Xana U Wo Rhanga Eku Xiximeni Vapfumeri-kuloni?

“Mi va ni xinakulobye lexikulu erirhandzwini ra vumakwerhu. Vanani lavo rhanga eku xiximaneni.”—RHOM. 12:10.

1, 2. (a) Hi xihi xitsundzuxo lexi Pawulo a xi nyikelaka eka papila ra yena leri yaka eka Varhoma? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa?

EKA papila ra yena leri yaka eka Varhoma, muapostola Pawulo u kandziyise leswaku i swa nkoka leswaku hina Vakreste hi kombisana rirhandzu evandlheni. U hi tsundzuxa leswaku rirhandzu ra hina a ri fanelanga ri va ni “vukanganyisi.” U tlhela a vulavula hi ‘rirhandzu ra vumakwerhu’ naswona u vula leswaku rirhandzu ro tano ri fanele ri kombisiwa hi “xinakulobye lexikulu.”—Rhom. 12:9, 10a.

² I ntiyiso leswaku ku rhandza vamakwerhu a swi katsi ku vula ntsena leswaku ha va rhandza. Rirhandzu rolero ri fanele ri kombisiwa hi swiendlo. Phela, a nga kona loyi a nga swi tivaka leswaku hi ni rirhandzu handle ka loko hi ri kombisa hi tindlela to karhi. Hikwalaho, Pawulo u ye emahlweni ni xitsundzuxo xa yena a ku: “Vanani lavo rhanga eku xiximaneni.” (Rhom. 12:10b) I yini leswi katsekaka eku xiximeni van’wana? Ha yini swi ri swa nkoka ku va lavo rhanga eku xiximeni ka vapfumeri-kulorhi? Hi nga swi endlisa ku yini sweswo?

I Yini Leswi Katsekaka Eku Xiximeni Van’wana?

3. Rito leri nge ‘ku xiximana’ ri vula yini eka tindzimi to sungula ta Bibele?

³ Rito-nkulu ra Xiheveru ra ‘ku xiximana’ hi ku kongoma ri vula “ku tika.” Munhu loyi a xiximiwaka u tekiwa a ri wa nkoka. Nakambe rito rolero ra Xiheveru minkarhi yo tala eMatsalweni ri hundzuluxeriwa tanihi ‘ku vangama,’ leswi xi kombisaka swinene xichavo lexi kombisiwaka munhu la xiximiwaka. (Gen. 45:13) Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriwaka ri va “xiximiwa,” eBibeleni ri vula xindzhuti, nkoka, risima. (Luka 14:10) Ina, lava hi va xiximaka i va risima eka hina naswona i va nkoka eka hina.

4, 5. I yini leswi katsekaka eku xiximeni van’wana? Kombisa.

⁴ I yini leswi katsekaka eku xiximeni van’wana? Ku xixima vamakwerhu a swi katsi ku swi kombisa ntsena leswaku ha va xixima. Hambileswi ku xixima van’wana ku kombisiwaka hi ndlela leyi hi va khomaka ha yona van’wana, entiyisweni ku sungula eka ndlela leyi hi va tekaka ha yona vamakwerhu kumbe ndlela leyi hi titwaka ha yona ha vona.

⁵ Mukreste a nga va xixima njhani vapfumeri-kulobye hi mbilu hinkwayo loko a nga va teki tanihi lava faneriwaka hi ku xiximiwa? (3 Yoh. 9, 10) Tanihi leswi ximilana xi nga kulaka xi tlhela xi hanya nkarhi wo leha loko xi byariwe emisaveni leyinene, hikwalaho munhu a nga xixima vanhu van’wana swi huma embilwini naswona a tshama a ri karhi a endla tano loko ntsena a endla sweswo swi huma embilwini. Loko hi nga xiximi van’wana swi huma embilwini, a hi nge va xiximi ku ya kwihi. Hikwalaho, a swi hlamarisi leswi Pawulo a rhangeke a vula marito lama landzelaka loko a nga si vula xitsundzuxo xa yena lexi nga erivaleni xo xixima van’wana, u te: “Rirhandzu ra n’wina ri nga vi na vukanganyisi.”—Rhom. 12:9; hlaya 1 Petro 1:22.

Xixima Lava Vumbiweke “Hi Xifaniso Xa Xikwembu”

6, 7. Ha yini hi fanele hi xixima vanhu van’wana?

