TIMHANGU ti vonaka ti tele emahungwini. Vanhu vo tala ku tlula enkarhini lowu hundzeke va weriwa hi timhangu to hambana-hambana. Ndzawulo yo Endla Vulavisisi bya Timhangu eBelgium, yi vula leswaku hi 2010 ntsena a ku ri ni timhangu ta 373 naswona vanhu va kwalomu ka 296 000 va file hikwalaho ka tona.

Nhlayo ya timhangu leti vikiweke yi tlakuke hi ndlela leyi xiyekaka eka makume ya malembe lama nga hundza. Hi xikombiso, exikarhi ka 1975 na 1999, ku vikiwe timhangu ta kwalomu ka 300 lembe ni lembe. Hambiswiritano, exikarhi ka 2000 na 2010 avhareji a yi lava ku endla 400 hi lembe. Kumbexana na wena u un’wana wa lava va tivutisaka leswaku, ‘Ha yini ku ri ni timhangu to tala sweswi?’

Hambileswi minkarhi yo tala vanhu va vulaka leswaku timhangu to tano “ti vangiwa hi Xikwembu,” hakunene mhaka leyi a hi ntiyiso. Xikwembu a hi xona xi vangaka makhombo lama welaka vanhu vo tala namuntlha. Nilokoswiritano, Bibele yi profete leswaku a ku ta va ni timhangu enkarhini wa hina. Hi xikombiso, eka Matewu 24:7, 8, hi hlaya marito ya Yesu lama nge: “Ku ta va ni ku kayivela ka swakudya ni ku tsekatseka ka misava ku suka endhawini yin’wana ku ya eka yin’wanyana. Swilo leswi hinkwaswo i ku sungula ka switlhavi swa maxangu.” Ha yini Yesu a profete hi swiendlakalo leswi naswona swi vula yini eka hina?

Yesu N’wana wa Xikwembu a a hlamula xivutiso lexi a vutisiweke xona, lexi nge: “Xi ta va xihi xikombiso . . . xa makumu ya mafambiselo ya swilo?” (Matewu 24:3) U vulavule hi swilo swo hambana-hambana leswi a swi ta endleka, ku katsa ni makhombo lama boxiweke laha henhla. Kutani u ye emahlweni a vula mhaka leyi ya nkoka: “Loko mi vona swilo leswi swi humelela, tivani leswaku mfumo wa Xikwembu wu kusuhi.” (Luka 21:31) Hikokwalaho, timhangu leti ta ntumbuluko, i ta nkoka swinene eka hina. Ti kombetela eka nkarhi wa ku cinca lokukulu lowu nga kwala nyongeni.

Nilokoswiritano, vanhu vo tala va ha tivutisa leswaku, Loko Xikwembu ku nga ri xona lexi vangaka timhangu leti, xana ti vangiwa hi mani kumbe hi yini? Hi nga twisisa nhlamulo ntsena loko hi xiya ntiyiso wa nkoka lowu boxiweke eBibeleni lowu nge: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba  ya lowo homboloka.” (1 Yohane 5:19) Ndzimana leyi yi paluxa leswaku a hi Xikwembu lexi vangaka swiyimo leswi tshikilelaka emisaveni, kambe minkarhi yo tala, i nala wa xona, “lowo homboloka”—loyi eBibeleni a hlamuseriwaka tanihi “Diyavulosi.”—Nhlavutelo 12:9, 12.

Hi ku kongomisiwa hi moya wakwe wa vutianakanyi, nala loyi wa Xikwembu u languta vanhu tanihi lava nga pfuniki nchumu. Tanihi leswi misava hinkwayo yi nga ehansi kakwe, u hlohlotele moya lowu fanaka eka vanhu. Hakunene, Bibele yi kombetela eka leswi loko yi profeta leswaku “emasikwini yo hetelela,” vanhu va ta va “lava tirhandzaka, varhandzi va mali, lava titivaka, lava titlakusaka.” (2 Timotiya 3:1, 2) Hikokwalaho, a swi hlamarisi leswaku Diyavulosi u vumbe fambiselo ra misava leri yaka ri andza loko vanhu va hanya hi ndlela yoleyo ni hi tindlela tin’wana. U khutaza moya wa vutianakanyi ni makwanga leswi hakanyingi swi vekaka vutomi bya vanhu ekhombyeni.

Xana makwanga lama nga kona namuntlha ma vanga timhangu hi ndlela yihi? Loko Nhlangano wa Matiko wu vika hi timhangu ta misava wu ri: “Vaaki va tala ku tshama etindhawini leti nga ni timhangu to tanihi tindhambhi. Ku engetela kwalaho, ku tsemeleriwa ka makhwati ni laha ku nga ni ndzhope swi onha matimba ya mbango ku tiyisela makhombo. Ku andza ka swilo leswi hinkwaswo i nxungeto wa ku cinca ka maxelo ya misava ni ku engeteleka ka mati elwandle hikwalaho ka ku andza ka mahiselo ya misava . . . lama vangiwaka hi mintirho ya vanhu.” Hambileswi yo tala ya “mintirho leyi ya vanhu” ku vuriwaka leswaku yi endleriwa ku hluvukisa ikhonomi, entiyisweni i ntirho wa vutianakanyi ni moya wa makwanga lowu hangalakaka ni misava.

Ku thyakisiwa ka moya

Xisweswo, valavisisi vo tala sweswi va xiya leswaku madzolonga lama endliwaka hi vanhu ma endle leswaku timhangu leti nga eku humeleleni ti andza. Entiyisweni, vanhu va le ku seketeleni ka fambiselo leri Diyavulosi a ri tirhisaka leswaku a engetela timhangu leti xanisaka vanhu.

Kutani, hi swi vonile leswaku timhangu to tala ti vangiwa hi vusopfa bya mintirho leyi endliwaka hi vanhu. Timhangu tin’wana a ti ta va ti nga onhanga ngopfu loko a ti lo humelela etindhawini tin’wana. Eswiphen’wini swo tala swa misava, vuyelo bya timhangu ta ntumbuluko byi nyanyisiwe swinene hikwalaho ka swiendlo swa vanhu vo biha kumbe hileswi vanhu vo tala va bohekeke ku tshama etindhawini leti nga ni timhangu hikwalaho ka ku pfumala swa le mandleni, kumbe ku hambana hi swa timali leswi nga xiphemu xa misava ya namuntlha. I ntiyiso leswaku vanhu van’wana va xanisiwa hi timhangu, ku nga ri hikwalaho ka xihoxo xa munhu wo karhi kumbe ku honisa, kambe hikwalaho ka leswi ‘nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki swi va welaka hinkwavo.’—Eklesiasta 9:11.

Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, loko u humeleriwe hi mhangu ya ntumbuluko, xana u nga langutana njhani na yona? Sweswi hi ta languta eka leswi nga endliwaka loko timhangu ti humelela.