Translation in the Language of the People, lo likulembeka ndi Charles B. Williams; ndipuso la The Original New Testament, lo likulembke ndi Hugh J. Schonfield.