1. Kasi Ŵakhristu awo mbawukirano ŵakucita milimo wuli?

TILI mu nyengo yapadera. Pa nyengo yasono, ŵanthu mamiliyoni ghanandi ŵakwiza mu cisopa caunenesko kuluska kumasinda kose. (Uvu. 7:9, 10) Vinthu vyakukondweska vikucitikira ŵawukirano ŵanandi apo ŵakovwira ŵanji kupulikiska unenesko wa mu Baibolo uwo ngwakuponoska umoyo. (Uvu. 22:17) Ŵawukirano ŵanyake ŵakucitiska masambiro gha Baibolo, kovwira ŵanthu kuti ŵaŵe na umoyo uwemi. Ŵanyake ŵakupharazga mwamwamphu mu vigaŵa vya ciyowoyero cinyake. (Sal. 110:3; Yes. 52:7) Kasi mungacita wuli kuti mukhorwenge pakucita mulimo wa kupharazga?

2. Kasi nkhani yakukhwaskana na Timote yikulongora wuli kuti Yehova ngwakunozgeka kupeleka maudindo ku ŵawukirano? (Wonani cithuzithuzi cakwamba.)

² Pakuŵa muwukirano, mungasankha vinthu ivyo vingazakamovwirani kuti mucite mauteŵeti ghanandi mu gulu la Ciuta. Mwaciyelezgero, vikulongora kuti Timote wa ku Lisitira wakasankha vinthu mwavinjeru, ndipo ivi vikawovwira kuti wacite uteŵeti wa umishonale apo wakaŵa na vyaka vya pakati pa 17 na 19 panji m’ma 20 kuuyambiro. (Mil. 16:1-3) Pa nyengo yinyake ŵanthu ŵakawuska civulupi ico cikapangiska kuti Paulosi wafumeko ku Tesalonika na kusida mpingo uwo ukaŵa kuti wamba waka. Vikuwoneka kuti pakati pajumpha myezi yicoko waka, Paulosi wakatuma Timote kuti wawelere  ku Tesalonika kuti wakakhozge ŵabali. (Mil. 17:5-15; 1 Tes. 3:1, 2, 6) Ghanaghanirani waka umo Timote wakajipulikira pakupokera uteŵeti uwu.

3. Kasi nchinthu wuli cakuzirwa comene ico mukwenera kusankha pa umoyo, ndipo mungasankha pawuli?

³ Nyengo ya uwukirano njakusankhira vinthu vyakuzirwa. Kweni pali cinthu cimoza cakuzirwa comene ico mukwenera kusankha. Cinthu ici nkhuteŵetera Yehova. Kasi mukwenera kusankha pawuli kuti muteŵetere Yehova? Yehova wakuti: “Kumbuka Mlengi wako mu mazuŵa gha uphya wako.” (Muph. 12:1) Cinthu cimoza ico mungacita kuti mulongore kuti ‘mukukumbuka’ Yehova nkhumuteŵetera mwakukwana. (Dute. 10:12) Kuteŵetera Ciuta na mtima winu wose, nchinthu cakuzirwa comene ico mungasankha. Cingamovwirani umoyo winu wose.—Sal. 71:5.

4. Padera pa kusankha kuteŵetera Yehova, ni vinthu wuli vinyake ivyo mukwenera kusankha ivyo vikhwaskenge uteŵeti winu kwa Ciuta?

⁴ Mbunenesko kuti padera pa kuteŵetera Yehova, paliso vinyake ivyo mukwenera kusankha pa umoyo. Mwaciyelezgero, mungaŵa kuti mukughanaghanirapo vya kutora panji kutengwa, uyo mutoranenge nayo, ndiposo umo mungasangira ndalama. Ivi navyo ni vinthu vyakuzirwa, kweni mungacita makora kuti musankhe dankha kuteŵetera Yehova mwakukwana. (Dute. 30:19, 20) Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti ivyo musankhenge pa nkhani ya nthengwa na nchito vingakhwaska uteŵeti winu kwa Ciuta. (Yaniskani na Luka 14:16-20.) Kweniso, para mwasankha dankha kuteŵetera Ciuta musankhenge makora vinthu pa nkhani ya nthengwa na nchito. Ntheura, sankhani dankha vinthu vyakuzirwa comene.—Fil. 1:10.

