1. Kumbi wakutumika Yohane wachiska Akhristu kuti aŵanaŵaniyengenji, ndipu nchifukwa wuli?

 MAZU ngo wakutumika Yohane wangulemba pa 1 Yohane 3:1, ngalongo kuti tikhumbika kuwonga vo Yehova watitichitiya. Pakulemba mazu ngakuti “wonani mo Awuskefwi atitiyanjiya,” Yohane wachiskanga Akhristu kuti aŵanaŵaniyengi chanju chikulu cho Chiuta watiŵalongo. Asani tichita viyo, vingatovya kuti timuyanjengi ukongwa Yehova kweniso kuti ubwezi widu ukho.

2. Nchifukwa wuli anyaki aziŵa cha kuti Chiuta watiŵayanja?

² Anyaki aziŵa cha kuti Chiuta watanja ŵanthu. Yiwu aziŵa waka kuti Chiuta ngwakwenere kumuwopa kweniso kumuvwiya. Panyaki chifukwa cha vinthu vaboza vo asambira, yiwu agomezga kuti Chiuta wangayanja ŵanthu cha ndipuso isi tingamuyanja cha. Penipo anyaki agomezga kuti Chiuta watanja munthu weyosi mwambula kutoliyaku kanthu vo wachita. Kweni pa nyengu yo tasambiranga Bayibolu, tingusambira kuti chanju ndilu jalidu likulu laku Yehova. Tingusambira so kuti wangupereka sembi mwana waki chifukwa watitiyanja. (Yoh. 3:16; 1 Yoh. 4:8) Kweni chifukwa cha vinthu vo mwakumana navu pa umoyu winu, mungaziŵa cha kuti Chiuta watikuyanjani.

3. Kumbi ndi fundu niyi yo yititiwovya kuvwisa kuti Chiuta watitiyanja?

 ³ Kumbi Yehova walongo wuli kuti watitiyanja? Tingamuka fumbu ili asani tingavwisa ubali wo ulipu pakati paku Yehova Chiuta ndi isi. Yehova ndiyu wakulenga ŵanthu wosi. (Ŵerengani Sumu 100:3-5.) Ndichu chifukwa chaki Bayibolu likamba kuti Adamu wenga “mwana waku Chiuta.” Likamba so kuti Yesu wangusambiza akusambira ŵaki kuti adanengi Chiuta kuti ‘Awuskefwi akuchanya.’ (Luka 3:38; Mat. 6:9) Yehova mbawuskefwi chifukwa ndiwu akutipasa umoyu. Ubali wo ulipu pakati paku iyu ndi isi uyanana waka ndi wo uja pakati pa da ndi ŵana ŵaki. Mwakudumuwa, tingakamba kuti Yehova watitiyanja nge mo da watanjiya ŵana ŵaki.

4. (a) Kumbi Yehova wapambana wuli ndi awuskefwi wo akutibala? (b) Kumbi tikambiskanengenji m’nkhani iyi kweniso yakulondopu?

⁴ Apapi ŵidu wo akutibala mbambula kufikapu. Chinanga angayesesa wuli, angafiska cha kutiyanja nge mo Yehova watitiyanjiya. Ŵanthu anyaki asuzgika ukongwa maŵanaŵanu asani akumbuka mo awiskewu aŵaleriyanga. Ivi vakuchitiska chitima ukongwa. Kweni ndimu Yehova waliri cha. (Sumu 27:10) Tikayika cha kuti asani taziŵa kuti Yehova watitiyanja ukongwa ndipuso watitiŵanaŵaniya, tijengi nayu pa ubwezi wakukho. (Yak. 4:8) M’nkhani iyi, tikambiskanengi vinthu vinayi vo vilongo kuti Yehova watitiyanja. M’nkhani yakulondopu, tazamukambiskana so vinthu vinayi vo vingalongo kuti titimuyanja.

5. Kumbi Paulo wanguŵakambiyanji ŵanthu a ku Athene?

⁵ Pa nyengu yo wakutumika Paulo wenga m’msumba wa Athene ku Girisi, wanguwona kuti m’msumba uwu mwenga achiuta anandi angoza. Ndipu ŵanthu a m’msumba uwu agomezganga kuti achiuta yaŵa ndiwu akuŵapasa umoyu kweniso ndiwu atiŵapasa vinthu vakukhumbika pa umoyu. Paulo wangukamba kuti: “Chiuta yo wakupanga charu ndi vosi vo vilimu . . . wapasa ŵanthu wosi umoyu, mvuchi ndi vinthu vosi. . . . Chifukwa chaku iyu te amoyu, titenda ndipu tiliku.” (Mac. 17:24, 25, 28) Chifukwa chakuti watitiyanja, Yehova watitipasa “vinthu vosi” vakukhumbika kuti tije ndi umoyu. Kumbi Chiuta watitipaska vinthu wuli?

