Ro Ṋewa Maanḓa A U Kunda Milingo Naho I Ifhio
Ro Ṋewa Maanḓa A U Kunda Milingo Naho I Ifhio
“Zwoṱhe ndi zwi kona nga a nkonisaho.”—VHA-FIL. 4:13.
1. Ndi ngani vhathu vha Yehova vha tshi sedzana na maṱungu manzhi?
VHATHU vha Yehova na vhone vha a sedzana na zwiimo zwi konḓaho zwo fhamba-fhambanaho. Miṅwe milingo i vhangwa nga u sa fhelela hashu kana nga zwiimo zwa ano maitele ane ra khou tshila khao. Miṅwe milingo i itiswa nga vhuswina vhu re hone vhukati ha vhathu vhane vha shumela Mudzimu na vhane vha sa mu shumele. (Gen. 3:15) U bva kale kha ḓivhazwakale ya vhathu, Mudzimu o thusa vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho u konḓelela musi vha tshi tovholwa nga ṅwambo wa vhurereli havho, u lwisana na mutsiko wa thangana ya murole, na u konḓelela maṱungu o fhamba-fhambanaho. Muya wawe mukhethwa u nga ri ṋea maanḓa a u ita zwi fanaho.
U Ri Thusa U Konḓelela U Tovholwa Nga Ṅwambo Wa Vhurereli
2. Ndivho ya u tovholwa ha vhurereli ndi ifhio nahone vhu nga tovholwa nga nḓila-ḓe?
2 U tovholwa nga ṅwambo wa vhurereli ndi u farwa luvhi kana u vhaiswa nga khole nga vhathu nga ṅwambo wa lutendo kana pfunzothendwa dzau. Ndivho ya u tovholwa honoho ndi u thivhela dzenedzo pfunzothendwa uri dzi si phaḓalale, kana u ita uri vhatendi vha songo tsha fulufhedzea. U tovholwa hu itwa nga nḓila dzo fhamba-fhambanaho, nga zwiṅwe zwifhinga hu itwa nga nḓila yo livhaho kana i songo livhaho. Bivhili i vhambedza mvutshelo dza Sathane na dza ndau na dza ṋowa.—Vhalani Psalme ya 91:13.
3. Ndi mini zwine zwa sumbedza u tovholwa hu ngaho u vutshelwa nga ndau kana nga ṋowa?
3 U fana na ndau ine ya vha na tshiṱuhu, kanzhi Sathane u vutshela nga ho livhaho, nga u shumisa vhuvemu, u valelwa dzhele, kana nga u thivhela mushumo wa u huwelela. (Ps. 94:20) Yearbook i ṱalutshedza nga ha mishumo ya Ṱhanzi dza Yehova ya musalauno ine ya sumbedza mafhungo manzhi o raloho. Zwigwada zwi sa ṱhonifhi mulayo, zwiṅwe zwi tshi rangwa phanḓa nga vhafunzi kana vhane vha fhisetshela polotiki, zwo shengedza vhathu vha Mudzimu mashangoni manzhi. Mvutshelo dzo raloho dzi ngaho dza ndau dzi ita uri vhaṅwe vha litshe u shumela Yehova. U fana na ṋowa, Diabolo a nga kha ḓi vutshela vhathu o dzumbama u itela u tshinya mihumbulo yavho na u vha fhura uri vha ite zwine a zwi funa. Mvutshelo dzo raloho dzo itelwa u ri kula nungo kana u tshinya vhumuya hashu. Fhedzi nga ṅwambo wa muya mukhethwa wa Mudzimu, ri nga kona u sedzana na u tovholwa ho fhamba-fhambanaho.
4, 5. Ndi ifhio nḓila ya khwine ine ra nga ḓilugisela ngayo u tovholwa nahone ndi ngani? Ṋeani tsumbo.
