Wurssettan, ubbaykka coꞌꞌu giidosona. He wode siyettiyabay Arabe bazzuwappe carkkiya hoꞌo carkkuwa cenggurssaa xalla gidana danddayees. Adussa palamaappe simmin Iyyoobi daafuridi sirphphi giis. I Elifaaza, Bilddaadanne Xoofaara giyo ba heezzu laggeta, ‘Ane mino gidikko haasayite’ giyogaa mala hanotan yiillotidi tishshi ootti xeelliyogaa ane qoppa. Shin iita, ‘goꞌꞌi baynnanne’ qohiya eta haasayay aynne maaddibeennaagaa eti eridi, yeellatidi saꞌaa xeellidosona. (Iyyooba 16:3) Hanotay ayba gidikkonne, Iyyoobi kaseegaappe aaruwan Yihoowawu ammanettidi deꞌanawu murttiis.

 Iyyoobi bawu attiday I Yihoowawu ammanettidi deꞌiyogaa xalaala giidi qoppennan aggenna. Ayyo deꞌiya aqoy, A tammu naati ubbay, laggetinne shooroti A bonchchiyoogee, qassi wurssettan A payyatettay xayiis. A gogay harggidi yiillattiisinne giiyyiis. Ubba, A peenoykka iitiyagaa gidiis. (Iyyooba 7:5; 19:17; 30:30) Gidikkonne he heezzu asati haasayido iitabay Iyyoobi hanqqettanaadan oottiis. I eti giidoogaadan nagaranchcha gidennaagaa qonccissanawu koyiis. Iyyoobi wurssettan haasayidobay eti coꞌꞌu gaanaadan oottiis. Eti iitaba ubbaa haasayidi wurssidosona. Shin Iyyoobi waayettiyogaa aggibeenna. A hanotay iita gidido gishshawu, I haꞌꞌikka maaduwa koyiis!

 Iyyoobi ba hanotaa xeelliyagan balabaa qoppidoy aybissakko akeekana danddayoos. Awu kaaletoynne zoree koshshiis. Qassi A wozanappe minttettiya uri koshshiis; hegee A heezzu laggeti oottana bessiyaba gidikkonne eti oottibeennaba. Kaaletoynne minttettoy baynnaba gidikko, genccana danddayennabadan qoppa eray? Neeni ne laggedan xeelliyo uri nena qohi erii? Xoossaa Yihooway ba ashkkaraa Iyyooba maaddido ogiyanne Iyyoobi he wode zaaridobaa eriyogee neessi hidootay deꞌanaadan oottananne nena maaddana danddayees.

 Iyyooba taarikiyan kaallidi malaaliyabay deꞌees. He sohuwan hara asikka deꞌees; hegee Eelihu giyo yelagaa. I baappe layttan dariya asati palamettiyo wode, adussa saatiyawu coꞌꞌu giidi ezggiis. Gidikkonne, I siyidoban ufayttibeenna.

 Eelihu Iyyooba bolli yiillotiis. Iyyoobi “Xoossaa xillo giyoogaa aggidi, bana xillo oottido gishshau” Eelihu hanqqettiis. Gidikkonne, Eelihu Iyyoobi waayettiyogaa, I loꞌꞌo asa gidiyogaanne awu zoreenne minttettoy koshshiyogaa akeekidi wozanappe qarettiis. Minttettiyaba milatiya heezzu worddo laggetun Eelihu yiillotidoogee qoncce! Eti Iyyooba qohiyabaa haasayiyogaa, A ammanuwa shugissanawu maliyogaa, A toochchiyogaanne I Yihoowawu ammanettennaadan oottanawu maliyogaa Eelihu siyiis. Hegaappe iitabay, Xoossay iita giidi eti worddobaa haasayidoogaa. Eelihu he ubbabaa siyi simmidi, amaridabaa haasayana bessees giidi qoppiis!—Iyyooba 32:2-4, 18.

