Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Ni Njani Comenecomene Uyo Wakuwusa Caru?

Ni Njani Comenecomene Uyo Wakuwusa Caru?

Ni Njani Comenecomene Uyo Wakuwusa Caru?

PANJI mundakumanepo na ŵalongozgi ŵa vigeŵenga. Pakuti mundakumanepo nawo, kasi cikung’anamura kuti kulije? Ŵalongozgi ŵa vigeŵenga ŵakumanya kujibisa kuti ŵaleke kumanyikwa ndipo nyengo zinyake ŵangalongozga vigeŵenga vinyawo nanga ŵangaŵa mu jele. Kweni para tikuŵazga mu manyuzipepara vyakukhwaskana na minkhwala yakuzweteska wongo, uhule, ndiposo kwiba na kuguliska ŵanthu, tikumanya kuti ŵalongozgi ŵa vigeŵenga ŵaliko nadi. Tikumanya kuti ŵaliko cifukwa cakuti tikuwona viheni ivyo ŵakucitira ŵanthu.

Baibolo, ilo ni Mazgu gha Ciuta, likuyowoya kuti Satana waliko nadi. Nga umo vikucitira vigeŵenga, nayo wakucita “vimanyikwiro vyautesi,” na ‘upusikizgi wambura urunji’ mwakuti khumbo lake lifiskike. Nakuti Baibolo likuti: “Iyomwene wakujizgora mungelo wa ungweru.” (2 Ŵatesalonika 2:9, 10; 2 Ŵakorinte 11:14) Tikumanya kuti Dyabulosi waliko nadi cifukwa tikuwona vimanyikwiro vyake. Kweni ŵanthu ŵanandi cikuŵaŵira cakusuzga kugomezga kuti mungelo muheni uyu waliko nadi. Pambere tindasande vinandi ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na Dyabulosi, tiyeni tiwone dankha vigomezgo na maghanoghano ghautesi agho ghakutondeska ŵanthu kugomezga kuti Dyabulosi waliko nadi.

“Cifukwa wuli Ciuta wacitemwa wakalenga Dyabulosi?” Pakuti Baibolo likuyowoya kuti Ciuta ni muwemi na wakufikapo, cingaŵa cambura kupulikikwa kughanaghana kuti wangalenga cilengiwa ciheni na cankhaza. Fundo njakuti Baibolo likuyowoyapo yayi kuti Ciuta wali kulenga cilengiwa canthena. Kweni likuyowoya kuti: “Ndiye Jalawe, mulimo wake ngwakufikapo; pakuti nthowa zake zose ndi urunji. Ciuta wa nenesko na wambura kwananga, Iye ndi urunji ndipo ngwakunyoloka.”—Duteronome 32:4; Salmo 5:4.

Sono tiyeni tiwone fundo iyi: Kasi munthu wakufikapo wangasankha kucita cinthu ciheni? Ciuta wakalenga ŵanthu na ŵangelo nga ni mashini ghambura kughanaghana yayi, kweni wali kuŵapa wanangwa wakuti ŵasankhenge ivyo ŵakukhumba kucita. Ntheura munthu panji mungelo uyo ngwakufikapo wangasankha kucita ciwemi panji ciheni.

Cingaŵa cambura kupulikikwa kuti Ciuta waŵape ŵanthu na ŵangelo wanangwa wa kusankha na kwambaso kuŵakanizga kucita viheni usange ŵasankha kucita nthena. Yesu wakayowoya kuti Dyabulosi wakagwiliskira nchito uheni wanangwa wa kusankha apo wakati, Dyabulosi ‘wakalutilira yayi kwima mu unenesko.’ (Yohane 8:44) Fundo iyi yikulongolerathu kuti uyo wakazgoka Dyabulosi, pakwamba wakaŵa mungelo wakufikapo, ndipo pa nyengo yinyake ‘wakimapo mu unenesko.’ * Yehova Ciuta wakalenga ŵanthu na ŵangelo kuti ŵaŵe wanangwa wa kusankha cifukwa wakuŵatemwa na kuŵagomezga.—Wonani bokosi la mutu wakuti:  “Kasi Munthu Wakufikapo Wangananga?” pa peji 6.

“Dyabulosi ni muteŵeti wa Ciuta” Ŵanji ŵakuti Baibolo likuyowoya fundo iyi mu buku la Job. Buku linyake lakulongosora Baibolo likuyaniska mazgu ghakuti Dyabulosi ‘wakayingangayinganga mu caru,’ na mulimo wa mphaci za ku Peresiya, izo zikatumikanga ku vyaru vinyake na kuzakapeleka lipoti kwa themba lawo. (Job 1:7) Kweni usange Dyabulosi wakaŵa nadi muteŵeti wa Ciuta, cifukwa wuli wakeneranga kulongosora kwa Ciuta kuti “ndafumira mu kuyingayinga mu caru”? Baibolo likulongora kuti Dyabulosi ni muteŵeti wa Ciuta yayi, ndipo buku la Job likumucema kuti Satana, kung’anamura kuti “Wakususka.” Mazgu agha ghakulongora kuti ni Mulwani mukuru wa Ciuta. (Job 1:6) Kasi fundo yakuti Dyabulosi ni muteŵeti wa Ciuta yikamba pawuli ndipo yikafuma nkhu?

