Swivutiso Swa Vahlayi
I mani “wansati” loyi ku vulavuriwaka ha yena eka Esaya 60:1 naswona u “voninga” ni ku “vangama” hi ndlela yihi?
Esaya 60:1 yi ri: “Pfuka wena wansati, voninga hikuva rivoni ra wena ri fikile. Ku vangama ka Yehovha ka ku voningela.” Mongo wu kombisa leswaku “wansati” a ku ri Siyoni kumbe Yerusalema lowu hi nkarhi wolowo a wu ri ntsindza wa Yuda. (Esa. 60:14; 62:1, 2) Muti wu yimela tiko hinkwaro. Marito ya Esaya ma endla ku va ni swivutiso swimbirhi: Xo sungula, xana muti wa Yerusalema wu “pfuka” wu tlhela wu voninga hi ndlela yo fanekisela rini naswona njhani? Xa vumbirhi, xana enkarhini wa hina, marito ya Esaya ma hetiseka hi ndlela leyikulu?
Muti wa Yerusalema wu “pfuka” wu tlhela wu voninga hi ndlela yo fanekisela rini naswona njhani? Loko Vayuda va ri evuhlongeni eBabilona ku ringana malembe ya 70, Yerusalema ni tempele swi tshame swi ri marhumbi. Kambe endzhaku ka loko muti wa Babilona wu hluriwe hi va Vameda ni Vaperesiya, Vaisrayele lava a va ri eMfun’weni hinkwawo wa Babilona se a va tshunxekile ku tlhelela eka rikwavo ni ku ya pfuxeta vugandzeri bya ntiyiso. (Ezra 1:1-4) Eku sunguleni ka 537 B.C.E., Vaisrayele vo tshembeka va tinyimba ta 12 va endle tano. (Esa. 60:4) Va sungule ku endlela Yehovha magandzelo, va tlangela minkhuvo ni ku pfuxeta tempele. (Ezra 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Ku vangama ka Yehovha ku tlhele ku va kona eYerusalema, ku nga muti lowu fanekiselaka vanhu vakwe. Kutani hi ndlela yo fanekisela, va ve rivoni eka matiko lawa a ma nga n’wi tivi Yehovha.
Hambiswiritano, vuprofeta bya Esaya lebyi vulavulaka hi ku pfuxeta, byi lo hetiseka katsongo eka Yerusalema wa khale. Vaisrayele vo tala va tshike ku yingisa Xikwembu. (Neh. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mat. 15:7-9) Hi ku famba ka nkarhi, va xavise Mesiya ku nga Yesu Kreste. (Mat. 27:1, 2) Hi 70 C.E., Yerusalema ni tempele swi lovisiwile ra vumbirhi.
Yehovha a a vurile leswaku sweswo a swi ta endleka. (Dan. 9:24-27) Swi le rivaleni leswaku a ku nga ri xikongomelo xa yena leswaku muti wa Yerusalema wa laha misaveni, ku va wona wu hetisisaka vuprofeta hinkwabyo lebyi vulavulaka hi ku pfuxeta lebyi nga eka Esaya ndzima 60.
Xana enkarhini wa hina, marito ya Esaya ma hetiseka hi ndlela leyikulu? Ina kambe leswi swi endleka eka wansati wun’wana wo fanekisela ku nga “Yerusalema wa le henhla.” Muapostola Pawulo u tsale leswi hi yena: “I mana wa hina.” (Gal. 4:26) Yerusalema wa le henhla i xiphemu xa nhlangano wa Xikwembu wa le tilweni lowu vumbiwaka hi tintsumi to tshembeka. Vana vakwe va katsa Yesu ni Vakreste lava hlawuriweke hi moya va 144 000 lava ku fana na Pawulo va nga ni ntshembo wo hanya etilweni. Vakreste lava hlawuriweke i “tiko ro kwetsima,” “Israyele wa Xikwembu.”—1 Pet. 2:9; Gal. 6:16.
