Dzina ḽa Mudzimu ndi Yehova nahone ḽi amba uri “U Ita Uri Zwi Vhe Hone.” Yehova ndi Mudzimu ramaanḓaoṱhe, o sika zwithu zwoṱhe. U na maanḓa a u ita tshiṅwe na tshiṅwe tshine a ṱoḓa u ita.

Dzina ḽa Mudzimu ḽo vha ḽo ṅwalwa nga maḽeḓere maṋa nga Tshihevheru. Eneo maḽeḓere maṋa a imelwa nga YHWH kana JHVH. Dzina ḽa Mudzimu ḽi bvelela lu ṱoḓaho u vha 7 000 kha maṅwalwa a u thoma a Bivhili a Tshihevheru. Vhathu shangoni ḽoṱhe vha vhidza dzina, Yehova nga nḓila dzi sa fani, vha ḽi vhidza nga nḓila ye vha ḓowela ngayo nga luambo lwavho.

▸ Ndima 1, phara 15

Bivhili yo ṅwaliwa nga Mudzimu a tshi shumisa vhathu. Hezwi zwi fana na mutholi ane a vhudza mutholiwa wawe uri a ṅwale zwine a mu vhudza kha vhurifhi. Mudzimu o shumisa muya wawe mukhethwa u livhisa vhaṅwali vha Bivhili u ṅwala mihumbulo yawe. Muya wa Mudzimu wo vha livhisa nga nḓila dzo fhambanaho, huṅwe wo ita uri vha vhone mabono kana vha ḽore, vha kona u zwi ṅwala.

▸ Ndima 2, phara 5

Ndi pfunzo dzi re Bivhilini dzine dza ri thusa u pfesesa ngoho na u ri livhisa uri ri ite phetho dzine dza takadza Mudzimu. Sa tsumbo, mulayotewa une wa ri “khonani mmbi dzi tshinya vhuḓifari havhuḓi” u ri funza uri vhathu vhane ra konana navho vha nga ri ṱuṱuwedza uri ri ite zwithu zwavhuḓi kana zwi si zwavhuḓi. (1 Vhakorinta 15:33) Nahone mulayotewa une wa ri “muthu u ḓo kaṋa zwe a zwala” u ri funza uri ri tea u sedzana na mvelelo dza zwiito zwashu.—Vhagalata 6:7.

▸ Ndima 2, phara 12

Ndi mulaedza u bvaho kha Mudzimu. Vhuporofita vhu nga katela u ṱalutshedza zwine Mudzimu a funa, u funza, u ṋea ndayo kana khaṱhulo. Vhu nga vha mulaedza u ambaho nga ha zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho. Hu na vhuporofita vhunzhi Bivhilini ho no iteaho.

▸ Ndima 2, phara 13

Yesu o ita uri zwo porofitiwaho nga ha Messia zwi itee. Sedzani bogisi “ Vhuporofita Vhu Ambaho Nga Ha Messia.”

▸ Ndima 2, phara 17, ṱms.

Yehova o sika ḽifhasi uri ḽi vhe haya ha pharadiso ha vhathu vhane vha mu funa. U kha ḓi ṱoḓa zwi tshi vha nga yeneyo nḓila. Hu si kale, u ḓo fhelisa vhuvhi a ṋea vhathu vhawe vhutshilo vhu sa fheli.

▸ Ndima 3, phara 1

Saṱhane ndi muruṅwa we a thoma u shandukela Mudzimu. U vhidzwa Saṱhane, zwine zwa amba uri “Muhanedzi” ngauri u lwa na Yehova. U dovha a vhidzwa Diabolo, zwine zwa amba uri “Ane A Tshinya Vhaṅwe Dzina.” O irwa ḽeneḽi dzina ngauri u amba mazwifhi nga ha Mudzimu nahone u fhura vhathu.