 I hagaadan giis: “Taani laittan naatais; intte taappe cimeeta. Hegaa gishshau, taani ta qofaa intteyyo yootanau yayyaas.” Shin I hegaappe simmin coꞌꞌu gaana danddayibeenna. Hegaa gishshawu hagaadan giis: “Asaa aadhdhida eranchcha kessiyaagee cimatetta gidenna, woikko likkebai geliyoi daro de7ida asatussa gidenna.” (Iyyooba 32:6, 9) Hegaappe simmin, Eelihu he qofay tuma gidiyogaa qonccissiya adussa haasayaa haasayiis. I Elifaazi, Bilddaadinne Xoofaari haasayidobaappe keehi dummatiyabaa haasayiis. Eelihu Iyyooba karennaagaa woy I gujjidi waayettanaadan oottiyabaa haasayennaagaa yootiis. Qassi I Iyyooba bonchchiis, A sunttan A xeegiisinne harati A boridoogaa yootiis. a I bonchchuwan hagaadan giis: “Iyyoobaa, ha77i taani yootiyoogaa siya.”—Iyyooba 33:1, 7; 34:7.

 Eelihu Iyyooba hagaadan giidi qoncciyan zoriis: “Neeni hagaadan yaagishin siyaas; ‘Taani geeshshanne boree bainna asa; taani xillonne nagara oottabeenna asa. SHin Xoossai tana qaxxayanau gaasuwaa koyees.’” Eelihu Iyyoobi balidobaa akeekidi hagaadan oychchiis: “Neeni, ‘Taani Xoossaa sinttan xillo’ giyoogee likkee?” Iyyoobi hegaadan qoppiyogaa agganaadan I koyiis. He yelagay A, “neeni ha haasayan likke gidakka” yaagiis. (Iyyooba 33:8-12; 35:2) Iyyoobi bawu darobay xayido gishshawunne worddo laggeti bana qohido gishshawu keehi hanqqettidoogaa Eelihu erees. Shin Eelihu Iyyoobawu hagaadan giis: “Hanqqoy nena iitabaa ootissennaadan naagetta.”—Iyyooba 36:18, NW.

 Ubbaappe aaruwan, Xoossaa Yihooway awudekka suurebaa oottiyogaa Eelihu qonccissiis. I keehi koshshiya tumaa hagaadan yootiis: “Ubbaa Danddayiya Xoossai iitabaa mulekka oottenna. . . . Ubbaa Danddayiya Xoossai suure pirddaa geellayenna.” (Iyyooba 34:10, 12) Eelihu Yihooway maariyagaanne suure pirddiyagaa gidiyogaa Iyyoobi akeekanaadan maaddiis. Iyyoobi babaa xallaa qoppido gishshawu, Xoossaa bonchchiyogaa bessiyabaa haasayibeenna. Hegawu Yihooway A qaxxayana danddayiyaba gidikkonne qaxxayibeenna. (Iyyooba 35:13-15) Qassi Eelihu ubbabaa eriyabadan qoppiyogaappe ashkketettan hagaadan giis: “Xoossai gita! A gitatettaa nuuni akeekibookko.”—Iyyooba 36:26.

 Eelihu Iyyooba qoncciyan zorikkonne, keha gidiyogaa aggibeenna. Yihooway sinttappe Iyyoobi payya gidanaadan oottanaagaa ufayssiya hidootaa Eelihu yootiis. Xoossay bawu ammanettidi oottiyagaa hagaadan gees: “A bollai yelagana; a yelagatettaa wolqqaikka ayyo simmana.” Eelihu kehatettaa bessido hara ogee, ba xallay haasayiyogaappe Iyyoobikka haasayanaadan shoobbiis. I hagaadan giis: “Neeni haasayanau koyiyoobi de7ikko, taayyo haasaya. Taani neeni xillo gidiyoogaa bessanau koyais.” (Iyyooba 33:25, 32) Shin Iyyoobi coꞌꞌu giis. I coꞌꞌu giidoy Eelihu kehatettan minttettiyabaa zorido gishshawu, he zoriya siyana bessees giidi qoppidi gidennan aggenna. I woppu giido gishshawu ubba yeekkennan waayi aggana.