4 U elekanya nga ha nḓila ine ra nga tovholwa ngayo tshifhingani tshi ḓaho a si nḓila ya khwine ya u ḓilugiselela. Ngoho ndi uri a ri ḓivhi uri ri ḓo sedzana na u tovholwa ha mufuda-ḓe tshifhingani tshi ḓaho, nga zwenezwo u vhilaela nga ha zwithu zwine zwi nga kha ḓi sa itea zwi nga si ri thuse nga tshithu. Naho zwo ralo, hu na zwiṅwe zwithu zwine ra nga zwi ita. Vhathu vhanzhi vhe vha kunda u tovholwa vho zwi kona nga u elekanya nga ha tsumbo dza vhashumeli vha Yehova vha fulufhedzeaho samusi dzo ṅwalwa Maṅwaloni, na nga pfunzo na tsumbo ya Yesu. Zwenezwi zwi ita uri vha fune Yehova nga maanḓa. Lwonolwo lufuno lwo vha thusa uri vha lwisane na milingo naho i ifhio ine vha sedzana nayo.
5 Ṱhogomelani tsumbo dza vhahashu vhavhili vha tshisadzini vha ngei Malawi. Tshigwada tsha mavemu tsho vha rwa, tsha vha bvula zwiambaro na u vha tshuwisa nga uri tshi ḓo vha tzhipa, u itela u vha kombetshedza uri vha renge garaṱa dza politiki. Eneo mavemu o vha zwifhela nga u vha vhudza uri na miraḓo ya muṱa wa Bethele yo renga dzenedzo garaṱa. Vhenevho vhahashu vhatshisadzini vho fhindula vha ri mini? “Ri shumela Yehova Mudzimu fhedzi. Arali vhahashu vhane vha vha ofisini ya davhi vho renga dzenedzo garaṱa, zwenezwo a zwi nga ḓo ita uri riṋe ri dzi renge. A ri nga dzi rengi naho na nga ri vhulaha!” Nga murahu ha musi vho hana nga tshivhindi vhenevho vhahashu vha tshisadzini vho mbo ḓi litshiwa vha ṱuwa.
6, 7. Yehova u ṋea hani maanḓa vhashumeli vhawe musi vha tshi tovholwa?
6 Muapostola Paulo o zwi ṱhogomela uri Vhakriste vha ngei Thesalonika vho ṱanganedza mulaedza wa mafhungo-ngoho vhe kha “maṱungu manzhi” fhedzi vhe na “dakalo ḽ[i] bvaho ha Muya-mukhethwa.” (1 Vha-Thes. 1:6) Vhukuma, Vhakriste vhanzhi vha tshifhingani tsho fhiraho na vha musalauno vhe vha vhuya vha kunda u tovholwa, vha amba uri musi zwi tshi khou konḓa vhukuma, vho vha vha tshi vha na mulalo une wa vha tshipiḓa tsha tshiaṋwiwa tsha muya mukhethwa wa Mudzimu. (Vha-Gal. 5:22) Wonoyo mulalo wo vha thusa uri vha linde mbilu dzavho na mihumbulo yavho. I ngoho, Yehova u shumisa muya wawe u itela u ṋea vhashumeli vhawe maanḓa a u sedzana na milingo. *
7 Vhathu vhanzhi vha a mangadzwa vhukuma nga u vhona u konḓelela ha vhathu vha Mudzimu musi vha tshi fulufhedzea naho vha tshi khou tovholwa nga nḓila ya tshiṱuhu. Ṱhanzi dzenedzo dzo vha dzi tshi vhonala u nga dzi na maanḓa a fhiraho a muthu, nahone dzo vha dzi nao. Muapostola Petro u a ri khwaṱhisedza musi a tshi ri: “Arali ni tshi semelwa dzina ḽa Kristo, mashudu! Ngauri Muya wa vhurena, Muya wa Mudzimu, ndi hone wó thikha kha inwi. Kha vhone u a ṱambuludzwa, kha riṋe u a huliswa.” (1 Pet. 4:14) Zwa uri ri a tovholwa nga ṅwambo wa uri ri tikedza zwilinganyo zwa Mudzimu zwi sumbedza uri Mudzimu u a ri takalela. (Mat. 5:10-12; Yoh. 15:20) U takalelwa honoho nga Yehova ndi phaṱhutshedzo khulwane lungafhani!
U Ṋewa Thuso Ya U Lwisana Na Mutsiko Wa Thangana Ya Murole
8. (a) Ndi mini zwe zwa ita uri Yoshua na Kalebe vha kunde mutsiko wa thangana ya murole? (b) Ri guda mini kha tsumbo ya Yoshua na ya Kalebe?
