Naa Ni Na Tshiitisi Tsha U Vha Na Fulufhelo Ḽa Paradiso?
Naa Ni Na Tshiitisi Tsha U Vha Na Fulufhelo Ḽa Paradiso?
‘Ndi ḓivha muṅwe muthu a ré kha Kristo . . . we a takulelwa Paradisoni.’—2 Vha-korinta 12:2-4.
1. Ndi mafulufhedziso afhio a Bivhili e vhanzhi vha wana e avhuḓi?
PARADISO. Naa ni kha ḓi humbula nḓila ye na ḓipfa ngayo musi ni tshi pfa lwa u tou thoma nga ha fulufhedziso ḽa Mudzimu ḽa ḽifhasi ḽa paradiso? Ni nga humbula musi ni tshi khou guda uri ‘maṱo a mabofu a ḓo bonyolowa, nḓevhe dza madzinga nḓevhe dzi ḓo thivhuluwa, na uri sogani hu ḓo seluwa’ nga vhunzhi ha lunako. Hu pfi mini nga u guda nga ha vhuporofita ha phele na ngwana na mbudzana na nngwe? Naa a no ngo nyanyulwa nga u vhala uri vhafunwa vhashu vho faho vha ḓo vuswa vhe na tshilavhelelwa tsha u tshila kha yeneyo Paradiso?—Yesaya 11:6; 35:5, 6; Yohane 5:28, 29.
2, 3. (a) Ndi ngani hu tshi nga ambiwa uri fulufhelo ḽaṋu ḽo thewaho Bivhilini a si mahandana? (b) Ndi tshifhio tshiṅwe tshiitisi tshine ra vha natsho tsha u vha na fulufhelo?
2 Fulufhelo ḽaṋu a si mahandana. Ni na tshiitisi tsha u tenda mafulufhedziso a Bivhili nga ha yeneyo Paradiso. Sa tsumbo, ni na fulufhelo kha maipfi a Yesu e a a vhudza muitazwivhi we a vha o ombelwa a ri: “U ḓo vha na nṋe Paradisoni.” (Luka 23:43) Ni a fulufhela fulufhedziso ḽine ḽa ri: “Hone ro lindela maṱaḓulu maswa na ḽifhasi ḽiswa, zwo ambiwaho nga dzimbavhalelo dzawe, zwine u luga ha fhaṱa khazwo’.” Ni dovha na fulufhela fulufhelo ḽa uri Mudzimu u ḓo fhuluṱa maṱodzi oṱhe maṱoni avho; lufu a lu tsha ḓo vha hone; vhuṱungu, zwililo, na tshengelo zwi ḓo fhela. Hezwi zwi amba uri ḽifhasi ḽa paradiso ḽi ḓo dovha ḽa vha hone!—2 Petro 3:13; Ndzumbululo 21:4.
3 Tshiṅwe tshiitisi tsha u vha na ḽeneḽi fulufhelo ḽa Paradiso ndi tshiṅwe tshithu tshine Vhakriste shangoni ḽoṱhe vha vha tshipiḓa tshatsho zwino. Ndi tshifhio tshenetsho tshithu? Mudzimu o bveledza paradiso ya muya nahone a vhea vhathu vhawe khayo. Mubulo une wa ri “paradiso ya muya” u nga vhonala u tshi konḓa u u pfesesa, fhedzi yeneyo paradiso yo dzula yo ambiwa hu tshee nga phanḓa, nahone i hone zwa vhukuma.