⁶ Tanihi leswi hi nga kotaka ku xixima van’wana hikwalaho ko swi endla hi mbilu hinkwayo, hi fanele hi swi tekela enhlokweni swivangelo leswi hi nga na swona swa le Matsalweni swo xixima  vamakwerhu hinkwavo. Hikwalaho, a hi kambisiseni swivangelo swimbirhi.

⁷ Ku hambana ni swivumbiwa leswin’wana leswi nga kona emisaveni, vanhu va vumbiwe “hi xifaniso xa Xikwembu.” (Yak. 3:9) Hikwalaho, hi ni timfanelo to fana ni ta Xikwembu to tanihi rirhandzu, vutlhari ni vululami. Xiya leswaku i yini swin’wana leswi Muvumbi wa hina a hi nyikeke swona. Mupisalema u ri: “Oho Yehovha . . . , wena loyi xindzhuti xa wena xi tlakukeke ehenhla-henhla ka matilo! . . . U tlhele u . . . endla [munhu a va] lontsongo eka lava fanaka ni Xikwembu, kutani u n’wi tlhandleka harhi ya ku vangama ni ku hatima [“xichavo,” King James Version].” (Ps. 8:1, 4, 5; 104:1) * Xikwembu xi nyika vanhu xindzhuti ni ku vangama ko karhi. Hikwalaho, loko hi xixima munhu wo karhi, entiyisweni hi va hi xixima Munyiki wa xindzhuti xolexo xa vanhu ku nga Yehovha. Loko hi ri ni swivangelo leswi twalaka swo xixima vanhu hi ku angarhela, hi fanele hi xixima vapfumeri-kulorhi swinene!—Yoh. 3:16; Gal. 6:10.

Hi Swirho Swa Ndyangu Wun’we

8, 9. Hi xihi xivangelo xo xixima vapfumeri-kulorhi lexi Pawulo a xi boxaka?

⁸ Pawulo u boxe xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku hi xiximana. Loko a nga si vulavula hi xitsundzuxo xa ku xiximana u te: “Mi va ni xinakulobye lexikulu erirhandzwini ra vumakwerhu.” Xiga xa Xigriki lexi hundzuluxeriweke xi va “xinakulobye lexikulu” xi vula xiboho lexikulu lexi hlanganisaka ndyangu lowu rhandzanaka ni lowu seketelanaka. Hikwalaho, loko Pawulo a tirhisa xiga xexo u kandziyisa leswaku vuxaka bya le vandlheni byi fanele byi va lebyi tiyeke byi tlhela byi va ni rirhandzu ku fana ni le ka ndyangu lowu nga ni vun’we. (Rhom. 12:5) Ku tlula kwalaho, tsundzuka leswaku Pawulo a a tsalela Vakreste lava totiweke marito wolawo, lava hinkwavo ka vona a va amukeriwile tanihi vana hi Tatana un’we, ku nga Yehovha. Hikwalaho a va ri ndyangu lowu nga ni vun’we hi ndlela ya nkoka swinene. Hikwalaho, Vakreste lava a va totiwile hi nkarhi wa Pawulo a va ri ni xivangelo lexi twalaka swinene xo xiximana. Swi tano ni hi vatotiwa namuntlha.

⁹ Ku vuriwa yini hi lava va “tinyimpfu tin’wana”? (Yoh. 10:16) Hambileswi va nga si amukeriwaka tanihi vana va Xikwembu, swi fanerile loko va vitanana vamakwerhu hikuva hinkwavo va vumba ndyangu wun’we lowu nga ni vun’we wa Vakreste va le misaveni hinkwayo. (1 Pet. 2:17; 5:9) Hikwalaho, loko lava tinyimpfu tin’wana va swi twisisa kahle leswaku ha yini va vitanana “makwerhu,” kutani na vona va ni xivangelo lexi twalaka xo xixima vapfumeri-kulobye hi mbilu hinkwayo.—Hlaya 1 Petro 3:8.

Ha Yini Ku Xixima Van’wana Swi Ri Swa Nkoka Swinene?

10, 11. Ha yini ku xixima van’wana swi ri swa nkoka swinene?

