PLANTI man long Is Afrika i save long dispela savetok, na yumi ken ting dispela i kamapim tingting bilong planti man long olgeta hap. Olsem wanem? Yu gat wankain tingting long taim yu kisim dinau long wanpela pren o long ol narapela man? Ating sampela taim yumi mas kisim dinau, tasol yu ting i gutpela long mekim olsem? Wanem ol hevi inap kamap long pasin bilong kisim dinau?

Narapela savetok bilong ol Swahili i kamapim wanpela bikpela hevi bilong kisim dinau. Dispela tok i olsem: “Pasin bilong kisim na givim dinau i save bagarapim pasin pren.” Tru tumas, taim yumi gat dinau long wanpela pren, dispela inap mekim na yumi no stap pren moa. Maski yumi bin skelim gut ol samting na yumi wok strong long bekim dinau, sampela hevi inap kamap na yumi no inap mekim olsem. Tingim, sapos yu no bekim dinau hariap, ating man bilong givim dinau bai kros. Ating em bai bel nogut long yu na yutupela i no stap gutpela pren moa, na tu, ating ol famili bilong yupela bai i no stap wanbel. Olsem na sapos yumi nidim mani, yumi inap kisim dinau, tasol tingim tu olsem pasin bilong kisim dinau inap kamapim hevi.

Na tu, pasin bilong kisim dinau inap mekim na yumi no pas gut moa wantaim God. Bilong wanem yumi tok olsem? Long wanem, Baibel i tok man nogut i save dinau, tasol em i no tingting long bekim dinau. (Song 37:21) Na tu, Baibel i tok: “Ol man i gat dinau, ol i stap olsem wokboi nating bilong ol man i givim dinau.” (Sindaun 22:7) Man bilong kisim dinau i mas save olsem em i gat wok long bekim dinau long man i bin givim dinau long en. Narapela savetok bilong Afrika i stret tru, em i tok: “Sapos yu dinau long wanpela man, i olsem em i stiaim wokabaut bilong yu.” Dispela tok i makim olsem, taim man i gat bikpela dinau, em i no inap long mekim ol samting em yet i laik mekim.

Olsem na em i bikpela samting long man i mas bekim dinau. Sapos nogat, bai hevi i kamap. Sapos dinau i wok long go bikpela, planti hevi inap painim em, olsem man inap tingting planti, i no slip long nait, wok oltaim, kros wantaim poroman marit, famili i bruk, o ol inap kotim em na em inap go long kalabus. Savetingting i stap long Rom 13:8 i tok: “Yupela i no ken larim wanpela dinau bilong yupela i stap. Wanpela dinau tasol yupela i gat em long laikim ol arapela.”

Taim yumi tingim olgeta dispela samting yumi stori pinis long en, yumi mas skelim gut taim yumi laik kisim dinau. I gutpela long askim: Yu ting yu mas kisim dinau? I gutpela yu seivim mani bilong lukautim famili bilong yu? O yu mangal long kisim ol samting olsem gutpela sindaun, maski yu no gat mani inap long mekim olsem? Mobeta yu amamas long ol samting yu gat pinis na no ken tingting long kisim dinau.

Ating sampela taim hevi inap kamap na yu mas kisim dinau. Maski i olsem, sapos man i laik kisim dinau, orait em i mas mekim long stretpela pasin na no ken giaman. Em i ken mekim olsem wanem?

Namba 1, yumi no ken ting oltaim yumi ken kisim dinau long wanpela man i gat planti mani samting. I no stret long ting olsem em i gat planti mani, olsem na em i mas helpim yumi. Na tu, yumi no ken ting olsem em i no bikpela samting sapos yumi no bekim dinau. Na no ken bel nogut long ol man i gat planti mani samting.—Sindaun 28:22.

Yu mas bekim dispela dinau hariap. Sapos man i givim dinau i no makim taim stret yu mas bekim dinau, orait yu yet yu i mas makim taim, na bekim dinau long taim yu makim. I gutpela yu raitim ol tok yutupela i bin pasim long bekim dinau na bihain bai i no gat hevi i kamap. (Jeremaia 32:9, 10) Sapos inap, yu yet i mas go lukim em bilong bekim dinau na bai yu ken tok tenkyu long em. Taim yu bihainim tok promis bilong yu na yu bekim stret dispela dinau, orait em bai trastim yu. Long Bikpela Tok Long Maunten, Jisas i tok: “‘Yes’ bilong yupela i mas minim yes tasol, na ‘Nogat’ bilong yupela i mas minim nogat tasol.” (Matyu 5:37) Na tu, oltaim tingim Gutpela Lo Tru bilong Jisas, olsem: “Olgeta samting yupela i laik bai ol man i mekim long yupela, yupela i mas mekim long ol.”—Matyu 7:12.

Baibel i givim gutpela tok long yumi long taim yumi laik kisim dinau. Em i tok “pasin bilong givim bel tru long God na tingting olsem ol samting yu holim pinis em inap long yu,” dispela bai helpim yumi tru. (1 Timoti 6:6) Dispela inap makim olsem, sapos yumi ting ol samting yumi holim em inap long yumi, orait yumi inap abrusim ol hevi inap kamap long pasin bilong kisim dinau. Tru, i hatwok long holim dispela kain tingting, long wanem, long nau ol man i tingting long kisim hariap ol samting ol i laikim. Olsem na “pasin bilong givim bel tru long God” em i bikpela samting. Bilong wanem em i bikpela samting?

Tingim tupela marit Kristen long Esia. Taim ol i yangpela, ol i lukim ol man i gat mani i baim haus bilong ol yet na ol tu i laik mekim olsem. Olsem na tupela i baim wanpela haus long mani ol i seivim long benk, na tu, ol i dinau long benk na ol wanblut bilong ol. Tasol i no longtaim na ol i pilim olsem i hatwok long bekim dinau long olgeta mun. Ol i kisim planti wok mani, na tu, ol i mas wok ovataim, olsem na ol i no gat taim bilong i stap wantaim ol pikinini bilong ol. Man i tok: “Mi kisim bikpela presa, mi pilim sik na mi no malolo gut. Dispela samting i putim hevi long mi na i olsem traipela ston i stap long het bilong mi. Mi pilim olsem mi sotwin stret.”

Bihain tupela i tingim tok bilong 1 Timoti 6:6 na ol i tingting olsem i gat wanpela rot tasol bilong pinisim dispela hevi, em bilong salim haus bilong ol. Tupela yia bihain ol i salim haus na nau ol inap bekim dinau bilong ol. Ol hevi i painim ol i givim wanem skul long ol? Ol i tok: “Taim yumi bihainim ol stiatok bilong Baibel long ol samting bilong mani kago, dispela bai lukautim yumi.”

Planti man i save gut long dispela savetok bilong ol Swahili em yumi bin stori long en. Tasol dispela savetok i no pasim ol man long kisim dinau. Tingim ol stiatok bilong Baibel em yumi skelim pinis na bihainim ol dispela tok taim yumi tingim dispela askim, I gutpela mi kisim dinau?