Bono ḽa Paradiso
4. Ndi bono ḽifhio ḽine 2 Vha-Korinta 12:2-4 ya amba nga haḽo, nahone zwi vhonala uri ndi nnyi we a ḽi vhona?
4 Malugana na paradiso ya muya, ṱhogomelani zwe muapostola Paulo a zwi ṅwala: “Ndi ḓivha muṅwe muthu a ré kha Kristo . . . onoyo o takulwa a iswa kha ḽiṱaḓulu ḽa vhuraru. Huno muthu uyo ndi a mu ḓivha—kana o vha é muvhilini, a thi zwi ḓivhi, kana o vha é nnḓa ha muvhili a thi zwi ḓivhi, hu ḓivha Mudzimu—O takulwa a iswa Paradisoni, a pfa mafhungo a sá ambei a sá tendelwi u vhudzwa muthu.” (2 Vha-Korinta 12:2-4) Eneo mafhungo a tevhela nga murahu ha ndimana dze Paulo a imelela vhuapostola hawe. Zwiṅwe hafhu, Bivhili a i ambi nga ha muṅwe muthu uri o takulelwa kha ḽiṱaḓulu ḽa vhuraru, nahone Paulo ndi ene fhedzi we a ri vhudza nga hazwo. Ngauralo zwi vhonala uri hu nga vha hu Paulo we a vhona ḽeneḽi bono. Musi a tshi vhona ḽeneḽi bono, ndi “paradiso” ifhio ye a dzhena khayo?—2 Vha-Korinta 11:5, 23-31.
5. Ndi mini zwe Paulo a si zwi vhone, nahone “paradiso” yo vha i ya mufuda-ḓe?
5 Mafhungo ha ambi uri “ḽiṱaḓulu ḽa vhuraru” zwi ambela kha dzingamufhe u re khunguluni yashu kana tshikhalani kana huṅwe fhethu sa zwine vhaḓivhi vha kuvhumbele kwa ṋaledzi vha humbulela nga u ralo. Bivhili i anzela u shumisa mbalo tharu u itela u ombedzela, u khwaṱhisa, kana u engedza maanḓa. (Yesaya 6:3; Mateo 26:34, 75; Ndzumbululo 4:8) Nga zwenezwo, zwe Paulo a zwi vhona bononi zwo vha zwi zwa vhugala. Zwo vha zwi zwa muya.
6. Ndi zwiitea zwifhio zwa ḓivhazwakale zwe zwa ṋea luvhonela kha zwe Paulo a zwi vhona?
6 Mathomoni vhuporofita ha Bivhili ho ri ṋea luvhonela? Nga murahu ha musi vhathu vhawe vha kale vha songo fulufhedzea khae, Mudzimu o vha o ḓiimisela u litsha Vhababele vha tshi vutshela Yuda na Yerusalema. U ya nga zwifhinga zwa Bivhili, zwenezwo zwo ita uri hu vhe na ndozwo nga 607 B.C.E. Vhuporofita ha Bivhili ho amba uri shango ḽo vha ḽi tshi ḓo vha shubi miṅwaha ya 70; nga murahu ha zwenezwo Mudzimu o vha a tshi ḓo tendela Vhayuda vho rembuluwaho vha tshi vhuyelela nahone vha vusulusa vhurabeli ha ngoho. Zwenezwo zwo itea u bva nga 537 B.C.E. u ya phanḓa. (Doiteronomio 28:15, 62-68; 2 Dzikhosi 21:10-15; 24:12-16; 25:1-4; Yeremia 29:10-14) Naho zwo ralo, ho itea mini nga shango ḽone ḽiṋe? Tshifhingani tshenetsho tsha miṅwaha ya 70, ḽo vha ḽi soga, fhethu ho omaho, vhudzulo ha dziphunguhwe. (Yeremia 4:26; 10:22) Naho zwo ralo, ho vha hu na heḽi fulufhedziso: “Yehova u fhumudza Tsioni, u fhumudza marubi awo oṱhe. Masoga awo u ḓo a ita vhunga Edeni, maḓaka awo Yehova u ḓo a ita vhunga tsimu [kana Paradiso, Septuagint] ya Yehova.”—Yesaya 51:3; ṱhaluso i re magumoni a siaṱari, NW.
7. Ho vha hu tshi tea u bvelela mini nga murahu ha miṅwaha ya 70 ya ndozwo?
7 Zwenezwo zwo itea nga murahu ha miṅwaha ya 70 ya ndozwo. Nge zwa fhaṱutshedzwa nga Mudzimu, zwiimo zwo vha khwine. Vhonani zwenezwo nga maṱo a muhumbulo: “Nga hu takale soga na ḽo omaho; na midavhi nga i khane i nake vhunga dzuvha. Nga i kulukushe i khane, hu pfale mifhululu na dzikhuwa. . . . Ndi hone wa tshihole a tshi ḓo fhufha vhunga phala; lulimi lwa tshimuma lu ḓo fhululedza; ngauri sogani hu seluwa maḓi, phangani hu ela milambwana. Shango ḽo omaho ḽo shanduka ḽa vha isha, ḽa ḓora ḽo bva ṱhavhela dza maḓi; he ha vha ho dzula dziphunguhwe hú hayani hadzo, hu ḓo mela hatsi na ṱha̗nga na dzhesi.”—Yesaya 35:1-7.
