Amumugwasye Mwanaanu Kuliyumya Mubuumba

KALI mucintoolo camabbuku, mutumbu umwi wakatyompwa kapati cakuti wakabwentela sikusambala kuti: “Cintoolo canu cilizwide mabbuku pele munyina abbuku likonzya kumugwasya mwanaangu!” Mutumbu ooyu wakali kuyandaula bbuku lyakali kukonzya kumugwasya mwanaakwe musankwa kuliyumya kulufwu lwakacitika mumukwasyi.

Kaambo kakapa kuti banyina batyompwe kalalimvwisya. Masimpe, mwana ulakonzya kuusa kapati ikuti muntu ngwayanda wafwa. Ibana balakomena kabotu ikuti bamumukwasyi kababalanganya kabotu, pele lufwu lulakonzya kupa kuti mwana asweekelwe muntu ngwaakali kumvwana limwi. Nobazyali, ino mbuti mbomukonzya kumugwasya mwanaanu ikuti kakuli muntu uulangilwa kufwa naa wafwa?

Masimpe ngakuti, ikufwidwa muyandwa kulakonzya kumukatazya andinywe; kulakonzya kumupa kuusa kapati akukatazyigwa mumizeezo. Nokuba boobo, tamweelede kuluba kuti muyandika kumugwasya mwanaanu. Ibbuku lyakamwaigwa abasicibbadela caku Minnesota ku U.S.A. lyakati: “Ibana balaakumvwa bantu nobabandika twaambo alimwi bunji bwaziindi cilabaalila kuzyiba cini ncotwaamba twaambo ooto.” Alimwi lyakati: “Bana beelede kwaambilwa masimpe.” Aboobo, inga cainda kubota kubapanduluda naa kubasalazyila twaambo bana banu kweelana aciimo cabo. Eeci cilakonzya kumukatazya akaambo kakuti bana balaindana kapati caboola kukumvwisya zyintu zibacitikila.—1 Ba-Korinto 13:11.

Mbomukonzya Kulupandulula Lufwu

Basikuvwuntauzya bamwi baamba kuti ciindi bazyali nobaambila bana babo kujatikizya lufwu, beelede kubikkila maano mbobaabelesya mabala mbuli aakuti “baloona,” naa “batusiya.” Ikubelesya mabala aali boobu kakunyina kwaapandulula kulakonzya kumunyonganya mwana. Masimpe, Jesu wakakozyanyisya lufwu kumuntu woona alimwi ikucita boobo cakali buyo kabotu kweelana abantu mbaakali kwaambila. Pele ncomweelede kuzyiba ncakuti wakali kubandika abapati ikutali bana. Kunze lyaboobo, wakacipandulula cikozyanyo eeci. Jesu wakaambila basikumutobela kuti: “Mulongweesu Lazaro uloona.” Nokuba kuti basikwiiya bakwe bakali bapati, bakali “kweezeezya kuti [Jesu] uamba  kulyokezya kwaŋonzi.” Aboobo, Jesu wakakasalazya kaambo aaka kwiinda mukwaamba kuti: “Lazaro [wafwa].” (Johane 11:11-14) Ikuti bapati kabayandika kupanduludwa munzila eeyi, nkokuti bana abalo baleelede kucitilwa mbweena oobu.

Balembi ba Mary Ann Emswiler aba James P. Emswiler bakati: “Muzyali ulakonzya kubelesya mwaambo ngwayeeyela kuti ulakonzya kupa kuti mwana atausi kapati, pele ikucita boobo kulakonzya kupa kuti mwana abe amizeezo iimbi iikonzya kumuyoosya naa kumunyonganya.” Mucikozyanyo, ikwiile kwaambila mwana kuti mulobe uloona kulakonzya kupa kuti mwana kayoowa kuti ikuti woona masiku, ambweni kunyina naya kubuka cifwumo. Ikuti mwana waile kwaambilwa kuti mulobe “watusiya,” aabona ulakonzya kulimvwa kutayandwa naa kulekelezyegwa.

