Ku Hlangana Ka Tikereke —Xana Swi Fambisana Ni Ku Rhandza Ka Xikwembu?
“Xana tikereke ti endla leswaku hi va ni vun’we kumbe to hi hambanisa?” Xivutiso lexi xi vutisiwe hi vahlayi va phepha-hungu ra The Sydney Morning Herald. Vanhu vo tala lava hlamuleke lava endlaka 89 wa tiphesente, va vona onge tikereke ta hi hambanisa.
HAMBISWIRITANO, vanhu lava seketelaka ku hlangana ka tikereke a va yimi na yona mhaka leyi. Eboo Patel, loyi a nga musunguri wa Interfaith Youth Core u te: “Ku hava kereke leyi nga riki na mhaka ni leswaku vanhu va yona va ni ntwela-vusiwana . . . , va hlayisa mbango ni ku va ni malwandla.”
I ntiyiso leswaku Mabudha, Makhatoliki, Maprotestente, Mahindu, Mamoslem ni van’wana vo tala va tirhisana minkarhi yin’wana leswaku va lwisana ni vusweti, ku lweriwa ka timfanelo ta vanhu, ku yirisiwa ka tibomo leti fuhlekiwaka kumbe ku lulamisiwa ka timhaka ta mbango. Tikereke to hambana-hambana ta hlangana leswaku ti bula hi ndlela leyi ti nga swi endlaka ha yona leswaku ti va ni vun’we ni ku va leti khutazanaka. Ti tlangela ku hlangana ka tona hi ku endla mihivahivani yo lumeka makhandlhela, ti endla minkhuvo, ti yimbelela, ti endla swikhongelo ni swin’wana.
Xana ku hlangana ka tikereke i ndlela yo herisa ku nga twanani loku nga kona exikarhi ka tona? Nakambe xana ku hlangana ka tikereke i ndlela leyi Xikwembu xi yi tirhisaka leswaku xi tisa ku rhula emisaveni?
XANA SWA KOTEKA LESWAKU KU VA NI VUN’WE?
Yin’wana ya tinhlengeletano letikulu ta tikereke leti hlanganeke yi tibume hileswaku yi ni swirho leswi yimelaka tikereke to hambana-hambana to tlula 200 naswona yi khomiwa ematikweni ya 76. Yi vule leswaku xikongomelo xa yona i “ku endla leswaku tikereke ti tirhisana minkarhi hinkwayo naswona hilaha ku nga heriki.” Hambiswiritano, sweswo swi vonaka swi olova ku swi vula ku ri ni ku swi endla. Hi xikombiso, hi ku ya hi vahleri, nawu wa vona wu boheke ku vekiwa hi vukheta leswaku ku nga khunguvanyisiwi tikereke to tala leti wu sayineke. Ha yini? Xivangelo xin’wana a ku ri leswaku a va nga twanani emhakeni ya loko Xikwembu xi fanele xi katsiwa eka nawu wolowo. Hikwalaho ka sweswo va papalate ku vulavula hi Xikwembu.
Loko va tshike ku katsa Xikwembu, xana ripfumelo a ri ta va ra nkoka hi ndlela yihi? Ku engetela kwalaho, xana ku hlangana ko tano ka tikereke ku hambana njhani ni nhlengeletano yo pfuna swisiwana? Hi yona mhaka leyi tikereke leti hlanganeke leti boxiweke laha henhla ti nga ti hlamuselangiki tanihi ta vukhongeri kambe ti ti hlamuseleke tanihi “tinhlengeletano to endla leswaku ku va ni vun’we.”
XANA SWI ENERILE KU VA TIKEREKE TI KHUTAZA VANHU LESWAKU VA VA NI TIMFANELO LETINENE NTSENA?
Dalai Lama, museketeri loyi a dumeke wa ku hlangana ka tikereke u ri: “Tikereke hinkwato letikulu ti vulavula hi rungula leri fanaka: rirhandzu, ntwela-vusiwana ni ku rivalela.” U tlhele a ku: “I swa nkoka leswaku timfanelo leti ti va xiphemu xa vutomi bya hina bya siku ni siku.”
I swa nkoka swinene ku va ni timfanelo to tano to tanihi rirhandzu, ntwela-vusiwana ni ku rivalela. Loko a vulavula hi Nawu wa Mahanyelo, Yesu u te: “Hikokwalaho, swilo hinkwaswo, leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, na n’wina mi fanele mi swi endla eka vona.” (Matewu 7:12) Kambe xana ripfumelo ra xiviri i ku endla leswi nga swinene ntsena?