5, 6. Yowoyani cakucitika ico cikulongora kuti para munthu wasankha makora vinthu, viwemi vikumucitikira. (Kweniso wonani nkhani yakuti: “Ivyo Nkhasankha Apo Nkhaŵa Mwanici” mu magazini iyi.)

⁵ Para mwasankha kuteŵetera Ciuta, mwambenge kughanaghanirapo pa ivyo iyo wakukhumba kuti mucitenge, na ivyo mungacita kuti mumuteŵetere. Mubali munyake wa ku Japan wakalemba kuti: “Apo nkhaŵa na vyaka 14, nkhaluta ku upharazgi na mulara wa mu mpingo withu, ndipo iyo wakawona kuti nkhakondwanga yayi na uteŵeti. Mwalusungu wakaniphalira kuti: ‘Yuichiro, luta dankha ku nyumba. Ukakhale pasi na kughanaghanirapo comene pa ivyo Yehova wakucitira.’ Nkhacita ivyo mubali uyu wakaniphalira. Nakuti nkhalutilira kughanaghanirapo na kulomba kwa mazuŵa ghanandi. Pacoko na pacoko, maghanoghano ghane ghakasintha. Nkhamba kusangwa pakuteŵetera Yehova. Nkhatemwanga kuŵazga vya ŵamishonale, na kwamba kughanaghanirapo umo ningacitira kuti niteŵetere Ciuta mwakukwana.”

⁶ Yuichiro wakalutizga kuti: “Nkhamba kusankha vinthu ivyo kunthazi vingazakanovwira kuti nkhateŵetere Yehova ku vyaru vya kuwaro. Mwaciyelezgero, nkhamba kusambira Cingelezi. Nkhati namalizga sukulu ya sekondare, nkhamba kusambizga Cingelezi kwa nyengo yicoko, mwakuti niŵenge na mpata wakucitira upayiniya. Apo nkhaŵa na vyaka 20, nkhamba kusambira Cimongoliya, ndipo nkhaŵa na mwaŵi wa kukumana na gulu la ŵapharazgi ŵa ciyowoyero ici. Pakati pajumpha vyaka viŵiri, mu 2007, nkhaluta ku Mongolia. Nkhati naluta ku upharazgi na ŵapayiniya ŵanyake na kuwona kuti pali ŵanthu ŵanandi awo ŵakupenja unenesko, nkhakhumba kusamukira ku malo agha na kukawovwira. Nkhawelera ku Japan kuti ninozgeke. Nacita upayiniya mu Mongolia kufuma waka mu Epulero 2008. Kuno umoyo ngwakusuzga. Kweni ŵanthu ŵakupulikira makani ghawemi, ndipo nkhuŵawovwira kuti ŵasendelere kwa Yehova. Nkhuwona kuti nkhasankha makora vinthu.”

7. Kasi ni vinthu wuli ivyo munthu wakwenera kusankha yekha, ndipo Mozesi wakapeleka ciyelezgero wuli pa nkhani iyi?

⁷ Munthu waliyose wakwenera kusankha yekha cakucita pa nkhani ya umo wacitirenge na umoyo wake pakuŵa Kaboni wa Yehova.  (Josh. 24:15) Wakwenera kusankha yekha kunjira mu nthengwa panji yayi, munthu uyo wakwenera kutorana nayo, panji nchito iyo wakwenera kugwira. Kasi musankhenge nchito iyo munthu wakusambira kwa nyengo yifupi? Mwaŵawukirano ŵanyake mukukhala ku mizi yikavu; mwaŵanyake mukukhala mu misumba yisambazi. Mukupambana comene pa nkhani ya wunthu, milimo, ivyo vyamucitikirani pa umoyo winu, ivyo mukutemwa, na ukuru wa cipulikano cinu. Mukupambana nga umo ŵawukirano Ŵacihebere awo ŵakaŵa ku Eguputo ŵakapambanirananga na Mozesi uyo nayo wakaŵa muwukirano. Iyo wakaŵa musambazi, apo Ŵahebere ŵanyake ŵakaŵa ŵazga. (Ex. 1:13, 14; Mil. 7:21, 22) Nawo ŵakaŵa mu nyengo yapadera nga umo viliri na imwe. (Ex. 19:4-6) Waliyose wakeneranga kusankha ico wacitenge pa umoyo wake. Mozesi wakasankha vinthu viwemi.—Ŵazgani Ŵahebere 11:24-27.

