U humbula nga ha musi ndi tshee muṱuku zwi nkhumbudza nga ha maḓuvha a takadzaho musi ndi ngei Fura tshipembe, he vhabebi vhanga vha vhuya vha dzula hone. Ndo itelwa muswinki nga khotsi anga, nahone ndo vha ndi tshi takalela u gidima ndi tshi mona-mona na ngade. Nga 1966, Ṱhanzi dza Yehova dzo dalela muḓi wa hashu nahone dza vha na nyambedzano ndapfu na Khotsi anga. Nga murahu ha miṅwedzi ya sumbe fhedzi, vho ḓiimisela u vha Ṱhanzi. Nga u ṱavhanya, mme anga vho mbo ḓi tevhela tsumbo yavho, nahone nda aluswa muṱani u re na mulalo.

Thaidzo dzanga dzo thoma nga murahunyana ha u humela Spain, shangoni ḽine vhabebi vhanga vha bva khaḽo. Ndo thoma u pfa zwanḓa zwanga na milenzhe zwi tshi khou rema. Nga murahu ha miṅwaha mivhili ri tshi khou ḓi ya kha madokotela, ro wana mu-rheumatologist a re na bvumo we a amba o ṱungufhala, a ri: “Zwi nga si tsha luga.” Mme anga vho thoma u lila. Ndo pfa madzina a songo ḓoweleaho a nga ho “autoimmune” vhulwadze vhu sa lafhei na “juvenile polyarthritis” * kha yeneyo kamara. Naho ndo vha ndi sa pfesesi zwithu zwinzhi ngauri ndo vha ndi musidzana a re na miṅwaha ya fumi, fhedzi ndo zwi ṱhogomela uri mafhungo o vha e si avhuḓi.

Dokotela o ri eletshedza uri ndi ye u alafhelwa vhuongeloni ha vhana vho farwaho nga vhulwadze vhu sa fholi. Musi ndi tshi tou swika, ndo vha ndo tshuwa nga u vhona tshifhaṱo tshi si na tshithu. Ho vha hu tshi tevhelwa mulayo: Vhanunu vho gera mavhudzi anga nahone vha nṋea yunifomo i si yavhuḓi. Ndo ḓivhudzisa ndi tshi khou lila nda ri: ‘Ndi ḓo konḓelela hani vhutshilo afha fhethu?’

Ngauri vhabebi vhanga vho vha vho ngudisa u shumela Yehova, nga zwenezwo, ndo hana u ṱanganela kha mikhuvha ya Katolika ya honoho vhuongelo. Vhanunu vho vha vha sa pfesesi uri ndi ngani ndo hana. Ndo humbela Yehova uri a songo nndaṱa, nahone nga u ṱavhanya nda pfa ndo tsireledzea hu tshi nga zwanḓa zwawe zwo nkuvhatedza u fana na khotsi a re na lufuno.

Vhabebi vhanga vho vha vho tendelwa u ndalela lwa tshifhinganyana nga Migivhela. Vho nḓisela khandiso dza Bivhili dza u vhala u itela uri lutendo lwanga lu dzule lwo khwaṱha. Kanzhi vhana vho vha vhe sa tendelwi u vha na bugu dzavho, fhedzi vhanunu vho ntendela uri  ndi vhe nadzo u katela na Bivhili yanga ine nda i vhala ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Ndo dovha nda amba na vhaṅwe vhasidzana nga ha fulufhelo ḽanga ḽa u tshila nga hu sa fheli Paradisoni kha ḽifhasi, hune vhathu vha si tsha ḓo dovha vha lwala. (Nzumbululo 21:3, 4) Hu sa londwi u ṱungufhala na u pfa vhuludu nga zwiṅwe zwifhinga, ndo vha ndo takala ngauri lutendo lwanga na fulufhelo ḽanga kha Yehova zwo vha zwi tshi khou khwaṱha.