Vhathu vho Vusuluswa na u Shandulwa
8. Ri zwi ḓivha hani uri Yesaya ndima ya 35 i khou ambela kha vhathu?
8 Ndi tshanduko ya vhukuma! Kha mashubi ha vha paradiso. Naho zwo ralo, zwenezwi na vhuṅwe vhuporofita ha ngoho zwi sumbedza uri hu ḓo dovha ha vha na tshanduko kha vhathu, u fana na shango ḽa shubi ḽi tshi vha ḽo nonaho. Ndi ngani ri tshi nga amba nga u ralo? Ngauri Yesaya o vha o livhisa ṱhogomelo kha “vho rengululwaho nga Yehova,” vhane vha ḓo vhuyelela shangoni ḽavho “vhe na mifhululu” nahone vha ‘ḓiphina na u takala.’ (Yesaya 35:10) Zwenezwo a zwi ambeli kha mavu, fhedzi kha vhathu. Zwiṅwe hafhu, Yesaya o dzula o amba huṅwe fhethu nga ha vhathu vhe vha vusuluselwa Tsioni a ri: “Vha pfi Mirimivhuya, mi-ṱahwa-nga-Yehova . . . Ngauri Yehova Muṋe wa vhoṱhe u ḓo bveledza zwivhuya, na u khoḓiwa phanḓa ha dzitshakha, zwa nga shango ḽi tshi bveledza zwi melaho khaḽo.” Yesaya o dovha a amba nga vhathu vha Mudzimu a ri: “Ndi hone Yehova a tshi ḓo ḓi U endedza, . . . a khwaṱhisa miraḓo yau, wa ḓo nga tsimu i sheledzwaho.” (Yesaya 58:11; 61:3, 11; Yeremia 31:10-12) Nga zwenezwo u fana na zwiimo zwa vhupo zwa shango ḽa vhukuma zwine zwa ḓo shandukiswa, hu ḓo vha na tshanduko kha Vhayuda vho vusuluswaho.
9. Ndi “paradiso” ifhio ye Paulo a i vhona, nahone yo ḓadzea lini?
9 Yeneyi tsumbo ya ḓivhazwakale i ri thusa u pfesesa zwe Paulo a zwi vhona bononi. Zwi ḓo katela tshivhidzo tsha Vhukriste, tshe a tshi vhidza ‘tsimu ya Mudzimu’ ye ya vha i tshi fanela u aṋwa. (1 Vha-Korinta 3:9) Ḽeneḽo bono ḽo vha ḽi tshi ḓo ḓadzea lini? Paulo o vhidza zwe a zwi vhona uri ndi ‘ndzumbululo,’ ine ya ḓo vha hone tshifhingani tshi ḓaho. O vha a tshi zwi ḓivha uri nga murahu ha u fa hawe hu ḓo vha na vhugunei. (2 Vha-Korinta 12:1; Mishumo 20:29, 30; 2 Vha-Thesalonika 2:3, 7) Musi vhagunei vha tshi anda nahone zwi tshi vhonala unga vho vha kunda, Vhakriste vha ngoho vho vha vha sa ḓo vhambedzwa na tsimu i aṋwaho. Naho zwo ralo, hu ḓo ḓa tshifhinga tshine vhurabeli ha ngoho ha ḓo dovha ha vha vhuimoni ha nṱha. Vhathu vha Mudzimu vha ḓo vusuluswa u itela uri ‘vho lugaho vha penye vhunga ḓuvha muvhusoni wa khotsi avho.’ (Mateo 13:24-30, 36-43) Zwenezwo zwo itea miṅwahani i si gathi musi Muvhuso wa Mudzimu wo no tikwa ngei ṱaḓulu. U bva tshee Muvhuso wa tikwa, zwo vha khagala vhukuma uri vhathu vha Mudzimu vha ḓiphina nga paradiso ya muya, ye Paulo a dzula o i vhona kha ḽeneḽo bono.
