Taim mi bon, papamama bilong mi i gat wanpela fam long wanpela liklik taun long Galicia, long not wes bilong Spen. Mipela 8-pela pikinini long famili na mi namba 4 pikinini. Famili bilong mipela i save stap gut wantaim. Long dispela taim, planti famili long Spen i save salim wanpela pikinini bilong ol i go long haus sister o semineri. Tripela long famili bilong mipela i go stap long kain ples olsem.

Taim mi gat 13 krismas, mi go stap long wanpela haus sister long Madrid, em ples sista bilong mi i stap long en. Ol lain i stap long dispela hap i no gat pasin bilong stap pren wantaim ol narapela. Ol i save strik long bihainim ol lo na mekim ol beten. Long bikmoning tru mipela i save go bung long haus lotu bilong tingim tingim ol samting bilong lotu, tasol planti taim mi no save tingim wanpela samting. Bihain mipela i save mekim ol singsing bilong lotu na mekim Misa long tok Latin. Mi no kliagut long wanpela samting, olsem na mi pilim olsem God i stap longwe tru long mi. Planti taim mipela i no save toktok. Maski taim mi bungim susa bilong mi, mipela i save kolim tasol dispela hap tok, “Ave Maria.” Bihain long kaikai ol sister i save larim mipela long toktok inap 30 minit tasol. Dispela i narapela kain long famili bilong mi! Planti taim mi pilim olsem mi stap wanpis na mi save krai.

Maski mi pilim olsem mi stap longwe long God, taim mi gat 17 krismas, mi tok promis na kamap wanpela sister. Mi mekim olsem bikos em samting mi mas mekim, tasol bihain mi tingting planti olsem em samting God i makim mi long mekim long laip bilong mi o nogat. Ol sister i save tok ol man i gat tupela tingting, ol bai go long helpaia! Tasol mi gat tupela tingting yet. Mi save olsem Krais Jisas i no stap tasol, nogat, em i bin givim bel tru long skulim na helpim ol narapela. (Matyu 4:23-25) Taim mi gat 20 krismas, mi pilim olsem i no gat as long stap olsem wanpela sister. Mi kirap nogut olsem nambawan bilong ol sister i tok sapos mi gat tupela tingting, orait mi mas lusim haus sister wantu tasol. Em i ting nogut mi pulim ol narapela tu long bihainim mi. Olsem na mi lusim haus sister.

 Taim mi go bek long haus, papamama i pilim tru hevi bilong mi. Tasol i no gat wok mani long ples bilong mipela, olsem na mi go long Jemani, em ples liklik brata bilong mi i stap long en. Brata bilong mi i save bung wantaim wanpela Komiunis grup bilong ol Spen. Mi amamas taim mi stap wantaim ol bikos ol i save sapotim raits bilong ol wokman na raits bilong ol meri. Olsem na mi kamap wanpela Komiunis na bihain mi maritim wanpela memba bilong dispela grup. Mi pilim olsem mi mekim gutpela wok taim mi givim ol nius bilong ol Komiunis long ol man na insait long ol protes mats.

Tasol bihain mi bel hevi long disisen bilong mi. Mi pilim olsem ol Komiunis i no save bihainim ol tok ol i autim. Long 1971, dispela tingting i kamap strong moa taim sampela yangpela long grup bilong mipela i kukim haus ambasada bilong gavman Spen long Frankfurt. Ol i protes bilong agensim hatpela pasin bilong gavman Spen long bosim ol manmeri. Tasol mi pilim olsem ol i no bihainim stretpela rot long kamapim tingting bilong ol.

Taim fes pikinini bilong mi i bon, mi tokim man bilong mi olsem bai mi no inap bung moa wantaim ol Komiunis. Mi pilim olsem mi stap wanpis tru bikos i no gat wanpela pren bilong mi i kam lukim mi na bebi bilong mi. Mi save tingting long wanem as bilong laip. I gat as na yumi mas mekim sampela samting bilong helpim sindaun bilong ol man?

Long 1976, tupela marit Witnes bilong Spen i kam long haus na givim mi sampela buk na nius bilong Baibel. Long namba tu taim ol i kam bek, mi givim planti askim long wai ol pen na hevi, pasin bilong daunim narapela lain, na wansait pasin i stap. Mi kirap nogut olsem ol i yusim Baibel long bekim olgeta askim bilong mi! Kwiktaim mi tok orait long stadi long Baibel.

Pastaim, mi gat laik tasol long kisim save. Tasol tingting bilong mi i senis taim mi na man bilong mi i stat long go long ol miting long Haus Kingdom bilong ol Witnes Bilong Jehova. Long dispela taim mipela i gat 2-pela pikinini. Ol Witnes i save kisim mipela i go long ol miting na helpim mipela long was long ol pikinini long taim bilong miting. Mi kirap long laikim pasin bilong ol Witnes.

Maski i olsem, mi gat tupela tingting long ol samting bilong lotu. Mi tingting long go lukim famili bilong mi long Spen. Ankol bilong mi em pris, olsem na em i traim long pasim mi long stadi long Baibel. Tasol ol Witnes long dispela hap i bin helpim mi tru. Ol i yusim Baibel long bekim ol askim bilong mi wankain olsem ol Witnes long Jemani i bin mekim. Mi pasim tok olsem taim mi go bek long Jemani, bai mi kirap stadi gen. Maski man bilong mi i stop long stadi, mi stadi yet long Baibel. Long 1978, mi kisim baptais olsem wanpela Witnes Bilong Jehova.

Stretpela save mi kisim long Baibel i helpim mi long save long samting mi mas mekim long laip bilong mi. Olsem, 1 Pita 3:1-4 i kirapim ol meri marit long ol “i mas daun” long ol man bilong ol na “rispek tru long ol” na ‘bikpela samting long ai bilong God em i olsem, em i laik bai ol i mekim pasin isi.’ Kain stiatok bilong Baibel i helpim mi long inapim wok bilong mi olsem wanpela meri marit na mama.

Mi stap olsem wanpela Witnes inap 35 yia samting nau. Mi amamas long mekim wok bilong God wantaim bikpela lain brata long olgeta hap bilong graun, na tu, mi amamas olsem namel long 5-pela pikinini bilong mi, 4-pela i mekim wok bilong God.