TOLO A NGA HA VUYI
Hosi A A Yi Tsake Swinene!
A KU ri hi August 1936 eNdhawini leyi Vanhu va le Vuhosini va Hlanganaka eka yona le Swaziland. Robert na George Nisbet a va ha ku tlanga vuyimbeleri lebyi rhekhodiweke eka movha lowu nga ni xikurisa-marito ivi endzhaku ku tlangiwa tinkulumo leti rhekhodiweke ta Makwerhu J. F. Rutherford. Hosi Sobhuza wa Vumbirhi a a tsake swinene. George u te: “Lexi hi khomiseke tingana, a a lava ku xava muchini wo tlanga marikoti, marikoti ni xikurisa-marito xa rungula ra Mfumo!”
Robert u kombele ku khomeriwa eka hosi a vula leswaku swilo leswi a swi nga ri ku xavisiweni. Ha yini? Hikuva nhundzu leyi a yi ri ya munhu un’wana. Hosi a yi lava ku tiva leswaku i mani munhu wa kona.
Robert u te: “Swilo leswi hinkwaswo a swi ri swa Hosi yin’wana.” Kutani Sobhuza u vutisile leswaku Hosi leyi a ku ri mani. Robert u te: “I Yesu Kreste, Hosi ya Mfumo wa Xikwembu.”
Sobhuza u pfumerile hi xichavo lexikulu a ku: “Hakunene i Hosi leyikulu. A ndzi lavi ku teka swilo swa yena.”
Robert u tsarile a ku: ‘Ndzi tsakisiwe hi langutelo ra Hosi leyi ya Xiyimo Xa Le Henhla, Hosi Sobhuza. A yi vulavula Xinghezi lexi hlantswekeke yi nga tibumi kumbe ku tikukumuxa naswona a a yi vulavula hi ku kongoma swi tlhela swi olova ku vulavula na yona. Ndzi tshame na yona ehofisini ya yona ku ringana timinete ta kwalomu ka 45 loko George a ri karhi a tlanga vuyimbeleri hala handle.’
Robert u ye emahlweni a ku: ‘Endzhakunyana hi siku rolero, hi ye eSwazi National School laha hi fikeke hi va ni ntokoto wo tsakisa swinene ku tlula hinkwayo. Hi chumayele nhloko ya xikolo naswona yi hi yingiserisisile. Loko hi vule leswaku hi ni muchini kutani hi vula leswaku hi nga pfumelela vana hinkwavo exikolweni va yingisela marikoti, a a yi tsake swinene naswona yi lerise swichudeni swa kwalomu ka dzana leswaku swi tshama ebyanyini swi yingisela. Hi byeriwe leswaku exikolweni lexi xa le henhla, vana va vafana a va dyondzisiwa ntivo-vurimi, ndlela yo khathalela ntanga, ku vatla, ku aka, Xinghezi ni tinhlayo; kasi vanhwanyana a va dyondzisiwa ndlela yo khathalela vavabyi, ntirho wa le kaya ni mintirho yin’wana ya nkoka.’ Kokwa wa xisati wa Hosi leyi ya Xiyimo Xa Le Henhla hi yena a akeke xikolo lexi. *
Vana va le xikolweni xa le henhla lava yingiseleke nkulumo ya le rivaleni le Swaziland hi 1936
Hi 1933, Hosi Sobhuza u ma yingisele hi ntsako maphayona lama endzeleke eNdhawini leyi Vanhu va le Vuhosini va Hlanganaka eka yona. Siku rin’wana u kale a hlengeleta varindzi va yena va 100 lava a va ri masocha leswaku va yingisela rungula ra Mfumo leri rhekhodiweke. U endle xikhokhelo xa timagazini ta hina a tlhela a amukela ni minkandziyiso ya hina. Swi nga si ya kwihi Hosi leyi se a yi ri ni minkandziyiso yo tala leyi sekeriweke eBibeleni. Ku tlula kwalaho, yi yi hlayise yi helerile hambileswi mfumo wa le Britain a wu yirise minkandziyiso ya hina hi nkarhi wa nyimpi ya vumbirhi ya misava.
