1-3. (a) Ano an posible nga magin hinungdan han pagkabahin-bahin han Kristiano nga kongregasyon ha siyahan nga siglo? (b) Paonan-o kita mahimo magpahimulos ha pag-aram hini nga asoy ha libro han Mga Buhat?

 MALIPAYON hira Pablo ngan Bernabe pagbalik nira ha Antiokia nga syudad han Sirya tikang ha ira siyahan nga pagbiyahe sugad nga misyonero. Nalipay hira nga ‘gin-abrihan [ni Jehova] ha mga nasud an purtahan ngadto ha pagtoo.’ (Buh. 14:26, 27) Ha pagkamatuod, naipasamwak ha Antiokia mismo an maopay nga sumat ngan “damu” nga Hentil an naidugang ha kongregasyon dinhi.—Buh. 11:20-26.

² Waray pag-iha, an makalilipay nga sumat mahitungod hito nga pag-uswag nakaabot ha Judea. Pero imbes nga malipay an ngatanan, ini nga pag-uswag nagin hinungdan nga dumaku an isyu may kalabotan ha pagturi. Ano an dapat magin pagtratar ha usa kag usa han Judio ngan diri Judio nga mga tumuroo, ngan dapat ba sundon han diri Judio nga mga Kristiano an Mosaiko nga Balaud? An isyu nagin hinungdan hin paglantugi nga nagin seryoso gud ngan tungod hito nameligro nga magkabahin-bahin an Kristiano nga kongregasyon. Paonan-o ini susulbaron?

³ Samtang ginhihisgotan naton ini nga asoy ha libro han Mga Buhat, mahibabaro kita hin damu nga importante nga leksyon. Mahimo ini makabulig ha aton nga gumios hin maaramon kon magkaada mga isyu nga posible magin hinungdan han pagkabahin-bahin ha aton panahon.

4. Ano nga sayop nga mga panhunahuna an igin-aaghat han pipira nga tumuroo, ngan ano nga pakiana an nabangon tungod hito?

⁴ An disipulo nga hi Lucas nagsurat: “May kalalakin-an nga linugsad [ngadto ha Antiokia] tikang ha Judea ngan nagtikang pagtutdo ha kabugtoan: ‘Kon diri kamo magpaturi uyon ha kustomre ni Moises, diri kamo matatalwas.’” (Buh. 15:1) Waray isiring kon ini nga “kalalakin-an nga . . . tikang ha Judea” mga Pariseo antes hira makombirte nga magin Kristiano. Pero baga hin impluwensyado pa hira han panhunahuna han mga Pariseo nga istrikto gud ha pag-aplikar han Balaud. Sugad man, bangin  nagsiring hira nga an ira ginyayakan tikang ha mga apostol ngan mga tigurang ha Jerusalem. (Buh. 15:23, 24) Pero kay ano nga igin-aaghat la gihapon han Judio nga mga tumuroo an pagturi nga mga 13 ka tuig na man tikang nga ginkarawat ni apostol Pedro an diri turi nga mga Hentil ha Kristiano nga kongregasyon sugad han iginsugo han Dios? a—Buh. 10:24-29, 44-48.

5, 6. (a) Kay ano nga an iba nga Judio nga mga Kristiano natoo nga kinahanglan la gihapon magpaturi? (b) An kasabotan ba ha pagturi bahin han kasabotan kan Abraham? Isaysay. (Kitaa an footnote.)

⁵ Posible nga damu an hinungdan. An usa hito kay hi Jehova mismo an nagsugo nga magpaturi an mga lalaki, ngan tigaman ito han espesyal nga relasyon ha iya. Antes an Balaud nga kasabotan, an pagturi siyahan nga iginsugo kan Abraham ngan ha iya panimalay, pero ha urhi nagin bahin ito han Balaud. b (Lev. 12:2, 3) Ha Mosaiko nga Balaud, bisan an mga dayo kinahanglan turion antes hira makaapi ha pipira nga selebrasyon, sugad han pagkaon ha panihapon han Paskua. (Ex. 12:43, 44, 48, 49) Salit ha panhunahuna han mga Judio, an lalaki nga diri turi mahugaw ngan taramayon.—Isa. 52:1.

