1. Nim Johova ne buro pisen kunum, nal bunuman pende sinen?

 NIM kunum pende ne Johova ye nalmal, buro pisal ne ere ere erin mo? Olom bol yane don kunum, nawal bunuman a min wonom? Kenem Johova kanamen kaple nanem, ba olom ye nalmal meim Baibel wusngam jeljel, yubol tonom. Baibel dom Johova, “anj, opnganmal kumb tapi” na “dop ende kerma dogurr ne wal porpor donom” mal meim padom. (Sng. 84:11; Hib. 12:29) Esekiel wur kubanj mal kanim, Johova ain omblom ende talang enem mal, ku kawei sapaia na kombgilpup kala kanem kanem borom mal embe meim panim. (Ese. 1:26-28) Baibel yu embe dom erkelde, Johova ye nalmal kenem pilsinamen ne enamen kaple nande, bu puli keramen.

2. Nawal pende erkelde, kenem se Johova bol mand punamen kaple nanda?

² Kenem Johova kanamen kaple nanem pile, olom kenem kanka kanem ne pilgi ninamen kaple nanda. Ga pende, yero nomolpa enjip bar ombun kes mal pende min wom erkelde, Johova enjep kanka nakanem nepisam. Ala kenem kanka kanem danjen ende nameim nepisam. Ba Johova kenem nalmal pismen, ala se olom bol mand punamen kaple nanem pra pilkane enem. Olom kenem pakeronal ne mambnem aiyem kapaim mal, Yuwom Baibel a meim bar neori kerem.

3. Johova kenem bol kanka mem tadom, nalende omuk manero kanamen?

³ Yu ende kanka panimen e, Johova ye nalmal wei meim tadom. (1 Jon 4:8) Ala Baibel, Got kanka mem padom. Olom wal porpor enem bar kanka mem karkar ere enem. Got kanka mem dongal kerma paim pile, olom lotu ernagom alamb bol pra tadom eri. (Mat. 5:44, 45) Yipe yu duwom enamen bar, Johova olom na kanka mem paim mal omuk manero kanamen. Kenem Gotjon ye nalmal duwom mane er kanamen bar, olom kanka kanmen mem wose kerma wei punda.

JOHOVA KENEM KANKAWEI WEI KANEM

4. Johova kenem kanka kane, wandil gorom bar nim nal nepisen? (Piksa pra kane.)

⁴ “Johova kenem kanka kane wandil wei gorom.” (Jems 5:11)  Baibel a yu meim bar, Johova olom amb ende ngalem wandil golo kanka kanem mal embe mei padom. (Ais. 66:12, 13) Amb ende ngalem kankawei kane, tawol ka enem mal buro pile. Olom ngalem mularo, wurmal ere, yu amin kawei ne ngonom. Ngalem nganj ngimbil si ke dom kunum, ambsik paim wal ngo kaple enem. Kenem pra ombun kauwo nganj ngimbil sinamen kunum, Johova kenem kanka kanem pakeronda nepisamen. Buk song bom ye embe nim: “Na wari si bunuman puli kelne tomene kerem kunum, nim na er dongal ere, ala erkei kumbol amin seim.”​—Sng. 94:19.

5. Johova kenem bol kanka mem ka tadom bar, nim nal nepisen?

⁵ Johova kanka mem kapaim, kenem pakeronda kapisem. (Sng. 103:8) Kenem alla esmen kunum, olom kenem bulngo sinakerem, anjngo kanka kanem. Israil ga komna monjup, kunum puli wal napam mal er kenjip Johova kes pim, ba enjep ala kumbol to akronjup kunum, olom kanka mem ka tane embe nim: “Enem na dungola wal kawei ende mal meim, enem kangem kerma sinjip ala na enem kankawei kanj.” (Ais. 43:4, 5) Johova kanka mem pornadom, kenem pra kanka kanja eri. Ala kenem alla kerma ende esmen kunum, Johova kenem bulngo sinakerem eri. Kumbol to akro ala seyem Johova bol wonjin dal, pilkane enamen olom kenem anjngo kanka kanem. Olom yu dongal dom, “alla porpor weieri wakro sikeral padom.” (Ais. 55:7) Johova kenem alla wakronom mal, Baibel yubol to embe dom, “Johova olom . . . enem dongal kol ngonda.”​—Apo. 3:19.

