Tinuod ini nga mga pulong, bisan kon waray orihinal nga manuskrito han Hebreo ngan Aramaico nga Kasuratan a o han Kristiano Griego nga Kasuratan nga nakaabot ha aton panahon. Salit paonan-o kita makakasiguro nga an mababasa naton ha Biblia yana kapariho gud han orihinal nga giniyahan nga mga sinurat?

May kalabotan ha Hebreo nga Kasuratan, usa nga nakabulig nga matipigan ito amo an kadaan nga tradisyon nga gin-establisar han Dios, nga nagsiring nga sadang ito kopyahon. b Pananglitan, ginsugo ni Jehova an mga hadi han Israel nga maghimo han ira kalugaringon nga mga kopya han sinurat nga Balaud. (Deuteronomio 17:18) Dugang pa, gintagan han Dios an mga Levita han responsabilidad nga tipigan an Balaud ngan itutdo ito ha katawohan. (Deuteronomio 31:26; Nehemias 8:7) Katapos han pagkadistyero han mga Judio ngadto ha Babilonya, nagkaada usa nga grupo han mga parakopya, o mga eskriba (Soferim). (Ezra 7:6, mga footnote) Ha paglabay han panahon, ito nga mga eskriba naghimo hin damu nga kopya han 39 nga libro han Hebreo nga Kasuratan.

Ha paglabay han mga siglo, metikuloso nga ginkopya han mga eskriba ini nga mga libro. Durante han Middle Ages (500-1500 C.E.), usa nga grupo han Judio nga mga eskriba nga kilala sugad nga mga Masorete an nagpadayon hito nga tradisyon. An pinakadaan nga kompleto  nga manuskrito han mga Masorete amo an Leningrad Codex, nga tikang pa han 1008/1009 C.E. Kondi ha kabutngaan han ika-20 ka siglo, may mga 220 nga manuskrito o mga bahin han Biblia nga naagian kaupod han iba pa nga mga Dead Sea Scroll. Ito nga mga manuskrito han Biblia mas daan hin sobra 1,000 ka tuig kay han Leningrad Codex. An pagtanding butnga han mga Dead Sea Scroll ngan han Leningrad Codex nagpapamatuod hin importante nga punto: Bisan kon may mga kaibahan an mga pulong ha mga Dead Sea Scroll, waray bisan usa hito nga mga kaibahan an nakagbag-o han mensahe mismo.

Kumusta man an 27 nga libro han Kristiano Griego nga Kasuratan? Ito nga mga libro siyahan nga iginsurat han pipira han mga apostol ni Jesu-Kristo ngan han iba pa nga siyahan nga mga disipulo. Ha pagsunod ha tradisyon han Judio nga mga eskriba, an siyahan nga mga Kristiano naghimo hin mga kopya hito nga mga libro. (Colosas 4:16) Bisan pa han mga pangalimbasog han emperador han Roma nga hi Diocletian ngan han iba pa nga mapoo an ngatanan nga literatura han siyahan nga mga Kristiano, yinukot nga kadaan nga mga bahin ngan mga manuskrito han Biblia an natipigan tubtob ha aton panahon.

An mga sinurat han mga Kristiano iginhubad liwat ha iba nga mga yinaknan. Upod han siyahan nga mga hubad han Biblia an mga hubad ha kadaan nga mga yinaknan sugad han Armenian, Coptic, Ethiopic, Georgian, Latin, ngan Syriac.

Diri ngatanan nga kopya han kadaan nga mga manuskrito han Biblia may parapriho nga mga pulong. Salit paonan-o naton mahibabaroan kon ano an sulod han orihinal nga teksto?

Ini nga kahimtang maipapariho ha magturutdo nga naghangyo ha 100 nga estudyante nga magkopya hin usa nga kapitulo han usa nga libro. Mawara man ha urhi an orihinal nga kapitulo, an pagtanding han 100 nga kopya magpapakita la gihapon han orihinal nga mga pulong. Bisan kon an tagsa nga estudyante bangin makahimo hin mga sayop, imposible nga an ngatanan nga estudyante makahimo hin parapriho gud nga sayop. Ha pariho nga paagi, kon igintatanding han mga eskolar an yinukot nga mga bahin ngan mga kopya han kadaan nga mga libro han Biblia nga may-ada hira, nakikita nira an sayop han mga parakopya ngan nahibabaroan an orihinal nga mga pulong.

Mationan-o kita kasigurado nga an mga ideya nga makikita ha orihinal nga mga teksto han Biblia husto nga naipasa ha aton? Mahitungod han mga teksto han Hebreo nga Kasuratan, ini an iginkomento han eskolar nga hi William H. Green: “Baga hin masisiring gud nga waray na iba pa nga kadaan nga sinurat an naipasa hin husto gud.” Mahitungod han  Kristiano Griego nga Kasuratan, o an gintatawag nga Bag-o nga Tugon, ini an iginsurat han eskolar han Biblia nga hi F. F. Bruce: “Mas damu an ebidensya han mga sinurat han aton Bag-o nga Tugon kay han ebidensya han damu nga sinurat han mga awtor ha kadaan nga panahon, ngan waray gud bisan hin-o nga magkukwestyon han pagkamasasarigan hito.” Nagsiring liwat hiya: “Kon an Bag-o nga Tugon usa nga koleksyon han sekular nga mga sinurat, an pagkamasasarigan hito diri gud maruruhaduhaan.”