⁶ Salit ginkinahanglan han Judio nga mga tumuroo an pagtoo ngan pagpaubos basi magpahiuyon ha ginpahayag nga kamatuoran. An Balaud nga kasabotan ginliwanan han bag-o nga kasabotan, salit an igin-anak nga Judio diri na awtomatiko nga kaapi han katawohan han Dios. Ngan para ha Judio nga mga Kristiano nga naukoy ha Judio nga mga komunidad—sugad han mga tumuroo ha Judea—ginkinahanglan an kaisog basi magin disipulo han Kristo ngan karawaton sugad nga igkasi-tumuroo an mga Hentil nga diri turi.—Jer. 31:31-33; Luc. 22:20.

7. Ano nga mga kamatuoran an waray masabti han “kalalakin-an nga . . . tikang ha Judea”?

⁷ Syempre, waray magbag-o an mga suruklan han Dios. Ngani, aada gihap ha bag-o nga kasabotan an nangunguna nga mga prinsipyo han Mosaiko nga Balaud. (Mat. 22:36-40) Pananglitan, ha urhi hi Pablo nagsurat may kalabotan ha pagturi: “An pagin tinuod nga Judio basado ha kon ano hiya ha sulod, ngan an tinuod nga pagin tinuri amo an ha kasingkasing pinaagi han espiritu ngan diri pinaagi han sinurat nga balaud.” (Roma 2:29; Deut. 10:16) Ini nga mga kamatuoran waray masabti han “kalalakin-an nga . . . tikang ha Judea,” lugod igin-iinsister nira nga igin-oobligar la gihapon han Dios nga magpaturi an iya katawohan. Magpapahiuyon ba hira?

8. Kay ano nga an isyu may kalabotan ha pagturi gindara ha nagmamando nga lawas ha Jerusalem?

⁸ Hi Lucas nagpadayon: “Katapos han diri harumamay nga pakiglantugi ngan pakigdiskusyon nira Pablo ngan Bernabe ha ira [an kalalakin-an nga “linugsad tikang ha Judea”], gintokahan hira Pablo, Bernabe, ngan an pipira pa basi kumadto ha mga apostol ngan mga tigurang ha Jerusalem may kalabotan hini nga isyu.” c (Buh. 15:2) Iginpapakita han ‘paglantugi ngan pagdiskusyon’ nga an tagsa nga grupo kombinsido nga tama an ira opinyon, ngan diri ito nasusulbad han kongregasyon ha Antiokia. Para matipigan an kamurayawan ngan pagkaurosa, maaramon nga ginhikay han kongregasyon nga ipakiana ito ha “mga apostol ngan mga tigurang ha Jerusalem,” nga amo an nagmamando nga lawas. Ano an aton mahibabaroan ha mga tigurang ha Antiokia?

9, 10. Ha ano nga paagi an kabugtoan ha Antiokia sugad man hira Pablo ngan Bernabe nagpakita hin maopay nga ehemplo ha aton yana?

⁹ Usa nga importante nga leksyon nga aton mahibabaroan, nga kinahanglan sumarig kita ha organisasyon han Dios. Hunahunaa ini: An kabugtoan ha Antiokia maaram nga an nagmamando nga lawas puros Judio nga mga Kristiano. Pero sumarig hira nga uyon ha Kasuratan an pagbaton hito nga grupo ha pakiana may kalabotan ha pagturi. Kay ano? Nasarig an kongregasyon nga hi Jehova an maggigiya pinaagi han iya baraan nga espiritu ngan han Ulo han Kristiano nga kongregasyon, hi Jesu-Kristo. (Mat. 28:18, 20; Efe. 1:22, 23) Kon may nabangon nga seryoso nga mga isyu yana, subaron ta an maopay nga ehemplo han kabugtoan ha Antiokia pinaagi ha pagsarig ha organisasyon han Dios ngan ha Nagmamando nga Lawas hito, nga dinihogan nga mga Kristiano.

¹⁰ Mahibabaroan ta liwat nga importante an pagin mapainubsanon ngan pagin pasensyoso. Hira Pablo ngan Bernabe ginpili pinaagi han baraan nga espiritu basi kumadto ha mga nasud, pero waray nira gamita ito nga awtoridad ha pagsulbad han isyu may kalabotan ha pagturi dida mismo ha Antiokia. (Buh. 13:2, 3) Dugang pa, ha urhi hi Pablo nagsurat: “Sinagka ako [ngadto ha Jerusalem] tungod han usa nga kapahayagan”—nagpapakita nga gin-gigiyahan hiya pinaagi han baraan nga espiritu. (Gal. 2:2) An mga tigurang yana nangangalimbasog liwat nga magin mapainubsanon ngan pasensyoso kon may nabangon nga mga isyu nga posible magin hinungdan han pagkabahin-bahin. Imbes nga makiglantugi, nadangop hira kan Jehova pinaagi ha pag-usisa han  Kasuratan ngan han mga instruksyon ngan giya nga igintatagana han matinumanon nga uripon.—Fil. 2:2, 3.