6. Sekaraia 2:8 yu paim bar, kenem Johova bol nawal duwom esmen?

⁶ Sekaraia 2:8 gere. Johova kenem kanka kanem pile, kes pismen kunum wamnam pilkane enem, pakero kantawol enda kapisem. Kenem kumbol a keswei pismen kunum, olom pra kes pisem. Embe pile, kenem weieri pilkane esmen, yane ninamen pundom ngonda pile embe ninamen: “Nenem dungol ngalem kantawol enen mal, na kantawol embe endel.” (Sng. 17:8) Dungol e wal kawei ende kenem nganja paim. Ombun ende min wonal ne enem kunum wamnam pilkane enem, embe pile alamb ende Johova alambem man erkes esim, olom dungol mongom angel keram mal embe esim padom. ‘Embe pile, wamnam olom alambem man kantawol enda.’

7. Nalende Johova kenem kanka kanem ne pilgi nimen mem, er dongal enamen?

⁷ Johova kapisem, kenem dingding ne olom kanka kanem ne pilgi ninamen nepisem. Ba kenem bol ombun pende yero min wombar, Johova  kenem kanka kanem moma nepismen, olom pilkane enem. Ala ombun pi ende min wonda, Johova kenem kanka kanem ne pilgi nimen mem er kanal ne enda. Ba nawal kenem pilgi nimen mem er dongal enda? Johova kanka mem, Jises, olom oiro sim ga, na kenem porpor bol nalmal tadom duwom er kanjel.

JOHOVA KANKA MEM NALMAL TADOM?

8. Nalernge Jises, Dam olom kankawei kanem ne pilgi nim?

⁸ Kongar billien puli tuwalto Johova kanka kanem Ngangem Jises bol, ende ende kanka kanjil mem dongal keswei pam. Enjel tap embe mal tonjil e, min kupul a ga ende tap embe mal naronjup mal enjel tap kombe keswei tonjil. Matyu 17:5 yu paim bar ger kanmen, Johova Ngangem Jises kankawei kanim mal, yu neori kem. Johova onom mal, ‘e na kanka kanj ye paninange,’ ba embe nanim, olom Jises kankawei kanim mal kenem pilkane enamen nepil embe nim, “e na Ngangna, kumbol na bunuman pel ngo olom kankawei kanj.” Johova embe nim nalerim, Jises olom kolmem wakro kenem topro siyem kera bar kapim. (Efe. 1:7) Ala Jises bunuman tal napam, Dam olom weieri kanka kanim pilkane erim. Jises kunum puli, Dana na kanka kanem ne pilgi nim mal neori kem.​—Jon 3:35; 10:17; 17:24.

9. Johova olom oiro sim ga bol kanka mem tadom bar, yu nalmal neori kem? Yubol to. (Rom 5:5)

⁹ Johova olom oiro sim ga pra, kanka kanj padom. (Rom 5:5 gere.) Enjep kanka kanem mal, yu nalmal “neori kem,” kandpe. Baibel diksinari ende Johova oiro sim ga kanka kanim mal yu embe nim “enem nol ngalem ende tang wonom mal” embe meim panim. Yu ekin embe mal erim bar tadom, Johova olom oiro sim ga bol kankawei kanem! Got oiro sim ga, “Got enjep kanka” kanem ne pilkane esim. (Jut 1) Aposol Jon Got oiro sim ga nalmal pisim mal, neori kele embe nim: “Kanka mem, Danjen kenem bol enem kerma wei paim, olom kankere kenem kangem, Got ngalem pane simen!” (1 Jon 3:1) Johova olom oiro sim ga mongse kanka kanem mo? Ma, Johova kenem porpor kanka kanem mem tadom eri.

10. Nal wusngam kerma wei ende, Johova kenem kankawei kanem tanim?

¹⁰ Johova kenem kanka kanem nal wusngam kerma wei ende tanim? E, Jises kem wo golo kenem topro siyem kem bar, olom kenem kankawei kanem mem tanim​—e alamb ende, kanka mem embe ta nanijip mal nim! (Jon 3:16; Rom. 5:8) Johova kankawei kanem Ngangem kem wo golo, kenem alamb porpor sin nganj a pam topro siyem kelde, Olom bol seno semand punamen ne erim. (1 Jon 4:10) Johova Ngangem Jises bol kenem topro siyem kenjil bar kunum kunum buro pinjin dal, enjel kenem porpor kankawei nalmal kanjil mal kanpol weironamen. (Gal. 2:20) Johova, Jises kelnge wo gom e, olom lo ende pambar karkar ere kelnge nawom. Kenem kankawei kane wal ka ende ngom e, Ngangem kem wo gom. Johova kenem kankawei kanem mem tanim e, Ngangem dingeri kankawei kanem ngal kem wo gom e​—Jises. Johova kankelnge Ngangem kenem nepile ombun kauwo nganj ngimbil kerma si gom.