6. Kumbi charu chapasi chikupangika wuli kulongo kuti Chiuta watitiyanja? (Wonani chithuzi cho che papeji 18.)

⁶ Ŵanaŵaniyani charu cho Yehova “wakupaska ŵana ŵa ŵanthu.” (Sumu 115:15, 16) Asayansi amala ndalama zinandi kuti asaniyi mapulaneti nganyaki ngakuyanana ndi charu cho tijamu. Chinanga kuti akusaniya mapulaneti nganandi, kweni atondeka kusaniya pulaneti yo ye ndi vinthu vakukhumbika kuti ŵanthu ajemu nge mo chiliri charu chapasi. Pa mapulaneti ngosi ngo Chiuta wakupanga, charu chapasi nchapade ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, charu chapasi nchakutowa ndipuso che ndi vinthu vakukhumbika kuti ŵanthu ajepu. (Yes. 45:18) Ivi vilongo kuti Yehova watitiyanja ukongwa.​—Ŵerengani Jobu 38:4, 7; Sumu 8:3-5.

7. Kumbi mo Chiuta wakutipangiya vilongo wuli kuti watitiyanja?

⁷ Chinanga kuti Yehova wakutipasa charu kuti tijengemu, iyu waziŵa kuti pakhumbika so vinthu vinyaki kuti tije akukondwa. Mwana munamana wawona kuti ngwakuvikilirika asani waziŵa kuti apapi ŵaki atimwanja kweniso asani atimuŵanaŵaniya. Yehova wakulenga ŵanthu mu chikozgu chaki. Wakutilenga munthowa yakuti tiziŵengi kuti  watitiyanja kweniso kuti watitiŵanaŵaniya. (Chiy. 1:27) Kweniso Yesu wangukamba kuti: “Mbakutumbikika wo aziŵa kuti akhumbika Chiuta.” (Mat. 5:3) Pakuti Yehova ndi Da wachanju, “watipaska vinthu vosi kuti tikondwengi,” vakuliŵavu ndi vauzimu viyo.​—1 Tim. 6:17; Sumu 145:16.

8. Kumbi “Chiuta wauneneska” walongo wuli kuti watanja ŵana ŵaki?

⁸ Da watanja ŵana ŵaki ndipu watiŵavikiliya kuti aleki kulandizgika pamwenga kupusisika. Kweni apapi anandi atondeka kulongozga ŵana ŵawu chifukwa nawu akhumba cha kwende fundu zo zisanirika m’Mazu Ngaku Chiuta. Ivi vichitiska kuti m’mabanja muje chimbwayi. (Nthanthi 14:12) Kweni Yehova ndi “Chiuta wauneneska.” (Sumu 31:5) Iyu watanja ŵana ŵaki ndipu watiŵalongozga pa umoyu wawu, ukongwa pa nkhani yakusopa. (Ŵerengani Sumu 43:3.) Kumbi mbuneneska nuwu wo Yehova wavumbuwa, nanga ivi vilongo wuli kuti watitiyanja?

9, 10. (a) Kumbi Yehova watitisambizanji vakukwaskana ndi iyu? (b) Kumbi watitisambizanji vakukwaskana ndi isi?

⁹ Chakwamba, Yehova watisambiza uneneska wakukwaskana ndi iyu. Wakuvumbuwa zina laki. Zina ili lisanirika kanandi m’Bayibolu kuluska zina linyaki lelosi. Chifukwa chakuti wativumbuliya zina laki, Yehova wakhumba kuti timuziŵi ndipuso kuti waje nasi pa ubwezi. (Yak. 4:8) Yehova watitisambiza so mijalidu yaki kuti tiziŵi kuti iyu ndi Chiuta wamtundu wuli. Vo wakulenga vilongo kuti we ndi nthazi ndipuso zeru. (Ŵar. 1:20) Asani tiŵerenga Bayibolu, tisambira kuti ndi murunji kweniso ngwachanju. Ivi vititiwovya kuti tije nayu pa ubwezi wakukho.