10, 11. Ndi ngani ri tshi nga amba uri ri paradisoni ya muya hu sa londwi u sa fhelela hashu?
10 Vhukuma, ri a zwi ḓivha uri nga muthihi nga muthihi a ro ngo fhelela, ngauralo a zwi ri mangadzi uri vhuleme vhu ḓo vha hone tshifhinga tshoṱhe, samusi zwo vha zwo tou ralo kha Vhakriste misini ya Paulo. (1 Vha-Korinta 1:10-13; Vha-Filipi 4:2, 3; 2 Vha-Thesalonika 3:6-14) Naho zwo ralo, humbulani nga paradiso ya muya ine ra khou ḓiphina ngayo zwino. Ri tshi vhambedza na zwiimo zwa muya zwe ra vhuya ra vha khazwo, ro vusuluswa muyani. Nahone tshiimo tshe ra vha ri khatsho tsha u sika nga nḓala tsho fhambana na tshiimo tshine ra vha khatsho tsha u fushwa zwavhuḓi muyani. Nṱhani ha uri vha shengele zwi tshi tou nga vha shangoni ḽa muya ḽo omaho, Mudzimu u a vha takalela na u vha shululela phaṱutshedzo nnzhi. (Yesaya 35:1, 7) Nṱhani ha u vha swiswini ḽa muya, ri vhona tshedza tsha mbofholowo na u tondiwa nga Mudzimu. Vhathu vhanzhi vhe vha vha vha sa vhuyi vha pfesesa vhuporofita ha Bivhili vha khou pfesesa zwine Maṅwalo a zwi amba. (Yesaya 35:5) Sa tsumbo, Ṱhanzi dza Yehova dza dzimilioni shangoni ḽoṱhe dzo guda vhuporofita ha Daniele, ndimana nga ndimana. Nga murahu dza haseledza nga vhuronwane mbuno dzoṱhe dza ndimana iṅwe na iṅwe ya Bugu ya Bivhili ya Yesaya. Naa zwenezwo zwiḽiwa zwa muya zwi homolosaho a zwi ṋei vhuṱanzi ha uri ri paradisoni ya muya?
11 Dovhani ni humbule nga tshanduko dza vhumuthu musi vhathu vha fulufhedzeaho vha vhubvo hoṱhe vha tshi lingedza u pfesesa na u shumisa Ipfi ḽa Mudzimu. Zwi re zwone ndi uri vho ita vhuḓidini u itela u kunda pfaneleo dzi si dza muya dze dza vha dzi tshi dzulela u vha langa. Khamusi no ita zwenezwo ha vha na mvelelo dzavhuḓi, nahone ni na vhahaṋu vha tshinnani na vha tshisadzini. (Vha-Kolosa 3:8-14) Nga zwenezwo, musi ni tshi khou ṱanganela na tshivhidzo tsha Ṱhanzi dza Yehova, ni vha ni na vhathu vha re na mulalo na vha re na vhukonani. Naho zwo ralo, a vho ngo fhelela, fhedzi vha nga si ṱaluswe sa ndau dza vhuhali kana zwivhanda zwa ḓaka zwi lumaho. (Yesaya 35:9) Honovhu vhukonani ha muya vhu sumbedza mini? Zwi khagala uri ri ḓiphina nga zwiimo zwa muya zwine nga ho teaho ra zwi vhidza paradiso ya muya. Nahone paradiso yashu ya muya i sumbedza zwine ḽifhasi ḽa paradiso ḽa ḓo vha zwone hune ra ḓo ḓiphina arali ra dzula ri tshi fulufhedzea kha Mudzimu.
12, 13. Ri fanela u ita mini u itela u dzula ri paradisoni yashu ya muya?
