Muchitiyengi Lisungu “Ŵanthu Amitundu Yosi”
YESU wati wakambiya akusambira ŵaki kuti apharazgengi uthenga wamampha, wanguziŵa kuti nyengu zinyaki ŵanthu azamukana kuvwisiya uthenga wa Ufumu. (Luka 10:3, 5, 6) Nyengu zinyaki mu uteŵeti, tikumana ndi ŵanthu wo atitimuka mwaukali pamwenga kutinyoza. Asani takumana ndi vinthu vaviyo, kungaŵa kwakusuzga kuti tilutirizgi kuŵalongo lisungu ŵanthu wo titiŵapharazgiya.
Munthu walisungu wawona vo anyaki asoŵa ndipuso masuzgu ngo akumana nangu ndipu wakhumbisiska kuŵawovya. Asani tingaleka kuŵachitiya lisungu ŵanthu wo tikumana nawu mu uteŵeti, tingapharazga mwaphamphu cha pamwenga kuŵafika pamtima. Kweni asani te ndi lisungu, tipharazga mwaphamphu. Vija nge kuti tisonkhaku nkhuni ku motu kuti ukole ukongwa!—1 Ate. 5:19.
Kumbi tingachita wuli kuti tiŵalengiyengi lisungu ŵanthu chinanga kuti nyengu zinyaki kungaŵa kwakusuzga kuchita viyo? Tiyeni tikambiskani mo tingayezge Yehova, Yesu ndipuso wakutumika Paulo pankhani ya lisungu.
YEZGANI LISUNGU LAKU YEHOVA
Kwa vyaka vinandi ŵanthu aja achikamba vinthu viheni vakukwaskana ndi Yehova. Chinanga kuti ve viyo, iyu walutirizga kuja ‘wamampha ku ŵanthu ambula kuwonga kweniso kwa aheni.’ (Luka 6:35) Kumbi walongo wuli lisungu? Iyu wazikira ndi munthu weyosi ndipu wakhumba kuti “ŵanthu amitundu yosi” azitaskiki. (1 Timo. 2:3, 4) Chinanga kuti Chiuta watinkha viheni, kweni iyu wawona kuti ŵanthu mbakuzirwa ukongwa ndipu wakhumba cha kuti azinangiki.—2 Petu. 3:9.
Yehova waziŵa mo Satana wabulumutizgiya ŵanthu ambula kugomezga. (2 Akori. 4:3, 4) Ŵanthu anandi asambizika visambizu vaboza kutuwa pa unamana wawu. Ivi vichitiska kuti kuŵi kwakusuzga kuzomera uneneska. Yehova ngwakukhumbisiska kovya ŵanthu ange yaŵa. Kumbi tiziŵa wuli venivi?
Mwakuyeruzgiyapu, tiyeni tikambiskani mo Yehova wanguvwiya ndi ŵanthu wo ajanga mutawuni ya Nineve. Chinanga kuti yiwu ŵenga ankhaza, Yehova wangukambiya Yona kuti: “Kumbi ini ndikhumbika kuchitiya chitima cha tawuni yikulu ya Nineve yo ye ndi ŵanthu akujumpha 120,000 wo aziŵa cha kupambanisa pakati pa chamampha ndi chiheni?” (Yona 4:11) Yehova wanguŵachitiya lisungu ŵanthu a ku Nineve wo alekanga kumuziŵa. Mwaviyo, wangutuma Yona kuti wakaŵatcheŵeski.
Mwakuyanana ndi Yehova, nasi tiwona kuti ŵanthu mbakuzirwa. Tingamuyezga asani titesesa kuwovya ŵanthu wosi kuti amuziŵi, chinanga angawoneka kuti angasintha cha.
YEZGANI LISUNGU LAKU YESU
Mwakuyanana ndi Awisi, Yesu wachitiyanga lisungu ŵanthu wo ŵenga ndi nja yauzimu. “Wati wawona chigulu cha ŵanthu, wanguŵalenge lisungu chifukwa ŵenga akulimukalimuka kweniso akujowoleka nge mbereri zambula mliska.” (Mate. 9:36) Yesu waziŵanga kuti ŵanthu yaŵa ŵenga viyo chifukwa chakuti alongozgi ŵawu aŵachitiyanga nkhaza kweniso aŵasambizanga vinthu vaboza. Chinanga kuti Yesu waziŵanga kuti ŵanthu anandi wo azanga kwaku iyu ajengi akusambira ŵaki cha, kweni wanguleka cha “kuŵasambiza vinthu vinandi.”—Mariko 4:1-9.
