Chifukwa Wuli Nkhani ya Munda wa Edeni Yikumukhwaskani?

NKHWANTHA zinyake zamasambiro zikuti nkhani ya munda wa Edeni iyo yili mu buku la Genizesi, yikukolerana yayi na fundo zinyake za mu Baibolo. Mwachiyelezgero, Purofesa munyake uyo wakusanda vya Chisopa zina lake Paul Morris, wakalemba kuti: “Padera pa buku la Genizesi palijeso buku linyake mu Baibolo ilo likuyowoya vya munda wa Edeni.” Nangauli ŵanthu ŵanyake awo ŵakuti “ŵakumanya chomene vinthu” ŵakukolerana nayo, kweni ivyo ŵakuyowoya ni vyautesi.

Mu Baibolo muli nkhani na mabuku ghanandi chomene agho ghakulongosora za munda wa Edeni, Adamu, Eva na njoka. * Kweni chifukwa chakuti ŵakaswiri aŵa ŵakususka kuti munda wa Edeni ukaŵako nadi vikupangiska kuti nkhani iyi yiwoneke yikuru chomene. Ŵakaswiri aŵa kweniso ŵalara ŵavisopa awo ŵakususka nkhani ya mu buku la Genizesi ŵakung’anamura kuti Baibolo lose ndautesi. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena?

Para tayipulikiska makora nkhani ya munda wa Edeni vitovwirengeso kuti tilipulikiske makora Baibolo lose. Mwachiyelezgero, Mazgu gha Chiuta ghakutovwira kusanga mazgoro gha mafumbo ghakuzirwa chomene agho ŵanthu ŵakutemwa kufumba. Ndipo mazgoro agha kanandi ghakukolerana chomene na nkhani iyo yikachitika mu munda wa Edeni. Tiyeni tiwone viyelezgero vyakulondezgapo ivi.

● Chifukwa wuli tikuchekura na kufwa? Adamu na Eva ŵapulikirenge Yehova mphanyi ŵakakhala na umoyo kwamuyirayira. Kweni ŵakafwa chifukwa chakuti ŵakapulikira yayi Yehova. (Genizesi 2:16, 17; 3:19) Ndipo ŵakataya mwaŵi wakuŵa ŵakufikapo. Ntheura ŵana awo ŵakababa nawo ŵakaŵa ŵakwananga na ŵambura kufikapo. Baibolo likuti: “Kwananga kukanjira mu charu na munthu yumoza ndipo nyifwa yikiza chifukwa cha kwananga. Ntheura nyifwa yikathandazgikira ku ŵanthu wose chifukwa wose ŵakananga.”—Ŵaroma 5:12.

● Chifukwa wuli Chiuta wazomerezga vinthu viheni? Mu munda wa Edeni, Satana wakati Chiuta ni mutesi ndipo wakunora ŵanthu vinthu viwemi chomene. (Genizesi 3:3-5) Iyo wakati Yehova wakulamulira makora yayi. Adamu na Eva ŵakasankha kupulikira Satana; ntheura nawo ŵakakana kuwusika na Yehova, ndipo ŵakati munthu wali na wanangwa wakujisankhira yekha icho ntchiwemi na chiheni. Pakuti Yehova ni murunji kweniso wavinjeru chomene wakamanya nthowa yiwemi iyo wangamazgira utesi wose uwu, ntheura wazomerezga kuti kwa kanyengo ŵanthu ŵajiwuse ŵekha. Kweni vinthu viheni vikuchitika chifukwa Satana ndiyo wakulamulira, kweniso vikuvumbura kuti Satana ni mutesi kweniso kuti ŵanthu ŵangajiwusa yayi kwambura Chiuta.—Yeremiya 10:23.

● Chifukwa wuli Chiuta wakalenga charu? Yehova wakakhumbanga kuti charu chose chiŵe chakutowa nga umo ukaŵira munda wa Edeni. Wakaphalira Adamu na Eva kuti ŵababane ŵazuzge charu chapasi na “kuchithereska,” kuti chilutilire kuŵa chakutowa kweniso kuti vikolerane na khumbo lake. (Genizesi 1:28) Khumbo la Chiuta ndakuti charu chiŵe paradiso kweniso kuti ŵana ŵa Adamu na Eva ŵaŵe ŵakufikapo na ŵakukolerana. Nkhani zinandi izo zili mu Baibolo zikulongosora umo Chiuta wazamuchitira kuti wafiske khumbo lake.