12 Naho zwo ralo, hu na tshiṅwe tshithu tshine a ro ngo fanela u tshi dzhiela fhasi. Mudzimu o vhudza Vhaisiraele a ri: “Tevhedzani-ha milayo yoṱhe ine nda ni laya ṋamusi, uri ni vhe na maanḓa, ni swike kha heḽo shango ḽine na ḓo wetshela khaḽo’ na ḽi dzhia ḽa vha ḽaṋu.” (Doiteronomio 11:8) Kha Levitiko 20:22, 24, ho ambiwa nga ḽeneḽo shango: “Tevhedzani-ha ndaelá dzanga dzoṱhe, na zwe nda amba ni zwi ite, uri shango ḽine nda ni isa khaḽo’ uri ni yo’ dzula khaḽo’ ḽi sa ḓo ni ṱanza. Á vha inwi, ndo ni vhudza nda ri shango ḽavho ḽi ḓo vha ḽaṋu; ndi Nṋe ane nda ḓo ni ṋea ḽa vha ḽaṋu, shango ḽine ḽa ela mukhaha na ṋotshi.” Ee, u dzula kha ḽeneḽo Shango ḽo Fulufhedziswaho zwo vha zwi tshi ḓitika nga u vha na vhushaka havhuḓi na Yehova Mudzimu. Mudzimu o tendela Vhababele vha tshi kunda Vhaisiraele nahone vha vha bvisa fhethu he vha vha vha tshi khou dzula hone nga ṅwambo wa uri vho kundwa u mu thetshelesa.
13 Hu nga vha na zwithu zwinzhi zwine zwa nga ri takadza nga ha paradiso yashu ya muya. Zwiimo ndi zwavhuḓi nahone zwi a homolosa. Ri na mulalo na Vhakriste vhe vha shuma nga maanḓa u itela u shanduka kha pfaneleo dzi si dza muya. Vha kha ḓi lingedza u vha na vhulenda na u vha vha thusaho. Naho zwo ralo, u dzula ri paradisoni yashu ya muya hu ṱoḓea zwo engedzeaho u fhira u sokou vha na vhushaka havhuḓi na vhenevha vhathu. Zwi ṱoḓa uri ri vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova na u ita zwine a zwi funa. (Mixa 6:8) Ro ḓa nga u ḓifunela kha yeneyo paradiso ya muya, ri nga pambuwa khayo—kana u bviswa—arali ri sa iti vhuḓidini u itela u vhulunga vhushaka hashu na Mudzimu.
14. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri dzule ri paradisoni ya muya?
14 Tshiitisi tsha ndeme tshine tsha ḓo ri thusa ndi u bvela phanḓa ri tshi khwaṱhiswa nga Ipfi ḽa Mudzimu. Ṱhogomelani luambo lwa pfanyisedzo lu re kha Psalme ya 1:1-3: “Wa mashudu ndi uyo munna a sá tshimbili ó laiwa nga vhavhi . . . Ané tshawe ha vha u takalela mulayo wa Yehova, mulayo uyo a u elelwa masiari na vhusiku. U ḓo nga muri wo simiwaho milongani ya maḓi, u aṋwaho mitshelo nga tshifhinga tsha hone, u sa omiho maṱari. Zwiné a ita zwoṱhe zwi a vulea.” Zwiṅwe hafhu, khandiso dzo thewaho Bivhilini dza tshigwada tsha mukoma a fulufhedzeaho na wa vhuṱali dzi ṋea zwiḽiwa zwa muya paradisoni ya muya.—Mateo 24:45-47.
Khwaṱhisani Mavhonele Aṋu nga ha Paradiso
15. Ndi ngani Mushe a songo kona u ranga phanḓa Vhaisiraele vha tshi ya Shangoni ḽo Fulufhedziswaho, fhedzi o vhona mini?