Nga murahu ha miṅwedzi ya rathi, madokotela o nthumela hayani. Vhulwadze hanga ho vha vhu sa athu u fhola, fhedzi ndo ḓipfa ndo takala u humela hayani kha vhabebi vhanga. Zwinungo zwanga zwo bvela phanḓa zwi tshi ṋaṋa nahone nda pfa vhuṱungu vhuhulu. Musi ndi miṅwahani ya vhufumi ndo vha ndi si na nungo. Naho zwo ralo, musi ndi na miṅwaha ya 14 ndo lovhedzwa nahone nda ḓiimisela u shumela Khotsi anga wa ṱaḓulu nga hune nda nga kona ngaho. Fhedzi, nga zwiṅwe zwifhinga ndo pfa u nga o nndaṱa. Ndo rabela nda ri: “Ndi ngani zwi tshi khou itea kha nṋe? Ndi khou humbela uri u nthuse. Naa a u vhoni nḓila ine nda khou tambula ngayo?”

Tshifhinga tsha musi ndi muswa tsho vha tshi konḓaho kha nṋe. Ndo vha ndi tshi fanela u ṱanganedza uri ndi nga si vhe khwine. Ndo vha ndi tshi dzula ndi tshi ḓi vhambedza na khonani dzanga—dzine dza vha na mutakalo wavhuḓi nahone dzi khou ḓiphina nga vhutshilo. Ndo ḓipfa ndi wa fhasi vhukuma nahone zwa ita uri ndi vhe na ṱhoni. Naho zwo ralo, muṱa wahashu na khonani dzanga vho ntikedza. Ndi humbula Alicia —a mphiraho nga miṅwaha ya 20—we a vha khonani yanga ya vhukuma. O nthusa uri ndi si dzule ndo sedza vhulwadze hanga nahone ndi vhe na dzangalelo kha vhaṅwe nṱhani ha u vhilaela nga ha thaidzo dzanga.

Musi ndi na miṅwaha ya 18, vhulwadze hanga ho ṋaṋa nahone u ya miṱanganoni ya Vhukriste zwo vha zwi tshi ita uri ndi nete. Naho zwo ralo, ndo shumisa tshifhinga tsho salaho ndi tshee hayani u itela u vhala Bivhili nga vhuronwane. Bugu ya Yobo na ya Psalme dzo nthusa u pfesesa uri Yehova Mudzimu a nga si dzule a tshi ri tsireledza tshifhinga tshoṱhe nga lwa ṋama, fhedzi u a ri ṋea fulufhelo ḽine ra ḽi ṱoḓa. Thabelo yanga ya tshifhinga tshoṱhe yo nṋea “maanḓa a fhiraho o ḓoweleaho” na “mulalo wa Mudzimu une wa fhira u ṱalukanya hoṱhe.”—2 Vhakorinta 4:7; Vhafilipi 4:6, 7.

Musi ndi na miṅwaha ya 22, ndo vha ndi tshi fanela u ṱanganedza uri ndi ḓo tshimbila nga tshidulo tsha vhaholefhali vhutshilo hanga hoṱhe. Ndo vha ndo tshuwa uri vhathu a vha tsha ḓo ndzhiela nṱha nahone vha ḓo vhona mufumakadzi a lwalaho a re tshiduloni tsha vhaholefhali. Naho zwo ralo, tshidulo tsha vhaholefhali tsho dovha tsha ita uri ndi kone u dovha nda ḓiitela zwiṅwe zwithu nahone zwe nda vha ndi tshi zwi dzhia zwi “samba” zwo vha phaṱhutshedzo. Khonani yanga ine ya pfi Isabel yo nṋea nyeletshedzo ya uri ndi ḓivhetshele tshipikwa tsha u fhedza awara dza 60 mushumoni wa u huwelela ndi nayo lwa ṅwedzi muthihi.

Mathomoni ndo vhona u nga wonoyo muhumbulo ndi wa vhutsilu. Fhedzi ndo humbela thuso kha Yehova nahone nga thikhedzo ya muṱa na khonani dzanga ndo kona u zwi ita. Wonoyo ṅwedzi we nda vha ndo farakanea ngawo wo fhela nga u ṱavhanya nahone nda wana uri ndo kunda nyofho na u shona. Ndo ḓiphina vhukuma lwe nga 1996 nda dzhia phetho ya u vha muvulanḓila wa tshifhinga tshoṱhe—nda fhedza awara dzo vhalaho ndi vhuḓinḓani ṅwedzi muṅwe na muṅwe. Yo vha i phetho yavhuḓi vhukuma, yo ntsendedza tsini na Mudzimu nahone ya nkhwaṱhisa nga lwa ṋama. U ṱanganela vhuḓinḓani zwo ita uri ndi kone u vhudza vhathu vhanzhi nga ha lutendo lwanga na u thusa vhaṅwe uri vha vhe khonani dza Mudzimu.

