Apulilo a Lingiwa la Vakuakutanga
Helie “ukãi” wa tukuiwa ku Isaya 60:1 kuenda lonjila yipi eye a “katuka” loku “tuisa ocinyi?”
Ku Isaya 60:1 tu tangako ndoco: “Katuka, a Yerusalãi, tuisa ocinyi, momo ocinyi cove ca pitĩla. Ulamba wa Yehova wa tuila kokuove.” Ulandu u lekisa okuti, “ukãi” waco eye Siono ale o Yerusalãi, ombala yo Yuda kotembo yaco. a (Isa. 60:14; 62:1, 2) O Yerusalãi yi situlula epata liosi lia va Isareli. Olondaka via Isaya vi votola apulilo avali ndeci: Liatete, otembo yipi kuenda ndamupi o Yerusalãi ya “katuka” loku “tuisa ocinyi” konepa yespiritu? Liavali, anga hẽ olondaka via Isaya vi kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo?
Otembo yipi kuenda ndamupi o Yerusalãi ya “katuka” loku tuisa ocinyi? Osimbu va Yudea va kala kumandekua ko Bavulono vokuenda kueci ci soka 70 kanyamo, o Yerusalãi kuenda onembele yayo, via kala ovingululu. Pole, noke lia va Media la va Persia oku yula o Bavulono va Isareli va tẽla oku tiukila kofeka yavo kuenda oku tumbulula efendelo liocili. (Esera 1:1-4) Kefetikilo lio 537 O.Y. va Yudea vamue vakuekolelo okuti va tiamẽlele kapata osi 12 a va Isareli, va tiukila ko Yerusalãi. (Isa. 60:4) Ovo va fetika oku eca ovilumba ku Yehova, oku linga ovipito kuenda oku tumbulula onembele. (Esera 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Lonjila eyi, ulamba wa Yehova wa fetika oku tuila vali o Yerusalãi okuti, afendeli vaye. Onima yeyililako yeyi yokuti, afendeli va Yehova va fetika oku tuisa ocinyi cavo konepa yespiritu kolofeka viosi ka a kũlĩhĩle Yehova.
Pole, olondaka viocitumasuku ca Isaya via tẽlisiwa lika ko Yerusalãi yosimbu konepa yimue. Momo onepa yalua ya va Isareli ya liwekelepo oku pokola ku Yehova. (Neh. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mat. 15:7-9) Toke muẽle, noke lianyamo amue ovo va likala Mesiya, Yesu Kristu. (Mat. 27:1, 2) Kunyamo wa 70 K.K. o Yerusalãi kuenda onembele yayo, ya kunduiwa onjanja yavali.
Yehova wa popele ale okuti, ovina viaco via laikele oku li pita. (Dan. 9:24-27) Pole, eci Yehova a popia olondaka vio kelivulu lia Isaya ocipama 60, eye ka lavokale okuti vi tẽlisiwa viosi lo Yerusalãi ya palo posi.
Anga hẽ olondaka via Isaya vi kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo? Oco, pole, lukãi ukuavo wocindekaise okuti “o Yerusalãi yo kilu.” Upostolo Paulu wa soneha eci catiamẽla kokuaye hati: “Eye ina yetu.” (Va Gal. 4:26) O Yerusalãi yo kilu, onepa yocisoko ca Suku kilu, cina ca sokiyiwa loviluvu viespiritu vakuekolelo. Pokati komãla vukãi waco wespiritu, mua kongela Yesu kuenda eci ci soka 144.000 Kakristão va wavekiwa lespiritu sandu vana va kuete elavoko lioku kala kilu, ndeci Paulu. Akristão olombuavekua va panga onepa ‘kofeka yimue yi kola’ okuti o “Isareli ya Suku.”—1 Pet. 2:9; Va Gal. 6:16.