▸ Ndima 3, phara 4

Yehova o sika vharuṅwa a sa athu u sika ḽifhasi. Vho sikwa uri vha dzule ṱaḓulu. Hu na vharuṅwa vha fhiraho miḽioni dza ḓana. (Daniele 7:10) Vha na madzina nahone a vha fani. Vharuṅwa vha fhulufhedzeaho vha a hana nga u ḓiṱukufhadza u gwadamelwa nga vhathu. Vha na vhuimo vhu sa fani, vho ṋewa mishumo i sa fani. Ndi mishumo i ngaho u shuma phanḓa ha khuluṋoni ya Yehova, u ḓivhadza milaedza yawe, u tsireledza na u livhisa vhashumeli vhawe vha re kha ḽifhasi, u khunyeledza khaṱhulo dzawe na u tikedza mushumo wa u huwelela. (Phisalema 34:7; Nzumbululo 14:6; 22:8, 9) Tshifhingani tshi ḓaho, vha ḓo tikedza Yesu kha nndwa ya Haramagedo.—Nzumbululo 16:14, 16; 19:14, 15.

▸ Ndima 3, phara 5; Ndima 10, phara 1

Tshivhi tshi katela nḓila ine ra ḓipfa ngayo, zwine ra zwi humbula kana u zwi ita zwine zwa lwisana na zwine Yehova a zwi funa. Ngauri tshivhi tshi tshinyadza vhushaka hashu na Mudzimu, o ri fha milayo na milayotewa zwine zwa ri thusa u iledza u ita tshivhi nga khole. Mathomoni, Yehova o sika zwoṱhe zwo fhelela, fhedzi musi Adamu na Eva vha tshi nanga u sa thetshelesa Yehova, vho ita tshivhi vha si tsha vha vho fhelelaho. Zwenezwo zwo ita uri vha vhe vhalala nahone vha fe. Na riṋe ri vha vhalala ra fa ngauri ro mamela tshivhi kha Adamu.

▸ Ndima 3, phara 7; Ndima 5, phara 3

Ndi nndwa ine Mudzimu a ḓo fhelisa ngayo shango ḽa Saṱhane na vhuvhi hoṱhe.

▸ Ndima 3, phara 13; Ndima 8, phara 18

Ndi Muvhuso wa Yehova u re ṱaḓulu. Yesu Kristo u khou vhusa sa Khosi yawo. Tshifhingani tshi ḓaho, Yehova u ḓo fhelisa vhuvhi hoṱhe a tshi shumisa wonoyu Muvhuso. Muvhuso wa Mudzimu u ḓo vhusa ḽifhasi.

▸ Ndima 3, phara 14

Mudzimu o sika Yesu a sa athu u sika zwiṅwe zwithu. Yehova o ruma Yesu kha ḽifhasi uri a fele vhathu vhoṱhe. Musi Yesu a tshi vhulawa, Yehova o mu vusa. Zwino Yesu u khou vhusa ṱaḓulu sa Khosi ya Muvhuso wa Mudzimu.

▸ Ndima 4, phara 2

Bivhili yo porofita kana u dzula yo amba uri Messia o vha a tshi ḓo bvelela lini. Ho vha hu tshi ḓo vha magumoni a tshifhinga tshi vhidzwaho vhege dza 69, tshe tsha thoma nga ṅwaha wa 455 B.C.E. tsha fhela nga ṅwaha wa 29 C.E.

Ri zwi ḓivha hani uri tsho guma nga 29 C.E.? Vhege dza 69 dzo thoma nga ṅwaha wa 455 B.C.E. musi Nehemia a tshi swika Yerusalema a thoma u fhaṱa muḓi nga huswa. (Daniele 9:25; Nehemia 2:1, 5-8) Ri tshi pfa ipfi “vhege,” ri humbula maḓuvha a 7. Fhedzi kha hovhu vhuporofita, “ḓuvha ḽithihi ḽi lingana na ṅwaha” hu si awara dza 24 samusi zwo ambiwa Bivhilini. (Numeri 14:34; Hesekiele 4:6) Zwenezwi zwi amba uri vhege nthihi i lingana na miṅwaha ya 7, zwine zwa amba uri vhege dza 69 dzi lingana na miṅwaha ya 483 (69x7). Arali ra vhalela miṅwaha ya 483 u bva nga 455 B.C.E., zwi ri swikisa kha ṅwaha wa 29 C.E. Ndi ṅwaha we Yesu a lovhedzwa ngawo a vha Messia.—Luka 3:1, 2, 21, 22.