Loko a vulavula hi vanhu vo tala va le nkarhini wakwe lava a va vula leswaku va tirhela Xikwembu, muapostola Pawulo u te: “Hikuva ndzi mbhoni ya vona leswaku va xi hisekela Xikwembu; kambe ku nga ri hikwalaho ka vutivi lebyi kongomeke.” Xana xiphiqo a ku ri yini? Pawulo u te: “Hikwalaho ka leswi va nga ku tiviki ku lulama ka Xikwembu, kambe va lavaka ku simeka ku lulama ka vona vini.” (Varhoma 10:2, 3) Leswi a va pfumala vutivi lebyi kongomeke bya leswi Xikwembu a xi lava leswaku va swi endla, ku hiseka ka vona ni ripfumelo ra vona a swi ri swa hava.—Matewu 7:21-23.
LANGUTELO RA BIBELE HI KU HLANGANA KA TIKEREKE
Yesu u te: “Va tsaka lava kondletelaka ku rhula.” (Matewu 5:9) Yesu u hanye hileswi a a swi dyondzisa hi ku va a nga hlohloteli madzolonga naswona a a byela vanhu va vukhongeri byo hambana-hambana rungula leri endlaka leswaku ku va ni ku rhula. (Matewu 26:52) Lava amukeleke leswi a swi dyondzisa va susumeteleke ku va ni rirhandzu leri nga heriki. (Vakolosa 3:14) Kambe xana xikongomelo xa Yesu a ku ri ku hlanganisa vanhu hi ku ya hi tinxaka ta vona leswaku va ta kota ku hanyisana hi ku rhula? Xana u joyine van’wana eka tikereke ta vona?
Varhangeri va vukhongeri lava nga mpambukwa wa Vafarisi ni Vasaduki va kanete Yesu hi tihanyi hambi ku ri ku lava ku n’wi dlaya. Xana u endle yini? Yesu u lerise vadyondzisiwa vakwe a ku: “Va tshikeni. I vakongomisi lava feke mahlo.” (Matewu 15:14) Yesu a nga va khutazanga leswaku va ti hlanganisa ni vanhu vo tano.
Hi ku famba ka nkarhi, ku simekiwe vandlha ra Vukreste eKorinto, le Grikiya, ku nga muti lowu dumeke hi ku va ni vanhu va tinxaka ni vukhongeri byo hambana-hambana. Xana Vakreste va kwalaho a va ta langutana njhani ni xiyimo xexo? Muapostola Pawulo u va tsalele a ku: “Mi nga paniwi ni lava va nga riki vapfumeri.” Ha yini? Pawulo u te: “Ku ni ntwanano wihi exikarhi ka Kreste na Beliyali? Kumbe munhu la pfumelaka u ni xiphemu xihi ni loyi a nga riki mupfumeri?” Hiloko a va nyika ndzayo leyi nge: “Hikokwalaho humani exikarhi ka vona, mi tihambanisa.”—2 Vakorinto 6:14, 15, 17.
Swi le rivaleni leswaku Bibele yi lwisana ni mukhuva wa ku hlangana ka tikereke. Kambe u nga ha tivutisa, ‘Xana hi nga endla njhani leswaku hi va ni vun’we?’
KU ENDLA LESWAKU KU VA NI VUN’WE
Xitichi lexi vitaniwaka International Space Station xi ve kona hikwalaho ka matshalatshala lama endliweke hi matiko ya kwalomu ka 15. Xana u ehleketa leswaku tsima leri a ri ta va ri hetiwile loko matiko lama hoxeke xandla a ma nga pfumelelananga na yona pulani leyi faneleke yi tirhisiwa?
Entiyisweni, xexo i xiyimo lexi nga kona eka ku hlangana loku nga kona manguva lawa ka tikereke. Hambileswi va khutazaka vanhu leswaku va va ni vun’we ni ku xiximana, a va na yona pulani yo endla leswaku va va ni ripfumelo. Hikwalaho ka sweswo, mahanyelo ni tidyondzo ta vona swi vange ku avana.
Bibele yi ni milawu ya Xikwembu leyi fanaka ni pulani. Hi nga hanya hileswi Bibele yi swi vulaka. Lava va hanyaka ha swona va hlule xihlawuhlawu lexi nga kona exikarhi ka vanhu va tinxaka ni le tikerekeni kutani va dyondza ku tirhisana hi ku rhula ni hi vun’we. Loko xi vulavula hi mhaka leyi ka ha ri emahlweni, Xikwembu xi te: “Ndzi ta endla leswaku vanhu va hundzukela eka ririmi leri tengeke, leswaku hinkwavo va vitana vito ra Yehovha, va n’wi tirhela hi mbilu yin’we.” Vun’we byi va kona hikwalaho ka “ririmi leri tengeke,” ku nga nawu wa Xikwembu wa vugandzeri.—Sofaniya 3:9; Esaya 2:2-4.
Timbhoni ta Yehovha ta ku rhamba leswaku u ya eHolweni ya Mfumo leyi nga ekusuhi ni laha u tshamaka kona leswaku u ya ti vonela hi ya wena ku rhula ni vun’we lebyi nga kona exikarhi ka tona.—Pisalema 133:1.