Yerusalema wa le henhla u “pfuka” ni ku “voninga” hi ndlela yihi? U endle tano hi ku tirhisa vana vakwe va laha misaveni lava hlawuriweke. Xiya leswi va endlekeleke ni leswi ku profetiweke ha swona eka Esaya ndzima 60.
Vakreste lava hlawuriweke a va fanele va “pfuka” hikuva a va ri emunyameni hi ndlela yo fanekisela loko tidyondzo ta Vakreste va mavunwa ti hangalakile endzhaku ka loko vaapostola va file. (Mat. 13:37-43) Hi ndlela yoleyo, va ve mahlonga ya Babilona Lonkulu, ku nga mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa. Vahlawuriwa va tshame va ri mahlonga ku fikela hi “nkarhi wa makumu” lowu sunguleke hi lembe ra 1914. (Mat. 13:39, 40) Endzhaku ka sweswo hi 1919, va tshunxiwile naswona hi ku hatlisa va sungule ku voninga hi ndlela yo fanekisela hi ku va va endla ntirho wo chumayela hilaha ku heleleke. a Ku sukela enkarhini wolowo, vanhu lava humaka ematikweni hinkwawo va ta eku vonakaleni koloko, ku katsa ni vahlawuriwa lava saleke va Israyele wa Xikwembu ku nga “tihosi”, leti boxiweke eka Esaya 60:3.—Nhlav. 5:9, 10.
Enkarhini lowu taka, Vakreste lava hlawuriweke va ta hangalasa ku vonakala loku humaka eka Yehovha hi ndlela leyikulu. Njhani? Loko va fa va va xiphemu xa “Yerusalema Lowuntshwa” kumbe mutekiwa wa Kreste loyi a vumbiwaka hi tihosi ni vaprista va 144 000.—Nhlav. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
Yerusalema Lowuntshwa wu ta va ni xiphemu xa nkoka eku hetisiseni ka Esaya 60:1. (Ringanisa Esaya 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 na Nhlavutelo 21:2, 9-11, 22-26.) Hilaha Yerusalema wa laha misaveni a wu ri ntsindza wa mfumo wa Israyele wa khale, hilaha ku fanaka Yerusalema Lowuntshwa na Kreste va ta va mfumo wa misava leyintshwa. Xana Yerusalema Lowuntshwa “wu xika hi le tilweni wu huma eka Xikwembu” hi ndlela yihi? Hi ku va wu endla leswi khumbaka lava tshamaka emisaveni. Vanhu lava chavaka Xikwembu lava humaka eka matiko hinkwawo, va ta “famba hikwalaho ka ku vonakala ka wona.” Va ta tlhela va tshunxiwa eka xidyoho ni rifu. (Nhlav. 21:3, 4, 24) Hilaha Esaya ni vaprofeta van’wana va profeteke hakona, wolowo ku ta va nkarhi wa “ku pfuxeta swilo hinkwaswo.” (Mit. 3:21) Nkarhi wolowo wa ku vuyeteriwa ka swilo hi ndlela leyikulu wu sungule loko Kreste a va Hosi naswona wu ta fika emakumu hi nkarhi wa Mfumo wa Gidi ra Malembe.
a Ku vuyeteriwa ka vugandzeri bya ntiyiso loku endlekeke hi 1919 ku tlhele ku hlamuseriwa eka Ezekiyele 37:1-14 na Nhlavutelo 11:7-12. Ezekiyele u profete leswaku Vakreste hinkwavo lava hlawuriweke, a va ta tshunxiwa emunyameni wo fanekisela endzhaku ko va va ve mahlonga nkarhi wo leha. Vuprofeta lebyi nga eka Nhlavutelo byi kombetela eka ku velekiwa ko fanekisela ka ntlawa lowutsongo wa vamakwerhu lava hlawuriweke, lava a va rhangela ndzhaku ka loko a va nga ha koti ku tirhela Yehovha hileswi a va khomiwile swa xinkarhana swi nga fanelanga. Hi 1919, va ve “nandza wo tshembeka ni wo tlhariha.”—Mat. 24:45; vona buku leyi nge, Eku Heteleleni Yehovha U Pfuxete Vugandzeri Lebyi Tengeke!, tl. 118.