 Vhuporofita honoho ho amba nga ha iṅwe vhege, ine ya vha miṅwe miṅwaha ya 7. Kha tshenetshi tshifhinga, nga ṅwaha wa 33 C.E., Messia o vha a tshi ḓo vhulawa nahone u thoma nga ṅwaha wa 36 C.E., mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu o vha a tshi ḓo huwelelwa kha tshaka dzoṱhe, hu si kha Vhayuda fhedzi.—Daniele 9:24-27.

▸ Ndima 4, phara 7

Bivhili i funza uri Yehova Mudzimu ndi ene Musiki nahone o sika Yesu u thoma a sa athu u sika zwiṅwe zwithu zwoṱhe. (Vhakolosa 1:15, 16) Yesu a si Mudzimu Ramaanḓaoṱhe. Ho ngo vhuya a amba uri u lingana na Mudzimu. Zwe a amba ndi uri: “Khotsi ndi muhulwane kha nṋe.” (Yohane 14:28; 1 Vhakorinta 15:28) Fhedzi vhuṅwe vhurereli vhu funza nga ha vhuraruthihi, uri Mudzimu ndi vhathu vhararu kha muthihi: Khotsi, Murwa na muya mukhethwa. Bivhili a i ambi nga ha vhuraruthihi. Yeneyi ndi pfunzo ya mazwifhi.

Muya mukhethwa ndi maanḓa a Mudzimu. Ndi maanḓa awe a sa vhonali ane a a shumisa u ita zwine a funa. Muya mukhethwa a si muthu. Sa tsumbo, Vhakriste vha u thoma vho “ḓadzwa nga muya mukhethwa” nahone Yehova o ri: “Ndi ḓo shululela muya wanga kha vhathu vhoṱhe.”—Mishumo 2:1-4, 17.

▸ Ndima 4, phara 12; Ndima 15, phara 17

Vhakriste vha ngoho a vha shumisi tshifhambano musi vha tshi rabela Mudzimu. Ndi ngani?

1. Ndi kale tshifhambano tshi tshi shumiswa kha vhurereli ha mazwifhi. Zwifhingani zwa kale, tsho vha tshi tshi shumiswa hu tshi gwadamelwa ḓuvha na kha vhuṱambo ha vhuhedeni he vhathu vha vha vha tshi ita zwa vhudzekani. Vhakriste a vho ngo shumisa tshifhambano kha vhurabeli havho miṅwahani ya 300 musi Yesu o no fa. Naho zwo ralo, Constantine ane a vha Muvhusi wa Roma, o amba uri Vhakriste vha fanela u shumisa tshifhambano. Tshifhambano tsho shumiselwa u ṱuṱuwedza vha sa gwadameliho Mudzimu uri vha dzhene kereke. Fhedzi Yesu ho ngo fela kha tshifhambano. Iṅwe bugu yo amba uri vhathu vho shumisa tshifhambano musi Yesu a sa athu u ḓa kha ḽifhasi nahone tsho vha tshi tshi shumiswa na nga vhathu vha sa tendi kha Kristo.

2.   Samusi zwo ambiwa afho nṱha, Yesu ho ngo fela kha tshifhambano. Hune ha shumiswa ipfi tshifhambano kha dziṅwe Bivhili, hu vha hu tshi khou ambelwa kha ipfi “danda” kana “muri” ḽo shumiswaho kha maṅwalwa a kale. Iṅwe bugu yo amba uri ipfi tshifhambano a ḽi ho kha Thestamennde Ntswa. Yesu o ombelwa kha danda, hu si kha tshifhambano.

