1-2. (1) Kotea ʼae ʼe tonu ke fai e he Kilisitiano selipatea ʼi muʼa ʼo tana fakatahi mo he tahi? (2) Kotea te fakaʼuhiga ʼo te ui ʼae ʼe fakatahi he tehina mo he tuagaʼane? (Vakaʼi “He ʼu Fakamahino.”)

 KUA KE fia ʼohoana? ʼE tou iloʼi ʼe mole tou maʼu pe te fiafia moka tou ʼohoana. Logo la te faʼahi ʼaia, kae tokolahi te ʼu Kilisitiano selipatea, tupulaga peʼe kua matuʼa, ʼe natou fia ʼohoana. ʼE mahino ia, ʼi muʼa ʼo hau fakatahi mo he tahi, ʼe tonu ke malohi ʼou felogoi mo Sehova, ke ke iloʼi lelei ia koe totonu, pea ke feala hau fakahoko ʼou maʼua moka ke ʼohoana. a (1 Ko. 7:36) Kapau kua ke tokalelei ʼi te ʼu faʼahi ʼaia, ʼe feala pe anai ke ke fiafia moka ke ʼohoana.

² Kae ʼe mole faigafua tuʼumaʼu te maʼu ʼo he tahi ʼe lelei ke ke ʼohoanaʼi. (Taag. 31:10) Pea ka ke maʼu he tahi ʼe ke fia iloʼi lelei age ia ia, ʼi te agamahani ʼe mole faigafua te kamata ʼo takolua fakatahi. b ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou vakaʼi anai pe kotea ʼae ka tokoni ki he Kilisitiano selipatea ke ina maʼu he tahi ʼe feala ke nā ʼohoana pea mo kamata hanā fakatahi. ʼE tou toe vakaʼi anai pe feafeaʼi te lagolago ʼa ʼihi ʼo te kokelekasio kia natou ʼae ʼe fia ʼohoana.

 KE KE MAʼU HE TAHI ʼE LELEI KE KOLUA ʼOHOANA

3. Kotea te ʼu faʼahi ʼe tonu muʼa ke iloʼi e he Kilisitiano selipatea ʼe fia ʼohoana?

³ Kapau kua ke fia ʼohoana, ʼe lelei moka kua ke iloʼi te ʼu kalitate ʼae ʼe ke loto ke maʼu e ia ʼae ka kolua ʼohoana, ʼi muʼa ʼo hau fakatahi mo he tahi. c Kapau ʼe mole ke fai te faʼahi ʼaia, ʼe feala pe anai ke mole ke tokagaʼi he tahi ʼe feala ke ke ʼohoanaʼi, peʼe ke kamata fakatahi mo he tahi ʼe mole lelei anai kia koe. ʼE moʼoni, ʼe tonu ke ke ʼohoana pe mo he tahi kua papitema. (1 Ko. 7:39) Kae ko he tahi kua papitema ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe liliu anai ko he ʼohoana ʼe lelei maʼa koe. Koia, ke ke fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘Kotea te ʼu fakatuʼutuʼu ʼae ʼe au fia fai ʼi toku maʼuli? Kotea te ʼu kalitate ʼe maʼuhiga kia au ʼe au loto ke maʼu ʼe ia ʼae ka ʼohoana mo au? ʼE fakapotopoto koa ʼaku fakaʼamu?’