¹⁰ Ha yini ku xixima van’wana swi ri swa nkoka swinene? Hikwalaho ka xivangelo lexi: Loko hi xixima vamakwerhu, hi hoxa xandla swinene eka vuhlayiseki ni vun’we bya vandlha hinkwaro.

¹¹ I ntiyiso leswaku ha swi xiya leswaku ku va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha ni ku nyikiwa moya wa yena hi swona swi endlaka hi va ni matimba lawa hi nga na wona tanihi Vakreste va ntiyiso. (Ps. 36:7; Yoh. 14:26) Hi nkarhi lowu fanaka, loko vapfumeri-kulorhi va kombisa leswaku va hi teka hi ri va nkoka, ha khutazeka. (Swiv. 25:11) Hi titwa hi tsakile loko munhu un’wana a vula kumbe a endla nchumu wo karhi lowu kombisaka leswaku wa hi xixima. Swi hi nyika matimba lama engetelekeke ya leswaku hi ya emahlweni hi famba hi ntsako endleleni leyi yisaka evuton’wini hi tlhela hi tiyimisela. A swi kanakanisi leswaku u tshame u titwa hi ndlela yoleyo.

12. Un’wana ni un’wana wa hina a nga hoxa xandla hi ndlela yihi leswaku ku va ni moya wa rirhandzu evandlheni?

¹² Leswi Yehovha a swi tivaka leswaku hi tswariwe hi ri ni xilaveko xo xiximiwa, eRitweni  ra yena u hi khutaza hilaha ku faneleke leswaku hi “hisekela ku xiximana.” (Rhom. 12:10, Today’s English Version; hlaya Matewu 7:12.) Vakreste hinkwavo lava tirhisaka xitsundzuxo xexo lexi nga hundzeriwiki hi nkarhi va hoxa xandla leswaku ku va ni moya wa rirhandzu eka vamakwavo lava nga Vakreste. Hikwalaho, hi fanele hi tivutisa hi ku, ‘Ndzi hetelele rini ku vula marito yo karhi eka makwerhu wo karhi evandlheni kumbe ku n’wi endlela swiendlo swo karhi leswi humaka embilwini, leswi kombisaka leswaku ndza n’wi xixima?’—Rhom. 13:8.

Hinkwerhu Hi Fanele Hi Va Vo Rhanga Eku Xiximeni Van’wana

13. (a) I vamani lava faneleke va va vo rhanga eku xiximeni van’wana? (b) Marito ya Pawulo lama kumekaka eka Varhoma 1:7 ma kombisa yini?

¹³ I mani loyi a faneleke a va wo rhanga eku xiximeni van’wana? Eka papila ra yena leri yaka eka Vaheveru, Pawulo u vule leswaku vakulu lava nga Vakreste hi vona “lava rhangelaka exikarhi ka n’wina.” (Hev. 13:17) I ntiyiso leswaku vakulu va rhangela emintirhweni yo tala. Nilokoswiritano, leswi va nga varisi va ntlhambi, entiyisweni va fanele va rhangela eku xiximeni ka vapfumeri-kulobye—ku katsa ni vakulu-kulobye. Hi xikombiso, loko vakulu va hlangana leswaku va kambisisa swilaveko swa moya swa vandlha, va xiximana hi ku yingiserisisa leswi vuriwaka hi nkulu wihi na wihi loyi a nga kona kwalaho. Ku tlula kwalaho, va xixima van’wana hi ku ma tekela enhlokweni mavonelo ni leswi vuriwaka hi vakulu hinkwavo loko va endla xiboho. (Mint. 15:6-15) Kambe, hi fanele hi tsundzuka leswaku papila ra Pawulo leri yaka eka Varhoma a ri kongomisiwe eka vakulu ri tlhela ri kongomisiwa ni le ka vandlha hinkwaro. (Rhom. 1:7) Hikwalaho, xitsundzuxo xa leswaku hi va vo rhanga eku xiximeni van’wana xi tirha eka hina hinkwerhu namuntlha.

14. (a) Kombisa ku hambana exikarhi ka ku xixima van’wana ni ku va wo rhanga ku xixima van’wana. (b) Hi xihi xivutiso lexi hi nga ha tivutisaka xona?

