1, 2. (a) Ha yini Hana a nga tsakanga loko a ri karhi a lunghiselela riendzo? (b) Xana hi nga dyondza yini eka rungula ra Hana?

HANA u ringete ku phyuphyisa mianakanyo yakwe hi ku va a lunghiselela riendzo. Leyi a ku ri minkarhi yo tsakisa swinene; hikuva Elkana, nuna wakwe, a a teka ndyangu wakwe leswaku wu ya eXilo leswaku wu ya gandzela etabernakeleni lembe ni lembe. Yehovha a a tiyisekisa leswaku minkarhi yoleyo yi va leyi tsakisaka. (Hlaya Deteronoma 16:15.) Nakambe swi le rivaleni leswaku Hana a a tiphina hi ku ya eminkhubyeni yoleyo ku sukela loko a ha ri ntsongo. Kambe hi ku famba ka nkarhi swilo swi n’wi cincerile.

² A a katekisiwile hi ku va ni nuna la n’wi rhandzaka. Kambe Elkana a a ri ni nsati un’wana. Vito rakwe a ku ri Penina naswona swi tikomba onge Penina a a tiyimisele ku xanisa Hana. Penina u vone nkarhi wolowo wo ya enkhubyeni wa lembe ni lembe wu ri nkarhi wa kahle lowu a nga ta n’wi xanisa ha wona. Hi ndlela yihi? Ripfumelo leri Hana a a ri na rona eka Yehovha ri n’wi pfune njhani leswaku a kota ku langutana ni xiyimo lexi a xi tikomba xi ri ehenhla ka matimba yakwe? Loko na wena u langutane ni swiphiqo leswi nga ku dyisiki byi rhelela, rungula leri vulavulaka hi Hana ri nga ku chavelela.

3, 4. Hi swihi swiphiqo swimbirhi leswikulu leswi Hana a a langutane na swona, naswona ha yini ha xin’we xa swona a ku ri ntlhontlho?

³ Bibele yi boxa swiphiqo swimbirhi leswi Hana a a ri na swona. Lexi xo sungula u swi kotilenyana ku xi tiyiselela kambe lexa vumbirhi xi n’wi tsandzile. Xo sungula, nuna wakwe a a ri ni nsati un’wana naswona nkati-kulobye yoloye a a nga lavi no n’wi vona. Xa vumbirhi, a a ri mhika. Xiyimo xexo xi tikela vavasati hinkwavo lava lavaka vana; enkarhini wa Hana ni hi ku ya hi ndhavuko lowu a wu ri kona hi nkarhi wolowo, loko u ri mhika a wu dya mbitsi u xeva hi nhlomulo. Ndyangu wun’wana ni wun’wana a wu langutele leswaku vana ku va vona lava nga ta kurisa xivongo. Ku va munhu a ri mhika a swi fana ni loko a rhukaniwile.

⁴ Swi nga ha endleka leswaku Hana a a ta swi kota ku tiyiselela xiyimo xakwe loko a a nga karhatiwi hi Penina. Ku va Elkana a ri ni vasati vambirhi a ku nga ri xiphiqo eka Hana. Rivengo, ku holova ni nhlomulo  a swi tolovelekile. Mukhuva wo teka tshengwe a wu fambisani ni nawu lowu Xikwembu xi nga wu veka entangeni wa Edeni. (Gen. 2:24) Hikwalaho ka leswi endlekeke endyangwini wa Elkana, Bibele ya swi sola ku teka tshengwe.

5. Ha yini Penina a a lava leswaku Hana a xaniseka naswona u n’wi xanise njhani?

⁵ Elkana a a rhandza Hana swinene. Hi ku ya hi matimu ya Xiyuda, Elkana u sungule a teka Hana ivi hi ku famba ka nkarhi a teka Penina. Leswi Penina a a ri ni mavondzo u lave tindlela to xanisa Hana. Ku va Hana a ri mhika swi endle leswaku Penina a n’wi dyisa mbitsi. Loko Penina a ya a kuma vana u ye a va ni manyunyu. Ematshan’weni yo va a n’wi twela vusiwana ni ku n’wi chavelela, Penina u lo ya a engetela ku vava loku Hana a ri na kona. Bibele yi vula leswaku Penina a a n’wi dyisa mbitsi “leswaku a n’wi pfilunganya.” (1 Sam. 1:6) Leswi a a swi endla hi xikongomelo xo twisa Hana ku vava naswona u swi kotile.

