Murchison Şelalesi Nil Nehri’nin Eşsiz Bir Parçası

“Burası Nil’in en büyük şelalesi” (İngiliz gezgin Sir Samuel White Baker).

ŞELALELER her zaman insanların ilgisini çekmiş ve görenlerde hayranlık uyandırmıştır. Kayalara çarpan suyun rahatlatan sesi ve yukarı doğru yükselen buğunun verdiği serinlik, sayısız insanı şelalelere çeker ve insanlar dinlenmek için böyle yerlerde saatlerce kalabilirler.

Uganda’daki Murchison Şelalesi * tam böyle bir yerdir. Bazıları, uzunluğu 6.400 kilometreyi bulan Nil Nehri’nin en etkileyici kısmının burası olduğunu söyler. Aslında bu şelale Güney Amerika’daki Angel Şelalesi kadar yüksek değildir; ayrıca su hacmi Afrika’daki Victoria ya da Kuzey Amerika’daki Niagara Şelalesi’nden azdır. Yine de Murchison Şelalesi’nin güzelliği ve gücü görenleri kendine hayran bırakır.

Murchison Şelalesi’nin Tarihi

Murchison Şelalesi, 3.841 kilometrekarelik bir alana kurulu olan Murchison Şelalesi Ulusal Parkı’nın en güzel yerlerinden sadece biridir. Uganda’nın kuzeybatısındaki bu park 1952 yılında kurulmuştur. Baker buradaki şelaleyi 1860’ların başında ziyaret etmişti. O, The Albert N’yanza adlı kitabında, şelaleyle ilgili ilk izlenimlerini anlatır.

“Köşeyi dönüp başımızı kaldırınca aniden olağanüstü bir manzarayla karşılaştık. . . . . Nehrin iki tarafındaki koyu renkli sarp kayalıkların tersine, şelalenin kar beyaz bir rengi vardı; tropikal bölgenin zarif palmiye ve muz ağaçları da bu eşsiz tabloyu tamamlıyordu. Burası Nil’in en büyük şelalesiydi.” Baker bu şelaleye, Kraliyet Coğrafya Derneği başkanının onuruna Murchison Şelalesi adını verdi.

Harika Bir Manzara

Şelaleyi görmenin en iyi yollarından biri de tekne gezisi yapmaktır. Yolculuğun başlangıç yeri Paraa’dır ve Nil Nehri’ndeki bu heyecan verici yolculuk sırasında ziyaretçiler, güvenli bir mesafeden vahşi hayvanları izleyebilirler. Çevrede genellikle suaygırlarını, büyük Afrika fillerini, timsahları ve bufaloları görürsünüz. Nil’in etkileyici yaban hayatı, ziyaretçilerin oraya şelaleyi görmek için geldiklerini unutmalarına bile sebep olabilir. Fakat kayaların arasından fışkırıyormuş gibi görünen  kar beyaz suları gördükleri anda, Baker’ın neden bu kadar etkilendiğini anlarlar.

Birçok ziyaretçi şelaleyi tekne gezisi yaparak görmekten büyük zevk alsa da, şelalenin yukarıdan görüntüsünün ayrı bir güzelliği vardır. Hatta bazıları manzaranın en güzel bu açıdan göründüğünü düşünür. Oradan, 49 metre genişliğindeki Nil Nehri’nin sularının, genişliğin yaklaşık 6 metreye düştüğü bir ağızdan geçerek 40 metre yükseklikten aşağı döküldüğü görülebilir. Bu, “dünyadaki en güçlü dalgalardan biri olarak” adlandırılmıştır. Ziyaretçiler su aşağı doğru hızla akarken yerde bazen hafif bir sarsıntı hissederler.

Baker kitabında, şelaleyi daha görmeden edindiği izlenimi anlattı. Sabahın erken saatlerinde yürüyüşe çıktığı sırada kulakları sağır eden sesler duymuştu. İlk başta uzaklarda bir yerde gök gürlediğini zannetmiş, ancak sesin şelaleden geldiğini fark ettiğinde çok şaşırmıştı.

Her yıl burayı ziyaret eden binlerce kişi, bu nefes kesici manzaranın güzelliği ve şelalenin haşmeti karşısında büyüleniyor. Çağlayarak derinliklere dökülen suların gücünü görmek kolay kolay unutulmayacak bir tecrübedir. Gürül gürül akan Murchison Şelalesi gerçekten de Nil Nehri’nin eşsiz bir parçasıdır.

[Dipnot]

[Sayfa 17’deki çerçeve/resim]

Murchison Şelalesi Ulusal Parkı

1969’da yapılan bir sayıma göre bu parkta 14.000 suaygırı, 14.500 fil ve 26.500 bufalo yaşıyordu. Sonraki yıllarda bu hayvanların sayılarında göze çarpar bir düşüş oldu. Yakın zamanda yapılan doğayı koruma çalışmalarının sonucunda bu hayvanların sayısı tekrar artmaya başladı. Şimdi buradaki ormanlar şempanze ve babun gibi primatlara da ev sahipliği yapıyor; aynı zamanda savanlar zürafa ve inek antilopları gibi hayvanlara otlanmak için yer sağlıyor. Parkta 70’ten fazla memeli ve 450’den fazla kuş türünün yaşadığı tespit edildi.

[Sayfa 16’daki resim tanıtım notu]

16. ve 17. sayfadaki tüm fotoğraflar: Uganda Wildlife Authority’nin izniyle