¹⁴ Nakambe xiya ndzayo leyi ya Pawulo. U khutaze vapfumeri-kulobye va le Rhoma leswaku va xiximana va tlhela va va vo rhanga eku xiximeni van’wana. Ha yini sweswo swi endla ku va ni ku hambana? Anakanya hi xikombiso lexi. Xana mudyondzisi a nga khutaza ntlawa wa swichudeni leswi kotaka ku hlaya leswaku swi dyondza ku hlaya? Doo! Se swa swi kota ku hlaya. Ku ri na sweswo, mudyondzisi u ta pfuna swichudeni leswaku swi antswisa ndlela leyi swi hlayaka ha yona. Hilaha ku fanaka, ku rhandzana, loku hi susumetelaka ku xiximana, ana se i mfungho wa Vakreste va ntiyiso. (Yoh. 13:35) Hambiswiritano, tanihi leswi swichudeni leswi kotaka ku hlaya swi nga endlaka nhluvuko lowu engetelekeke hi ku antswisa ndlela leyi swi hlayaka ha yona, hikwalaho hi nga endla nhluvuko lowu engetelekeke hi ku va vo rhanga eku xiximeni  van’wana. (1 Tes. 4:9, 10) Xiavelo xolexo xi nyikiwe un’wana ni un’wana wa hina. Hi nga ha tivutisa, ‘Xana ndzi wo rhanga eku xiximeni van’wana evandlheni?’

Xixima “Lava Va Titsongahataka”

15, 16. (a) Loko hi xixima van’wana, i vamani lava hi nga fanelangiki hi va honisa naswona ha yini? (b) I yini lexi nga ha paluxaka leswaku hi xixima vamakwerhu va hina hinkwavo swi huma embilwini?

¹⁵ I vamani lava hi nga fanelangiki hi va honisa loko hi xixima van’wana evandlheni? Rito ra Xikwembu ri ri: “Loyi a kombisaka xisiwana tintswalo u lomba Yehovha, naswona ndlela leyi a xi khomaka ha yona U ta yi tlherisela eka yena.” (Swiv. 19:17) Nawu lowu kumekaka eka marito wolawo wu fanele wu hi khumba njhani loko hi ri karhi hi tikarhatela ku va vo rhanga eku xiximeni van’wana?

¹⁶ U ta pfumela leswaku vanhu vo tala va tiyimiserile ku xixima vanhu lava tlakukeke eka vona, kambe swi nga ha endleka leswaku vanhu volavo va nga va xiximi vanhu lava va va tekaka va ri ehansi ka vona. Kambe, Yehovha a nga tano. U ri: “Lava va ndzi xiximaka ndzi ta va xixima.” (1 Sam. 2:30; Ps. 113:5-7) Yehovha u xixima vanhu hinkwavo lava n’wi tirhelaka va tlhela va n’wi xixima. A nga va honisi “lava va titsongahataka.” (Hlaya Esaya 57:15; 2 Tikr. 16:9) Entiyisweni, hi navela ku tekelela Yehovha. Hikwalaho, loko hi lava ku tiva leswaku hi va xixima ku fikela kwihi van’wana swi huma embilwini, hi fanele hi tivutisa xivutiso lexi, ‘Xana ndzi va khoma njhani vanhu lava nga riki na vutihlamuleri evandlheni?’ (Yoh. 13:14, 15) Nhlamulo ya xivutiso xexo yi paluxa swo tala malunghana ni mpimo lowu hi xiximaka van’wana ha wona swi huma embilwini.—Hlaya Vafilipiya 2:3, 4.

Ku Xixima Van’wana Hi Ku Nyikela Hi Nkarhi Wa Hina

17. Hi yihi ndlela leyikulu leyi hi nga vaka vo rhanga ha yona eku xiximeni van’wana, naswona ha yini swi ri tano?

¹⁷ Hi yihi ndlela leyikulu leyi hi nga vaka vo rhanga ha yona eku xiximeni vanhu hinkwavo evandlheni? I ku nyika van’wana nkarhi wa hina. Ha yini swi ri tano? Leswi hi nga Vakreste, hi tshama hi khomekile naswona ku endla mintirho ya hina yo tala ya nkoka ya vandlha swi teka nkarhi wa hina wo tala. Hikwalaho a swi hlamarisi leswi hi tekaka nkarhi wu ri wa risima. Xisweswo, ha swi xiya leswaku a hi fanelanga hi sindzisa leswaku vamakwerhu va hi nyika nkarhi wa vona wo tala ku tlula mpimo. Hilaha ku fanaka, ha swi tlangela loko van’wana evandlheni va swi twisisa leswaku a va fanelanga va lava nkarhi wa hina hi nkani.