8 Huṅwe u pikiswa ha Vhakriste hune ha sa tou vhonalesa tshoṱhe ndi u konḓelela mutsiko u si wavhuḓi wa thangana ya murole. Naho zwo ralo, samusi muya wa Yehova u na maanḓa u fhira muya wa shango, ri nga kona u kunda vhathu vhane vha ri holedza, vhane vha amba mazwifhi nga ha riṋe, kana vhane vha ri kombetshedza uri ri tshile u tendelana na zwilinganyo zwavho. Sa tsumbo, ndi mini tshe tsha ita uri Yoshua na Kalebe vha si tendelane na ṱholi dza fumi dze dza vha dzo rumiwa uri dzi ye u ṱola shango ḽa Kanana? Vho tevhedza vhulivhisi ha muya mukhwethwa nahone zwenezwo zwo ita uri vha vhe na “muya” wo fhambanaho kana mahumbulele a sa fani na a vhaṅwe.—Vhalani Numeri 13:30; 14:6-10, 24.
9. Ndi ngani Vhakriste vha tshi fanela u ḓiimisela u fhambana na vhaṅwe?
9 Nga hu fanaho, muya mukhethwa wo ṋea vhaapostola vha Yesu maanḓa a uri vha thetshelese Mudzimu nṱhani ha u thetshelesa vhathu vhe vha vha vha tshi dzhielwa nṱha uri ndi vhafunzi vha vhurereli ha ngoho. (Mish. 4:21, 31; 5:29, 32) Vhathu vhanzhi vha anzela u thetshelesa zwine zwa ambiwa na u itwa nga vhaṅwe nga ṅwambo wa uri vha vha vha tshi khou iledza khanedzano kana u fhambana navho. Naho zwo ralo, Vhakriste vha ngoho vha anzela u imela zwine vha ḓivha uri ndi ngoho. Naho zwo ralo, ri livhuha maanḓa ane ra a ṋewa nga muya mukhethwa wa Mudzimu ngauri a ri thusa uri ri si ofhe u fhambana na vhaṅwe. (2 Tim. 1:7) Ṱhogomelani ḽiṅwe sia ḽine khaḽo ra sa fanele u kundwa nga mutsiko wa thangana ya murole.
10. Ndi vhuleme vhufhio vhuhulwane vhune vhaṅwe Vhakriste vha nga kha ḓi sedzana naho?
10 Vhaṅwe vhaswa vha nga kha ḓi sedzana na vhuleme vhuhulwane, musi vha tshi wana uri khonani yavho yo ṱanganela kha vhuḓifari vhu sa ṱanganedzei maṅwaloni. Vha nga kha ḓi humbula uri arali vha humbela thuso kha vhahulwane, zwenezwo zwi nga ita uri khonani yavho i si tsha vha fulufhela, nga u ralo a vha vhuyi vha zwi munyu! Fhedzi zwenezwo zwi sumbedza uri vha na mavhonele o khakheaho nga ha u fulufhedzea. Muthu o itaho tshivhi a nga kha ḓi itela khonani dzawe mutsiko wa uri dzi dzumbe tshivhi tshawe. Vhukuma, vhuleme ho raliho ho ḓowelea nga maanḓa kha vhaswa. Na vhaṅwe vhathu vhahulwane vha wana zwi tshi vha konḓela u vhudza vhahulwane vha tshivhidzo malugana na tshivhi tsho itwaho nga khonani kana nga muraḓo wa muṱa. Fhedzi Vhakriste vha ngoho vha fanela u aravha hani musi vho sedzana na mutsiko wo raloho?
11, 12. Ni fanela u ita mini arali muraḓo wa tshivhidzo a ni humbela uri ni songo ambulula tshivhi tshawe? Nahone ndi ngani?