15 Ṱhogomelani iṅwe tsumbo ya zwine Paradiso ya ḓo vha zwone tshifhingani tshi ḓaho. Musi Vhaisiraele vho no tshimbila miṅwaha ya 40 vhe sogani, Mushe o vha ranga phanḓa vha tshi ya Midavhini ya Moaba, vhubvaḓuvha ha Mulambo wa Yorodane. Nga ṅwambo wa vhukhakhi ha Mushe he a vhu ita tshifhingani tsho fhiraho, Yehova o amba uri Mushe a nga si wele Yorodane o ranga phanḓa Vhaisiraele. (Numeri 20:7-12; 27:12, 13) Mushe o humbela Mudzimu a ri: “Nditshe ndi wele ndi yo’ vhona shango ḽavhuḓi ḽa ngei seli ha mulambo wa Yorodane.” Naho o vha a nga si dzhene khaḽo, nga murahu o no gonya Thavha ya Pisiga na u vhona madzingu o fhambanaho a ḽeneḽo shango, zwi khagala uri Mushe o zwi ṱhogomela uri ndi “shango ḽavhuḓi.” Ni humbula uri ḽeneḽo shango ḽo vha ḽi hani?—Doiteronomio 3:25-27.
16, 17. (a) Shango ḽo Fulufhedziswaho ḽa zwifhingani zwa kale ḽo fhambana hani na ḽa zwifhingani zwa zwenezwino? (b) Ndi ngani ri tshi nga tenda uri Shango ḽo Fulufhedziswaho ḽo vhuya ḽa fana na paradiso?
16 Arali mavhonele aṋu o thewa nga maanḓa kha zwine ḽeneḽo shango ḽa vha zwone zwino, ni nga kha ḓi humbula uri ndi shango ḽo omaho ḽa muṱavha, ḽi re na masoga a matombo, na ḽifhisaho vhukuma. Naho zwo ralo, hu na tshiitisi tsha u tenda uri ḽeneḽo shango nga u angaredza ḽo vha ḽi songo tou ralo zwifhingani zwa Bivhili. Kha magazini wa Scientific American, Dokotela Walter C. Lowdermilk ane a vha muḓivhi wa maḓi na mavu o ṱalutshedza uri shango kha ḽeneḽo dzingu ḽo “tshinywa nge ḽi si farwe zwavhuḓi miṅwahani ya tshigidi.” Onoyo muḓivhi wa maḓi na mavu o ṅwala a ri: “Ḽeneḽo shango ḽe ḽa vha ḽo nona ḽo fheleledza ḽi ‘soga’ nge ḽa tshinywa nga vhathu, hu si mupo.” Zwi re zwone ndi uri ṱhoḓisiso dzawe dzi sumbedza uri “ḽeneḽi shango ḽo vhuya ḽa vha paradiso ya vhalisa.” Zwi khagala uri u sa londa ha vhathu ho tshinya zwe zwa vha zwi “paradiso ya vhalisa.” *
17 Musi ni tshi elekanya nga ha zwe na zwi vhala Bivhilini, ni ḓo vhona uri ndi ngani zwi tshi pfesesea uri ḽeneḽo Shango ḽo Fulufhedziswaho ḽo vha ḽi paradiso yavhuḓi. Humbulani zwe Yehova a fulufhedzisa vhathu nga Mushe: “Shango ḽine na ḓo wetshela khaḽo’ na ḓo ḽi dzhia ndi ḽa dzithavha na miedzi, ḽi nwa maḓi a dzimvula dzi bvaho makoleni. Ndi shango ḽine Yehova Mudzimu wau a ḽi tonda.”—Doiteronomio 11:8-12.
18. Yesaya 35:2 i fanela u vha yo ita uri Vhaisiraele vha re vhuthubwani vha vhe na muhumbulo ufhio nga zwine Shango ḽo Fulufhedziswaho ḽa ḓo vha zwone?
18 U naka na u nona ha Shango ḽo Fulufhedziswaho ho vha hu tshi sokou vha u buliwa ha vhuṅwe vhupo vhune ha ita uri u humbule nga ha zwiimo zwi fanaho na zwa paradiso. Zwo tou ralo kha vhuporofita ha Yesaya ndima 35, he ha ḓadzea mathomoni musi Vhaisiraele vha tshi vhuyelela Babele. Yesaya o dzula o amba uri: “Nga i kulukushe i khane, hu pfale mifhululu na dzikhuwa. Yo ṋewa madzanga a Libanoni, yo fhiwa u naka ha Karamele na ha midavhi ya Sarona. Vhathu vha ḓo vhona vhugala ha Yehova na vhurena ha Mudzimu washu.” (Yesaya 35:2) U buliwa ha Libanoni, Karamele, na Sarona zwi fanela u vha zwo ita uri Vhaisiraele vha humbule nga ha zwithu zwavhuḓi.