Nga tshilimo tsha 2001, ndo wana khombo ya goloi nahone nda vunḓea milenzhe. Musi ndo eḓela vhuongeloni ndi tshi khou pfa vhuṱungu vhukuma, ndo mbo ḓi rabela thabelo ya mbiluni nda ri: “Yehova ndi khou humbela uri u nthuse!” Nga zwenezwo, mufumakadzi we a vha o eḓela kha mmbete wa tsini o mmbudzisa a ri, “Naa ni muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova?” Ndo vha ndi si na nungo dza u fhindula, nga zwenezwo nda sokou tenda nga ṱhoho. A ri: “Ndi a ni ḓivha vhoiwe! Ndi dzula ndi tshi vhala magazini dza vhoiwe.” Eneo maipfi o nkhuthadza vhukuma. Naho ndi vhuimoni vhu si havhuḓi, ndo kona u ṱanziela nga ha Yehova. Ndi khuliso yavhuḓi lungafhani!

Musi ndo no vha khwine, ndo dzhia phetho ya u ṱanziela nga ho engedzeaho. Mme anga vho ntshimbidza nga tshidulo tsha vhaholefhali henefho wadini dza vhuongeloni ngeno milenzhe yanga yo vhofhiwa nga banditshi. Ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ro vha ri tshi ṱolela vhalwadze vha si gathi, ri tshi vha vhudzisa uri vho vuwa hani nahone ra vha siela khandiso dza Bivhili. Zwenezwo zwo vha zwi tshi nnetisa, fhedzi Yehova o nṋea maanḓa e nda vha ndi tshi a ṱoḓa.

 Miṅwahani i si gathi yo fhiraho, vhuṱungu vhune nda vha naho ho engedzea nahone lufu lwa khotsi anga lwo ṋaṋisa mutsiko une nda vha nawo. Naho zwo ralo, ndo lingedza u dzula ndi na mavhonele avhuḓi. Nga nḓila-ḓe? Tshifhinga tshoṱhe musi zwi tshi konadzea, ndo lingedza u dzula na mashaka na dzikhonani nahone zwenezwo zwo nthusa u sa dzula ndi tshi humbula nga ha thaidzo dzanga. Nahone musi ndi ndoṱhe, ndi a vhala, u guda Bivhili kana u huwelela kha vhaṅwe nga luṱingo.

Ndo dovha nda lingedza u takalela zwithu zwiṱuku, zwi ngaho u rwiwa nga muya kha tshifhaṱuwo kana munukhelelo wa maluvha. Zwenezwi zwi nṋea tshiitisi tsha u livhuha. U dzula ndo ḓi takalela zwo dovha zwa nthusa vhukuma. Ḽiṅwe ḓuvha musi ndi tshi khou huwelela, khonani yanga, ye ya vha i tshi khou ntshimbidza nga tshidulo tsha vhaholefhali, yo mbo ḓi ima u itela u ṅwala zwiṅwe zwithu. Nga u ṱavhanya tshidulo tshanga tsho suvha luwani tsha si tsha langea nahone nda thula goloi yo imaho. Roṱhe ro vha ro tshuwa, fhedzi musi ri tshi vhona uri a hu na tsho iteaho ro mbo ḓi sea vhukuma.

Hu na zwithu zwinzhi vhutshiloni zwine ndi si kone u zwi ita. Zwenezwo ndi zwine nda tama u zwi ita tshifhingani tshi ḓaho. Kanzhi ndi a bonya nahone nda vhona nga maṱo a muhumbulo shango ḽiswa ḽe Mudzimu a ḽi fulufhedzisa. (2 Petro 3:13) Ndi a ḓivhona nga maṱo a muhumbulo ndi na mutakalo wavhuḓi nahone ndi tshi khou ḓiphina nga vhutshilo. Ndi dzhiela nṱha maipfi a Khosi Davida ane a ri: “Lindela Yehova. Fulufhela, U si ofhe.” (Psalme ya 27:14) Naho muvhili wanga wo fhelelwa nga nungo vhukuma, Yehova o nkhwaṱhisa. Ndi bvela phanḓa ndi tshi wana maanḓa kha vhushayanungo hanga.