● Chifukwa wuli Yesu Khristu wakiza pa charu chapasi? Kugaluka kwa Adamu na Eva mu munda Edeni kukapangiska kuti ŵanthu ŵafwenge, kweni chifukwa chakuti Chiuta wakutitemwa wakatipa chigomezgo. Wakatuma mwana wake pa charu chapasi kuti wazakapeleke chiwombolero. (Mateyu 20:28) Kasi ivi vikung’anamurachi? Yesu wakaŵa “Adamu waumaliro”; iyo wakakwaniska kuchita ivyo Adamu wakwamba wakatondeka. Yesu wakalutilira kuŵa wakufikapo na kupulikira Yehova nyengo zose. Wakapeleka umoyo wake mwawanangwa kuŵa sembe yakuwombora, ivi vikapangiska kuti ŵanthu wose ŵakugomezgeka ŵagowokereke zakwananga zawo kweniso kuti ŵazakakondwe na umoyo uwemi uwo Adamu na Eva ŵakaŵa nawo pambere ŵandanange mu munda wa Edeni. (1 Ŵakorinte 15:22, 45; Yohane 3:16) Ivyo Yesu wakachita vyawovwira kuti khumbo la Chiuta lakuti charu chizakaŵeso paradiso nga umo ukaŵira munda wa Edeni lizakafiskike nadi. *

Khumbo la Chiuta lizamufiskika nadi, ntchidokoni waka yayi. Ni nkhani yanadi. Nga umo munda wa Edeni ukaŵirako nadi pa charu chapasi, kweniso kuti mukakhala vinyama na ŵanthu ŵanadi, ivyo Chiuta walayizga vifiskikenge nadi sonosono apa. Kasi muzamuŵamo mu charu chiphya ichi? Vyose vili mu mawoko ghinu. Chiuta wakukhumba kuti ŵanthu wose ŵazakaŵemo mu charu chiphya ichi.—1 Timote 2:3, 4.

Apo Yesu wakafwanga wakayowoya na mwanalume munyake uyo wakaŵa wakwananga chomene. Mwanalume uyu wakaŵa chigeŵenga; ndipo wakamanyanga kuti wakwenera kukomeka. Kweni wakapempha Yesu kuti wamovwire. Kasi Yesu wakamuzgora vichi? “Iwe uzamuŵa na ine mu Paradiso.” (Luka 23:43) Yesu wakukhumbisiska kuzakawuska chigeŵenga chira kuti chizakaŵe na mwaŵi na kukhala kwamuyirayira mu paradiso pa charu chapasi. Kasi mukuwona kuti Yesu wangakondwa yayi kuti namwe muzakasange vitumbiko ivi? Wakukhumbisiska nadi! Adada ŵake nawo ŵakukhumbisiska! Usange namwe mukukhumba kuzakaŵamo mu charu chiphya, chitani vyose ivyo mungakwaniska kuti mumumanye makora Chiuta uyo wakapanda munda wa Edeni.

[Mazgu Ghamusi]

[Bokosi/Vithuzithuzi]

UCHIMI UWO UKULONGORA KUTI BAIBOLO NDAKUKOLERANA

“Niŵikenge ulwani pakati pa iwe na mwanakazi kweniso pakati pa mphapu yako na mphapu yake. Iyo wazamudinya mutu wako ndipo iwe uzamuluma chitende chake.”—Genizesi 3:15.

Uwu ni uchimi wakwamba uwo Chiuta wakayowoya mu munda wa Edeni. Kasi ŵanthu ŵanayi awo ŵakuzunulika mu uchimi uwu, mwanakazi, mphapu yako, njoka, na mphapu yake mbanjani? Kasi ni “ulwani wuli uwo ukayowoyeka”?

NJOKA

Satana Dyabulosi.—Chivumbuzi 12:9.

MWANAKAZI

Gulu la vilengiwa vya kuchanya la Yehova. (Ŵagalatiya 4:26, 27) Yesaya wakati “mwanakazi,” uyo wakayowoyekerathu wazamubaba mtundu wauzimu.—Yesaya 54:1; 66:8.

MPHAPU YA NJOKA

Wose awo ŵakusankha kuchita khumbo la Satana.—Yohane 8:44.

MPHAPU YA MWANAKAZI

Wakwamba ni Yesu Khristu uyo wakafuma kuchanya, yumoza wa mu gulu la Yehova lakuchanya. Ŵanyake awo ŵali mu gulu la “mphapu” mbabali ŵa Khristu awo ŵamuwusa lumoza na iyo kuchanya. Ŵakhristu ŵakuphakazgika aŵa, ndiwo ŵakupanga mtundu wauzimu, “Israyeli wa Chiuta.”—Ŵagalatiya 3:16, 29; 6:16; Genizesi 22:18.

CHILONDA CHA PACHITENDE

Satana wakapweteka Mesiya, kweni wakamupwetekerathu yayi. Satana wakakoma Yesu pa charu chapasi. Kweni Yesu wakawuskika.

CHILONDA CHA KU MUTU

Kuparanyika kwa Satana. Yesu wazamuparanya Satana ndipo wazamuŵakoso yayi muyirayira. Kweniso Yesu wazamuwuskapo masuzgo ghose agho Satana wakambiska mu munda wa Edeni.—1 Yohane 3:8; Chivumbuzi 20:10.

Kuti mumanye nkhani yikuru chomene mu Baibolo wonani burosha lakuti Kasi mu Baibolo Muli Uthenga Wuli? lakusindikizgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.

[Chithuzithuzi]

Adamu na Eva ŵakasangana na masuzgo chifukwa cha kwananga