19, 20. (a) Ṱalusani dzingu ḽa kale ḽa Sarona. (b) Ndi ifhio iṅwe nḓila ine ra nga khwaṱhisa ngayo fulufhelo ḽashu ḽa Paradiso?
19 Ṱhogomelani Sarona, mukano wa lwanzhe vhukati ha zwikwara zwa Samaria na Lwanzhe Luhulwane, kana Mediterranean. (Sedzani tshifanyiso kha siaṱari 10.) Ḽo vha ḽi tshi ḓivhelwa u naka na u nona haḽo. Nga u sheledzwa zwavhuḓi, ḽo vha ḽo tea pfulo, fhedzi ḽo vha ḽi na maḓaka a miri ya oak madzinguni a devhula. (1 Koronika 27:29; Ngosha ya Dzingosha 2:1, ṱhaluso i re magumoni a siaṱari, NW; Yesaya 65:10) Nga zwenezwo Yesaya 35:2 yo vha i tshi khou dzula yo amba hu tshee nga phanḓa nga ha shango ḽo vusuluswaho na ḽo nakaho, ḽine ḽa ḓo fana na paradiso. Honoho vhuporofita ho vha hu tshi dovha ha ambela kha paradiso yavhuḓi ya muya, u tendelana na zwe Paulo a zwi vhona bononi nga murahu. Mafheleloni, honovhu vhuporofita u katela na vhuṅwe, vhu khwaṱhisa fulufhelo ḽashu nga ha ḽifhasi ḽa paradiso kha vhathu.
20 Samusi ri tshi khou dzula kha paradiso ya muya, ri nga khwaṱhisa u livhuha hashu na fulufhelo ḽashu ḽa Paradiso ine ya ḓo dovha ya vha hone kha ḽifhasi. Nga nḓila-ḓe? Nga u khwaṱhisa u pfesesa hashu zwine ra zwi vhala Bivhilini. Ṱhaluso na vhuporofita ha Bivhili zwi anzela u amba nga maṅwe madzingu. Naa ni a takalela u pfesesa zwavhuḓi uri eneo madzingu o vha e ngafhi na uri o vha a tshi tshimbidzana hani na maṅwe madzingu? Kha thero i tevhelaho, ri ḓo ṱhogomela nḓila ine na nga ita zwenezwi nga hu vhuyedzaho.
[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]
^ phar. 16 Kha The Geography of the Bible, Denis o amba uri: “Hu fanela u vha hu na tshanduko khulwane kha nḓila ine zwimela zwa vha ngayo u bva zwifhingani zwa Bivhili.” Ndi mini tsho itisaho? O ri: “Vhathu vho vha vha tshi khou ṱoḓa khuni dza zwivhaswa na u fhaṱa nahone nga zwenezwo . . . vha thoma u rema miri nahone zwa ita uri shango ḽi sale ḽi songo tsha tsireledzea kha mutsho u fhisaho. Mvelelo ya honoho u thithiswa ha mupo yo ita uri matshele . . . a vhe tshithu tsha ndeme tsha u ḽi tshinyadza nga zwiṱuku nga zwiṱuku.”
Ni a zwi Elelwa?
• Ndi “paradiso” ifhio ye muapostola Paulo a i vhona bononi?
• Malugana na Yesaya ndima ya 35, yo thoma u ḓadzea lini, nahone zwi tshimbidzana hani na zwe Paulo a zwi vhona bononi?
• Ri nga khwaṱhisa hani u pfesesa hashu paradiso ya muya na fulufhelo ḽashu ḽa ḽifhasi ḽa paradiso?
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 10]
Mudavhi wa Sarona ndi fhethu ho nonaho kha Shango ḽo Fulufhedziswaho
[Ṱhaluso ya Vhubvo ha Tshifanyiso]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Tshifanyiso kha siaṱari 12]
Mushe o zwi ṱhogomela uri ḽo vha ḽi “shango ḽavhuḓi”