11 Edzani u humbula nga ha vhuimo vhu tevhelaho. Kha ri ri wahashu a re muswa ane a pfi Alex, u ḓivha uri khonani yawe Steve wa henefho tshivhidzoni u na dzema ḽa u sedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani. Alex u amba na Steve nahone a mu vhudza uri u khou vhilaedziswa nga zwine a khou zwi ita. Naho zwo ralo, Steve ha thetshelesi zwine zwa khou ambiwa nga Alex. Musi Alex a tshi ṱuṱuwedza khonani yawe uri i ambe na vhahulwane nga ha eneo mafhungo, Steve u mu vhudza uri arali e khonani yawe ya vhukuma a nga si vhudze vhahulwane. Naa Alex u tea u ofha uri u ḓo xelelwa nga khonani yawe? A nga kha ḓi ḓivhudzisa uri vhahulwane vha ḓo fulufhela nnyi vhukati hawe na Steve, arali Steve a hanedza mafhungo eneo. Naho zwo ralo, Steve a nga si khwinifhadze arali Alex a sokou fhumula. Vhukuma, zwi nga kha ḓi ita uri Steve a si tsha vha na vhushaka havhuḓi na Yehova. Zwi ḓo vha zwavhuḓi arali Alex a humbula uri “u ofha vhathu hu isa khunḓani; a fulufhedzaho Yehova o khuda.” (Mir. 29:25) Alex u fanela u ita mini? A nga kha ḓi dovha a amba na Steve nga nḓila ya lufuno nga ha enea mafhungo nahone a sumbedza Steve vhukhakhi hawe. Zwenezwo zwi ḓo ṱoḓa uri a vhe na tshivhindi. Naho zwo ralo, zwi nga kha ḓi itea uri nga tshenetshi tshifhinga, Steve u ḓo tenda u amba na Alex nga ha vhuleme hawe. Alex u fanela u dovha a ṱuṱuwedza Steve uri a ambe na vhahulwane na u mu ḓivhadza uri arali ha fhela tshifhinga a sa athu amba navho, Alex ndi ene ane a ḓo vhudza vhahulwane.—Lev. 5:1.
12 Arali na vhuya na ḓiwana ni kha vhuimo honoho, khonani yaṋu i nga kha ḓi thoma nga u sa ṱanganedza vhuḓidini haṋu ha u i thusa. Fhedzi zwi nga kha ḓi itea uri nga u ya ha tshifhinga khonani yaṋu i vhone uri no vha ni tshi khou ṱoḓa u i thusa. Arali muthu o khakhaho a tenda u ṋewa thuso, a nga kha ḓi dzula a tshi ni livhuha nge na sumbedza u vha na tshivhindi na u fulufhedzea. Kha ḽiṅwe sia, arali a ni sinyutshela, zwenezwo zwi nga amba uri a nga vha a songo tea u vha khonani yaṋu. U takadza Khonani yashu khulwane, Yehova ndi zwone zwine ra fanela u zwi ita. Musi ri tshi ita uri a ḓe u thoma vhutshiloni hashu, vhaṅwe vhane vha mu funa vha ḓo ri ṱhonifha nga ṅwambo wa u fulufhedzea hashu nahone vha ḓo vha khonani dzashu dza vhukuma. A ro ngo fanela u vhuya ra tendela Diabolo a tshi wana vhudzulo tshivhidzoni tsha Vhukriste. Arali ra ita nga u ralo, ri ḓo vha ri tshi khou ṱungufhadza muya mukhethwa wa Yehova. Naho zwo ralo, ri ita zwithu u tendelana nawo nga u ita uri tshivhidzo tsha Vhukriste tshi dzule tsho kuna.—Vha-Ef. 4:27, 30.
Ro Ṋewa Maanḓa A U Sedzana Na Maṱungu
13. Vhathu vha Yehova vho sedzana na maṱungu afhio, nahone ndi ngani zwithu zwenezwo zwo anda nga u rali?
13 Maṱungu a nga ḓa nga nḓila nnzhi—a nga vha vhuleme ha zwa dzitshelede, u fhelelwa nga mushumo, khombo dza mupo, u felwa nga ane wa mu funa, mutakalo u si wavhuḓi na zwiṅwe-vho. Samusi ri tshi khou tshila “zwifhinga[ni] zwi lemelaho,” ri a zwi lavhelela uri hu sa londwi uri zwino kana nga tshiṅwe tshifhinga, roṱhe ri ḓo sedzana na milingo vhutshiloni. (2 Tim. 3:1) Musi zwenezwo zwi tshi itea ndi zwa ndeme uri ri si dzhenwe nga nyofho. Muya mukhethwa u nga ri ṋea maanḓa u itela uri ri kone u konḓelela maṱungu naho e afhio.