8. Kasi pali wovwiri wuli ku ŵawukirano awo ŵakukhumba kusankha vyakucita pa umoyo wawo?

⁸ Yehova wakumovwirani kuti musankhe vinthu mwavinjeru pa uwukirano. Wakumulongozgani na fundo izo zingamovwirani pa umoyo winu. (Sal. 32:8) Kweniso ŵapapi ŵinu awo Mbakaboni, na ŵalara mu mpingo winu, ŵangamovwirani pa umo mungalondezgera fundo izi. (Zinth. 1:8, 9) Tiyeni tiwone fundo zitatu za mu Baibolo izo zingamovwirani kuti musankhe vinthu mwavinjeru, ivyo vingakhwaska umoyo winu wa munthazi.

9. (a) Kasi Yehova watipa vici? (b) Kasi para munthu wapenja dankha Ufumu wakuŵa na mwaŵi wuli?

⁹ Penjani dankha Ufumu wa Ciuta na urunji wake. (Ŵazgani Mateyu 6:19-21, 24-26, 31-34.) Yehova wali kutipa wanangwa wa kusankha. Wandayowoye utali wa nyengo ya uwukirano iyo mukwenera kumalira pa kupharazga Ufumu. Kweni Yesu wakayowoya fundo yakovwira yakuti tipenje dankha Ufumu. Para mukupenja dankha Ufumu, muŵenge na mwaŵi ukuru wa kulongolera kuti mukutemwa Ciuta, ŵazengezgani ŵinu, ndiposo kuti mukuwonga cigomezgo ca umoyo wamuyirayira. Apo mukughanaghana vya nthengwa na nchito, wonani usange ivyo musankhenge vipangiskenge kuti mwenjerwenge na vinthu vyakuthupi, panji kuti mulongorenge mwamphu pa Ufumu wa Ciuta na urunji wake.

10. Cifukwa wuli Yesu wakaŵa wakukondwa, ndipo imwe mungaŵa ŵakukondwa para mungasankha wuli vinthu?

¹⁰ Sangani cimwemwe pakuteŵetera ŵanji. (Ŵazgani Milimo 20:20, 21, 24, 35.) Yesu ndiyo wakatisambizga fundo yakuzirwa iyi. Iyo wakaŵa munthu wakukondwa comene cifukwa cakuti wakacitanga khumbo la Awiske, lake cara. Yesu wakakondwanga kuwona ŵanthu ŵakujiyuyura ŵakupulikira makani ghawemi. (Luka 10:21; Yoh. 4:34) Panji namwe mwawona kuti para mukovwira ŵanji mukuŵa ŵakukondwa. Usange vinthu vikuruvikuru ivyo mukusankha pa umoyo vikujintha pa fundo izo Yesu wakasambizga, mukondwenge kweniso mukondweskenge Yehova.—Zinth. 27:11.

11. Cifukwa wuli Baruki wakaleka kukondwa, ndipo Yehova wakamupa ulongozgi wuli?

¹¹ Munthu wakuŵa wakukondwa comene usange wakuteŵetera Yehova. (Zinth. 16:20) Mulembi wa Yeremiya, zina lake Baruki, wakaluwa fundo iyi. Pa nyengo yinyake, wakakondwanga yayi pakuteŵetera Yehova. Yehova wakamuphalira kuti: ‘Kasi ukujipenjera vikuru? Leka kuvipenja, pakuti, wona, nditi ndikhizge ciheni pacanya pa ŵanthu wose, kweni umoyo wako ndikupe nga ndi skoghi mu malo ghose agho ukuyako.’ (Yer. 45:3, 5) Imwe mukuwona wuli? Kasi pakati pa kujipenjera vikuru na kupona pharanyiko la Yerusalemu pakuŵa muteŵeti wakugomezgeka wa Ciuta, ni nchi ico cikate ciwovwire Baruki kuti waŵe wakukondwa?—Yak. 1:12.