3. Yehova ha ṱoḓi ri tshi shumisa zwifanyiso kana zwiga kha vhurabeli hashu.—Ekisoda 20:4, 5; 1 Vhakorinta 10:14.

▸ Ndima 5, phara 12

Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe uri vha humbule lufu lwawe. Vha zwi ita ṅwaha muṅwe na muṅwe nga dzi 14 dza ṅwedzi wa Nisani. Nga ḽeneḽo ḓuvha, Vhaisiraele vho vha vha tshi pembelela Paseka. Henefho Tshihumbudzoni, hu tshimbidzwa vhurotho na waini zwine zwa imela muvhili wa Yesu na malofha awe. Vhane vha ḽa vhurotho na u nwa waini ndi vhane vha ḓo vhusa na Yesu ṱaḓulu. Vha re na fhulufhelo ḽa u tshila tshoṱhe kha ḽifhasi vha sumbedza ṱhonifho nga u vha hone Tshihumbudzoni, fhedzi a vha ḽi vhurotho kana u nwa waini.

▸ Ndima 5, phara 21

Kha dziṅwe ndimana dza Bivhili, ipfi ḽa Tshivenḓa “vhutshilo” ḽo ṱalutshedzelwa ḽi tshi bva kha ipfi ḽa Tshihevheru nephesh na ipfi ḽa Tshigerika psykhe. Musi ri tshi ṱolisisa nḓila ye eneo maipfi a shumiswa ngayo Bivhilini, zwi tou vha khagala uri a ambela kha (1) vhathu, (2) zwipuka kana (3) vhutshilo vhune muthu kana tshipuka tsha vha naho. (1 Petro 3:20; Hesekiele 18:4; Genesi 1:20; Yohane 10:11) Naho dziṅwe Bivhili dzi tshi ṱalutshedzela enea maipfi nga uri “muya,” ngoho ndi ya uri enea maipfi ha ambeli kha muya. Bivhili i sumbedza uri  musi maipfi nephesh na psykhe a tshi shumiswa u ambela kha zwivhumbiwa zwa kha ḽifhasi, a ambela kha tshithu tshine tsha vhonala, tshine tsha farea na tshine tsha fa. Eneo maipfi a dovha a ambela kha u ita tshithu nga mbilu yoṱhe. (Dotoronomio 6:5; Mateo 22:37) Enea maipfi a nga ambela na kha lutamo lwa zwiḽiwa. A nga dovha a ambela kha muthu o faho kana tshitumbu.—Numeri 6:6; Mirero 23:2; Yesaya 56:11; Hagai 2:13.

▸ Ndima 6, phara 5; Ndima 15, phara 17

Ipfi ḽa Tshihevheru na ḽa Tshigerika ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “muya,” ḽi nga ambela kha zwithu zwo fhambanaho. Eneo maipfi a ambela kha zwithu zwine muthu a si kone u zwi vhona zwi ngaho muya u vhudzulaho kana mufemo wa vhathu na wa zwipuka. A nga dovha a ambela kha zwivhumbiwa zwa muya na kha muya mukhethwa une wa vha maanḓa a Mudzimu. Bivhili a i funzi uri hu na tshithu tshine tsha bvela phanḓa tshi tshi tshila musi muthu o fa.—Ekisoda 35:21; Phisalema 104:29; Mateo 12:43; Luka 11:13.

▸ Ndima 6, phara 5; Ndima 15, phara 17

Gehena ndi dzina ḽa fhethu hune ha vha tsini na Yerusalema, he ha vha hu tshi laṱelwa na u fhiselwa hone tshika. A hu na vhuṱanzi ha uri tshifhingani tsha Yesu, zwipuka kana vhathu vho vha vha tshi poswa Gehena vha fhiselwa hone vha tshi khou tshila kana u tambudzelwa henefho. Nga zwenezwo, Gehena a hu fanyiseli fhethu hune vhathu vho faho vha tambudzwa muliloni nga hu sa fheli. Musi Yesu a tshi amba nga ha vhathu vho poswaho Gehena, o vha a tshi khou amba uri vho fheliswa lwa tshoṱhe.—Mateo 5:22; 10:28.

▸ Ndima 7, phara 20

Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe yeneyi thabelo musi a tshi vha funza nḓila ine vha tea u rabela ngayo. Yeneyi thabelo i dovha ya vhidzwa Khotsi Ashu Wa Ṱaḓulu. Sa tsumbo, Yesu o ri funza uri ri rabele nga nḓila i tevhelaho:

• “Dzina ḽau nga ḽi vhe ḽikhethwa”

  Ri rabelela uri Yehova a kunakise dzina ḽawe kha mazwifhi oṱhe e a pomokwa one. Zwenezwo zwi ḓo ita uri vhoṱhe vha re ṱadulu na kha ḽifhasi vha hulise na u ṱhonifha dzina ḽa Mudzimu.