11. Jeremaia 31:3 yu paim bar, kenem nawal duwom esmen?

¹¹ Kenem pilkane esmen, Johova kenem kanka mongse nakanem, olom kenem kanka nalmal kanem tane nengonom eri. (Jeremaia 31:3 gere.) Johova erkelde kenem se olom bol mand punamen nepisem nalenem, olom kenem kanka kanem. (Lo 7:7, 8 omukro kane.) Wal ende mo alamb ende, Johova kenem kanka kanem bar si jeljel kera kaple wei nanem. (Rom 8:38, 39) Kenem kanka embe mal kanem, erkelde nim nal nepisen? Buk Song 23 gerdel bar, Johova, Depit kanka kanem mem tane kantawol ka erim mal kanjel, ala kenem bol embe enda ne pisamen eri.

JOHOVA KANKA MEM ERKELDE NALMAL PISEN?

12. Buk Song 23 yu paim bar nim nal panindel?

¹² Buk Song 23:​1-6 gere. Buk Song sapta 23, e golang ende Johova kenem kanka kane tawol  enem mal neori kerem. Buk Song sapta 23 Johova, Depit kanka kane kantawol ka erim, olom pilgi nim mal neori kem. Olom Johova bol seno mand wei mom mal yubol to, Johova na Tawol ye, panim. Depit kankelnge Johova olom kolta nim bar buning mei nepim, ala olom kunum kunum Johova bol seng se mom. Depit pilkane erim olom nomolpa erim bar, Johova kanka mem anjngo taninda nepim. Nawal erkelnge olom Johova bol pilgi nim mem, dongal wei pam?

13. Nalernge Depit, Johova olom pakero kantawol enda nepim?

¹³ Nawal ende tambem nanda.” Depit olom pilkane erim nalerim, Johova kunum kunum olom ambsik pam wal ngo kantawol ka erim. Johova olom bol seno mambnem ka erim bar, Depit pilkane erim Johova olom bol kapim. Embe pile, wal nawal ende mibulto olom bol min wonda bar, Johova anjngo kantawol ere ambsik panda wal ngonda nepim. Depit weieri pilgi nim, Johova olom kanka kanem pile kantawol ka enda nepim. Embe pim bar, olom pakero kelnge bunuman puli nakele wal apal kannom bar kapil mom.​—Sng. 16:11.

14. Johova kanka mem ka bol kenem nalmal kantawol enda?

¹⁴ Kenem nomolpa esmen bar ombun kes mal ende min wonom kunum, Johova kanka mem ka bol kenem kantawol enem. Pilgi ding ambajen Claire, a olom kongar 20-poro Betel kongan erim. Olom pemili aiyem bol ombun kes mal puli min wom kunum, pakeronda mal kanpolnarom. Olom dam kes strok sim, ambam akling yuwei mom to ori kenjip, ala ku ombun pange garjep na bisnis kerei ende enjip wakrojup. Johova enjep kanka kane kantawol erim mem nalmal tanim? Ambajen Claire embe nim: “Johova pilkane ere na pemili aina, kunum dingding ne sinam ambsik pam wal ngo pakerom. Kunum puli kin  ambsik pam wal Johova ngonda ne napijin mal, wei ngo se minto pum. Na kunum puli Johova kin bol kanka kane mambnem ka erim bar, pilawur ne sikeral kaple narim! Bunuman embe mal, sind na pakerongo ombun nal ombun ende na bol min wom kauwo, Johova konganem anjngo erind.”

15. Nalernge Depit dongal kol sim? (Piksa pra kane.)

¹⁵ “Olom na dongal kol ngonom.”  Kunum pende ne Depit ombun puli kauwum bar, kes pile kumbol ombun sim. (Sng. 18:4-6) Johova kanka mem ka tanim bar dongal kol sim. Johova olom senom dongal pornim ye sip kelnge, “kul ka” bolmom bar mol ka pilsim, “ala sip kelnge nol-pam bar mol ka-pilsim.” Embe erim bar, Depit dongal kol si Johova konganem kapile anjngo erpum.​—Sng. 18:28-32.

16. Johova kanka mem tadom bar, nim nalmal dongal kolnga sinen?

¹⁶ Depit bol erim mal yipe kunum, “Johova kanka mem ka seim, embe pile kenem kantawol enda. Olom kenem wandil sinem mem pornaninda”. (Kra. 3:22; Kol. 1:11) Pilgi ding ambajen Resel bol wal min wom mal, omukro kandpe. Kes KOWET-19 tom kunum olom andam, olom na Johova sikele seori pum bar olom kumbol ombun si keswei pim. Johova, Resel nalmal pakerom? Olom embe nim: “Johova na kanka kanim pilkane enal nepim. Olom erklenge senond ga wo na bol anj dunglom kele tapronjup, mokun gal tunjup, tex mesis kenjip bar bunuman ka sinal yu na Baibel wes boll kenjip, na mond bar kane gupgil nijip. Mambnem embe enjip bar ta nijip, Johova weieri na kanka kane kantawol erim. Johova na pemili kerma embe mal ngom bar, kunum kunum kapile yane wusngam a sangiyo nengond.”