6, 7. (a) Ha yini swi nga endlekaka leswaku Hana a nga byelanga Elkana mhaka hinkwayo hambileswi a ringeteke ku n’wi chavelela? (b) Xana ku va Hana a ri mhika a swi vula leswaku Yehovha a nga n’wi tsakeli? Hlamusela. (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

⁶ Swi tikomba onge Penina a a kuma nkarhi wa kahle wo xanisa Hana hi nkarhi lowu a ku tekiwa riendzo ra lembe ni lembe ro ya eku gandzeleni eXilo. Elkana a a nyika ‘vana va Penina hinkwavo va majaha ni va vanhwanyana swiavelo’ leswi va nga ta swi nyikela eka Yehovha tanihi switlhavelo. Kambe leswi Hana a rhandzeka u kume xiavelo xo hlawuleka. Leswi Penina a ri ni mavondzo a a tivona a ri la tlakukeke eka Hana lerova a n’wi monya hikwalaho ka leswi a a ri mhika, leswi swi endle leswaku Hana a rila swinene naswona a nga ha swi naveli ni swakudya. Loko Elkana a xiya leswaku Hana u ni gome naswona a nga dyi, u ringete ku n’wi chavelela a ku: “Hana, u rilela yini, ha yini u nga dyi naswona ha yini mbilu ya wena yi twa ku vava? Xana a ndzi antswi eka wena ku tlula vana va khume?”—1 Sam. 1:4-8.

⁷ Elkana a a swi xiya leswaku gome leri Hana a a ri na rona a ri vangiwa hileswi a a ri mhika. Hana a a swi tlangela swinene swiendlo swa rirhandzu leswi nuna wakwe a a n’wi komba swona. * Kambe Elkana a nga ma boxanga mavondzo lawa Penina a a ri na wona naswona rungula ra Bibele a ri boxi leswaku Hana u n’wi byerile nuna wakwe leswi Penina a a n’wi endla swona. Kumbexana u xiye leswaku loko o n’wi byela, sweswo a swi to nyanyisa timhaka. Xana Elkana a a ta xi tlhantlha xiphiqo lexi? Xana  ku nghenelela kakwe a swi nga to endla leswaku Penina a ya a n’wi venga swinene Hana ni ku endla leswaku vana vakwe swin’we ni malandza yakwe na vona va n’wi venga? Hi hala tlhelo, a swi ta endla leswaku Hana na yena a titwa a ri xikangalafula endyangwini wakwe.

8. Ha yini swi chavelela ku tsundzuka leswaku Yehovha i Xikwembu xa vululami loko u langutana ni ku nga kombisiwi vululami?

⁸ Ku nga khathariseki leswaku Elkana a ma tiva hinkwawo manyunyu lawa Penina a a ri na wona kumbe a nga ma tivi, Yehovha Xikwembu a ma vona. Rito rakwe ri nyikela xitsundzuxo lexinene eka munhu un’wana ni un’wana loyi a vonakaka a ri ni mavondzo ni rivengo. Hi hala tlhelo, munhu loyi a nga riki na nandzu naswona a nga ni ku rhula ku fana na Hana, a nga chaveleleka hi ku tiva leswaku Xikwembu xa vululami xi ta lulamisa timhaka hi nkarhi wa xona ni hi ndlela ya xona. (Hlaya Deteronoma 32:4.) Kumbexana Hana u swi xiyile leswaku u fanele a kombela Yehovha leswaku a n’wi pfuna.

9. Xana hi nga dyondza yini eka ku tiyimisela ka Hana ku teka riendzo ro ya eXilo hambileswi a swi tiva leswi Penina a a ta swi endla?

⁹ Nimixo, swirho hinkwaswo swa ndyangu a swi khomekile. Un’wana ni un’wana a a lunghekela riendzo ku katsa ni vana. Riendzo ro ya eXilo a ri tekela ndyangu lowukulu tikhilomitara to tlula 30 loko wu tsemakanya hi le tintshaveni ta Efrayimi. * Loko wu famba hi milenge a wu ta heta siku rin’we kumbe mambirhi. Hana a a swi tiva leswi Penina a a ta swi endla loko va ri endleleni. Kambe leswi a swi n’wi tshikisanga ku famba. Kutani u vekele vagandzeri hinkwavo va Xikwembu xikombiso lexinene. A hi vutlhari ku pfumelela mahanyelo ya vanhu van’wana leswaku ma hi sivela ku ya emahlweni hi gandzela Xikwembu. Ku endla tano swi nga ha endla leswaku hi lahlekeriwa hi mikateko leyi a yi ta hi pfuna leswaku hi kota ku tiyisela.