 Nuuni ha ammanettida asatuppe keehi maaddiyabaa tamaarana danddayoos. Maadoy koshshiyogeeta waati zorananne minttettana danddayiyakko Eelihuppe tamaaroos. Tumu laggee awu deexxiyaba gidikkonne, neeni shugo gididobata yootees woy neeni gita balaa balanaappe kase naagettanaadan oottees. (Leemiso 27:6) Nuunikka maadoy koshshiyogeeti iita qaalaa haasayiyaba gidikkonne, etawu kehiyogaaninne mintettiyogan hegaa mala lagge gidanawu koyoos. Qassi nuuyyo hegaa mala zoree koshshiyo wode, zoriya siyennan ixxiyogaappe nuna ziqqi oottidi siyana bessiyogaa Iyyooba hanotaappe akeekoos. Nu ubbawukka zoree koshshees. Zoriya siyiyogee nu shemppuwa ashshana danddayees.—Leemiso 4:13.

 Eelihu haasayiyo wode carkkuwabaa, shaaraabaa, dadaabaanne wolqqanttaabaa darotoo yootiis. I Yihoowabaa hagaadan giis: “Ubbaikka Xoossaa cenggurssaa . . . siyite.” Eelihu guuttaa takkidi ‘gotiyabaa’ yootiis. (Iyyooba 37:2, 9) I Iyyoobaara haasayiyo wode gotee denddidabanne wolqqaami wolqqaami biidaba milatees. Wurssettan, gotee keehi wolqqaamiis. Hegaappe simmin, malaalissiyabay haniis. Yihooway haasayiis!—Iyyooba 38:1.

 Nuuni Iyyooba maxaafan, Yihooway Iyyoobawu haasayidobaa yootiya malaalissiya shemppota nabbabidi keehi ufayttoos. Gotee suullaa suraggidi xayssiyogaadan, Elifaazi, Bilddaadinne Xoofaari haasayido pattenna haasayaa Yihooway haasayidobay xayssiis gaana danddayoos. Yihooway wurssettay gakkanawu he asata haasayissibeenna. I Iyyooba xallan xeelaa wottiis; issi aaway ba naꞌaa seeriyogaadan, I ba siiqiyo ashkkaraa qoncciyan gidikkonne kehatettan seeriis.

 Yihooway Iyyooba waayiyaa akeekiis. I ba siiqiyo naati waayettiyo wode ubbatoo qarettiyogaadan, Iyyoobawukka qarettiis. (Isiyaasa 63:9; Zakkaariyaasa 2:8) Shin Iyyoobi ‘eri baynna haasayaa’ haasayidoogaanne yaatiyogan ba hanotay yaa iitanaadan oottidoogaa I erees. Yaatiyo gishshawu, Yihooway Iyyoobi loytti qoppanaadan oottiya oyshata oychchiyogan A seeriis. Yihooway hagaadan giidi doommiis: “Taani sa7aa medhdhiyo wode, neeni awan de7ai? Ane neeyyo akeekai de7ikko, taayyo yoota.” Ubbabay merettiyogaa doommiyo wode, “maallado xoolintteti,” woy kiitanchchati ufayttidi ililidosona. (Iyyooba 38:2, 4, 7) Iyyoobi hegaabaa aybanne erennaagee qoncce.

 Hegaappe simmin, Yihooway ba medhdhidobatubaa yootiyogaa doommiis. Yihooway asay ha wodiyan meretaa saynisiya giyobata, hegeetikka astronoomiya, bayoloojjiya, jiꞌoloojjiyanne piizikisiya malabata qanttan Iyyooba tamaarissiis gaana danddayoos. Yihooway Iyyooba wode deꞌiya dumma dumma doꞌatubaanne kafotubaa hegeetikka, gaammuwa, quuruwa, deriyan deꞌiya genessaa, harddiidaa, menttaa, yanchchaa, paraa, gaciya, argganttaa, Bihemoota (xadiya gidana danddayees), qassi wurssettan Lewaataana (hawulaashshuwa gidennan aggenna) qonccissiis. Saluwa saꞌaa medhdhida gita Asttamaaree ubba meretatubaa tamaarissishin siyiyogee ay keena gita maatakko qoppa! b