Hebreo nga Teksto: An New World Translation of the Hebrew Scriptures (1953-1960) iginbasar ha Biblia Hebraica, ni Rudolf Kittel. Tikang hito nga panahon, an ginrebisa nga mga edisyon han Hebreo nga teksto, nga amo an Biblia Hebraica Stuttgartensia ngan Biblia Hebraica Quinta, nag-uupod hin bag-o nga mga pagsaliksik nga iginbasar ha mga Dead Sea Scroll ngan ha iba pa nga kadaan nga mga manuskrito. Gin-gamit hini nga mga sinurat han mga eskolar an Leningrad Codex ha main text, ngan may mga footnote ini diin makikita an pagtanding han mga pulong tikang ha iba nga mga sinurat, upod na an Samaritan Pentateuch, an mga Dead Sea Scroll, an Greek Septuagint, an Aramaic Targums, an Latin Vulgate, ngan an Syriac Peshitta. An Biblia Hebraica Stuttgartensia ngan Biblia Hebraica Quinta pariho ginkonsulta han igin-aandam ini nga edisyon han Bag-o nga Kalibotan nga Hubad.

Griego nga Teksto: Ha ikatarapos han ika-19 ka siglo, igintanding han mga eskolar nga hira B. F. Westcott ngan F.J.A. Hort an naeksister nga mga manuskrito ngan mga bahin han Biblia samtang igin-aandam nira an basihan nga Griego nga kopya nga para ha ira amo an pinakahirani ha orihinal nga mga sinurat. Ha kabutngaan han ika-20 ka siglo, gin-gamit han New World Bible Translation Committee ito nga basihan nga kopya ha ira paghubad. Gin-gamit liwat an iba pa nga kadaan nga mga papiro, nga ginhuhunahuna nga tikang pa ha ikaduha ngan ikatulo ka siglo C.E. Tikang hito nga panahon, nagkaada mas damu pa nga papiro nga puydi magamit. Dugang pa, makikita ha basihan nga mga kopya sugad hadton ginhimo nira Nestle ngan Aland ngan han United Bible Societies an bag-o nga mga pagsaliksik han mga eskolar. An pipira nga nadiskobrehan hini nga pagsaliksik igin-api dinhi hini nga edisyon.

Basado hito nga basihan nga mga kopya, matin-aw nga an iba nga mga bersikulo ha Kristiano Griego nga Kasuratan nga mababasa ha mas daan nga mga hubad, sugad han King James Version, igindugang la han mas bag-o nga mga parakopya ngan diri gud bahin han giniyahan nga Kasuratan. Kondi tungod kay han ika-16 ka siglo pa naestablisar an pagbahin-bahin han mga bersikulo nga makikita ha kadam-an nga hubad han Biblia, an pagtanggal hini nga mga bersikulo nakahimo hin mga lat-ang ha mga bersikulo ha kadam-an nga Biblia. Ini nga mga bersikulo amo an Mateo 17:21; 18:11; 23:14; Marcos 7:16; 9:44, 46; 11:26; 15:28; Lucas 17:36; 23:17; Juan 5:4; Buhat 8:37; 15:34; 24:7; 28:29; ngan Roma 16:24. Hini nga edisyon, ginbutangan hin footnote an mga bersikulo nga gintanggal.

 May kalabotan ha hilaba nga konklusyon ha Marcos 16 (bersikulo 9-20), ha halipot nga konklusyon ha Marcos 16, ngan ha mga pulong ha Juan 7:53–8:11, matin-aw nga ini nga mga bersikulo waray ha orihinal nga mga manuskrito. Salit ini nga mga teksto nga igindugang la waray ig-api dinhi hini nga edisyon. c

May iba pa nga mga pulong nga ginbag-o basi ig-api an kasagaran na nga gintatagad han mga eskolar nga pinakahirani ha orihinal nga mga sinurat. Pananglitan, sumala ha pipira nga manuskrito, ini an mababasa ha Mateo 7:13: “Sulod kamo pinaagi ha haligot nga ganghaan, kay haluag an ganghaan ngan hilapad an dalan tipakadto ha kabungkagan.” Ha nahiuna nga mga edisyon han New World Translation, an mga pulong nga “an ganghaan” waray ig-api ha teksto. Pero tungod han dugang nga pagsaliksik ha mga ebidensya ha mga manuskrito, nadangat an konklusyon nga an “an ganghaan” aada ha orihinal nga teksto. Salit igin-api ito dinhi hini nga edisyon. Damu an mga pagbag-o nga puropariho hini. Pero gudtiay la ito nga mga pagbag-o, ngan waray bisan usa hito an nakagbag-o han nangunguna nga mensahe han Pulong han Dios.