AN GANGIS, nga puropariho ha duron, makikita ha ngatanan nga kontinente labot la ha Antartika. Kondi may usa nga klase hin gangis (Magicicada) nga ha norte-este la han Amerika mabibilngan, nga nakakuha han interes han mga biologo tikang pa hadto.

Tagda: Ha katsaringsing, minilyon hini nga klase hin gangis an tigda na la nga nakikita ha sulod hin pipira la ka semana. Durante hinin halipot nga panahon, nagluluno hira, makusog nga naghihinuni, naglulupad-lupad, nagdadamu, katapos namamatay. Kondi urusahon nga an sunod nga henerasyon makikita paglabay pa hin 13 o 17 ka tuig, depende ha klase hin gangis. Ano an nahitatabo hini nga mga insekto durante hito nga panahon?

Basi mabaton ito, kinahanglan naton hisabtan an naiiba nga sikolo han kinabuhi hini nga gangis. Mga usa ka semana katapos hira makita, an adulto nga mga insekto nag-aasawa ngan an mga babaye nagbubonay hin 400 tubtob 600 ha sulod han mga sanga hin puno. Diri maiha katapos hito, namamatay an mga adulto. Paglabay hin pipira ka semana, napupusa an mga bonay ngan an mga ulod nahuhulog, nagbubuho, ngan naukoy ha ilarom han tuna, diin nasupsop hira hin tubig tikang ha mga gamot hin kahoy-kahoy o puno ha sulod hin pipira ka tuig. Paglabay hin 13 o 17 ka tuig, nagkakaada bag-o nga henerasyon han mga adulto ngan nauutro an sikolo.

Sumala ha usa nga artikulo ha Nature nga magasin, an komplikado nga sikolo han kinabuhi hini nga gangis “nakapainteres gud ha mga syentista ha sulod hin damu na ka siglo. . . . Bisan yana, nangangalimbasog an mga syentista nga masabtan kon paonan-o nahitatabo an naiiba nga sikolo han kinabuhi han insekto.” Usa gud ini nga misteryo.

Ano ha imo panhunahuna? An sikolo ba han kinabuhi hini nga gangis produkto han ebolusyon, o may nagdisenyo hito?