• “Muvhuso wau u ḓe”

  Ri rabelela uri muvhuso wa Mudzimu u fhelise shango ḽivhi ḽa Saṱhane, u vhuse kha ḽifhasi na u ita uri ḽifhasi ḽi vhe pharadiso.

• “Zwine wa zwi funa nga zwi itwe fhano kha ḽifhasi”

  Ri rabelela uri hu itee zwine Mudzimu a ṱoḓa u zwi ita kha ḽifhasi, uri vhathu vha thetshelesaho na vho fhelelaho vha tshile tshoṱhe Pharadisoni, sa zwe Yehova a vha a tshi zwi ṱoḓa mathomoni.

▸ Ndima 8, phara 2

Yehova o ita ndugiselelo ya tshirengululi u itela u tshidza vhathu kha tshivhi na lufu. Tshirengululi tsho vha tshi tshi ṱoḓea u itela u rengulula vhutshilo ho fhelelaho he muthu wa u thoma ane a vha Adamu a xelelwa ngaho na u ita uri vhathu vha vhe na vhushaka na Yehova. Mudzimu o rumela Yesu kha ḽifhasi uri a fele vhaitazwivhi vhoṱhe. Vhathu vhoṱhe vha na tshibuli tsha u tshila tshoṱhe na u vha vho fhelelaho nga nṱhani ha uri Yesu o vha fela.

▸ Ndima 8, phara 21; Ndima 9, phara 13

Vhuporofita vhu re kha Daniele ndima 4 vhu funza uri Mudzimu u ḓo vhumba Muvhuso nga 1914.

Vhuporofita: Yehova o ita uri Khosi Nebukadanetsara a ḽore nga ha muri muhulu we wa remiwa. Kha wonoyo muḽoro, tshiguthe tsho vhofhiwa nga tsimbi yo ṱanganyiswaho na koporo uri muri u fhedze “zwifhinga zwa sumbe” u sa simuwi. Muri wo vha u tshi ḓo dovha wa simuwa nga murahu ha zwenezwo zwifhinga.—Daniele 4:1, 10-16.

Zwine vhuporofita ha amba zwone kha riṋe: Muri u imela u vhusa ha Mudzimu. Yehova o shumisa mahosi a Yerusalema uri a vhuse lushaka lwa Isiraele lwa miṅwaha minzhi. (1 Koronika 29:23) Fhedzi eneo mahosi ho ngo fhulufhedzea, zwa ita uri a si tsha vhusa. Muḓi wa Yerusalema wo fheliswa nga 607 B.C.E. “Zwifhinga zwa sumbe” zwo thoma nga tshenetsho tshifhinga. (2 Dzikhosi 25:1, 8-10; Hesekiele 21:25-27) Musi Yesu a tshi ri: “Yerusalema u ḓo kandekanywa nga dzitshaka, u swikela zwifhinga zwo vhewaho zwa dzitshaka zwi tshi fhela,” o vha a tshi khou amba nga ha “zwifhinga zwa sumbe.” (Luka 21:24) “Zwifhinga zwa sumbe” a zwo ngo fhela Yesu e kha ḽifhasi. Yehova o fhulufhedzisa uri u ḓo vhea Khosi musi “zwifhinga zwa sumbe” zwi tshi fhela. Musi Yesu ane a vha Khosi ntswa a tshi vhusa, vhathu vha Mudzimu vha re kha ḽifhasi vha ḓo fhaṱutshedzwa lwa tshoṱhe.—Luka 1:30-33.