17. Nalernge Depit wal ende bol “kisal nagom”?

¹⁷ “Na wal ende bol kisal nagor nalenem nim na bol mein” Depit nomolpa erim bar ombun puli sinda pam, ala dongal kerma pam ga olom bol opyem enjip eri. Embe pamba, Johova olom kanka kane kantawol erim bar, buning mei nepim. Ombun nal ombun ende Depit bol min wom bar olom pilkane erim, Johova na bol weieri meim nepim. Embe pile, olom golang embe bom: Olom “[Johova] na kisal gond mem porpor si sikem.” (Sng. 34:4) Depit kunum pende ne kisal keswei gom, ba olom tomene kem nalerim, Johova olom kanka kanem ne pilkane erim.

18. Johova kenem kanka kanem nepismen mem, nalmal pakero dongal ngondo kisal nagoramen?

¹⁸ Johova kenem weieri kanka kanem nepismen mem nalmal pakero dongal ngondo, ombun  kes mal ende kenem bol min wonda kunum kisal nagoramen? Ambajen painia ende kangem Susi, olom andam bol enjel ngangjel kilkabaning to gom kunum, enjel nalmal pinjil mal yubol to embe nim: “Ombun keswei ende wamnam min wonom kunum erkelde, nim kumbol ombun si keswei pisel, ala ombun puli nam bol min wondo pei nepisel eri. Ba Johova kanka mem ka tadom erkelde, kenem kantawol enem buning meimen ne pismen.” Resel, yero yubol tonjin ambajen pilyem kelpile embe nim: “Na bunuman puli kele kes pinj kunum, kumbol ngimbil erim, ala bunuman puli kele kisal gond. Na yane omblombol wei ne Johova ngond. Embe ne pakil bulto kumbol amin sind, e ngal mam ende ngalem kantawol ka ere, erkelde wur paim mal na wur pand. Wal embe mal min wom, na awur ninda kaple wei nanem.” Elda ende kangem Tasos, ami tuwal napunal panim bar to karpos kenjip kongar 4-poro pam. Ba Johova olom kanka kane kantawol erim nalmal pilkane erim? Olom embe nim: “Johova na ambsik pam wal ngo se minro wei pum, mambnem embe erim bar na pilgi wose dongal pungo olom bol pilgi wei nind. Johova murmulom dongal wusngam a, karpos gar tuwalto alamb kapile nameim bar erkelnge kapile mond. E, taninge pilkane erind, na olom bol mand molo konganem enal bar, olom kanka mem seim bar na pake puli sinal pam. Embe pile, na karpos gar pand kunum, kongan painia pulnombol erind.”

KANKA MEM SEM GOT KIN MAND PUNDOL

19. (a) Got kenem kanka kanem ne pinjin dal, yane nalmal ninamen? (b) Johova nal kanka mem ka tanim bar nim kumbol a wei pisen? (Boks a, “ Yu Meim Pakerondo Johova Kanka Mem Pilkane Esmen,” pane paim kane.)

¹⁹ Wal pende min wom mal yubol porpor tonjin taninde pilkane esmen, Johova, “kanka na kumbol amin mem sem Got,” kenem bol meim! (2 Kor. 13:11) Olom kenem dingding ne kakane pilngonom. Kenem weieri pilkane esmen, “Olom kanka mem ka kenem kantawol enem.” (Sng. 32:10) Kunum puli olom kanka mem ka tadom bar buro pisamen erkelde, kenem se olom bol mand wei punamen ala pakeronda ye weieri mand meim ne pisamen. Kenem yane wusngam a se olom meim bar mand punamen bar kisal nagolo, nim kanka mem kin bol tanindel wal kerma paim paninamen. Kenem kumbol a na bunuman a wari ende panda, pal ne olom ngo pilgi wei ninamen, olom kenem pakeronal ne erkun er meim.​—Sng. 145:18, 19.

20. Johova kanka mem nalmal erkelde, kenem se olom bol mand wei pumon?

²⁰ Komb bikes enem kunum kenem se, dop ende gal paksim bar mand pupo mul enem mal, Johova kanka mem erkelde kenem se olom bol mand wei pumon. Johova kanka mem dongal kerma paim, ala kenem bol kanka mem ka tadom eri. Embe pile nim kawei pisel nalenem, Johova nim kanka kanem. Ala kenem porpor, Johova kenem kanka kanem bar kapile embe ninamen: “Na Johova kanka kanj”!​—Sng. 116:1.