¹⁰ Yehova watitisambiza so khumbu laki. Watitikambiya kuti te a m’banja laki. Kweniso watitisambiza vo titenere kuchita kuti tijengi mwachimangu m’banja laki. M’Bayibolu, tisambira kuti ŵanthu akulengeka kuti ajiwusengi ŵija cha, ndipu asani ŵanthu atondeka kuvwiya fundu iyi akumanengi ndi masuzgu nganandi ukongwa. (Yer. 10:23) Fundu iyi njakukhumbika ukongwa kuti vinthu vitiyendiyengi umampha. Tingaja akukoliyana asani tivwiya Chiuta. Yehova watitisambiza uneneska uwu chifukwa chakuti watitiyanja.

11. Kumbi Chiuta wakutilayizganji, nanga vilongo wuli kuti watitiyanja?

¹¹ Da yo watanja ŵana ŵaki wafipiya mtima umoyu wakunthazi wa ŵana ŵaki. Iyu wakhumba kuti azijengi umoyu wamampha. Kweni vakuchitisa chitima kuti ŵanthu anandi aziŵa cha vo Chiuta watilayizga kunthazi, ndipu amaliya nyengu yinandi kupenja vinthu vo vingaŵawovya kwa nyengu yimanavi ŵaka. (Sumu 90:10) Pakuti te ŵana ŵaki, tiwona kuti Yehova watitiyanja ukongwa chifukwa watilayizga vinthu vamampha kunthazi. Ivi vitovya kuti tijengi umoyu wamampha.

12. Kumbi ulongozgi wo Yehova wangupasa Kaini ndi Baruki ulongo wuli kuti waŵayanjanga?

¹² Yehova wangufumba Kaini kuti: “Nchifukwa wuli wakwiya viyo, ndipu chisku chaku chabwanthukiyanji? Asani ungasintha ndi kuchita vinthu vamampha, kumbi ndikuyanjengi cha? . . . Kumbi uwutheleskengi cha [uheni]?” (Chiy. 4:6, 7) Uwu wenga ulongozgi wakwenere. Yehova wangumutcheŵeska Kaini wati waziŵa kuti wakhumba kuchita vinthu viheni. Kweni vakupasa chitima kuti Kaini wanguvwiya cha ndipu wangukumana ndi masuzgu.  (Chiy. 4:11-13) Baruki yo wenga mlembi waku Yeremiya wanguvuka ndi uteŵeti wo wachitanga ndipu wangwamba kudandawula. Yehova wangumupaska ulongozgi kuti umuwovyi. Mwakupambana ndi Kaini, Baruki wanguvwiya ulongozgi wo Yehova wangumupasa ndipu ivi vingutaska umoyu waki.​—Yer. 45:2-5.

13. Nchifukwa wuli Yehova wazomerezga kuti ateŵeti ŵaki akumanengi ndi masuzgu?

¹³ Paulo wangukamba kuti: “Yehova walanga munthu yo watanja, ndipu wakhwechuwa weyosi yo watimulonde nge mwana waki.” (Ŵah. 12:6) Chilangu chituza munthowa zakupambanapambana. Mwakuyeruzgiyapu, m’Bayibolu mwe ateŵeti anandi akugomezgeka wo angukumana ndi masuzgu ngakulu. Masuzgu yanga ngenga chilangu ndipu nganguŵasambiza vinandi. Ŵanaŵaniyani nkhani yaku Yosefe, Mosese ndi Davidi. Nkhani zawu zikukonkhoskeka umampha ukongwa m’Bayibolu. Asani tiŵerenga mo Yehova waŵawovyiyanga pa nyengu yo akumananga ndi masuzgu kweniso mo waŵagwiriskiyanga ntchitu, vititiwovya kuziŵa kuti Yehova watanja ateŵeti ŵaki.​—Ŵerengani Nthanthi 3:11, 12.

14. Kumbi titenere kuchitanji asani Yehova watitilanga?

¹⁴ Asani tananga, Yehova waleka cha kutiyanja. Iyu watitigowoke asani tape. (Yes. 55:7) Kumbi fundu iyi ying’anamuwanji? Davidi wangukamba mo Yehova wagowoke kuti: “Watikugowoke mphulupuru zaku zosi ndipu watikuchizga matenda ngaku ngosi. Wawombo umoyu waku ku zenji ndipu watikuvwalika  chanju ndi lisungu nge nchisoti chachifumu. Nge mo kuvuma kwatalikirana ndi kuzambwe, ndimu watiŵikiya kutali mphulupuru zidu.” (Sumu 103:3, 4, 12) Mwaviyo, tivwiyengi ulongozgi waku Yehova ndi kuzomera chilangu chaki. Nyengu zosi tikumbukengi kuti Yehova watitipasa chilangu chifukwa chakuti watitiyanja.​—Sumu 30:5.

