Kasi Mungagomezga Minthondwe Iyo Yili mu Baibolo?

TIYELEZGERE kuti munthu yunji wamuphalirani nkhani yinyake yakuzizika, asi vikuthemba pakusanda munthu uyo wamuphalirani kuti mugomezge ivyo wayowoya? Mungamugomezga cifukwa ca umo wakuyowoyera pera yayi. Kweni vingathembaso pa umo waliri pa nkhani ya kugomezgeka. Nakuti usange nyengo zose wakumuphalirani unenesko, asi cingaŵa cakwenelera kugomezga ivyo wakumuphalirani pa nyengo iyi?

Ndimo viliriso na minthondwe iyo yili kulembeka mu Baibolo. Palije yumoza wa ise uyo wakaŵako apo vinthu ivi vikacitikanga. Tingasimikizga kuti nkhani ya mu Baibolo njanadi para tamanya unenesko wa nkhani iyo. Mwawuli? Pasi apa pali fundo zinyake izo zikulongora kuti minthondwe iyo yili mu Baibolo njaunenesko.

Minthondwe yinandi yikacitikiranga pa wumba. Nyengo zinyake pakaŵanga ŵanthu masauzandi panji mamiliyoni ghanandi. (Exodus 14:21-31; 19:16-19) Minthondwe iyi yikacitikanga kuubende yayi.

Minthondwe yikacitikanga munthowa yipusu. Pakucita minthondwe iyi ŵakaŵanga na vizimba yayi, nesi kujilongora panji kucita vinthu mwa ukhuluku. Minthondwe yinandi yikacitikanga kwambura kupangana ndipo nyengo zinyake ŵanthu ŵakacitanga kupempha. (Mariko 5:25-29; Luka 7:11-16) Mu vyakucitika ivi, uyo wakacitanga munthondwe ndiyo wakanozganga kuti ucitike yayi.

Awo ŵakacitanga minthondwe ŵakaŵavya cilato cakuti ŵamanyikwe, kupika ucindami, panji kusambazga. Kweni ŵakakhumbanga kuti Ciuta ndiyo wapike ucindami. (Yohane 11:1-4, 15, 40) Waliyose uyo wakacitanga minthondwe na cilato cakuti wasambazge wakasuskikanga.—2 Mathemba 5:15, 16, 20, 25-27; Milimo 8:18-23.

Minthondwe iyo yikuzunulika mu Baibolo yikulongora kuti yikaŵa milimo ya ŵanthu yayi. Mwaciyelezgero, nyanja na mphepo vikaŵa bata, maji ghakazgoka vinyo, vula yikaleka na kwambiraso, ŵalwari ŵakacizgikanga, ndipo ŵacibulumutira ŵakawonanga. Minthondwe iyi pamoza na yinyakeso yinandi yikulongora kuti nkhongono yikuru kuluska nkhongono za ŵanthu ndiyo yikawovwira kuti ivi vicitike.—1 Mathemba 17:1-7; 18:41-45; Mateyu 8:24-27; Luka 17:11-19; Yohane 2:1-11; 9:1-7.

Ŵakususka awo ŵakawonanga apo minthondwe iyi yikacitikanga ŵakakanapo yayi kuti yikacitika nadi. Apo Yesu wakawuska mubwezi wake Lazaro, ŵalwani ŵake ŵavisopa ŵakasuska yayi fundo yakuti Lazaro wakafwa. Kasi ŵakatenge ŵasuskenge wuli? Cifukwa Lazaro wakati wafwa wakasungika mu dindi mazuŵa ghanayi. (Yohane 11:45-48; 12:9-11)  Nakuti pakati pajumpha vilimika vinandi kufuma apo Yesu wakafwira, ŵalembi ŵa buku la malango gha Ciyuda ŵakalutilira kukhozgera kuti Yesu wakaŵa na nkhongono zakucitira minthondwe. Kuti waka iwo ŵakakayikiranga uko kukafumanga nkhongono izi. Mwakuyana waka, apo ŵasambiri ŵa Yesu ŵakatolekera ku khoti la Ŵayuda, ŵakaŵafumbangapo yayi kuti “Kasi mukacita nadi munthondwe?” Kweni ŵakaŵafumbanga kuti: “Kasi mukacita ici na nkhongono wuli panji mu zina la njani?”—Milimo 4:1-13.

Ntheura, kasi mungagomezga ivyo Baibolo likutiphalira pa nkhani ya minthondwe? Kufuma pa ivyo tadumbiskana, tawona kuti nkhani za mu Baibolo zakukhwaskana na minthondwe ni zaunenesko. Paliso vifukwa vinyake vyakugomezgera nkhani za mu Baibolo izi. Mwaciyelezgero, para Baibolo likuyowoya za cakucitika cinyake, kanandi likuzunura nyengo, malo na mazina gha ŵanthu. Nanga ni awo ŵakususka Baibolo ŵakuzukuma kuwona umo likuneneskera para likulongosora mdauko. Maucimi ghanandi gha mu Baibolo ghali kufiskika, nanga ungaŵa ucoko wuli. Mwakusazgirapo, Baibolo lili na ulongozgi unandi pa umo ŵanthu ŵangaŵira ŵakukondwa. Ndipo ulongozgi uwu ukovwira ŵanthu ŵamitundu yose. Pakuyowoya za umo ŵanthu ŵangaŵira paubwezi wakukhora, palije ulongozgi uwo ungayana na uwo Baibolo likupeleka.

Usange mucali kukayikira ivyo Baibolo likusambizga mwalekeraci kupatura nyengo yakuti mulisande makora? Para mwalimanya makora, muligomezgenge comene. (Yohane 17:17) Lingamovwirani kuti mugomezge ivyo likumuphalirani vyakukhwaskana na minthondwe iyo yikacitika kale. Para mwagomezga nkhani izi, muŵenge na cifukwa ciwemi ca kugomezgera ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na ivyo vicitikenge sonosono apa.

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Ŵalwani ŵa Yesu ŵakasuskapo yayi vyakuti Lazaro wakafwa