12. Kasi Ramiro wakasankha vici ico cikamovwira kuti waŵe wakukondwa?

¹² Mubali munyake uyo wakukondwa cifukwa  ca kuteŵetera ŵanji ni Ramiro. Iyo wakati: “Mbumba yakwithu njikavu comene ndipo kukaya kwithu nkhu Mapiri gha Andes. Ntheura, apo mukuru wane wakajipeleka kuti wanilipilirenge fizi ku yunivesite, ukaŵa mwaŵi ukuru. Kweni nkhaŵa kuti nabapatizika waka sonosono na kuŵa yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Kweniso nkhaŵa kuti nacemeka na mupayiniya munyake kuti nkhapharazgenge nayo mu tawuni yinyake. Nkhaluta. Ndipo kura nkhasambira nchito ya kumeta sisi, na kujura malo ghakumetera kuti nisangengeko ndalama zakugulira vinthu vyakukhumbikwa. Tikajipelekanga kusambizga ŵanthu Malemba, ndipo ŵanandi ŵakacitangapo kanthu. Nyengo yikati yajumphapo, nkhamba kuwungana na mpingo uphya wa ciyowoyero ca ku malo agha. Panyengo yasono nacita uteŵeti wanyengozose kwa vyaka 10. Palije nchito yinyake iyo mphanyi yikanovwira kuti niŵe na cimwemwe ico nkhusanga pakovwira ŵanthu kusambira makani ghawemi mu ciyowoyero cawo.”

13. Cifukwa wuli pa uwukirano ni nyengo yiwemi ya kuteŵetera Yehova mwakukwana?

¹³ Teŵeterani Yehova mwakukwana apo mucali ŵawukirano. (Ŵazgani Mupharazgi 12:1.) Mukwenera yayi kughanaghana kuti musange dankha nchito yapacanya ndipo mwambenge kuteŵetera Yehova. Pa uwukirano ni nyengo yiwemi yakwambira kuteŵetera Yehova mwakukwana. Ŵawukirano ŵanandi ŵali na milimo yinandi yayi ya mbumba kweniso ŵakulwaralwara yayi ndipo ŵali na nkhongono zakucitira mauteŵeti ghakusuzga. Kasi mukukhumba kumucitira vici Yehova pa uwukirano winu? Panji mukukhumba kucita upayiniya. Nyengo zinyake mukukhumba kuteŵetera mu cigaŵa ca ciyowoyero cinyake. Panyakeso mukuwona kuti mungacita vinandi mu mpingo winu. Nanga cilato cinu cingaŵa cakuti wuli pakuteŵetera Ciuta, kweni mukhumbikwirenge kusanga nthowa panji nchito yakuti yimovwiraninge kusanga ndalama. Kasi musambirenge kwa utali wuli nchito iyo musankhenge?

14. Kasi para munthu wakunozgekera vinthu vya munthazi wakwenera kucenjera na vici?

¹⁴ Fundo zitatu za mu Baibolo izo tadumbiskana zingamovwirani pakusankha nchito. Tikukayika yayi kuti ŵasambizgi ŵinu ŵa ku sukulu ŵakumanya vinandi vyakukhwaskana na nchito za mu caru cinu. Panyake manyuzipepara ghangamovwirani kuti mumanye nchito izo zikusangika comene kukwinu panji ku malo agho mukukhumba kukateŵeterako. Fundo zakufuma ku ŵanthu aŵa zingamovwirani, kweni cenjerani. Ŵanthu awo ŵakuleka kutemwa Yehova ŵangamupangiskani kuti mutemwenge caru. (1 Yoh. 2:15-17) Para maso ghinu ghali pa ivyo caru cikupeleka, mtima winu ungamupusikani mwaluŵiro comene.—Ŵazgani Zintharika 14:15; Yer. 17:9.

15, 16. Kasi mbanjani awo ŵangamovwirani makora pa nkhani ya nchito?