10, 11. (a) Ha yini Hana a ye etabernakeleni hi ku hatlisa? (b) Xana Hana u tiphofule hi ndlela yihi hi xikhongelo eka Tata wakwe wa le tilweni?

¹⁰ Endzhaku ko va ndyangu wolowo wu hete nkarhi wo leha wu ri karhi wu tsemakanya tintshava wu tikume se wu ri ekusuhi ni le Xilo. Wu fike wu wisa ekusuhi ni tintshava leti tlakukeke. Loko wu ri karhi wu tshinela, Hana a ri karhi a anakanyisisa hileswi a nga ta swi vula loko a khongela eka Yehovha. Loko wu fika eXilo, wu sungule ku dya. Kambe Hana u suke laha a wu ri kona a ya etabernakeleni ya Yehovha. Muprista Lonkulu Eli a a tshame exitshan’weni ekusuhi ni rimba. Leswi Hana a a dzikise mianakanyo yakwe eka Xikwembu, a nga n’wi vonanga muprista yoloye. Loko a ri etabernakeleni, a a tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta xi yingisa xikhongelo xakwe. Loko ku ri leswaku a nga kona munhu loyi a a ta twisisa swiphiqo swakwe, Tata wakwe wa le tilweni a a ta swi twisisa. U tsundzuke maxangu yakwe hinkwawo kutani a rila.

 ¹¹ Loko miri wakwe hinkwawo wu ri karhi wu rhurhumela hikwalaho ko rila, Hana u vulavule na Yehovha hi mbilu. A ku vendzavendza milomu yakwe ntsena loko a ri karhi a tiphofula. U hete nkarhi wo leha a ri karhi a phofulela Tata wakwe ta le mbilwini yakwe. U endle swo tala ku tlula ku kombela Xikwembu leswaku xi n’wi pfuna emaxangwini yakwe ni ku endla leswaku a kuma vana. Hana a a nga langutelanga ku kuma mikateko ntsena eka Xikwembu kambe a a tiyimisele ku xi tirhela hi mbilu yakwe hinkwayo. Kutani u endle xihlambanyo, a vula leswaku loko o kuma n’wana wa jaha u ta nyikela ha yena leswaku a tirhela Yehovha vutomi byakwe hinkwabyo.—1 Sam. 1:9-11.

12. Hilaha xikombiso xa Hana xi kombisaka hakona, i yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka malunghana na xikhongelo?

¹² Xisweswo, Hana u vekele malandza hinkwawo ya Xikwembu xikombiso loko swi ta emhakeni yo khongela. Hi musa, Yehovha u kombela vanhu vakwe leswaku va vulavula na yena va ntshunxekile handle ko kanakana, va n’wi byela leswi va vilerisaka ku fana ni n’wana la tshembaka mutswari wakwe la n’wi rhandzaka. (Hlaya Pisalema 62:8; 1 Vatesalonika 5:17.) Muapostola Petro u huhuteriwe ku vula marito lawa, lama khutazaka loko a vulavula hi ku khongela eka Yehovha a ku: “[Lahlelani] ku vilela hinkwako ka n’wina eka xona, hikuva xa mi khathalela.”—1 Pet. 5:7.

13, 14. (a) Xana Eli u vule yini eka Hana handle ko anakanya naswona ha yini? (b) Xana ndlela leyi Hana a hlamuleke Eli ha yona yi ve xikombiso lexi xiyekaka xa ripfumelo hi ndlela yihi?

¹³ Nilokoswiritano, ku twisisa ka Yehovha ni ntwela-vusiwana wakwe a swi fani ni swa vanhu. Loko Hana a ri karhi a khongela hi ku rila, mpfumawulo wa rito rakwe a wu nga ha twali. Munhu un’we ntsena loyi a a n’wi vona a ku ri Eli lowa muprista lonkulu. U te: “Xana u ta dakwa ku fikela rini? Susa vhinyo ya wena eka wena.” Eli hi yena ntsena la nga vona ku vendzavendza ka milomu ya Hana, ku rila kakwe ni ndlela leyi a a titwa ha yona. Ematshan’weni yo rhanga hi ku vutisa, u lo gimeta hileswaku a a dakwile. —1 Sam. 1:12-14.