4. Ko te ʼu faʼahi fea ʼe faikole ki ai ʼihi selipatea?

⁴ Kapau ʼe ke fia ʼohoana, ʼe mahino ia neʼe ke palalau ki te faʼahi ʼaia ʼi ʼau faikole. (Flp. 4:6) ʼE moʼoni ʼe mole fakapapau mai e Sehova ʼe ina foaki anai ki ʼana kaugana fuli he tahi ke natou ʼohoanaʼi. Kae ʼe tokaga lelei ia ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga kia koe mo ʼae ʼe ke logoʼi ʼi tou loto. Pea ʼe feala ke ina takitaki koe ʼi tau kumi ʼaia he tahi ke kolua ʼohoana. Koia, haga fakaha age kia te ia te ʼu meʼa ʼae ʼe ke loto ki ai mo ʼae ʼe ke logoʼi ʼi tou loto. (Pes. 62:8) Kole ke ina foaki atu te kataki fualoa mo te poto. (Sakp. 1:5) ʼE fakaha mai e te tehina selipatea ko John, d ʼi Amelika te faʼahi ʼae ʼe palalau ki ai moka faikole: “ ʼE au palalau kia Sehova ʼo fakaha age te ʼu kalitate ʼae ʼe  au loto ke maʼu e ia ʼae ka au ʼohoanaʼi. ʼE au kole kia te ia he ʼu faigamalie ke au felaveʼi ai mo he tahi. ʼE au toe kole age ke tokoni mai ke au maʼu he ʼu kalitate ke au liliu ai ko he tagata ʼohoana ʼe lelei.” ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Tania mai Sri Lanka: “ ʼI taku atali ʼae ke au maʼu hoku ʼohoana, ʼe au kole kia Sehova ke tokoni mai ke au nofo agatonu, mo maʼu he ʼu manatu fakalotomalohi, pea mo au fiafia.” Tatau aipe pe heʼeki ke maʼu he tahi ke kolua ʼohoana, kae ʼe fakapapauʼi e Sehova ʼe tokaga anai kia koe pea mo ʼofa tuʼumaʼu pe ia koe.—Pes. 55:22.

5. Ko te ʼu lakaga fea ʼae ʼe feala ai ke felaveʼi he Kilisitiano selipatea mo ʼihi ʼe ʼoʼofa ia Sehova? (1 Kolonito 15:58) (Vakaʼi mo te pāki.)

⁵ ʼI te Tohi-Tapu, ʼe fakalotomalohiʼi tatou “ke lahi tuʼumaʼu [ʼatatou] gaue ʼi te ʼAliki.” (Lau ia 1 Kolonito 15:58.) Kapau ʼe ke maʼumaʼua ʼo gaue maʼa Sehova pea mo ke fakatahi mo ʼou tehina mo tuagaʼane, ʼe ke fiafia anai ʼi te ʼu temi fakalotomalohi ʼaia pea ʼe lagi toe feala foki ke ke felaveʼi mo ʼihi selipatea ʼe natou fakamuʼamuʼa te ʼu gaue ʼae maʼa Sehova ohage pe ko koe. Pea ʼi tau fai ia meʼa fuli moʼo fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova, ʼe ke maʼu anai ia te fiafia moʼoni.

6. Kotea ʼae ʼe tonu ke manatuʼi e te ʼu Kilisitiano selipatea ʼae ʼe natou kumi honatou ʼohoana?

⁶ Kae ke ke tokaga pe naʼa liliu tau kumi ʼo hou ʼohoana ko te faʼahi ʼae ʼe maʼuhiga age ʼi te tahi ʼu meʼa. (Flp. 1:10) Ko te fiafia moʼoni ʼe mole fakalogo ia ki tau kua ʼohoana peʼe kailoa, kae ʼe fakalogo ki tau felogoi lelei mo Sehova. (Mat. 5:3) Pea ʼi tau kei selipatea, ʼe feala ke lahi age tau gaue maʼa te ʼAtua. (1 Ko. 7:​32, 33) Fakaʼaogaʼi lelei tau temi ʼaia. ʼE ui e te tuagaʼane ko Jessica mai Amelika, ʼae neʼe ʼohoana ʼi tana teitei taʼu 40: “Neʼe lahi taku maʼumaʼua ʼi te faifakamafola, pea neʼe au fiafia ai logo la neʼe au fia ʼohoana.”

TOʼO HE TEMI KE KE SIOʼI TANA AGA

7. ʼI muʼa ʼo tau fakaha age ki he tahi ʼe ke fia fakatahi mo ia, he koʼe ʼe ko he aga fakapotopoto tau toʼo he temi ke ke sioʼi tana aga? (Taʼaga Lea 13:16)