Tingagongowanga cha asani pakwamba munthu munyaki wakhumba cha kuvwisiya
Vinthu visintha pa umoyu ndipu munthu yo pakwamba wakananga wangasintha ndi kwamba kuvwisiya
Asani ŵanthu akana kuvwisiya uthenga widu, tikhumbika kuziŵa chifukwa cho achitiya viyo. Anyaki angaŵa ndi maŵanaŵanu ngaheni ngakukwaskana ndi Bayibolu kweniso Akhristu, chifukwa cha vinthu viheni vo ŵanthu wo akamba kuti mbakhristu achita. Panyaki anyaki akuvwa vinthu vaboza vakukwaskana ndi vo tigomezga. Ndipu anyaki angatondeka kuvwisiya chifukwa cha kopa kusekeka ndi ŵanthu amuchigaŵa cho aja pamwenga amubanja lawu.
Ŵanthu anyaki wo tikumana nawu mu upharazgi angakana kuvwisiya chifukwa cha masuzgu ngo ŵe nangu. Mumishonale munyaki zina laki Kim wangukamba kuti: “Muchigaŵa chinyaki cha mpingu widu mwenga nkhondu ndipu ŵanthu anandi katundu wawu yosi wakunangika. Palivi chinthu chamampha cho alindizga. Yiwu asoŵa chakuchita ndipu mbakuguŵa ukongwa. Muchigaŵa ichi kanandi tikumana ndi ŵanthu wo asuska uthenga widu. Nyengu yinyaki po ndapharazganga, ŵanthu angundiyukiya.”
Kumbi Kim wachita wuli kuti walutirizgi kuŵalenge lisungu ŵanthu chinanga kuti atimuchitiya vinthu viheni? Iyu wangukamba kuti: “Asani andichitiya vinthu viheni, ndikumbuka vo lemba la Nthanthi 19:11 likamba. Lemba ili lititi: ‘Munthu wazeru wawezaku ukali waki.’ Asani ndikumbuka vinthu vo vinguchitikiya ŵanthu a muchigaŵa cho ndipharazgaku, nditiŵalenge lisungu. Kweniso ndi wosi cha wo tikumana nawu wo asuska. Muchigaŵa chenichi nde ndi maulendu ngakuweriyaku ngamampha.”
Tingajifumba kuti, ‘Kumbi ini ndatingi ndichitengi wuli ndi uthenga wa Ufumu asani ndenga nge ŵanthu wo nditiŵapharazgiya?’ Mwakuyeruzgiyapu, kumbi mwatingi muchitengi wuli asani ŵanthu amukambiyaningi mwakuwerezawereza vinthu vaboza vakukwaskana ndi Akaboni aku Yehova? Panyaki namwi mwatingi mumukengi umampha cha ndipu mwatingi mukhumbengi kuti anyinu akuchitiyeni lisungu. Yesu wangukamba kuti tichitiyengi anyidu vo tikhumba kuti nawu atichitiyi. Mwaviyo, tikhumbika kuŵavwisa ŵanthu wo titiŵapharazgiya kweniso kuzikira nawu chinanga kuti vingaŵa vakusuzga kuchita viyo.—Mate. 7:12.
YEZGANI LISUNGU LAKU PAULO
Wakutumika Paulo wangulongo lisungu chinanga nkhu ŵanthu wo amuchitiyanga nkhaza. Chifukwa wuli? Iyu wanguluwa cha vo wachitanga kuvuli. Paulo wangukamba kuti: “Kali ndenga wakunyoza, wakutombozga ndipuso ndenga munthu waganyavu. Kweni ndingulongoreka lisungu chifukwa chakuti ndachitiyangamu ŵaka venivi kwambula kuziŵa, kweniso chifukwa chakuti ndengavi chivwanu.” (1 Timo. 1:13) Iyu wanguziŵa kuti Yehova ndi Yesu angumuchitiya lisungu likulu. Paulo waŵavwisanga wo amususkanga chifukwa chakuti nayu pakwamba wachitanga viyo.