11, 12. Kay ano nga importante nga maghulat kan Jehova?

¹¹ Ha pipira nga kahimtang, bangin kinahanglan maghulat kita kan Jehova basi buligan kita nga klaro nga masabtan an usa nga butang. Hinumdumi nga an kabugtoan ha panahon ni Pablo kinahanglan maghulat tubtob han mga 49 C.E.—mga 13 ka tuig tikang han gindihogan hi Cornelio han 36 C.E.—antes klaruhon ni Jehova ha ngatanan kon kinahanglan pa ba turion an mga Hentil. Kay ano nga maiha hinduro? Bangin karuyag han Dios nga tagan hin igo nga panahon an sinsero nga mga Judio basi makapahiuyon ha sugad kadaku nga pagbag-o. Kay kon huhunahunaon, diri harumamay an pagtapos han 1,900 ka tuig na nga kasabotan ha pagturi nga ginhimo ha ira hinigugma nga kaapoy-apoyan nga hi Abraham!—Juan 16:12.

¹² Pribilehiyo gud nga magpatutdo ngan magpamolde ha aton pasensyoso ngan buotan nga langitnon nga Amay! Pirme maopay an mga resulta hito ngan pirme para ha aton kaopayan. (Isa. 48:17, 18; 64:8) Salit diri gud kita dapat magpahitaas ngan ipirit an aton kalugaringon nga mga ideya o kwestyunon an mga pagbag-o ha organisasyon o an ginbag-o nga mga pagsaysay han pipira nga teksto. (Ecles. 7:8) Kon may mapansin ka nga bisan gutiay la han sugad nga tendensya ha imo kalugaringon, puydi ka ba mag-ampo ngan mamalandong han napapanahon nga mga prinsipyo nga aada ha Buhat kapitulo 15? d

13. Paonan-o naton masusubad ha aton ministeryo an pagin pasensyoso ni Jehova?

¹³ Bangin kinahanglan kita magin pasensyoso kon nagdudumara hin pag-aram ha Biblia ha mga tawo nga nakukurian pagbaya ha nakagamot na nga buwa  nga mga toloohan o mga kustomre nga diri uyon ha Kasuratan. Ha sugad nga mga kahimtang, bangin kinahanglan kita maghatag hin igo nga panahon para gumios an espiritu han Dios ha kasingkasing han estudyante. (1 Cor. 3:6, 7) Maopay liwat nga iupod naton ini ha aton mga pag-ampo. Ha anoman nga paagi ngan ha husto nga panahon, bubuligan kita han Dios nga mahibaroan kon ano an maaramon nga buhaton.—1 Juan 5:14.

14, 15. Paonan-o ginpasidunggan han kongregasyon ha Antiokia hira Pablo, Bernabe, ngan an iba pa nira nga kaupod, ngan paonan-o hira nagin bendisyon ha ira mga igkasi-tumuroo?

¹⁴ An asoy ni Lucas nagpadayon: “Katapos updan han kongregasyon hin pipira ka distansya ini nga kalalakin-an, nagpadayon hira nga ginlalatas an Fenicia ngan Samaria, nga nagsusumat hin detalyado mahitungod ha kakombirte han mga tawo han mga nasud ngan nagdadara hin daku nga kalipay ha ngatanan nga kabugtoan.” (Buh. 15:3) An pag-upod han kongregasyon hin pipira ka distansya kanda Pablo, Bernabe, ngan ha iba pa nira nga kaupod nagpapakita nga hinigugma ngan ginpapasidunggan hira han kongregasyon, ngan naglalaom an kongregasyon nga unta bendisyonan hira han Dios. Usa na liwat ini nga maopay nga ehemplo nga iginpakita ha aton han kabugtoan ha Antiokia! Ginpapasidunggan mo ba an imo espirituwal nga kabugtoan, “labi na an mga [tigurang nga] maduruto ha pagyakan ngan pagtutdo mahitungod han pulong”?—1 Tim. 5:17.