Vhulapfu ha “zwifhinga zwa sumbe”: “Zwifhinga zwa sumbe” zwo vha miṅwaha ya 2 520. Ro swikisa hani kha yeneyi miṅwaha? Bivhili i amba uri zwifhinga zwiraru na hafu zwi lingana na maḓuvha a 1 260. (Nzumbululo 12:6, 14) “Zwifhinga zwa sumbe” ndi zwifhinga zwiraru na hafu zwo vhalwa luvhili kana maḓuvha a 2 520. Maḓuvha a 2 520 a lingana na miṅwaha ya 2 520 ngauri Bivhili i amba uri “ḓuvha ḽithihi ḽi lingana na ṅwaha.”—Numeri 14:34; Hesekiele 4:6.

 Arali ra vhalela miṅwaha ya 2 520 u bva nga 607 B.C.E., zwi ri swikisa kha 1914. Ndi ṅwaha we Yehova a vhea Yesu ane a vha Messia uri a vhe Khosi ya Muvhuso wawe ṱaḓulu.

▸ Ndima 8, phara 23

Bivhilini ipfi “muhulwane wa vharuṅwa” ḽi ambela kha muthu muthihi fhedzi, dzina ḽawe ndi Mikaele.—Daniele 12:1; Yuda 9.

Mikaele ndi Murangaphanḓa wa mmbi ya vharuṅwa vha Mudzimu vha fhulufhedzeaho. Nzumbululo 12:7 i ri: “Mikaele na vharuṅwa vhawe vha lwa na ḽigweṋa . . . na vharuṅwa vhaḽo.” Bugu ya Nzumbululo i amba uri Murangaphanḓa wa mmbi ya vharuṅwa vha Mudzimu ndi Yesu, nga zwenezwo, Mikaele ndi ḽiṅwe dzina ḽa Yesu.—Nzumbululo 19:14-16.

▸ Ndima 9, phara 4

Haya maipfi a ambela kha tshifhinga tshine ha ḓo vha na zwiitea zwihulwane shangoni musi Muvhuso wa Mudzimu u sa athu u fhelisa shango ḽa Saṱhane. Maipfi a fanaho a ngaho sa “vhufhelo ha shango” na “u vha hone ha Murwa muthu,” o shumiswa kha vhuporofita ha Bivhili a tshi ambela kha tshenetsho tshifhinga. (Mateo 24:3, 27, 37) ‘Maḓuvha a vhufhelo’ o thoma musi Muvhuso wa Mudzimu u tshi thoma u vhusa ngei ṱaḓulu nga 1914 nahone a ḓo fhela musi shango ḽa Saṱhane ḽi tshi fheliswa nga Haramagedo.—2 Timotheo 3:1; 2 Petro 3:3.

▸ Ndima 9, phara 5

Ndi musi Mudzimu a tshi ita uri muthu a dovhe a tshile. Bivhilini hu ambiwa nga ha vhathu vha 9 vho vuswaho. Elia, Elisha, Yesu, Petro na Paulo vho vusa vhathu vho faho. Honoho vhuṱolo ho konadzea fhedzi nga maanḓa a Mudzimu. Yehova o fhulufhedzisa uri u ḓo vusa “vho lugaho na vha songo lugaho” uri vha tshile kha ḽifhasi. (Mishumo 24:15) Bivhili i dovha ya amba nga ha u vuselwa ṱaḓulu. Hezwi zwi ḓo itea musi vhe vha nangiwa kana u ḓodziwa nga Mudzimu vha tshi vuselwa u ya u tshila ṱaḓulu na Yesu.—Yohane 5:28, 29; 11:25; Vhafilipi 3:11; Nzumbululo 20:5, 6.

▸ Ndima 9, phara 13

Vhudimoni kana vhungome ndi u lingedza u amba na mimuya, zwi nga vha nga ho livhaho kana hu tshi shumiswa muthu a ngaho sa ṅanga kana mungome. Vhathu vhane vha ita zwa vhungome vha zwi ita ngauri vha tenda kha pfunzo ya mazwifhi ya uri muya wa muthu u bvela phanḓa u tshi tshila musi muthu o fa, wa vha tshipuku. Madimoni a ṱuṱuwedza vhathu uri vha si thetshelese Mudzimu. Vhudimoni vhu katela u bvumba nga ṋaledzi, u bvumba, manditi, vhuloi na u tenda zwi siho. Hu na zwithu zwinzhi zwi ngaho sa dzibugu, dzimagazini, zwa u bvumba nga ṋaledzi (horoscopes), mimuvi, muzika, mitambo na zwifanyiso zwine zwa ita uri madimoni kana manditi a vhonale a si na khombo kana a tshi takadza. Zwithu zwinzhi zwine zwa itwa musi muthu o lovha zwi ngaho sa u ambara zwiambaro zwa u sumbedza uri mutho o felwa, u tibula tombo, u ya vhiḓani u itela u shela halwa na fola fhasi na u vhuisa mufu zwi tshimbidzana na vhudimoni. Kanzhi vhathu vha shumisa zwidzidzivhadzi u itela u shumisa maanḓa a madimoni.—Vhagalata 5:20; Nzumbululo 21:8.