15. Nchinthu wuli cho chilongo kuti ŵanthu aku Yehova mbakuzirwa ukongwa kwaku iyu?

¹⁵ Da yo watanja banja laki watilivikiliya ku vinthu viheni. Ichi nchinthu chakuzirwa ukongwa kwaku iyu. Ivi ndivu Yehova wachita. Bayibolu likamba kuti: “Wavikiliya umoyu wa ŵanthu ŵaki akugomezgeka, ndipu watiŵataska mujanja la munthu muheni.” (Sumu 97:10) Tiyeni tiwoni chakuyeruzgiyapu ichi. Kumbi muwona kuti jisu linu ndakuzirwa ukongwa kwaku imwi? Asani muwona viyo, ndimu so Yehova wawone ŵanthu ŵaki. (Ŵerengani Zekariya 2:8.) Iyu wawona kuti ŵanthu ŵaki mbakuzirwa ukongwa!

16, 17. Konkhoskani mo Yehova wavikiliya ŵanthu ŵaki.

¹⁶ Nthowa yimoza yo Yehova wavikiliya ŵanthu ŵaki nkhuporote mwa angelu. (Sumu 91:11) Mungelu munyaki wanguvikiliya msumba wa Yerusalemu kwa Asiriya ndipu wangubaya asilikali 185,000. (2 Ŵakar. 19:35) Kweniso angelu anguwombo Petro, Paulo ndi akutumika anyaki mujeli. (Mac. 5:18-20; 12:6-11) Mazuŵa nganu napu, Yehova waleka cha kutiwovya. Mwakuyeruzgiyapu, m’bali wakumiya likulu lidu wanguza kuziche ofesi ya nthambi ya m’charu chinyaki kunu ku Africa. Iyu wangukamba kuti m’charu ichi ŵanthu ayambananga chifukwa cha ndali ndi kupambana visopa. Ŵanthu apumananga, abanga katundu, anthurumi akoleriyanga anthukazi kweniso abayananga. M’charu ichi mwenga chimtimbaheka pe. Kweni pengavi m’bali pamwenga mzichi yo wangufwa, chinanga kuti angutaya katundu wawu yosi. Ŵati afumbika kuti vinthu ve wuli, angukamba mwakukondwa kuti: “Vosi veumampha. Titimuwonga ukongwa Yehova!” Yiwu anguwona kuti Chiuta watiŵayanja.

¹⁷ Nyengu zinyaki, Yehova wazomerezga kuti arwani abayi ateŵeti ŵaki nge vo vinguchitikiya Stefano. Kweni kanandi Chiuta watiŵavikiliya mwakuŵatcheŵeska ku mauryarya ngaku Satana. (Ŵaef. 6:10-12) Yehova watitivikiliya kuporote m’Bayibolu, m’mabuku ngo ngakonkhoska Bayibolu ndi gulu laki. Vinthu ivi vititiwovya kuziŵa uheni wakwanja ukongwa chuma, vakusangaluska vakulongo ureŵi ndi chiwawa, kugwiriskiya ntchitu Intaneti munthowa yambula kwenere ndipuso vinthu vinyaki. Vosi ivi vilongo kuti Yehova watitivikiliya ndipuso watitikhumbiya vamampha.

18. Kumbi mutuvwa wuli asani muŵanaŵaniya chanju chaku Yehova?

¹⁸ Yehova walongo kuti watitiyanja munthowa zinandi. Mwaviyo, tituvwa nge mo Mosese wanguvwiya. Iyu wangukamba kuti: “Mutikhorweski ndi chanju chinu chakufikapu ndi mulenji, kuti tisekeriyengi ndi kukondwa mu mazuŵa nga umoyu widu wosi.” (Sumu 90:14) Asani tiziŵa ndi kusimikizga kuti Yehova watitiyanja, ndikuti te ndi mwaŵi ukulu ukongwa. Nge mo wakutumika Yohane wangukambiya, nasi tingakamba kuti: “Wonani mo Awuskefwi atitiyanjiya.”​—1 Yoh. 3:1.