⁷ Kotea ʼae ʼe feala ke ke fai mo kapau kua ke tokagaʼi he tahi ʼe ke fia ʼohoanaʼi? ʼE tonu koa ke ke foimo alu ʼo fakaha age kia ia te ʼu meʼa ʼae ʼe ke logoʼi? ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ko he tahi ʼe poto ʼe ina fakaʼaogaʼi te ʼatamai malama peʼe mahino ki te meʼa ʼae ka ina fai. (Lau ia Taʼaga Lea 13:16.) Koia ia muʼa ʼo tau fakaha ki he tahi ʼe ke fia fakatahi mo ia, ʼe ko he aga fakapotopoto moka ke toʼo he temi ke ke sioʼi tana aga. ʼE ui fenei e te tehina ko Akelino mai Pays-Bas: “ ʼE feala ke tuputupu fakavilivili tau manako ki he tahi kae ʼe feala ke toe puli fakavilivili. Koia kapau ʼe ke toʼo he temi ke ke sioʼi ai tana aga, ʼe mole ke loto anai ke ke fakatahi mo ia ʼuhi he kua ke manako ia ia.” Tahi ʼae meʼa, ʼi tau sioʼi ʼaia tana aga, ʼe lagi ke mahino ai ʼe mole ko ia ʼae ʼe ke fia ʼohoanaʼi.

8. ʼE feala ke sioʼi feafeaʼi e he selipatea te aga ʼa he tahi ʼe fia fakatahi mo ia? (Vakaʼi mo te pāki.)

⁸ ʼE feafeaʼi hau sioʼi te aga ʼa he tahi kae mole ina iloʼi? ʼI te ʼu fono ʼo te kokelekasio peʼe ko te ʼu temi malolo, ʼe feala anai hau sio pe ʼe lelei ʼana felogoi mo Sehova, ʼo feia mo tona ʼuluagaaga. ʼE ke tokagaʼi anai pe ko ai ʼona kaumeʼa pea kotea te ʼu faʼahi ʼae ʼe palalau ki ai. (Luka 6:45) ʼE tatau koa ʼana fakatuʼutuʼu mo ʼa ʼau? ʼE feala ke ke faipalalau mo te ʼu tagata ʼafea ʼo tana kokelekasio peʼe ko te ʼu tehina mo tuagaʼane kua fotufotuʼa ʼae ʼe natou iloʼi lelei ia ia. (Taag. 20:18) Kole age kia natou pe kotea ʼae ʼe ui e ʼihi ʼo ʼuhiga mo ia pea kotea ʼona  kalitate. (Lute 2:11) ʼI tau sioʼi ʼaia tana aga, tokaga foki ke mole ufiufi ai ʼuhi ko tau fia iloʼi ia meʼa fuli ʼo ʼuhiga mo ia peʼe ke fakasosaʼa ki ai.

9. Kotea ʼae ʼe tonu ke ke iloʼi papau ʼi muʼa ʼo tau alu ʼo kole ki he tahi ke kolua fakatahi?

⁹ Ko temi ʼe fia ʼe tonu ai ke ke sioʼi te aga ʼa he tahi ʼi muʼa ʼo tau fakaha age kia ia ʼe ke fia fakatahi mo ia? Kapau ʼe ke fai fakavilivili te faʼahi ʼaia, pea ʼe hage anai kia ia neʼe mole ke fakakaukauʼi lelei. (Taag. 29:20) ʼI te tahi age faʼahi, kapau kua ina tokagaʼi ʼe ke fia fakatahi mo ia, kae fualoa fau leva tau alu ki ai, pea ʼe hage anai kia ia heʼeki ke iloʼi papau te meʼa ʼae ʼe ke loto ki ai. (Ekl. 11:4) Manatuʼi, ʼe mole ke alu ʼo kole ki he tahi ke kolua fakatahi he ʼe kua ke iloʼi papau ʼe kolua ʼohoana anai. Kae ʼe ke alu anai ki ai he ʼe kua ke iloʼi papau kua feala hau ʼohoana pea ʼe ke manatu ʼe liliu anai ko he ʼohoana ʼe lelei maʼa koe.

10. Kotea ʼae ʼe tonu ke ke fai moka ke tokagaʼi ʼe fia fakatahi he tahi mo koe kae ʼe mole ke loto ki ai?

¹⁰ Kae ʼe feafeaʼi leva moka ke tokagaʼi ʼe fia fakatahi he tahi mo koe? Kapau ʼe mole ke loto ki ai, faiga ke iloga ʼi tau aga. ʼE mole ko he agalelei mo kapau ʼe ke tuku ke manatu ʼe ke loto ki ai kae mole koia ia.—1 Ko. 10:24; Efe. 4:25.

11. Kapau ʼe kole atu ke ke filifili he ʼohoana maʼa he tahi ʼe selipatea peʼe ke ke kumi he tahi ʼe feala ke ina ʼohoanaʼi, kotea ʼae ʼe tonu ke ke tokaga tafito ki ai?

