Bibele yi ri: “Eku sunguleni Xikwembu xi tumbuluxe matilo ni misava.” (Genesa 1:1) A yi swi hlamuseli hi ku kongoma leswaku Xikwembu xi swi endlise ku yini sweswo. Hambiloko ku ve ni ku buluka ko karhi loku vangeke leswaku ku va ni matilo ni misava, sweswo a swi kaneti leswi Bibele yi swi vulaka. Ku ri na sweswo, Genesa 1:1 yi hi byela loyi a endleke xiendlakalo xexo.

Vativi va sayense va vula leswaku matilo ni misava swi ve kona loko ku va ni ku buluka lokukulu loku ku nga lo tiendlekela naswona hi kona ku endleke leswaku tinyeleti ni tipulanete swi va kona ni ku tihlela hi swoxe. Bibele a yi pfumelelani ni mhaka yoleyo, kambe yi vula leswaku matilo ni misava swi endliwe hi Xikwembu, ku nga khathariseki leswaku xi swi endle hi ku buluka ko karhi kumbe hi tindlela tin’wana.

“Eku sunguleni Xikwembu xi tumbuluxe matilo ni misava.”—Genesa 1:1.

Ina. Bibele yi hlamusela leswaku Xikwembu xi tumbuluxe swilo hinkwaswo “hi ku ya hi mixaka ya swona.” (Genesa 1:11, 12, 21, 24, 25) Xana ku va ni ku hambana eka muxaka wo karhi wa swilo leswi hanyaka? Ina. Xana ku cinca loku vaka kona eka muxaka wo karhi, ku endla leswaku ku va ni muxaka lowuntswa? E-e.

Ehleketa hi xikombiso lexi: Emalembeni ya va 1970, valavisisi va endle ndzavisiso hi swindzingiri leswi kumekaka le Swihlaleni swa Galápagos. Va xiye leswaku ku cinca ka maxelo ku endla leswaku swindzingiri leswi nga ni milomu yo leha swi kota ku hanya. Leswi swi endle leswaku van’wana va gimeta hi ku vula leswaku swilo swi lo tiendlekela. Xana sweswo a ku ri vumbhoni bya ku tiendlekela ka swilo kumbe a ku ri ku fambisana ni ku cinca ka maxelo? Endzhaku ka malembe ku ve ni nhlayo leyi tlakukeke ya swindzingiri leswi a swi ri ni milomu leyitsongo. Mhaka leyi yi endle leswaku Jeffrey H. Schwartz, profesa wa dyondzo ya ndhavuko, a gimeta hi ku vula leswaku ku cinca ka maxelo ku nga pfuna muxaka wo karhi leswaku wu kota ku hanya, kambe sweswo a swi vuli leswaku ku cinca koloko ku “vumba muxaka lowuntshwa.”

Bibele yi vula leswaku “[Xikwembu xi] tumbuluxe swilo hinkwaswo.” (Nhlavutelo 4:11) A xi ‘wisanga’ ku kondza loko mintirho ya xona hinkwayo yo tumbuluxa yi hela. (Genesa 2:2) Leswi swi vula leswaku Xikwembu a xi vumbanga nchumu wun’we lowutsongo kutani xi wisa, loko nchumu lowu wu ri karhi wu heta malembe yo tala, wu cinca wu va swilo swo hambanahambana swo fana ni tinhlampfi, timfenhe ni vanhu. * Sweswo swi vuriwa macroevolution, ku nga dyondzo leyi vulaka leswaku a ku na Muvumbi, kambe Bibele yi vula leswaku Xikwembu xi “endle matilo ni misava, lwandle ni hinkwaswo leswi nga eka swona”—Eksoda 20:11; Nhlavutelo 10:6.

“Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo.”—Nhlavutelo 4:11.

Dyondza leswi engetelekeke: Bibele yi vula leswaku “timfanelo ta [Xikwembu] leti nga vonakiki ta voniwa ku sukela loko misava yi tumbuluxiwile ku ya emahlweni, hikuva ti xiyeka hi swilo leswi endliweke.” (Varhoma 1:20) Ku dyondza hi Xikwembu swi endla leswaku hi hanya vutomi lebyi nga ni xikongomelo hikuva xikongomelo xa xona xi katsa hinkwavo lava xi rhandzaka. (Eklesiasta 12:13; Vaheveru 11:6) Leswaku u kuma rungula leri engetelekeke, nghena eka www.ps8318.com/ts kumbe u tihlanganisa ni Timbhoni ta Yehovha. Languta eka TIDYONDZO TA BIBELE > SWIVUTISO LESWI HLAMURIWAKA HI BIBELE.