TSHIFHINGANI tsho fhiraho, khothe dza milandu ya vhutshinyi kha ḽiṅwe shango ḽa Vhukovhela dzo ṱanganedza vhuṱanzi ha mazwifhi ha uri vhanna vhavhili ndi dziphondi nahone vha haṱulelwa lufu. Musi ngoho yo no bvela khagala, vhoramilayo vho shuma nga maanḓa nahone vha kona u ita uri muthihi wa vhanna vhenevho a vhofhololwe. Fhedzi vhoramilayo na vhukoni havho vho vha vha nga si tsha kona u thusa muṅwe wavho ngauri o vha o no vhulahwa.

Samusi khaṱulokwayo i tshi nga shayea kha maitele naho e afhio a zwa milayo, Bivhili i ri ṱuṱuwedza uri: “U tevhele khaṱulokwayo.” (Doiteronomio 16:20, vhambedzani NW.) Musi vhahaṱuli vha tshi tevhela yeneyo ndaela, vhadzulapo vha a vhuyelwa. Mudzimu o ṋea Vhaisiraele Mulayo u re na maitele o thewaho kha u sa vha na tshiṱalula na u luga. Kha ri ṱolisise wonoyo Mulayo uri ri kone u vhona arali “dzinḓila dzoṱhe [dza Mudzimu] dzo luga.”—Doiteronomio 32:4.

Vhathu vha a vhuyelwa arali vhahaṱuli vhe na vhukoni, vha sa ṱaluli, nahone vha sa ṱanganedzi tshanḓa-nguvhoni. Mulayo we Mudzimu a u ṋea Vhaisiraele wo vha u tshi dzhia vhenevha vhahaṱuli vhe vha ndeme vhukuma. Mathomoni a lwendo lwavho sogani, Mushe o vhudzwa uri a nange “vhanna vhavhuya, vhane vha ofha Mudzimu, vha u fulufhedzea, vha sí na tseḓa” uri vha vhe vhahaṱuli. (Ekisodo 18:21, 22) Nga murahu ha miṅwaha ya 40, o dovha a ombedzela uri hu ṱoḓea “vhanna vha vhuṱali, na vha ṱhalukanyo na nḓivho” uri vha haṱule tshitshavha.—Doiteronomio 1:13-17.

Miṅwaha ya maḓana nga murahu ha zwenezwo, Khosi Yosafati * wa ngei Yuda o vhudza vhahaṱuli a ri: “Ni sedzese zwine na ita, ngauri a ni haṱuli nó rumiwa nga muthu; no vhewa nga Yehova; u na inwi dzitsengoni. Zwino tshaṋu ndi u ofha Yehova, uri ni sedzese zwine na ita; ngauri Yehova Mudzimu washu kha Ene a hu na u fhura na u ṱalula na tshanḓa-nguvhoni.” (2 Koronika 19:6, 7) Nga zwenezwo, khosi yo humbudza vhahaṱuli uri arali phetho dzavho dza ṱuṱuwedzwa nga tshikhetho kana vhupangwa, Mudzimu o vha a tshi ḓo vha vhona mulandu wa mvelelo naho dzi dzifhio dzi vhaisaho dze dza vha dzi tshi nga vha hone.

Musi vhahaṱuli vha Vhaisiraele vha tshi shumisa zwenezwo zwilinganyo zwa vhuimo ha nṱha, lushaka lwo vha lu tshi ḓipfa lwo tsireledzea. Naho zwo ralo, Mulayo wa Mudzimu wo vha u na maitele ane a thusa vhahaṱuli u swikelela phetho dzavhuḓi, na kha vhuimo vhu konḓaho vhukuma. Ndi afhio maṅwe a eneo maitele?

Naho vhahaṱuli vhe vha khethwa vho vha vho fanela u vha vhe vhanna vha vhuṱali vha re na vhukoni, a vho ngo ḓitika nga vhukoni kana vhuṱali havho musi vha tshi haṱula. Yehova Mudzimu o vha ṋea maitele kana vhulivhisi vhu vha thusaho u swikelela phetho dzo teaho. Hovhu ndi vhuṅwe ha vhulivhisi he ha ṋewa vhahaṱuli vha Isiraele.

Sengulusani mafhungo nga vhuḓalo. A tshi shumisa Mushe, Mudzimu o laya vhahaṱuli vha Vhaisiraele a ri: “Ni tshi sengisa vhathu ni songo ṱalula wa haṋu.”  (Doiteronomio 1:16) Vhahaṱuli vha nga dzhia phetho yavhuḓi arali vhe na vhuṱanzi ho fhelelaho. Nga zwenezwo, Mudzimu o laya vhe vha vha vha tshi shuma u sengisa vhathu a ri: “Hone U vhudzise, U ṱoḓe, U sengise ngangoho.” Vhahaṱuli vha tsengoni vho vha vha tshi tea u ita vhungoho ha uri mulandu wa vhutshinyi ‘wo tou ralo’ musi vha sa athu haṱula.—Doiteronomio 13:15; 17:4.

Thetshelesani vhuṱanzi vhu bvaho kha dziṱhanzi. Vhuṱanzi vhu bvaho kha dziṱhanzi ho vha vhu ha ndeme vhukuma musi hu tshi khou senguluswa mafhungo. Mulayo wa Mudzimu wo amba hezwi: “Arali hu tshi sengiswa mulandu kana tshivhi tshe muthu a ita, hu songo ima ṱhanzi nthihi fhedzi; mafhungo nga a haṱulwe hó amba ṱhanzi mbili kana tharu.” (Doiteronomio 19:15) Mulayo wa Mudzimu wo ṋea dziṱhanzi ndaela heyi: “U songo vusa zwitshele zwa u zwifha. U songo ima na wa mafhungo mavhi wa vha ṱhanzi ya mazwifhi.”—Ekisodo 23:1.