14. Ndi mini zwe zwa ṋea Yobo maanḓa a u konḓelela maṱungu awe?
14 Yobo o sedzana na maṱungu manzhi a tshi tou tevhekana. O xelelwa nga thakha yawe yoṱhe, vhana, dzikhonani, mutakalo, nahone mufumakadzi wawe o vha a si tsha fulufhela Yehova. (Yobo 1:13-19; 2:7-9) Naho zwo ralo, Elihu ndi ene we a khuthadza Yobo zwa vhukuma. Mulaedza wa Elihu na mbuno khulwane ya mulaedza wa Yehova u yaho kha Yobo ndi une wa ri: “Takuwa, U elekanye zwa maḓembe a Mudzimu.” (Yobo 37:14) Ndi mini zwe zwa thusa Yobo uri a konḓelele milingo ye a vha o sedzana nayo? Nahone ndi mini zwine zwa nga ri thusa u konḓelela milingo ine ra sedzana nayo? Ndi u humbula na u elekanya nga ha nḓila dzo fhamba-fhambanaho dze Yehova a ri sumbedza ngadzo muya wawe mukhethwa na maanḓa awe. (Yobo 38:1-41; 42:1, 2) Khamusi ri a humbula tshifhinga tshee na riṋe ra vhona ngatsho vhuṱanzi ha uri Mudzimu u na dzangalelo kha riṋe nga muthihi nga muthihi. U kha ḓi vha na dzangalelo kha riṋe.
15. Ndi mini zwe zwa khwaṱhisa Paulo uri a kone u konḓelela milingo?
15 Muapostola Paulo o konḓelela maṱungu manzhi e a vhea vhutshilo hawe khomboni. (2 Vha-Kor. 11:23-28) O kona hani u dzula a tshi linganyisela nahone o khwaṱha muyani musi o sedzana na vhuimo honovhu vhu lingaho vhukuma? O kona u ita nga u ralo nga ṅwambo wa uri o vha a tshi ḓitika nga Yehova nahone a tshi rabela tshifhinga tshoṱhe. Nga tshifhinga tshee a lingwa vhukuma, zwe khamusi zwa ita uri a fheleledze o fela lutendo, Paulo o ṅwala uri: “Huno Murena o nyimela a nkhwaṱhisa, uri u huwelela hu vuledzwe nga nṋe, tshakha dzoṱhe dzi zwi pfe, huno ndo ponyokiswa mulomoni wa ndau.” (2 Tim. 4:17) Nga zwenezwo, zwe Paulo a zwi tshenzhela zwo ita uri a kone u khwaṱhisedza vhaṅwe vhatendi uri vha “songo vhilaela tshithu.”—Vhalani Vha-Filipi 4:6, 7, 13.
16, 17. Ṋeani tsumbo ya uri Yehova u khou ṋea hani vhathu vhawe maanḓa a u sedzana na maṱungu ṋamusi?
16 Muvulanḓila ane a pfi Roxana ndi muṅwe wa vhathu vhe vha vhona uri Yehova u a tikedza vhathu vhawe. Musi a tshi humbela thendelo kha mutholi wawe ya uri a dzhie ḽivi ya maḓuvhanyana u itela uri a kone u ya kha ḽiṅwe ḽa mabuthano ashu, mutholi wawe o sinyuwa vhukuma nahone a mu vhudza uri arali a dzhia ḽivi yeneyo u ḓo mu pandela mushumoni. Roxana o mbo ḓi dzhia ḽivi yeneyo, nahone a rabela zwi tshi bva mbiluni uri a songo fhelelwa nga mushumo wonoyo. Nga murahu ha zwenezwo, o ḓipfa o vhofholowa. Nga Musumbuluwo musi a tshi ya mushumoni o mbo ḓi pandelwa sa zwe mutholi wawe a vha o mu vhudza zwone. Roxana o vha a tshi khou vhilaela vhukuma. O vha a tshi fanela u shuma u itela u thusa u ṱhogomela vha muṱa wawe, naho o vha a tshi hola tshelede ṱhukhu-ṱhukhu mushumoni wonoyo. O dovha a rabela, nahone a elekanya nga ha mbuno ya uri arali Mudzimu o kona u ṱhogomela ṱhoḓea dzawe dza lwa muya ngei buthanoni, a zwi timatimisi uri u ḓo dovha a mu ṋea na ṱhoḓea dzawe dza lwa ṋama. Musi a tshi khou tshimbila nga milenzhe a tshi khou ya hayani, Roxana o vhona ho ṅwalwa kha bodo khulwane uri “Hu khou Ṱoḓiwa Vhashumi” vha re na tshenzhelo ya u shumisa mitshini mihulwane ya u runga fekethirini, nahone a mbo ḓi ṅwalisela mushumo. Mulanguli o zwi ṱhogomela uri o vha e si na tshenzhelo, naho zwo ralo a mu thola, nahone o vha a tshi ḓo hola tshelede i fhiraho ye a vha a tshi hola yone hu ṱoḓaho u vha kavhili. Roxana o vhona uri thabelo dzawe dzo fhindulwa. Naho zwo ralo, phaṱhutshedzo khulwane ye a i wana ndi ya uri o kona u vhudza vhathu vhanzhi vhane a shuma navho mafhungo maḓifha. Vhathu vhaṱanu kha vhe a vha vhudza mafhungo maḓifha, u katela na mulanguli wawe, vho ṱanganedza mafhungo-ngoho nahone vha lovhedzwa.