¹⁵ Samtang nagbibiyahe, nagin bendisyon hira ha ira mga igkasi-Kristiano ha Fenicia ngan Samaria pinaagi ha “detalyado” nga pagsumat ha ira han mga eksperyensya mahitungod ha damu nga Hentil nga nagin mga Kristiano. Posible nga upod ha mga mamarati an Judio nga mga tumuroo nga pinalagiw ngadto hito nga mga rehiyon katapos patayon hi Esteban sugad nga martir. Yana liwat, an mga report mahitungod ha bendisyon ni Jehova ha panhimo hin disipulo nga buruhaton nakakadasig ha aton kabugtoan, labi na ha mga naatubang hin mga pagsari. Bug-os ka ba nga nagpapahimulos ha sugad nga mga report pinaagi ha pagtambong ha Kristiano nga mga katirok, asembleya, ngan kombensyon sugad man ha pagbasa han mga eksperyensya ngan istorya han kinabuhi ha aton mga literatura nga inimprinta o aada ha jw.org?

16. Ano an nagpapakita nga an pagturi nagin daku na nga isyu?

¹⁶ Katapos magbiyahe tipakadto ha sur hin mga 550 ka kilometro, an kabugtoan nga tikang ha Antiokia inabot ha ira destinasyon. Hi Lucas nagsurat: “Pag-abot nira ha Jerusalem, ginkarawat hira hin maopay han kongregasyon ngan han mga apostol ngan han mga tigurang, ngan  iginsumat nira an damu nga butang nga ginbuhat han Dios pinaagi ha ira.” (Buh. 15:4) Pero “an pipira nga tikang ha sekta han mga Pariseo nga nagin mga tumuroo tinindog tikang ha ira mga lingkoran ngan nagsiring: ‘Kinahanglan turion hira ngan sugoon nga tumanon an Balaud ni Moises.’” (Buh. 15:5) Klaro nga an problema may kalabotan ha pagturi ha diri Judio nga mga Kristiano nagin daku na nga isyu, ngan kinahanglan sulbaron ito.

17. Hin-o an nagkukompwesto han nagmamando nga lawas ha Jerusalem, ngan kay ano nga bangin upod hito an “mga tigurang”?

¹⁷ “An kinaadman kanan mga tawo nga namimiling hin sagdon,” siring han Proberbios 13:10. Uyon hiton masasarigan nga prinsipyo, “nagkatirok an mga apostol ngan an mga tigurang basi hisgotan [an pakiana may kalabotan ha pagturi].” (Buh. 15:6) “An mga apostol ngan an mga tigurang” naghimo hin mga desisyon para ha bug-os nga Kristiano nga kongregasyon, sugad la han ginhihimo han Nagmamando nga Lawas yana. Kay ano nga an “mga tigurang” kaupod han mga apostol? Hinumdumi nga hi apostol Santiago ginpatay, ngan may panahon nga hi apostol Pedro ginpriso. Posible ba nga puropariho liwat hito an mahitatabo ha iba nga mga apostol? An pagkaada iba nga kwalipikado nga dinihogan nga kalalakin-an makakabulig ha pagsiguro nga padayon nga may mangunguna ha buruhaton.

18, 19. Ano nga mapwersa nga mga pulong an ginyakan ni Pedro, ngan ano an dapat nga nagin konklusyon han iya mga mamarati?

¹⁸ Hi Lucas nagpadayon: “Katapos hin maiha nga pagdiskusyon, binuhát hi Pedro ngan nagsiring . . . : ‘Mga kalalakin-an, mga kabugtoan, maaram gud kamo nga tikang ha siyahan nga mga adlaw an Dios nagpili ha akon ha butnga niyo basi pinaagi han akon baba mabatian han mga tawo han mga nasud an mensahe han maopay nga sumat ngan tumoo hira. Ngan an Dios, nga maaram han kasingkasing, nagpamatuod pinaagi ha paghatag ha ira han baraan nga espiritu, sugad la han ginbuhat liwat niya ha aton. Ngan waray gud hiya magpakita hin pagpaurog ha butnga naton ngan nira, lugod ginputli niya an ira kasingkasing  tungod han ira pagtoo.’” (Buh. 15:7-9) Sumala ha usa nga reperensya, an Griego nga pulong nga iginhubad nga “maiha nga pagdiskusyon” ha bersikulo 7 nagpapasabot liwat hin “pamiling; pagpakiana.” Klaro nga iba-iba an opinyon han kabugtoan, ngan waray hira mag-alang ha pagpahayag hito.

