XIVUTISO 9
Xana Ndzi Fanele Ndzi Pfumela Leswaku Swilo Swi Lo Tiendlekela?
A WU TA ENDLA YINI?
Ehleketa hi xiyimo lexi: Alex u pfilunganyekile. U pfumela eka Xikwembu ni leswaku swilo swi lo tumbuluxiwa. Kambe namuntlha mudyondzisi wakwe wa ntivovutomi u vule leswaku mhaka ya ku tiendlekela ka swilo i ntiyiso naswona yi tiyisekisiwe hi vulavisisi lebyi endliweke hi vativi va sayense. Leswi Alex a nga laviki ku voniwa a ri xiphukuphuku, u tibyela a ku, ‘Leswi vativi va sayense va vulaka leswaku mhaka ya ku tiendlekela ka swilo i ntiyiso, ndzo va mani mina leswaku ndzi kanetana na vona?’
Loko a wu ri Alex, xana a wu ta pfumela eka dyondzo ya leswaku swilo swi lo tiendlekela hikwalaho ka leswi tibuku ti vulaka leswaku i ntiyiso?
EHLEKETISISA HI MHAKA LEYI!
Vanhu lava pfumelaka leswaku swilo swi lo tumbuluxiwa ni lava pfumelaka leswaku swi lo tiendlekela va hatlisela ku vula leswi va pfumelaka eka swona kambe a va swi tivi kahle leswaku ha yini va pfumela eka leswi va pfumelaka eka swona.
-
Vanhu van’wana va pfumela leswaku swilo swi lo tumbuluxiwa hikwalaho ka leswi va dyondzisiweke sweswo ekerekeni.
-
Vanhu van’wana va pfumela leswaku swilo swi lo tiendlekela hikuva va dyondzisiwe sweswo exikolweni.
SWIVUTISO SWA TSEVU SWO ANAKANYISISA HA SWONA
Bibele yi ri: “Yindlu yin’wana ni yin’wana yi akiwa hi munhu, kambe loyi a akeke swilo hinkwaswo i Xikwembu.” (Vaheveru 3:4) Xana swa twala ku pfumela mhaka yoleyo?
VONELO RA MUNHU: Swilo hinkwaswo swi ve kona endzhaku ka ku buluka lokukulu.
1. I mani kumbe i yini lexi vangeke ku buluka koloko lokukulu?
2. Hi swihi leswi twalaka—xana hi leswaku swilo hinkwaswo swi lo namba swi va kona kumbe hi leswaku hinkwaswo swi huma eka munhu wo karhi?
VONELO RA MUNHU: Vanhu va huma eka swiharhi.
3. Loko ku ri leswaku vanhu va huma eka swiharhi—hi xikombiso eka timfenhe—ha yini ku ri ni ku hambana lokukulu exikarhi ka vuswikoti bya vanhu ni bya timfenhe?
4. Ha yini swi tika ku twisisa hambi ku ri vutomi bya swivumbiwa leswitsongo?
VONELO RA MUNHU: Ku tiendlekela ka swilo i mhaka leyi tiyisekisiweke leyi nga ntiyiso.
5. Xana munhu loyi a vulaka marito lawa u endle ndzavisiso hi yexe?
6. I vanhu vangani lava pfumelaka eka dyondzo ya ku tiendlekela ka swilo hileswi va byeriweke leswaku vanhu hinkwavo vo tlhariha na vona va pfumela eka yona?
“Loko a wu famba enhoveni ivi u vona yindlu yo saseka, xana a wu ta ku: ‘Misinya yi fanele yi lo tiwela ivi yindlu yoleyo yi akeka.’ Doo! Sweswo a swi twali. Hikwalaho ha yini hi fanele hi pfumela leswaku swilo leswi nga kona evuakweni swi lo tiendlekela?”—Julia.
“Loko munhu o ku byela leswaku emuakweni wo kandziyisela eka wona ku buluke mathangi ya inki ivi yi tota makhumbi ni silin’i naswona hi singita ku va ni marito ya dikixinari leyi heleleke, xana a wu ta n’wi tshemba?”—Gwen.
HA YINI U PFUMELA EKA XIKWEMBU?
Bibele yi ku khutaza ku tirhisa “matimba ya [wena] ya ku anakanya.” (Varhoma 12:1) Sweswo swi vula leswaku ku pfumela ka wena eka Xikwembu a ku fanelanga ku titshega hi
-
NDLELA LEYI U TITWAKA HA YONA (Ndzi vona onge ku fanele ku ri ni loyi a nga ni matimba lamakulu)
-
NKUCETELO WA VAN’WANA (Ndzi tshama endhawini leyi vanhu va kona va rhandzaka vukhongeri)
-
KU SINDZISIWA (Vatswari va mina a va lava leswaku ndzi pfumela eka Xikwembu, a ndzo boheka)
Ku ri na sweswo, u fanele u va ni swivangelo leswi twalaka.
“Loko ndzi yingisele mudyondzisi etlilasini loko a hlamusela ndlela leyi mimiri ya hina yi tirhaka ha yona, a swi ndzi kanakanisi leswaku Xikwembu xi kona. Xirho xin’wana ni xin’wana xa miri xi ni ntirho wa xona, hambi ku ri xirho lexitsongo ngopfu, naswona ndlela leyi swi tirhaka ha yona a hi swi koti ku yi vona. Hakunene, miri wa munhu wa hlamarisa!”—Teresa.
“Loko ndzi vona muako wo leha, xikepe lexikulu kumbe movha, ndza tivutisa, ‘Xana swi endliwe hi mani?’ Hi xikombiso, swi lava vutlhari ku endla movha hikuva swilo swo tala leswitsongo leswi nga eka wona swi fanele swi tirha hi ndlela leyi faneleke leswaku wu kota ku famba. Loko timovha ti endliwe hi vanhu na hina hi lo vumbiwa.”—Richard.
“Loko ndzi ya emahlweni ndzi dyondza hi sayense ndzi kote ku xiya leswaku dyondzo ya ku tiendlekela ka swilo a hi ntiyiso.” U tlhele a vula leswaku hi ku ya hi yena, swa tika swinene ku pfumela eka dyondzo ya ku tiendlekela ka swilo ku tlula ku pfumela eka Muvumbi.—Anthony.
XIVUTISO XO ANAKANYISISA HA XONA
Hambileswi vativi va sayense va nga ni makume ya malembe va ri karhi va endla ndzavisiso, a va si kuma nhlamuselo ya ku tiendlekela ka swilo leyi hinkwavo va pfumelelanaka ha yona. Loko va nga pfumelelani eka dyondzo leyi ku nga yona a va fanele va yi tiva ku antswa, xana ku nga va xihoxo loko u nga pfumeli eka dyondzo leyi?