17 Nga zwiṅwe zwifhinga zwi nga kha ḓi vhonala u nga thabelo dzashu a dzi khou fhindulwa nga u ṱavhanya kana nga nḓila ye ra vha ro zwi lavhelela ngayo. Arali zwo ralo, a zwi timatimisi uri hu na tshiitisi tshi pfalaho. Yehova u a tshi ḓivha, fhedzi riṋe ri nga kha ḓi tshi pfesesa ho no vha kale. Naho zwo ralo, ri na vhungoho ha uri Mudzimu a nga si vhuye a hangwa vhathu vhawe vha fulufhedzeaho.—Vha-Heb. 6:10.
U Ṋewa Thuso Ya U Kunda Milingo
18, 19. (a) Ndi ngani ri tshi nga lavhelela uri ri ḓo sedzana na milingo? (b) Ni nga sedzana hani na milingo nga hu bvelelaho?
18 Vhathu vha Yehova a vha mangali musi vha tshi sedzana na milingo, vha tshi kulea nungo, vha tshi tovholwa, na musi vha tshi sedzana na mutsiko wa thangana ya murole. Shango ḽi a ri vhenga. (Yoh. 15:17-19) Naho zwo ralo, muya mukhethwa u nga ri thusa u kunda thaidzo naho i ifhio ine ra nga sedzana nayo musi ri tshi khou shumela Mudzimu. Yehova a nga si tende ri tshi lingwa lune ra sa ḓo kona. (1 Vha-Kor. 10:13) A nga si vhuye a ri litsha kana a ri laṱedza. (Vha-Heb. 13:5) U thetshelesa Ipfi ḽawe ḽo hevhedzwaho zwi ḓo ri tsireledza na u ri khwaṱhisa. Zwiṅwe hafhu, muya wa Mudzimu u nga sudzulusela vhaṅwe vhatendi uri vha ri thuse musi ri tshi khou ṱoḓa thuso nga maṱo matswuku.
19 U nga ri roṱhe ri nga dzula ri tshi humbela muya mukhethwa nga u rabela na nga u guda Maṅwalo. U nga ri ri nga bvela phanḓa ‘nga maanḓa oṱhe ri vho ṋewaho maanḓa lwa u tevhedza nungo dza vhurena hawe uri hoṱhe ri ḓo kona u konḓelela rí sa fheli mbilu ró ḓi takala zwashu.’—Vha-Kol. 1:11.
[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]
^ phar. 6 Sa tsumbo, sedzani Tshiingamo tsha ḽa 1 May, 2001 siaṱari 16.
Ni Ḓo Aravha Hani?
• Ni nga ḓilugisela hani u kunda u tovholwa?
• Ni fanela u ita mini musi muṅwe muthu a tshi ni ṱuṱuwedza uri ni dzumbe tshivhi?
• Ndi khwaṱhisedzo ifhio ine na vha nayo musi no sedzana na maṱungu o fhamba-fhambanaho?
[Mbudziso dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 28]
Ri guda mini kha Yoshua na Kalebe?
[Tshifanyiso kha siaṱari 29]
Ni nga thusa hani khonani ye ya ita tshivhi?