Ibazyali banji bajana kuti nobaambila bana makani aalufwu, ibana balaakucimvwa caambwa ikuti kababelesya mabala aatakatazyi muciindi cakubelesya maambilambali. (1 Ba-Korinto 14:9) Basikuvwuntauzya baamba kuti ncibotu kumukulwaizya mwana kuti kabuzya mibuzyo akwaamba zyintu zimukatazya. Ikuba aciindi cakubandika lyoonse kulakonzya kumugwasya kusalazya twaambo akubona nzila zimwi mbomukonzya kumugwasya mwanaanu.

Nkomukonzya Kujana Busolozi Bugwasya

Nomuli mubuumba, mwanaanu unakusyoma ndinywe kuti mumugwasye. Aboobo, ino nkuli nkomukozya kujana busolozi bugwasya kujatikizya makani aalufwu? Bantu banji bajana kuti Bbaibbele lilijisi twaambo tuumbulizya alimwi tupa bulangizi bwini-bwini. Lilijisi makani aamasimpe kujatikizya mbolwakatalika lufwu, cicitika ciindi muntu afwa abulangizi buliko kujatikizya bantu bafwide. Ikaambo katakatazyi kumvwa kakuti “bafwide tabezi cintu niciba comwe” kalakonzya kumugwasya mwanaanu kuzyiba kuti bayandwa bakwe bafwide tabapengi. (Mukambausi 9:5) Kunze lyaboobo, mu Bbaibbele, Leza utupa bulangizi bwakuti tuya kubabona alimwi bayandwa besu muparadaiso anyika.—Johane 5:28, 29.

Kwiinda mukulanga-langa Magwalo Aasalala, mulakonzya kumugwasya mwanaanu kuzyiba kuti Bbaibbele lilijisi busolozi bugwasya alimwi amakani aumbulizya mubukkale buli boonse bukatazya. Kuyungizya waawo, mwanaanu ulakonzya kubona kuti caboola kumakani mapati aajatikizya buumi bwanu, musyoma busolozi bwa Jwi lya Leza.—Tusimpi 22:6; 2 Timoteo 3:15.

Kwiingula Mibuzyo Yanu

Nomugwasya mwanaanu kuti aliyumye akaambo kakufwidwa muntu ngwaali kuyanda, zimwi ziindi mulakonzya kunyongana mumizeezo. Ncinzi ncomukonzya kucita? * Atulange-lange mibuzyo imwi njomukonzya kuba anjiyo.

• Nondili amwanaangu, sena ndeelede kulitondezya mbuli kuti tandilili? Ncilengwa kuyanda kuti mwanaanu atapengi kapati mumoyo. Pele sena mwanaanu teelede kubona kuti mulalila? Bazyali banji baamba kuti cilainda kugwasya kulila nkaambo kucita boobo kupa kuti mwana abone kuti kuusa tacili ceenzu pe, kufwumbwa muntu ulakonzya kuusa. Bazyali bamwi balaakubandika abana babo kujatikizya bantu bamwi balembedwe mu Bbaibbele bakalila nokuba kuti kwakali bantu bamwi. Mucikozyanyo, Jesu wakalila naakafwa Lazaro imweenzinyina. Jesu kunyina naakasisa mbwaakali kulimvwa.—Johane 11:35.