Mu nyengo iyo Cikhristu cikambiranga, mabuku gha vidokoni nga ni “Book of Jubilees” na “Common Rule” agho ghakalembeka na ŵanthu ŵakugaluka, ghakalongosora kuti Dyabulosi wakukolerana comene na Ciuta ndipo wakucita khumbo la Ciuta. Mu buku lake lakuti Mephistopheles, J. B. Russell, uyo ngwakumanya za mdauko, wakayowoya kuti Martin Luther wakawonanga kuti Dyabulosi nchilwero ca Ciuta, wali “nga nchigelo cakuphatilira makuni panji jembe ilo wakulimira munda wake.” Russell wakati, apa fundo njakuti “jembe likusangwa comene para likulima vikota,” kweni para likulima likuŵa mu mawoko gha Ciuta wankhongonozose, ntheura likufiska khumbo la Ciuta. Pamanyuma, msambizgi wa vyacisopa wa ku France zina lake John Calvin wakakolerana naco cisambizgo ca Luther. Kweni cisambizgo ici cikakhuŵazga ŵanthu ŵanandi cifukwa ŵakawonanga kuti mbwenu Ciuta ni murunji yayi. Cifukwa wuli Ciuta wacitemwa wakuzomerezga waka yayi kuti viheni vicitikenge kweni wakucita kukhumba kuti vicitikenge? (Yakobe 1:13) Cisambizgo ici pamoza na vinthu viheni ivyo vikacitika mu vilimika vya m’ma 1900, vyatondeska ŵanthu ŵanandi kugomezga kuti Ciuta na Dyabulosi ŵaliko.

“Dyabulosi ngwanadi yayi kweni ni mtima wa munthu” Para tingati Dyabulosi ni maghanoghano waka ghaheni gha mu mtima wa munthu, mbwenu mavesi ghanyake gha mu Baibolo ghaŵenge ghakusuzga kughapulikiska. Mwaciyelezgero, kasi pa Job 2:3-6, Ciuta wakadumbiskananga na njani? Kasi wakayowoyanga na maghanoghano ghaheni agho ghakaŵa mu mtima wa Yobu, panji wakayowoyanga yekha? Kweniso, kasi Ciuta wakalumbanga mtima wakunyoloka wa Yobu ndipo pa nyengo yimozamoza wakazomerezga kuti Yobu wayezgeke na maghanoghano ghaheni? Para tingayowoya kuti Ciuta wangacita nthena, mbwenu ndikuti Baibolo likuteta apo likuti “mwa Iye mulije ubendezi.” (Salmo 92:15) Nakuti Ciuta wakakana ‘kunyoloska woko lake’ kuti wapweteke Yobu. Nchakuwonekerathu kuti Dyabulosi ni maghanoghano waka ghaheni yayi panji maghanoghano ghaheni gha Ciuta. Dyabulosi nchilengiwa cauzimu ico cikajizgora cekha kuŵa Mulwani wa Ciuta.

Kasi Caru Cili mu Mawoko gha Njani Comenecomene?

Mazuŵa ghano ŵanandi ŵakuwona kuti ni vyacikale kugomezga kuti Dyabulosi waliko nadi. Padera pa fundo yakuti Dyabulosi ndiyo wakupangiska viheni, palije fundo zinyake zakukhorweska zakulongosora uyo wakucitiska viheni. Nakuti fundo yakuti Dyabulosi kulije yapangiska ŵanthu ŵanandi kukana Ciuta na makhaliro ghawemi.

Munthu munyake wakulemba ndakatulo, uyo wakaŵako mu vilimika vya m’ma 1800, zina lake Charles-Pierre Baudelaire, wakati “nthowa yikuru iyo Dyabulosi wakutipusikira njakuti tigomezgenge kuti iyo kulije.” Pakuti Dyabulosi wakujibisa kuti waliko, wapangiska ŵanthu kuti ŵakayikirenge kuti Ciuta waliko. Para Dyabulosi kulije, asi ndikuti ni Ciuta wakupangiska viheni? Nakuti ivi ndivyo Dyabulosi wakukhumba kuti ŵanthu ŵagomezgenge.

Nga ni mulongozgi wa vigeŵenga, Dyabulosi nayo wakujibisa mwakuti wafiske ivyo wakukhumba. Kasi wakukhumba vici? Baibolo likuzgora kuti: “Ciuta wa mgonezi uno wabulumutizga maghanoghano gha ŵambura kugomezga, kuti kungweluka kwa makani ghawemi ghaucindami ghakuyowoya vya Khristu, uyo nchikozgo ca Ciuta, kuleke kuŵala pa iwo.”—2 Ŵakorinte 4:4.

Kweni paliso fumbo linyake lakuzirwa. Kasi Ciuta wazamucita nayo wuli Dyabulosi mweneuyo wakupangiska viheni vyose mwacibisibisi? Fumbo ili likuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo.

[Mazgu ghamusi]

^ ndime 6 Kuti mumanye cifukwa ico Ciuta wakamuwuskirapo nyengo yeneyiyo yayi Dyabulosi wati wagaluka, wonani cipaturo 11 ca buku la Kasi Baibolo Likusambizgaci Comenecomene? lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.

[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 5]

Kasi Dyabulosi ni muteŵeti wa Ciuta panji wakususka Ciuta?

[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 6]

 Kasi Munthu Wakufikapo Wangananga?

Fundo yakuti Ciuta wakalenga ŵanthu na ŵangelo ŵakufikapo yikung’anamura kuti ŵangaleka kunanga yayi. Nangauli Adamu wakalengeka wakufikapo, kweni wakeneranga yayi kucita vinthu vinyake. Mwaciyelezgero, waryenge vinthu vyakubinkha, malibwe, panji makuni mphanyi wakalwara. Wakwerenge pakaneng’aneng’a na kujiponya pasi mphanyi wakafwa panji kujipweteka.

Mwakuyana waka, palije munthu panji mungelo uyo wangaleka kusuzgika para watondeka kulondezga malango gha Ciuta. Lekani para munthu panji mungelo wagwiliskira nchito uheni wanangwa wa kusankha, wakukaŵa yayi kubuda panji kwananga.—Genesis 1:29; Mateyu 4:4.