NKHANI YA PAPEJI LAKWAMBA | VO VACHITIKA KUTI BAYIBOLU LIFIKI MPAKA SONU
Vo Vawovya Kuti Bayibolu Lileki Kuvunda
VO VACHITIKANGA: Akulemba Bayibolu anandi a mnyengu yakali agwirisiyanga ntchitu vikopa ndipuso mapepala ngakupangika kutuliya ku gumbwa. * (2 Timote 4:13) Kumbi vinthu venivi vatingi viwovyengi kuti Bayibolu lileki kunangika?
Mapepala nga gumbwa ngambula kulama ndipu ngaswera cha kupeluka, pamwenga kusintha mtundu. Richard Parkinson wa ku Egipiti ndipuso Stephen Quirke angukamba kuti: “Pepala la gumbwa liswela cha kuvunda pamwenga kupeluka. Asani mipukutu iyi yasungika, yime chuku pamwenga kuvunda asani yakwasa maji. Ndipuso asani wayiwundiya pasi yiswera cha kuryika ndi mbeŵa pamwenga muswa.” Mipukutu yinyaki ayiŵikanga ukongwa palumwi pamwenga pamalu ngakuzumbwa. Ivi vachitisanga kuti yinangikengi liŵi.
Mapepala nga vikopa ngenga ngakulama kuluska nga gumbwa, kweni nangu ngaswelanga cha kuvunda asani ngaŵikika pamalu ngakufunda ukongwa, ngakuzumbwa pamwenga palumwi. * Kweniso ngaswelanga cha kuryika ndi muswa. Ndichu chifukwa chaki mabuku nganandi ngakali ngaleka kusanilika mazuŵa nganu. Asani Bayibolu linguvunda ndikuti uthenga waki nawu watingi uvundiyengi limoza.
VO VAWOVYA KUTI BAYIBOLU LIFIKI MPAKA SONU: Mafumu ngosi nga Ayuda ngangulamulika kuti “ngajilembe buku la Marangu,” ngo ndi mabuku 5 ngakwambiliya nga m’Bayibolu. (Marangu 17:18) Kweniso, alembi anandi angulemba mipukutu yinandi ndipu cham’ma 100 C.E., mipukutu iyi yasanilikanga mumasinagogi nganandi mu Yisraele yosi mpaka ku Makedoniya. (Luka 4:16, 17; Machitidu 17:11) Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya kuti mipukutu yakali yifiki mpaka sonu?
Mipukutu yo yingusanilika ku Nyanja Yakufwa, yaja vyaka mahandiredi nganandi mumisuku yo yinguŵikika mumphaku kudera lo kuleka kunya vuwa
Munthu munyaki yo wangufwatuliyaku Chipanganu Chasonu, zina laki Philip W. Comfort, wangukamba kuti: “Ayuda ayanjanga kusunga mipukutu ya Malemba mumisuku kuti yileki kunangika.” Ndipu tikayika cha kuti Akhristu nawu angulutiriza kuchita venivi. Ndichu chifukwa chaki mipukutu yinyaki yakali yisanilika mumisuku, mumphaku ndipuso m’malu nganyaki ngo kuleka kunya vuwa.
MO VAWOVYE: Mipukutu ya Bayibolu yinandi yo yingulembeka vyaka vakujumpha 2,000, yechekusanilika mpaka sonu. Palivi so mipukutu yinyaki yakali yo yaja kwa vyaka vinandi viyo.
^ ndimi 3 Mapepala nga gumbwa ngapangikanga kutuliya ku vimadondu va m’maji vo vidanika kuti gumbwa. Mapepala nga vikopa ngapangikanga kutuliya ku vikopa vanyama.
^ ndimi 5 Mwakuyeruziyapu, mapepala ngo charu cha United States chingusayina chati chalonde ufulu wakujilamuliya, ngangupangika kutuliya ku vikopa vanyama. Sonu pajumpha vyaka pafupifupi 250, ndipu mapepala yanga ngawoneka ngakumala kweni vo vikulembekapu viwoneka mbwenu umampha.