U fulufhedzea ndi ṱhoḓea kha vha ṋeaho vhuṱanzi. Vhukando he ha vha vhu tshi dzhielwa vha ambaho mazwifhi ho vha vhu tshihumbudzo kha vhoṱhe vha shelaho mulenzhe tsengoni: “Vhahaṱuli vha vhudzise mafhungo avho zwavhuḓi, huno arali há vhonala uri ṱhanzi yo zwifha yo ṱanzielela wa hayo mazwifhi, hone yeneyo ṱhanzi nga i lifhedzwe nga zwenezwo zwe ya vha i tshi funa u itiswa wa hayo; ni bvise muthu muvhi vhukati haṋu.” (Doiteronomio 19:18, 19) Nga zwenezwo, arali muthu o amba vhuṱanzi ha mazwifhi tsengoni u itela uri a dzhie ifa ḽa muṅwe, o vha a tshi tea u lifha nga tshiṅwe tshi linganaho na ḽeneḽo ifa. Arali o zwifha u itela uri muthu a si na mulandu a vhulahwe, na ene o vha a tshi ḓo vhulahwa. Honovhu vhulivhisi ho vha vhu tshiṱuṱuwedzi tshihulwane tsha u amba ngoho.

Ni songo vha na tshiṱalula musi ni tshi haṱula. Musi vhahaṱuli vho no vha na vhuṱanzi hoṱhe vhune vha vhu ṱoḓa, vho vha vha tshi dzhia phetho. Nga tshenetshi tshifhinga, tshiṅwe tshidodombedzwa tsha Mulayo wa Mudzimu tsho vha tshi tsha ndeme vhukuma: “Ni songo ṱalula ni tshi haṱula nga u tonda muṱoma kana nga u ima na muhulwane. U tshi sengisa  wa haṋu U tevhedze u luga.” (Levitiko 19:15) Tshifhinga tshoṱhe, vhahaṱuli vho vha vho tea u livhiswa nga ngoho ya mafhungo, hu si nga mbonalo ya nga nnḓa kana vhuimo ha ane a khou sengiswa.

Maitele enea o bulwaho kha Mulayo we Mudzimu a u ṋea Vhaisiraele maḓanani a miṅwaha o fhiraho, a nga shuma na khothe dza ṋamusi. Arali a tevhelwa, u haṱulwa nga nḓila i si yavhuḓi na u shayea ha khaṱulokwayo zwi nga iledzwa.

Mushe o vhudzisa Vhaisiraele a ri: “Na hone a hu na luṅwe lushaka lungafha lu re na milayo na maitele o lugaho sa houno mulayo une nda u vhea phanḓa haṋu ṋamusi?” (Doiteronomio 4:8) Vhukuma, a hu na luṅwe lushaka lwe lwa takalela dzenedzo mbuyelo. Tshifhingani tsha vhuvhusi ha Khosi Salomo, we musi a tshe muswa a lwela u tevhela milayo ya Yehova, shango “ḽo vha ḽo lala” nahone vhathu vho bvelela, “vha tshi ḽa vha tshi nwa vhó ḓi-takalela.”—1 Dzikhosi 4:20, 25.

Zwi ṱungufhadzaho ndi uri Vhaisiraele vho fhedzisela vho laṱa milayo ya Mudzimu. A tshi shumisa muporofita Yeremia, Mudzimu o amba a ri: “Ndi nga u’ vha laṱa fhungo ḽa Yehova; zwino vhuṱali vha kha ḓi vha na vhufhio?” (Yeremia 8:9) Yerusalema wo mbo ḓi vha “muḓi wa malofha” wo ḓalaho “vhuṱudzi.” Mafheleloni, wonoyo muḓi wo mbo ḓi tshinyadzwa nahone wa vha shubi lwa miṅwaha ya 70.—Hesekiele 22:2; Yeremia 25:11.

Muporofita Yesaya o tshila tshifhingani tshi konḓaho vhukuma tsha ḓivhazwakale ya Isiraele. Musi a tshi khou humbula zwa kale, o amba ngoho vhukuma nga ha Yehova Mudzimu na Mulayo wawe a ri: “Shango ḽá vhuswá nga kuvhusele kwau, vhathu mashangoni oṱhe vha ḓo funziwa zwivhuya.”—Yesaya 26:9.

Yesaya o takala musi a tshi hevhedzwa uri a porofite nga ha vhuvhusi ha Khosi ya Vhumessia, Yesu Kristo, a ri: “Ha nga haṱuli ó vhona nga maṱo awe, ha nga fhedzi mafhungo ó ranga u pfa nga nḓevhe dzawe. U ḓo haṱulela vhaṱoma nga zwivhuya; vhaṱhuphei vha fhano shangoni u ḓo fhedza mafhungo avho nga u lulamisa.” (Yesaya 11:3, 4) Ndi zwilavhelelwa zwavhuḓi lungafhani kha vhoṱhe vhane vha vha vhalanda vha Khosi ya Vhumessia fhasi ha Muvhuso wa Mudzimu!—Mateo 6:10.