HEGEE hanidoy Naase 1936n, Suwazilandde Kawo keettaana. Roberttinne Jorj Nizbeti cenggurssaa xoqqissiya miishshaa wottido kaamiyan muuziqaa sissidi, Ishaa Razerfordda haasayay duqettidaagaa sissidi biron wurssoosona. Kawuwaa Sobuzi naaˈˈanttoogee keehippe ufayttiis. Jorji, “Nuuni muuziqaa kaassiyoobaa, duuqettidabaanne pomppaa i shammanau koyin, nuna yeellay oyqqiis!” yaagiis.

Robertti azzaniiddi hegee bayzziyooba gidennaagaa yootiis. Aybissi? He miishshay hara uraabaa gidiyo gishshataassa. Kawoy he ura eranau koyiis.

Robertti, “Ha ubbabay hara Kawuwaabaa” yaagiis. Yaagin, Sobuzi he Kawoy oonakko oychiis. Robertti, “I Xoossaa Kawotettaa Kawuwaa, Yesuus Kiristtoosa” yaagiis.

Sobuzi bonchuwaa bessiya hanotan, “I gita Kawo. Taani abaa aybanne ekkana koyikke” yaagiis.

Robertti hagaadan giidi xaafiis: ‘Taani ha Gita Halaqaa, Kawuwaa Sobuza hanotan keehi maalaalettaas. I Inggilizettuwaa loytti haasayees; kafaafenna woy otorettenna, qassi qoncce gididabaa haasayiya deexxenna asa. Jorji karen muuziqaa sissishin, taani 45 daqiiqaa gidiyaagaa a biiruwan aara uttada haasayaas.’

Robertti gujjidi hagaadan giis: ‘He gallassi guuttaa takkidi, nuuni aybippenne aaruwan keehi ufayttidobaa oottido Suwaazi Naashinal Timirtte Keettaa biida. Nuuni dilekteriyau markkattin, i ufayttidi siyiis. Nuuni duuqettidabaa sissiyo miishshaabaa, qassi duuqettidabaa timirtte keettan deˈiya ubbau sissana koyiyoogaa yootido wode, i keehi ufayttidi issi xeeta gidiya tamaareti siyanau maatan uttanaadan azaziis. He naaˈˈantto xekka timirtte keettan attuma naati goshshancha, ataakiltte sohuwan oottiyaageeta, anaaxe woy gimbbiyaageeta gidanau tamaariyoogaa, qassi Inggilizettuwaanne hisaabiyaa tamaariyoogaa, macca naati qassi narsse gidanaunne so oosuwaanne hara maaddiya oosuwaa oottanau tamaariyoogaa siyida.’ He timirtte keettaa keexissidaara he Gita Halaqaa aawaa aayyiyo.

Kawuwaa Sobuzi 1933 heeran, kawo keettaa biida aqinyeti yootiyoobaa ufayttidi siyiis. Issi wode, ubba i bana naagiya 100 olanchati Kawotettaa mishiraachoy cenggurssan duuqettidaagaa siyanaadan eta shiishshiis. I maxeeteta ubbatoo demmanau konttiraatiyaa qitsiyaa kunttiis; qassi xuufiyaa ekkiis. Kawoy  takkennan nu xuufetuppe dariya baggaa shiishshiis! Qassi he biittaa haariya Inggilize kawotettay naaˈˈantto alamiyaa olaa wode nu xuufee yaa gelennaadan teqqidaba gidikkokka, i he xuufeta loytti oyqqiis.

Kuwaa Sobuzi Lobambba kataman deˈiya kawo keettan Yihoowa Markkata mokki ekkiyoogaa aggibeenna; ubba eti Geeshsha Maxaafaappe yootiyoobaa yiidi siyanaadan qeeseta xeegiis. He biittaa asa gidida Helive Meshaze giyo Yihoowa Markkay Maatiyoosa shemppo 23 qonccissiyo wode, qeeseti yiillotidi a wolqqan utissanau malidosona. SHin Kawoy kelttiyaa gelidi, Ishaa Meshazee yootiyoogaa aggennaadan odiis. Hegaa bollikka, Kawoy shiiqida asay ishay yootiyo xiqiseta ubbaa xaafanaadan yootiis!

Hara wode, shiiqida asaappe oyddu qeeseti issi aqinyee yootiyoobaa siyi simmidi, qeese gidiyoogaa erissiya shamiziyaa kolliittaa qalamˈˈidi, “Hannippe guyye nuuni qeese gidennan Yihoowa Markkata” yaagidosona. Hegaappe simmidi, Kawuwaayyo deˈiyaagaa mala ay maxaafinne ayyo deˈiyaakkonne aqinyiyaa oychidosona.

Kawoy 1930ppe doommidi 1982⁠n hayqqana gakkanaashin Yihoowa Markkata bonchiis; qassi Suwaazi haymaanoote wogaa kaallenna gishshau eta bolli yedetay gakkennaadan oottiis. Yaatiyo gishshau, Yihoowa Markkati a nashshiyoogee, qassi i hayqqido wode wozanappe azzanidoogee bessiyaaba.

Suwaazilandden 2013 doomettan Kawotettaa mishiraachuwaa sabbakiyaageetu qooday 3,000ppe darees. Issi miilooneppe guuttaa dariya asay deˈiyo ha biittaa asaa giddon, 384 asaappe 1⁠y aassiyaagaa. Yan deˈiya 90 gubaaˈiyan 260ppe dariya aqinyeti minnidi oottoosona; qassi 2012⁠n bonchido Godaa Kahuwan 7,496 asay shiiqiis. Hegee sinttappe aassiyaageetu qooday daranaagaa bessees. Suwaazilandde biitti 1930ppe simmin deˈiya wodetun biida ishantti oottidobay mino baaso gididoogee qoncce.—Tohossa Afirkkan xaafettida nu taarikiyaappe.