Oco hẽ ndamupi “o Yerusalãi yo kilu” yi “katuka” loku “tuisa ocinyi”? Oyo yi ci linga pocakati comãla vaye olombuakua, palo posi. Kũlĩhĩsa ndomo ocitumasuku celivulu lia Isaya ocipama 60 ci tiamisiwila kokuavo.
Akristão olombuavekua va sukilile oku “katuka,” momo ovo va kala vowelema wespiritu eci unanguluke wa lisandula, noke violofa viupostolo wa sulako. (Mat. 13:37-43) Kotembo yaco, ovo va kala kumandekua wo Bavulono Yinene, okuti ocisoko catavo esanda koluali luosi. Olombuavekua viaco, viamamako oku kala kumandekua waco toke “koloneke viesulilo” okuti, otembo yaco ya fetika kunyamo wo 1914. (Mat. 13:39, 40) Noke kunyamo wo 1919, ovo va yovuiwa kuenje va fetika oku tuisa ocinyi cespiritu pocakati coku kunda olondaka viwa viusoma. b Vokuenda kuotembo, omanu vo kolofeka viosi va vetiyiwa locinyi caco oku kongelamo ovisupe vio Isareli ya Suku okuti “olosoma” via tukuiwa ku Isaya 60:3.—Esit. 5:9, 10.
Kovaso yoloneke Akristão olombuavekua va ka tuisa ocinyi lonjila yimue ya velapo. Ndamupi? Eci va ka pinduiwa oco va ende kilu ovo va ka panga onepa ko “Yerusalãi yokaliye,” ale kondombua ya Kristu yina ya sokiyiwa leci cisoka 144.000 okuti olosoma kuenda ovitunda.—Esit. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
O Yerusalãi yokaliye yi ka panga onepa koku tẽlisiwa kuocitumasuku ca Isaya 60:1. (Sokisa Isaya 60:1, 3, 5, 11, 19, 20; Esituluilo 21:2, 9-11, 22-26) Ndeci ci kasi okuti o Yerusalãi ya palo posi ya kala ombala yuviali ko Isareli yosimbu, cimuamue haico okuti o Yerusalãi yokaliye kuenda Yesu Kristu, yi ka kala uviali voluali luokaliye. Ndamupi o Yerusalãi yo kaliye “[yi] tunda kilu ku Suku?” Poku ka tiamisila utima wavo palo posi. Afendeli vosi vakuekolelo va Suku vo kolofeka viosi “va ka enda omo liocinyi cayo.” Ovo va ka yovuiwa kekandu kuenda kolofa. (Esit. 21:3, 4, 24) Kuenje ci ka koka “oku tumbuluiwa kuovina viosi” ndeci uprofeto Isaya lovaprofeto vakuavo va ci popele. (Ovil. 3:21) Upange waco woku tumbulula wa fetika eci Kristu a linga osoma kuenda u ka malusuiwa kesulilo Yohulukãi Yanyamo Wuviali waye.
a Ku Isaya 60:1, Epongoluilo Lioluali Luokaliye lia tukula ondaka “ukãi,” momo ondaka yo Heveru yokuti “katuka” kuenda “tuisa ocinyi,” yi tiamisiwila kukãi ndeci ondaka yokuti “ove.”
b Oku tumbuluiwa kuefendelo liocili kua tukuiwa ku Esekiele 37:1-14 Esituluilo 11:7-12, kua lingiwa kunyamo wo 1919. Esekiele wa popele okuti, noke lioku pita otembo yalua vowelema konepa yespiritu, Akristão vosi olombuavekua va laikele oku tumbuluiwa konepa yespiritu. Ocitumasuku ci sangiwa Kesituluilo ci lombolola eci catiamẽla koku citiwa kuocimunga cimue citito Cakristão olombuavekua, cina ca laikele oku kuata ocikele coku songola, noke liotembo yimue yoku tatekiwa kupange wetu omo lielambalalo lialua. Kunyamo wo 1919, vamanji vaco va nõliwa oco va kale “ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka.”—Mat. 24:45. Tala elivulu A Adoração Pura de Jeová É Restaurada! kemẽla 118.