 Yihooway ha ubbabaa Iyyooba tamaarissido halchchoy aybee? Iyyoobi kaseegaappe aaruwan ashkke gidana koshshido gishshataassa. Iyyoobi Yihooway bana naaqqiis giidi amassaliyogan, ba siiqo Aawaara dabbotido dabbotaa mooriis; hegee A hanotay yaa iitanaadan oottiis. Yaatiyo gishshawu, Yihooway saluwaninne saꞌan deꞌiya malaalissiyabata medhdhiyo wode Iyyoobi awan deꞌiyakko, qassi I medhdhidobata mizananne haarana danddayiyakko zaaretti zaarettidi oychchiis. Iyyoobi haray atto Yihooway medhdhidobatuppe amaridaageetakka haarana danddayennaba gidikko, Medhdhidaagee ay oottana koshshiyakko waati yootana danddayii? Yihoowa ogeenne A qofay Iyyoobi akeekana danddayiyogaappe keehi gita gidennee?

 Yihooway ba haasayido ubbaban Iyyooba keehi siiqiyogaa bessiis. Yihooway haasayidobay Iyyoobawu hagaadan giidoogaa mala: ‘Ta naꞌawu, taani ha ubbabata medhdhidabanne etawu qoppiyaba gidikko, yaatin neeyyo koshshiyabaa kunttana danddayikkinaa? Taani tumuppe nena olanee, ne naata neeppe wotta ekkanee, neeni woppu gaada deꞌennaadan oottanee, woy ne payyatettaa qohanee? Neeyyo xayida ubbabaa zaarananne ne waayiyappe nena shemppissana danddayiyay tana gidikkinaa?’

 Loytti qoppanaadan oottiya Yihooway oychchido oyshatussi Iyyoobi naaꞌꞌutoo xallaa zaariis. I palamettibeenna woy gaaso shiishshibeenna. I eriyobay keehi guutta gidiyogaa ashkketettan qonccissiis, qassi iita qaalaa haasayido gishshawu zilꞌꞌettiis. (Iyyooba 40:4, 5; 42:1-6) Hagee Iyyoobi mino ammanoy deꞌiyo asa gidiyogaa bessees. Daro metoy A gakkikkonne, I mino ammanoy deꞌiyo asa gididi deꞌiis. I Yihoowa seeraa siyidi ba qofaa laammiis. Nuunikka, ‘Taassi zoreenne seeray imettiyo wode ashkketettan ekkiyanaa?’ giidi nuna oychchana danddayoos. Nu ubbawukka hegaa mala maadoy koshshees. Nuuni he maaduwa ekkikko, Iyyoobaagaa mala ammanoy deꞌiyogeeta gidiyogaa bessoos.

 Yihooway waayettiiddi deꞌiya Iyyooba minttettanawu maaddiyabaa oottiis. Minttettiyaba milatiya heezzu worddo laggetu giddon bayratana danddayiya Elifaazawu Yihooway hagaadan giis: “Ta ashkkaraa Iyyoobadan, intte tabaa likke haasayibeenna gishshau, ne bollinne ne naa77u laggetu bolli ta hanqqoi eexxi kiyiis.” (Iyyooba 42:7) Yihooway giidobaa ane qoppa. Yihooway he heezzu asati haasayido ubbabay worddo, woy Iyyoobi haasayido ubbabay tuma giiddi deꞌii? Gidenna. c Shin, Iyyooba giddooninne A mootiyaageetu giddon keehi gita dummatettay deꞌees. Iyyoobi keehi kayyottiis, azzaniis, qassi wordduwan A mootido gishshawu unꞌꞌettiis. Yaaniyo gishshawu, I issi issitoo iita qaalaa haasayidoy aybissakko akeekana danddayoos. Gidikkonne, Elifaazanne A naaꞌꞌu laggeta hegaa mala metoy gakkibeenna. Eta ammanoy shugo gidiyo gishshawu, eti qareti baynnabaa haasayidosona. Eti aynne mooribeenna bitaniya qohiyogaa xalla gidennan, hegaappekka iitabaa oottidosona, hegeekka Yihooway meqettaa iita gididabadan yootidosona!