18. Hilaha swi kombisiweke hakona exifanisweni lexi nga eka tluka 18, hi nga ku kombisa njhani ku tiyimisela ka hina ku nyika vapfumeri-kulorhi nkarhi wa hina?

¹⁸ Nilokoswiritano, hi tlhela hi swi xiya (ngopfu-ngopfu lava nga varisi evandlheni) leswaku ku tiyimisela ka hina ku pfa hi tshike ku endla mintirho ya hina leswaku hi ta nyika vapfumeri-kulorhi nkarhi wa hina swi kombisa leswaku ha va xixima. Hi ndlela yihi? Loko hi tshika ku endla mintirho ya hina leswaku hi ta nyika vamakwerhu nkarhi wa hina, entiyisweni hi va hi va byela leswaku, ‘Mi va risima ematihlweni ya mina lerova i swa nkoka swinene leswaku ndzi tinyika nkarhi ndzi wu heta na n’wina ematshan’weni yo ya emahlweni ndzi endla leswi ndzi swi endlaka.’ (Mar. 6:30-34) Loko hi kanakana ku tshika ku endla mintirho ya hina leswaku hi ta nyika makwerhu nkarhi wa hina, hi nga ha n’wi endla a tivona a nga pfuni nchumu eka hina. Ina, swa twisiseka leswaku ku ni minkarhi laha mhaka ya xihatla yi nga taka yi nga tshikiwi yi nga endliwanga. Nilokoswiritano, ku tiyimisela ka hina—kumbe ku kanakana ka hina—ku nyika van’wana nkarhi wa hina swi paluxa mpimo lowu  hi va xiximaka ha wona vamakwerhu swi huma embilwini.—1 Kor. 10:24.

Tiyimisele Ku Va Wo Rhanga Ku Xixima Van’wana

19. Hi tihi tindlela tin’wana leti hi nga kombisaka ha tona leswaku hi xixima vapfumeri-kulorhi, handle ka ku va nyika nkarhi wa hina ntsena?

¹⁹ Ku ni tindlela tin’wana ta nkoka leti hi nga xiximaka vapfumeri-kulorhi ha tona. Hi xikombiso, loko hi va nyika nkarhi wa hina hi fanele hi tlhela hi va nyika ni nyingiso wa hina. Yehovha u tlhele a hi vekela xikombiso. Mupisalema Davhida u ri: “Mahlo ya Yehovha ma le henhla ka lavo lulama, ni tindleve takwe ti yingisa xirilo xa vona xo kombela mpfuno.” (Ps. 34:15) Hi tikarhatela ku tekelela Yehovha hi ku languta hi tlhela hi nyikela nyingiso wa hina hinkwawo eka vamakwerhu, ngopfu-ngopfu lava taka eka hina va ta kombela mpfuno. Loko hi endla tano hi ta va hi va xixima.

20. Hi swihi switsundzuxo leswi hi lavaka ku tshama hi ri karhi hi swi tsundzuka malunghana ni ku xixima van’wana?

²⁰ Hilaha hi swi voneke hakona, hi lava ku tshama hi ri karhi hi swi tsundzuka leswaku ha yini hi fanele hi xixima vapfumeri-kulorhi hi mbilu hinkwayo. Ku tlula kwalaho, hi lava tindlela to va vo rhanga eku xiximeni hinkwavo, ku katsa ni vanhu lava titsongahataka. Loko hi teka magoza lawa, hi ta tiyisa xiboho xa rirhandzu ni vun’we bya vamakwerhu evandlheni. Hikwalaho, hinkwerhu ka hina a hi yeni emahlweni hi xixima van’wana ngopfu-ngopfu hi va vo rhanga. Xana u tiyimiserile ku endla sweswo?

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• I yini leswi katsekaka eku xiximeni van’wana?

• Hi swihi swivangelo leswi hi nga na swona swo xixima vapfumeri-kulorhi?

• Ha yini swi ri swa nkoka ku xiximana?

• Hi nga va xixima njhani vapfumeri-kulorhi?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Hi nga va xixima njhani vapfumeri-kulorhi?