• Sena mwanaangu weelede kujanika kuŋanda yadilwe naa kunamaumbwe naa nokucitwa zyintu zimwi zijatikizya dilwe? Ikuti kakuyandika kuti mwanaanu ajanike, inga cainda kubota  ikuti mwamwaambilila limwi zyintu ziya kucitika kudilwe alimwi ancozicitilwa bobuya. Masimpe, zimwi ziindi, bazyali balakonzya kubona kuti bana babo balakonzya kugwasyigwa kapati ikuti batajanika kudilwe naa nokucitwa zyintu zimwi. Ibana bajanika kudilwe lya Bakamboni ba Jehova balakonzya kugwasyigwa amakani aamu Bbaibbele aakananwa aciindi eeci. Kunze lyaboobo, ‘luyando’ ndobatondezya aabo bajanika kudilwe lulakonzya kumuyumya-yumya akumuumbulizya mwana.—Ba-Roma 12:10, 15; Johane 13:34, 35.

• Sena inga ndamwaambila mwanaangu twaambo tujatikizya mulobe? Basikuvwuntauzya bamwi baamba kuti ikutamwaambila mwana makani ajatikizya mulobe kulakonzya kupa kuti ayeeye kuti kuli ncomusisa naa muyanda kuti atanikumuyeeyi mulobe. Mulembi Julia Rathkey wakati: “Cilayandika kapati kumugwasya mwana kutamuyoowa muntu wakafwa.” Ikubandika twaambo tujatikizya mulobe azyintu zibotu nzyaakali kucita kacipona, kulakonzya kupa kuti mwana agwasyigwe nali mubuumba. Bakamboni balabaumbulizya bana babo abulangizi bwamu Bbaibbele bwakuti bafwide baya kubuka muparadaiso anyika alimwi bantu kunyina nibani kuciswa akufwa.—Ciyubunuzyo 21:4.

• Mbuti mbondikonzya kumugwasya mwanaangu nali mubuumba? Nali mubuumba, mwanaanu ulakonzya kuciswa naa kukatazyigwa munzila zimwi. Mwanaanu ulakonzya kunyema naa kukopana mumoyo akaambo kakutyompwa. Tamweelede kugambwa pe ikuti mwanaanu walipa mulandu, uyanda kuba andinywe ciindi coonse naa ulayoowa ikuti mwamuka kusika aŋanda naa ikuti mwaciswa. Mbuti mbomukonzya kumugwasya mwanaanu nalimvwide boobu? Mwanaanu teelede kulimvwa kuti tamumubikkili maano. Aboobo, mweelede kumulanganya naa kumumvwisya mwanaanu. Lyoonse mweelede kumuyumya-yumya akumukulwaizya kubuzya mibuzyo alimwi akubandika anguwe cakulikwaya. Mulakonzya kuyumya lusyomo lwanu alwamwanaanu “kubukombelezyo bwamalembe.”—Ba-Roma 15:4.

• Ino ndilili notweelede kutalika kucita zyintu nzyotwali kucita lyoonse mumukwasyi? Bahaabupampu baamba kuti ncibotu kuzumanana kucita zyintu nzyomucita lyoonse. Kwaambwa kuti ikuzumanana kucita zyintu zigwasya kulagwasya kapati ikuti kamuyanda kuliyumya nomuli mubuumba. Bazyali banji akati ka Bakamboni ba Jehova, bajana kuti kuzumanana kucita zyintu zyakumuuya mbuli kuba aciiyo ca Bbaibbele camukwasyi akujanika kumiswaangano ya Bunakristo, kulakonzya kuuyumya-yumya mukwasyi.—Deuteronomo 6:4-9; Ba-Hebrayo 10:24, 25.

Ibana banakukatazyigwa amapenzi aaboola akaambo kakufwidwa kusikila ciindi Jehova Leza nayakugusya malwazi alufwu. (Isaya 25:8) Pele kwiinda mukuyumizyigwa akugwasyigwa, bana balakonzya kuliyumya nobafwidwa muyandwa.

Bupanduluzi buyungizidwe

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 11]

Amumukulwaizye mwanaanu kuti kabuzya mibuzyo akwaamba zyintu zimukatazya

[Cifwanikiso icili apeeji 12]

Amuzumanane kucita zyintu nzyomucita lyoonse kubikkilizya aciiyo ca Bbaibbele camukwasyi