Ne Iloa ne Koe?
I tafa o fakamaoniga mai te Tusi Tapu, ne a nisi fakamaoniga me i tino Isalaelu ne ‵nofo pologa i Aikupito?
E fai mai te Tusi Tapu me mai tua o te pukega ne te kau Mitiana a Iosefa ki Aikupito, ne olo atu a te toeaina ko Iakopo mo tena kāiga mai Kanana ki Aikupito. Ne ‵nofo atu latou i te kogā fenua o Aikupito e igoa ki a Kosena, i te vaitafe ko te Naila. (Kene. 47:1, 6) A te kau Isalaelu “ne fakaopoopo faeloa te lotou aofaki kae gasolo vave aka o ma‵losi.” Tela la, ne gasolo eiloa o ma‵taku te kau Aikupito i te kau Isalaelu, kae ne faimalo ne latou ke fai pelā me ne pologa.—Eso. 1:7-14.
Ne fakatauemu atu a nisi tino ki te tala tenā i te Tusi Tapu, kae taku ne latou me se tala ‵kai. Kae e isi eiloa ne fakamaoniga ne ‵sae aka me i tino mai te gafa o Semu * ne fai pelā me ne pologa i te fenua o Aikupito.
E pelā me se fakaakoakoga, ne maua aka ne tino suke‵suke mea mua a mea tāua i te feitu ki mātū o Aikupito. E lipoti mai a Dr. John Bimson me e isi ne fakamaoniga e uiga ki fakai e 20 io me silia atu o tino kolā ne ‵mai i te gafa o Semu i te feitu ki mātū o Aikupito. E se gata i ei, ne fai mai se saienitisi Aikupito ko James K. Hoffmeier: “I te vaitaimi kāti mai te 1800 ki te 1540 T.A., ne fai a Aikupito pelā me se fenua gali ke olo atu ki ei a tino mai te gafa o Semu i te feitu ki te togala o Asia o ‵nofo i ei.” E toe fai mai a ia: “A te leva o te vaitaimi tenei e ‵pau loa mo te taimi o tupuga o Isalaelu kae e ‵pau foki mo te vaitaimi telā ne fakamatala mai i te Kenese i te taimi ne olo atu ei a Apelaamo, Isaako, mo Iakopo ki Aikupito o ‵sala mea‵kai, vai, mo malae moukua.”
E isi foki se fakamaoniga fakaopoopo mai te feitu ki saute o Aikupito. E isi se papyrus telā ne maua atu (kāti i te. 2000–kāti i te. 1600 T.L.M.) e aofia ei a igoa o pologa kolā ne ga‵lue i se fale i te feitu ki saute o Aikupito. E silia atu mo te 40 o igoa o tino konā ne tino mai te gafa o Semu. A pologa konei, io me ko tavini, ne ga‵lue pelā me ne kūka, tino ‵laga, mo tino e ga‵lue i tua. Ne fai mai a Hoffmeier: “E tiga eiloa e silia atu mo te fasefulu tino mai te gafa o Semu ne ga‵lue i se fale e tasi i Thebaid [feitu ki saute o Aikupito], a ko te aofaki foki o tino mai te gafa o Semu kolā e ‵nofo i nisi kogā fenua o Aikupito, maise loa i te Naila e tokouke atu foki.”
Ne tusi mai se tino sukesuke mea mua ko David Rohl me i nisi igoa o pologa i te fakasologa “e tai ‵pau loa olotou igoa mo igoa i loto i te Tusi Tapu.” E pelā me se fakaakoakoga, e aofia i te papyrus a igoa kolā e tai ‵pau loa mo igoa konei, Isakala, Asela, mo Sapela. (Eso. 1:3, 4, 15) “A te mea tenei se fakamaoniga eiloa me i tino Isalaelu ne ‵nofo atu eiloa i Aikupito e pelā me ne pologa,” ko pati a Rohl.
Ne fai mai a Dr. Bimson: “E isi eiloa ne fakamaoniga mai tino tusitala mo tala mua me i tala i te Tusi Tapu e uiga ki te avega fakapagota mo te fakasaolotoga o tino Isalaelu mai Aikupito se tala tonu eiloa.”
^ pala. 4 A latou konei ne mai i te gafa o Semu, se tokotasi o tamaliki tāgata e tokotolu a Noa. A tino kolā ne ‵tupu mai i te gafa o Semu e aofia i ei a tino Elama, te kau Asulia, te kau Kaletaia, tino Epelu, te kau Sulia, mo nisi matakāiga Alapi.