¹⁹ An mapwersa nga mga pulong ni Pedro nagpahinumdom ha ngatanan nga hiya mismo nakadto han an siyahan nga diri turi nga mga Hentil—hi Cornelio ngan an iya panimalay—gindihogan pinaagi han baraan nga espiritu han 36 C.E. Salit kon para kan Jehova waray na kaibahan an Judio ngan an diri Judio, may katungod ba an mga tawo nga magpakita hin diskriminasyon? Dugang pa, an pagtoo ha Kristo an nagpuputli ha kasingkasing han usa nga tumuroo, diri an pagsunod ha Mosaiko nga Balaud.—Gal. 2:16.

20. Paonan-o an mga nag-iinsister han pagturi ‘nagsasari ha Dios’?

²⁰ Uyon ha diri maninigaran nga pamatuod han pulong han Dios ngan han baraan nga espiritu, ini an konklusyon ni Pedro: “Salit kay ano nga ginsasarihan niyo yana an Dios pinaagi ha pagbutang hin yugo ha liog han mga disipulo nga bisan an aton mga kaapoy-apoyan o kita waray makaakos pagpas-an? Lugod, natoo kita nga matatalwas kita pinaagi han diri matupngan nga pagkabuotan han Ginoo nga hi Jesus, ngan sugad man hira.” (Buh. 15:10, 11) Ha pagkamatuod, an mga nag-iinsister han pagturi ‘nagsasari ha Dios,’ o gintitestingan an iya pagin pasensyoso. Nangangalimbasog hira nga ipatuman ha mga Hentil an usa nga balaud nga an mga Judio mismo diri bug-os nga nakakasunod ngan tungod hito ginhukman hira hin kamatayon. (Gal. 3:10) Imbes nga buhaton ito, an Judio nga mga mamarati ni Pedro dapat nagin mapasalamaton unta ha diri matupngan nga pagkabuotan han Dios nga iginpahayag pinaagi kan Jesus.

21. Ano an ginsiring nira Bernabe ngan Pablo nga nakabulig ha kabugtoan ha paghimo hin maopay nga desisyon?

²¹ Klaro nga tungod han ginsiring ni Pedro, nakapanhunahuna an iya mga mamarati, kay “nagmingaw an ngatanan.” Katapos hito, ginsumat nira Bernabe ngan Pablo “an damu nga tigaman ngan urusahon nga mga butang nga ginbuhat han Dios ha mga nasud pinaagi ha ira.” (Buh. 15:12) Yana matuturotimbang na han mga apostol ngan mga tigurang an ngatanan nga ebidensya ngan makakahimo hin desisyon nga klaro nga nagpapakita han kaburut-on han Dios may kalabotan ha isyu han pagturi.

22-24. (a) Paonan-o ginsusunod han Nagmamando nga Lawas yana an ehemplo han nagmamando nga lawas ha siyahan nga siglo? (b) Paonan-o ipapakita han ngatanan nga tigurang nga ginrirespeto nira an awtoridad han Dios?

²² Yana liwat, kon nagmimiting an mga membro han Nagmamando nga Lawas, nagpapagiya hira ha Pulong han Dios ngan sinsero nga nag-aampo  para han baraan nga espiritu. (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11) Basi mahimo ito, an tagsa nga membro han Nagmamando nga Lawas abanse nga nakakakarawat hin agenda basi hunahunaon niya ito ngan ig-ampo. (Prob. 15:28) Ha ira miting, inin dinihogan nga kabugtoan diri nag-aalang ha pagpahayag han ira panhunahuna ngan ginbubuhat nira ito ha matinalahuron nga paagi. Kasagaran na nga ginagamit nira an Biblia ha ira mga paghisgot.

²³ Dapat subaron han mga tigurang ha kongregasyon ito nga ehemplo. Ngan kon diri la gihapon nasusulbad an usa nga seryoso nga butang katapos hisgotan ito ha miting han mga tigurang, mahimo nira konsultahon an branch office ha ira lugar o an pinili nga mga representante hito, sugad han mga paramangno han sirkito. An branch office naman mahimo magsurat ha Nagmamando nga Lawas kon kinahanglan.

²⁴ Oo, ginbibendisyonan ni Jehova an mga nagpapakita hin respeto ha teokratiko nga kahikayan ngan an mapainubsanon, maunungon, ngan pasensyoso. Sugad han aton mahibabaroan ha sunod nga kapitulo, an mga balos han Dios tungod ha pagbuhat hito amo an tinuod nga kamurayawan, espirituwal nga pag-uswag, ngan Kristiano nga pagkaurosa.