¹⁴ Ehleketa ndlela leyi Hana a nga ha vaka a twe ku vava ha yona hikwalaho ko hemberiwa hi munhu loyi a a ri ni lunghelo ro hlawuleka exikarhi ka vanhu va Xikwembu, hambileswi a a ri ni swiphiqo swa yena n’wini! Nilokoswiritano, u tlhele a veka xikombiso lexinene xa ripfumelo. A nga pfumelanga leswaku munhu la nga hetisekangiki a n’wi tshikisa ku gandzela Yehovha. U hlamule Eli hi xichavo a tlhela a n’wi hlamusela leswi a swi endleka. Kumbexana leswi Eli a a swi xiya leswaku u endle xihoxo, u hlamule hi rito ra le hansi a ku: “Famba hi ku rhula, onge Xikwembu xa Israyele xi nga hlamula xikombelo lexi u xi hundziseleke eka xona.”—1 Sam. 1:15-17.

15, 16. (a) Xana ku va Hana a phofulele Yehovha leswi a swi ri embilwini yakwe ni ku n’wi gandzela etabernakeleni swi ve ni vuyelo byihi? (b) Xana hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa Hana loko hi titwa hi karhatekile emoyeni?

¹⁵ Xana ku va Hana a phofulele Yehovha leswi a swi ri embilwini  yakwe ni ku n’wi gandzela etabernakeleni swi ve ni vuyelo byihi? Bibele yi ri: “Wansati a khoma ndlela yakwe kutani a dya, xikandza xakwe a xa ha tlhelanga xi vilela.” (1 Sam. 1:18) The Jerusalem Bible yi hlayekisa xileswi: “Xikandza xakwe se a xi ntshunxekile.” Endzhaku ka sweswo, Hana u titwe a ntshunxekile. A swi fana ni loko a suse ndzhwalo lowu a wu ri emakatleni yakwe kutani a wu tlhandleka emakatleni ya un’wana la nga ni matimba yo tlula yakwe, ku nga ya Tata wakwe wa le tilweni. (Hlaya Pisalema 55:22.) Xana swi kona swiphiqo leswi Xikwembu xi nga tsandzekaka ku swi tlhantlha? Doo!

¹⁶ Loko hi tshikilelekile, hi ta va hi endla kahle loko hi tekelela xikombiso xa Hana kutani hi vulavula hi ntshunxekile ni Loyi Bibele yi n’wi vitanaka “Mutwi wa xikhongelo.” (Ps. 65:2) Loko hi vulavula na yena hi ripfumelo, maxangu ya hina ma nga ha siviwa hi “ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo.”—Filp. 4:6, 7.

17, 18. (a) Xana Elkana u n’wi seketele njhani Hana eka xiboho lexi a xi endleke? (b) Xana i matimba wahi lawa Penina a nga ha ri na wona eka Hana?

¹⁷ Hi siku leri landzelaka nimixo, Hana u tlhelele etabernakeleni a ri na Elkana. Swi nga ha endleka leswaku u n’wi byerile hi xihlambanyo lexi a nga xi endla, naswona hi ku ya hi Nawu wa Muxe wanuna a a ri ni mfanelo yo herisa xihlambanyo lexi nsati wakwe a xi endleke handle ka mpfumelelo wakwe. (Tinhl. 30:10-15) Kambe wanuna yoloye wo tshembeka a nga xi herisanga xihlambanyo xa nsati wakwe. Ematshan’weni ya sweswo, yena na Hana va gandzele Yehovha etabernakeleni emahlweni ko va va tlhelela ekaya.

¹⁸ Xana Penina u sungule rini ku swi xiya leswaku a nga ha ri na wona matimba yo khunguvanyisa Hana? Bibele a yi boxi, kambe xiga lexi nge ‘a nga ha tlhelanga a vilela’ xi kombisa leswaku Hana se a a tsakile naswona a nga ha karhatiwi ha nchumu. Hi ku hatlisa Penina u sungule ku swi xiya leswaku swiendlo swakwe swa ku dyisa Hana mbitsi a swa ha pfuni nchumu naswona Bibele a ya ha tlhelanga yi boxa vito rakwe.

19. I nkateko wihi lowu Hana a wu kumeke naswona u swi kombise njhani leswaku a a swi tiva leswaku nkateko wolowo a wu huma etilweni?

¹⁹ Hi ku famba ka nkarhi, Hana u tikile naswona leswi swi endle leswaku a va ni ku rhula ka mianakanyo ni ntsako! Hambileswi a a tsakile, a nga rivalanga laha mikateko yakwe a yi huma kona. Loko n’wana wakwe wa jaha a velekiwile, u n’wi thye vito leri nge Samuwele, leri vulaka “Vito ra Xikwembu” naswona entiyisweni ri kombisa leswi Hana a swi endleke loko a vitana vito ra Xikwembu. Hi lembe rero, Hana a nga fambanga na yena Elkana ni ndyangu wakwe loko va ya eXilo. U tshame ni n’wana wakwe ekaya ku ringana malembe manharhu kukondza a n’wi lumula. Endzhaku ka sweswo, u sungule ku tilunghiselela siku leri a a ta hambana na yena ha rona.