▸ Ndima 10, phara 10; Ndima 16, phara 4

Yehova ndi Mudzimu Ramaanḓaoṱhe, ndi ene o sikaho fhethu hoṱhe. (Nzumbululo 15:3) Ndi ngazwo e Muṋe wa zwithu zwoṱhe nahone e na maanḓa a u vhusa tsiko yawe. (Phisalema 24:1; Yesaya 40:21-23; Nzumbululo 4:11) O vhea milayo ine ya langa zwoṱhe zwe a zwi sika. Zwiṅwe hafhu, Yehova u na maanḓa a u vhea vhavhusi. Ri sumbedza uri ri tikedza vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu nga u mu funa na u mu thetshelesa.—1 Koronika 29:11.

▸ Ndima 11, phara 10

Ane a a bvisa kana u thutha thumbu u zwi ita nga khole a tshi itela u vhulaya ṅwana wawe a sa athu u bebwaho. A si zwithu zwine zwa sokou itea muvhilini wa muthu. Musi mme a tshi vhifha muvhilini, Mudzimu u vhona onoyo ṅwana a re thumbuni e muthu.

▸ Ndima 13, phara 5

Ndi ngalafho ine khayo muthu a shelwa malofha kana zwipiḓa zwiṋa zwihulwane zwa malofha. Eneo malofha a nga vha e a muṅwe muthu kana e a vha o vhewa huṅwe fhethu. Zwipiḓa zwiṋa zwihulwane zwa malofha ndi plasma, sele tswuku, sele tshena na platelets.

▸ Ndima 13, phara 13

Musi Bivhilini hu tshi ambiwa nga ha “ndayo” hu vha hu sa khou ambiwa nga ha u pfiswa vhuṱungu fhedzi. Musi ri tshi ṋewa ndayo, ri vha ri tshi khou laiwa, u funzwa na u khakhululwa. Musi Yehova a tshi ṋea ndayo, ha zwi iti nga tshiṱuhu. (Mirero 4:1, 2) Yehova u vhetshela vhabebi tsumbo yavhuḓi. Musi a tshi ṋea ndayo i a vhuyedza lune muthu a fheleledza a tshi vho funa ndayo. (Mirero 12:1) Yehova u a funa vhathu vhawe nahone u a vha gudisa. U vha ṋea vhulivhisi vhune ha khakhulula mahumbulele o khakheaho na vhune ha vha thusa u humbula na u ita zwithu nga nḓila ine ya mu takadza. Musi vhabebi vha tshi kaidza vhana vhavho, vha fanela u vha thusa u pfesesa uri ndi ngani vha tshi fanela u thetshelesa. Zwiṅwe hafhu, vha fanela u vha funza u funa Yehova, u funa Ipfi ḽawe Bivhili na u pfesesa milayotewa i bvaho Bivhilini.

▸ Ndima 14, phara 13

Ndi zwivhumbiwa zwivhi zwa muya zwi sa vhonali zwi re na maanḓa a fhiraho a vhathu. Madimoni ndi vharuṅwa vhavhi. Vhenevho vharuṅwa vho vha vhavhi musi vha tshi ḓiita maswina a Mudzimu nga u sa mu thetshelesa. (Genesi 6:2; Yuda 6) Vho ṱanganela na Saṱhane kha u shandukela Yehova.—Dotoronomio 32:17; Luka 8:30; Mishumo 16:16; Yakobo 2:19.

▸ Ndima 16, phara 4