 Hegaappe simmin, Yihooway he asati gitabaa yarshshanaadan koyidoogee bessiyaba. Eti laappun korimatanne laappun dorssa orggeta yarshshana koshshees; hegee alꞌꞌoba, gaasoykka gita kahinee oottido nagaray asaa mooranchcha kessiyagaa gidikko, I korimaa yarshshana koshshiyogee guyyeppe Muuse Higgiyan odettiis. (Wogaabaa 4:3) He Higgiyan odettida yarshshotuppe adhdhiyagee korimaa yarshshuwa. Hegaa bollikka, Yihooway Iyyooba mootiyageetu yarshshuwa ekkanay Iyyoobi kasetidi eta gishshaa woossiyo wode xalaalaana. d (Iyyooba 42:8) A Xoossay A nashshidoogeenne Yihoowa suure pirddaa I beꞌidoogee Iyyooba keehi minttettiis!

 Iyyoobi bawu odettidabaa oottanaagaa, hegeekka bana keehi naaqqida asatussi atto gaanaagaa Yihooway ammanettiis. Qassi Iyyoobi ba Aawaa azzanttibeenna. (Iyyooba 42:9) I Yihoowawu ammanettiyogaa haasayiyobaappe aaruwan oottiyoban bessiis. Iyyoobi azazettido gishshawu, Yihooway A keehi anjjiis.

 Yihooway Iyyoobawu ‘qarettiisinne A maariis.’ (Yaaqooba 5:11) Waatidi? Yihooway Iyyoobi zaarettidi payya gidanaadan oottiis. Iyyoobi Eelihu yootidoogaadan, ba ‘bollay yelagatettaa wodiyagaappe aaruwan loꞌꞌidoogaa’ akeekidi ay keena ufayttidaakko qoppa! So asatinne laggeti A kaafidosona, awu qarettidosonanne imotaa immidosona. Yihooway Iyyooba zaarettidi dureyiis, qassi A aquwa kasegaappe dakkuwa darissiis. Iyyoobi ba naatu hayquwan keehi kayyottiyagaa minttettanawu Yihooway ay oottidee? Iyyoobinne A keettaayyiya hara tammu naata yelido gishshawu kayyuwappe keehi minettidosona! Qassi, Yihooway malaalissiya hanotan Iyyooba bariya adussiis. Iyyoobi hara 140 layttaa deꞌiyogan, ba naatu naata oyddantto yeletaa gakkanaassi beꞌiis. Wurssettan, “Iyyoobi daro wodiyaa de7idi, lo77o cimaa cimidi haiqqiis.” (Iyyooba 42:10-17) Qassi, Iyyoobinne A keettaayyiya Seexaanay qohin hayqqida tammu naata gujjin, bantta so asaara zaarettidi Gannatiyan gayttana.—Yohaannisa 5:28, 29.

 Yihooway Iyyooba hegaa keenaa anjjidoy aybissee? Geeshsha Maxaafay yaagees: “Iyyooba genccaa intte siyideta.” (Yaaqooba 5:11) Iyyoobi nuuppe daroti qoppanawukka danddayenna metuwa gencciis. “Gencciis” giya qaalay Iyyoobi metuwa danddayiyogaappe aarobaa oottidoogaa bessees. I Yihoowa ammaniyogaanne siiqiyogaa dolꞌꞌissennan gencciis. I bana eriiddi qohiyageetu bolli hanqqettiyogaanne lancciyogaa aggidi, etawu coo atto giis. I hidootaa qanxxibeenna, qassi Xoossawu ammanettiyo ba eeshshaa nashshiyogaakka aggibeenna.—Iyyooba 27:5.

 Nuuni ubbaykka genccana koshshees. Seexaanay Iyyoobaagaadan nunakka hidootaa qanxxissanawu malanaagaa eroos. Shin nuunikka ammanuwan genccikko, ashkketettan deꞌikko, haratussi atto giyageeta gidikko, qassi Xoossawu ammanettidi deꞌanawu murttikko, nu hidootaa mintti oyqqana danddayoos. (Ibraawe 10:36) Nuuni Iyyoobaagaadan ammanettiyageeta gidikko, Seexaanaa keehi yiilloyana, qassi nuna siiqiya Yihoowa keehi ufayssana!