¹⁵ Para mwamanya nchito izo zilipo, mukwenera kupenja ulongozgi wakwenelera. (Zinth. 1:5) Kasi ni njani uyo wangamovwirani kuti mumanye nchito iyo njiwemi, yeneiyo yikukolerana na fundo za mu Baibolo? Tegherezgani ulongozgi wakufuma ku ŵanthu awo ŵakutemwa Yehova, awo ŵakumutemwani, ndiposo awo ŵakumumanyani makora imwe na umo vinthu viliri pa umoyo winu. Ŵangamovwirani kuti musande vilato vinu kweniso ivyo mungafiska. Panji ivyo ŵangayowoya vingamovwirani kuti musinthe vilato vinu. Usange ŵapapi ŵinu ŵakutemwa Yehova ndikuti muli ŵakutumbikika comene. Kweniso ŵalara ŵa mpingo winu mbanalume ŵakukhwima mwauzimu ndipo ŵangamovwirani. Mungafumbaso ŵapayiniya na ŵalaŵiliri ŵakwendakwenda. Cifukwa wuli ŵakasankha uteŵeti wanyengozose? Kasi ŵakamba wuli kucita upayiniya, ndipo ŵakucita wuli kuti ŵajipwelelerenge? Kasi ni vinthu wuli ivyo vikupangiska kuti ŵakondwenge na uteŵeti wawo?—Zinth. 15:22.

¹⁶ Awo ŵakumumanyani makora ŵangamupani ulongozgi wakwenelera. Tiyelezgere kuti mukukhumba kulekera panthowa sukulu ya sekondare na kwamba kucita upayiniya cifukwa cakuti muli ŵakata. Munthu uyo wakumutemwani wangamanya vilato vinu na kumovwirani kumanya kuti sukulu yingamovwirani kuti musambire kuleka kuŵa ŵakata panji kuleka kutaya mtima luŵiro pa vinthu. Mukhaliro uwu ngwakuzirwa comene usange mukukhumba kuteŵetera Yehova mwakukwana.—Sal. 141:5; Zinth. 6:6-10.

17. Kasi ni vinthu wuli ivyo tikwenera yayi kusankha?

¹⁷ Waliyose uyo wakuteŵetera Yehova wakumanenge na vinthu ivyo vingananga ubwezi wake na Yehova. (1 Kor. 15:33; Kol. 2:8) Kweni nchito zinyake zingatitimbanizga comene mwauzimu kuluska zinyake. Kasi ŵanthu ŵanji mu cigaŵa cinu ‘cipulikano cawo cili kubwangasuka nga ni ngalaŵa’ cifukwa ca nchito iyo ŵakasankha? (1 Tim. 1:19) Mungacita makora comene usange mungagega kusankha vinthu ivyo vingananga ubwezi winu na Ciuta.—Zinth. 22:3.

18, 19. Usange pasono munthu wakukhumba yayi kuteŵetera Yehova, kasi wakwenera kucita vici?

¹⁸ Usange mukukhumba kuteŵetera Yehova, mungakondwa comene para mungamuteŵetera apo mucali ŵawukirano. Sankhani vinthu ivyo vingamovwirani kuti muteŵetere Yehova mu nyengo yapadera iyi.—Sal. 148:12, 13.

¹⁹ Ndipouli, kasi mukwenera kucita wuli usange pasono mukukhumba yayi kuteŵetera Yehova? Mukwenera kulutilira kukhozga cipulikano cinu. Mpositole Paulosi wakalongosora ivyo wakacita kuti Ciuta wamutumbike. Kufuma apo, wakati: “Usange muli na kaghanaghaniro kanyake mu nthowa yiliyose, Ciuta wazamuvumbura kaghanaghaniro kakwenelera kwa imwe. Kuyana na umo tikucitira, kulikose uko tafikako, tilutilire kwenda mwakwenelera mu nthowa yeneyiyi.” (Fil. 3:15, 16) Lutilirani kughanaghanirapo citemwa ca Ciuta na ulongozgi wake wavinjeru. Kuluska waliyose, Yehova wamovwiraninge kusankha vinthu mwavinjeru apo mucali ŵawukirano.