Hosi Sobhuza wa Vumbirhi u ye emahlweni a amukela Timbhoni eNdhawini leyi Vanhu va le Vuhosini va Hlanganaka eka yona le Lobamba, a tlhela a vitana vafundhisi leswaku va ta yingisela tinkulumo ta tona leti sekeriweke eBibeleni. Loko Mbhoni ya kwalaho leyi vuriwaka Helvie Mashazi yi ri karhi yi hlamusela Matewu ndzima 23, ntlawa wa vafundhisi wu yime hi ku hatlisa wu hlundzukile kutani wu ringeta ku n’wi sindzisa ku tshama ehansi. Kambe Hosi yi nghenelerile, yi kombela Makwerhu Mashazi ku ya emahlweni. Ku tlula kwalaho, Hosi yi byele vayingiseri leswaku va tsala tindzimana hinkwato ta le Bibeleni leti a ti boxiwa enkulumeni.
Siku rin’wana endzhaku ko yingisela nkulumo leyi nyikeriweke hi makwerhu wa xinuna la nga phayona, mune wa vafundhisi lava a va ri kwalaho va hundzuluxe tikholoro ta vona kutani va ku: “A ha ha ri vafundhisi kambe sweswi se hi Timbhoni ta Yehovha.” Endzhaku ka sweswo va vutise phayona rolero loko ri ri ni tibuku to fana ni leti Hosi leyi ya Xiyimo Xa Le Henhla a yi ri na tona.
Ku sukela hi va-1930 ku fikela loko yi fa hi 1982, Hosi leyi ya Xiyimo Xa Le Henhla a yi ti xixima swinene Timbhoni ta Yehovha naswona a yi pfumelanga leswaku ti xanisiwa loko ti nga endli mihivahivana ya Maswazi. Hikwalaho, Timbhoni ti ni xivangelo lexinene xo yi nkhensa, naswona ti rile rifu ra yona swi huma embilwini.
Eku sunguleni ka lembe ra 2013, a ku ri ni vahuweleri va Mfumo vo tlula 3 000 le Swaziland. Leswi tiko leri ri nga ni vaaki vo tlula miliyoni, muhuweleri un’we u fanele a chumayela vanhu va 384. Maphayona yo tlula 260 a ma khomekile emavandlheni yo tlula 90 naswona vanhu va 7 496 va ve kona eXitsundzuxweni hi 2012. Swi le rivaleni leswaku ku nga va ni ku andza loku engetelekeke. Hakunene ku vekiwe masungulo lama tiyeke hi nkarhi wa maendzo wolawo ya le Swaziland hi va-1930.—Tolo a nga ha vuyi eAfrika Dzonga.
^ ndzim. 8 The Golden Age, ya June 30, 1937, tluka 629.
U Nga Ha Tsakela
XIHONDZO XO RINDZA (NKANDZIYISO WA VANDLHA)
Ndlela Leyi Mbewu Ya Mfumo Yo Sungula Yi Byariweke Ha Yona ePortugal
Hi yihi miringo leyi vachumayeri vo sungula va le Portugal va yi hluleke?
XIHONDZO XO RINDZA (NKANDZIYISO WA VANDLHA)
Tinkulumo Ta Le Rivaleni Ti Hangalase Mahungu Lamanene eIreland
I yini lexi endleke leswaku C. T. Russell a vona leswaku nsimu yoleyo a yi “lunghekele ku tshoveriwa”?
XIHONDZO XO RINDZA (NKANDZIYISO WA VANDLHA)
“Nhlengeletano Leyi Landzelaka Yi Ta Va Rini?”
I yini lexi endleke leswaku nhlengeletano yoleyo leyi a yi ri ni vanhu vatsongo leyi a yi khomeriwe eDorobeni ra Mexico hi 1932 yi va yo hlawuleka?
XIHONDZO XO RINDZA (NKANDZIYISO WA VANDLHA)
“Hi Rirhandzu Ni Hi Ku Hiseka Ku Tlula Rini Na Rini”
Endzhaku ka nhlengeletano ya swona ya 1922, Swichudeni swa Bibele swi khutazeke njhani hi marito lama nge “Twarisani Hosi ni Mfumo Ya Wona”?
XIHONDZO XO RINDZA (NKANDZIYISO WA VANDLHA)
“Ku Hava Ndhawu Leyi Swi Nga Kotekiki Ku Yi Fikelela”
Eku heleni ka va 1920 ni le ku sunguleni ka va 1930, maphayona lama hisekaka ma kombise leswaku a ma tinyiketele ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu etindhawini to tala ta le kule eAustralia.
XIHONDZO XO RINDZA (NKANDZIYISO WA VANDLHA)
“Vahuweleri Va Mfumo Va Le Britain—Hisekani!!”
EBritain a ku vanga ni ku andza eka nhlayo ya vahuweleri va Mfumo ku ringana malembe ya khume! I yini lexi endleke leswaku vahuweleri va sungula ku tlhela va hiseka?