20. Xana Hana na Elkana va xi hetisise njhani xihlambanyo lexi va xi endleke eka Yehovha?

 ²⁰ A swi nga ta n’wi olovela ku hambana ni n’wana wakwe. Hana a a swi tiva leswaku Samuwele a a ta khathaleriwa hi ndlela leyinene loko a ri eXilo, kumbexana hi vavasati lava tirhaka etabernakeleni. Nilokoswiritano, Samuwele a ha ri ntsongo naswona a nga kona manana loyi a a ta swi lava ku hambana ni n’wana wakwe la nga emalembeni lawa Samuwele a a ri eka wona. Hambiswiritano, Hana na Elkana va nyikele hi xifanyetana xa vona hi ku tirhandzela naswona va tsakile. Va nyikele switlhavelo endlwini ya Xikwembu kutani va teka Samuwele va n’wi nyika Eli, va n’wi tsundzuxa hi xihlambanyo lexi Hana a xi endleke emalembeni lama nga hundza.

21. Xana loko Hana a khongela Yehovha u swi kombise njhani leswaku u ni ripfumelo? (Nakambe vona bokisi leri nge “ Swikhongelo Swimbirhi Swo Hlawuleka.”)

²¹ Endzhaku ka sweswo, Hana u khongele eka Xikwembu lerova xi vona swi fanerile leswaku xikhongelo xakwe xi tsariwa eBibeleni. Loko u ri karhi u hlaya hi xikhongelo xexo lexi nga eka Samuwele wo Sungula 2:1-10, u ta swi xiya leswaku xivulwa xin’wana ni xin’wana xi kombisa ndlela leyi a a ri ni ripfumelo ha yona. U vangamise Yehovha hikwalaho ka matimba yakwe lama hlamarisaka, hikwalaho ka vuswikoti byakwe byo tsongahata lava tikukumuxaka leswaku a katekisa lava titsongahataka ni hikwalaho ka matimba yakwe yo herisa kumbe ku ponisa vutomi. U tlhele a vangamisa Tata wakwe hikwalaho ka leswi a kwetsimaka, a nga ni vululami naswona a tshembekaka. Kutani a swi fanerile ku va a vula a ku: “Ku hava ribye leri fanaka ni Xikwembu xa hina.” Yehovha wa tshembeka, a nga cinci, i vuchavelo bya hinkwavo lava tshikileriweke naswona va kombelaka mpfuno eka yena.

22, 23. (a) Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku Samuwele u kule a ri karhi a swi tiva leswaku vatswari vakwe va n’wi rhandza? (b) Xana Yehovha u n’wi katekise njhani Hana?

²² Samuwele a a katekile hi ku va ni manana la nga ni ripfumelo eka Yehovha. Hambileswi a a nga tshami na yena loko a kula, a nga  n’wi rivalanga mana wakwe. Lembe ni lembe, loko Hana a ya eXilo a n’wi rhungela nguvu yo pfumala mavoko leswaku a ta yi ambala loko a tirha etabernakeleni. Nguvu yoleyo a yi ri kombisa kahle rirhandzu ni ndlela leyi Hana a a khathala ha yona hi n’wana wakwe. (Hlaya 1 Samuwele 2:19.) Hi nga vona Hana hi mahlo ya mianakanyo loko a ri karhi a ambarisa xifanyetana xakwe nguvu yoleyo, a xi lunghisa yona a tlhela a xi languta hi ndlela ya rirhandzu loko a vulavula na xona ni ku xi khutaza. Hakunene Samuwele a a katekile hi ku va ni manana wo tano naswona loko a kula u tsakise vatswari vakwe ni tiko hinkwaro ra Israyele.

²³ Yehovha a nga n’wi rivalanga Hana. U pfule mbeleko wakwe kutani a velekela Elkana vana van’wana va ntlhanu. (1 Sam. 2:21) Kumbexana nkateko lowukulu lowu Hana a nga va na wona i ku va ni vuxaka lebyikulu ni Tata wakwe, ku nga Yehovha, naswona vuxaka byebyo byi ye byi kula hi ku famba ka malembe. Onge swi nga va tano ni le ka wena loko u ri karhi u tekelela ripfumelo ra Hana.