Nyengu zinyaki, Paulo wakumananga ndi ŵanthu wo agomezganga visambizu vaboza. Kumbi wachitanga wuli? Lemba la Machitidu 17:16 likamba kuti pa nyengu yo Paulo wenga ku Atene, “vingumuŵaŵa mumtima kuwona kuti mutawuni yosi mwazaza angoza.” Kweni Paulo wangugwiriskiya ntchitu vinthu vo wanguwona kuti wapharazgiyi ŵanthu. (Machi. 17:22, 23) Iyu wasinthanga upharazgi mwakukoliyana ndi ŵanthu wo wasaniya. Paulo wachitanga viyo kuti ‘wataskeku ŵanthu anyaki.’—1 Akori. 9:20-23.
Asani tipharazgiya ŵanthu wo akhumba cha kuvwisiya pamwenga wo agomezga vinthu vaboza, titenere kuŵawonga nge mo Paulo wachitiyanga. Pavuli paki, tingaŵakambiya mwalusu “uthenga wamampha wa vinthu vamampha.” (Yesa. 52:7) Mzichi munyaki zina laki Dorothy wangukamba kuti: “Muchigaŵa chidu ŵanthu anandi akusambizika kuti Chiuta ndi mukali kweniso waswera cha kusaniya ŵanthu vifukwa. Asani ndakumana ndi ŵanthu aviyo, nditiŵawonga chifukwa agomezga Chiuta. Pavuli paki, nditiŵakambiya vo Bayibolu likamba vakukwaskana ndi mijalidu yaku Yehova ndipuso vo walayizga kunthazi.”
“LUTIRIZGANI KUTHERESKA CHIHENI MWAKUCHITA CHAMAMPHA”
Po tija mu “mazuŵa ngakumaliya,” ŵanthu anyaki wo titiŵapharazgiya ‘ahenekiyengihenekiyengi.’ (2 Timo. 3:1, 13) Kweni tingazomerezanga cha kuti lisungu ndi likondwa lidu limali chifukwa cha mo angachitiya asani titiŵapharazgiya. Yehova watipaskengi nthazi kuti ‘tilutirizgi kuthereska chiheni mwakuchita chamampha.’ (Aro. 12:21) Mpayiniya munyaki zina laki Jessica wangukamba kuti: “Kanandi ndikumana ndi ŵanthu akujikuzga wo atitinyoza kweniso wo anyoza uthenga wo tipharazga. Ivi vingatikwiyisa. Asani ndikhumba kukambiskana ndi munthu, ndipemphera chamumtima kwaku Yehova kuti wandiwovyi kuwona munthu yo nge mo iyu watimuwone. Ivi vitindiwovya kuti ndiŵanaŵaniyengi mo ndingawovye munthu mumalu mwakuŵanaŵaniya mo ndivwiya.”
Tipenja ŵanthu wo ŵe ndi maŵanaŵanu ngamampha ngo ngangaŵawovya kuti azisaniyi umoyu wamuyaya
Asani pajumpha nyengu, ŵanthu anyaki angazomera kuti tiŵawovyi ndipu angasambira uneneska
Titenere so kuchiska abali ndi azichi wo tipharazga nawu. Jessica wangukamba kuti: “Asani munthu munyaki watimuka uheni mu uteŵeti, ndiyesesa kuti ndileki kuviŵanaŵaniya ukongwa. Mumalu mwaki, ndisintha nkhani ndi kwamba kukamba vinthu vamampha vo ntchitu yidu yakupharazga yifiska chinanga kuti ŵanthu anyaki atitisuska.”
Yehova waziŵa masuzgu ngo tikumana nangu mu upharazgi. Iyu wakondwa ukongwa asani tichitiya lisungu ŵanthu nge mo iyu wachitiya! (Luka 6:36) Yehova waŵalengiyengi lisungu kwamuyaya cha ŵanthu. Tigomezga kuti iyu waziŵa nyengu yo wazamunangiya charu. Kweni pa nyengu yasonu ntchitu yakupharazga yikhumbika kuchitika mwaliŵi ukongwa. (2 Timo. 4:2) Mwaviyo, tiyeni tilutirizgi kupharazga mwaphamphu kweniso kuchitiya lisungu “ŵanthu amitundu yosi.”
