An Pagpamiling hin Maopay nga mga Lider

“Nasiring ako ha imo, lakat, ngan waray na kami labot ha imo. Ha ngaran han Dios, lakat!”—Oliver Cromwell; ginkotar ni Leopold Amery, membro han Parliamento han Britanya.

An Girra ha Kalibotan II nagpapadayon ha sulod hin walo na ka bulan, ngan baga hin mapipirde an Britanya ngan an mga kaalyado hito. Para kan Leopold Amery ngan ha iba dida ha gobyerno, ginkinahanglan an usa ka bag-o nga lider. Salit, han Mayo 7, 1940, didto ha House of Commons, ginkotar ni Mr. Amery an mga pulong ha igbaw ngadto kan Primero Ministro Neville Chamberlain. Paglabay hin tulo ka adlaw, binayaan ni Mr. Chamberlain an iya katungdanan, ngan sinaliwan hi Winston Churchill.

AN PAGKAADA lider usa nga importante nga panginahanglan han katawohan, kondi diri igo an bisan hin-o la nga lider. Bisan ha usa nga pamilya, an amay kinahanglan may-ada kapas ha pagpanguna basi magin malipayon an iya asawa ngan mga anak. Salit, hunahunaa an labaw pa gud nga ginkikinahanglan ha usa nga lider han nasud o han kalibotan! Diri urusahon nga an maopay nga mga lider makuri hinduro mabilngan.

Tungod hini, ha sulod hin yinukot ka tuig, nahitabo na an diri maihap nga mga koronasyon, mga rebolusyon, mga kudeta, mga pagpili hin tawo basi ibutang ha pwesto, mga eleksyon, mga asasinasyon, ngan mga pagbag-o hin rehimen. An mga hadi, mga primero ministro, mga prinsipe, mga presidente, mga sekretaryo-heneral, ngan mga diktador sulod-gawas ha katungdanan. Tungod han diri-linalaoman nga mga pagbag-o napaiwas bisan an gamhanan nga mga magmarando. (Kitaa an kahon nga “Tigda nga Nawara ha Katungdanan,” ha pahina 5.) Bisan pa hito, an may kapas ngan nagpapadayon nga pagmando nagin makuri mabilngan.

“Kinahanglan Pag-iluban Na la Naton Ito”—O May-ada ba Mapipilian?

Salit, diri urusahon nga damu an nawad-an na hin paglaom may kalabotan ha pakaagi hin maopay nga lider. Ha pipira nga mga nasud, an kawaray-interes ngan kawaray-paglaom han mga tawo labi nga nakikita ha panahon han eleksyon. Hi Geoff Hill, usa nga peryodista ha Aprika, nagsiring: “Kaylap an kawaray interes o an pagdiri [ha pagbutos] kon an mga tawo naabat nga waray hira mahihimo basi mabag-o an kakuri han ira mga kinabuhi . . . Ha Aprika, kon an mga tawo diri nabutos, diri ito pirme nagpapasabot nga kontento hira. Mas agsob nga pakimalooy ito para hin bulig han mga tawo nga naabat nga waray usa nga nagtatagad ha ira mga kakurian.” Ha pariho  nga paagi, usa nga kolumnista han usa nga pahayagan ha Estados Unidos an nagsurat may kalabotan ha tiarabot nga eleksyon: “Kon may-ada la unta hingpit nga kandidato nga dumalagan.” Hiya nagdugang: “Waray sugad hito nga klase hin tawo. Waray gud. Kinahanglan pag-iluban na la naton ito.”

Totoo gud ba nga an katawohan waray na mahihimo kondi “pag-iluban na la” an diri hingpit nga mga lider? An kamatuoran ba nga an tawhanon nga mga lider diri nakakatagbaw han mga panginahanglan han ira mga sakop nagpapamatuod nga diri na gud kita magkakaada maopay nga mga lider? Diri. Mahimo kita magkaada han gimaopayi nga lider. Paghihisgotan han sunod nga artikulo kon hin-o an hingpit nga lider nga inuungara han katawohan ngan kon paonan-o makakapahimulos ha iya pagkalider an minilyon nga mga tawo tikang ha ngatanan nga gintikangan—upod ka na.

[Mga Retrato ha pahina 3]

Wala ha igbaw: Neville Chamberlain

Too ha igbaw: Leopold Amery

Ubos: Winston Churchill

[Ginkuhaan han mga Retrato]

Chamberlain: Photo by Jimmy Sime/Central Press/Getty Images; Amery: Photo by Kurt Hutton/Picture Post/Getty Images; Churchill: The Trustees of the Imperial War Museum (MH 26392)