¹¹ ʼI ʼihi fenua e ko te ʼu matuʼā peʼe ko ni hahaʼi lalahi ʼae ʼe natou filifili he ʼohoana maʼa natou ʼae ʼe selipatea. ʼI ʼihi atu fenua, ʼe ko te famili peʼe ko te ʼu kaumeʼa ʼae ʼe natou kumi he tahi ʼe feala anai ke ʼohoana mo he selipatea pea ʼe natou fakatuʼutuʼu leva ke nā felogoi pea mo vakaʼi pe ʼe nā fakatahi anai peʼe kailoa. Kapau ʼe kole atu e he tahi ʼe selipatea ke ke kumi he tahi ke nā fakatahi peʼe ke ʼohoana mo ia, tokaga tafito ki te ʼu meʼa ʼae ʼe nā leleiʼia pea mo ʼaoga kia naua. Kapau ʼe ke maʼu he tahi ʼe lelei anai maʼa ia ʼae ʼe ke tokoni ki ai, faiga ke ke iloʼi tona ʼuluagaaga, ʼona kalitate pea tafito pe ʼe felogoi lelei mo Sehova. Ko te felogoi lelei ʼae mo Sehova ʼe maʼuhiga age ia ʼi te falā, mo te ako maʼoluga peʼe ko te tuʼulaga ʼi te malama. Kae manatuʼi, ʼe ʼa te tehina pea mo te tuagaʼane selipatea te fai ʼo te tonu ʼae pe ʼe nā ʼohoana anai peʼe kailoa.—Kal. 6:5.

KA KE KAMATA FAKATAHI MO HE TAHI

12. Kapau ʼe ke fia fakatahi mo he tahi, ʼe feafeaʼi hau palalau age ki ai?

¹² Kapau ʼe ke fia fakatahi mo he tahi, ʼe  feafeaʼi hau palalau age ki ai? e ʼE feala ke ke ui age ʼe ke fia palalau mo ia ʼi he koga meʼa ʼe hahaʼi ai peʼe ʼi te telefoni. Pea ke fakamahino lelei age te ʼu meʼa ʼae ʼe ke logoʼi ʼo ʼuhiga mo ia pea ʼe ke fia iloʼi lelei age ia ia. (1 Ko. 14:9) Kapau ʼe ʼaoga, tuku age hana temi ke ina fakakaukauʼi ʼi muʼa ʼo tana tali atu. (Taag. 15:28) Pea kapau leva ʼe ina ui atu ʼe mole loto ia ki ai, fakaʼapaʼapa pea mo ke tali te tonu ʼaia neʼe ina fai.

13. Kotea ʼae ʼe feala ke ke fai moka ʼe fakaha atu e he tahi ʼe fia feiloʼileleiʼaki mo koe? (Kolose 4:6)

¹³ ʼE feafeaʼi leva moka ʼe fakaha atu e he tahi ʼe ina fia iloʼi lelei age ia koe? ʼE mahino ia neʼe ina maʼu ia te lotomalohi ke haʼu ai ʼo palalau atu. Koia ke ke agalelei mo ke fakaʼapaʼapa ki ai. (Lau ia Kolose 4:6.) Kapau ʼe ʼaoga atu he temi ke ke fakakaukauʼi, ui age ki ai. Kae ʼaua naʼa fualoa fau leva. (Taag. 13:12) Kapau ʼe mole ke loto ki ai, fakaha age ʼaki he agalelei pea ke mahino lelei ki ai. Tokagaʼi pe kotea ʼae neʼe ui e te tehina ko Hanisi mai Autriche ki he tuagaʼane neʼe fia fakatahi mo ia: “Neʼe au palalau age ʼaki he fakaʼapaʼapa pea ke mahino lelei ki ai. Neʼe au foimo fakaha age taku mole loto ki ai, ke ʼaua naʼa nofonofo ʼo fakaʼamu ʼe feala pe anai ʼi he ʼaho ke ma fakatahi. Pea ki muli age, neʼe au toe tokaga lelei foki ki taku aga pea mo ʼaku palalau mo ia.” ʼI te tahi age faʼahi, kapau ʼe ke tali ke kolua fakatahi, kolua fefakahaʼaki te ʼu meʼa ʼae ʼe kolua logoʼi ʼo feia mo te fakaalualu ʼo takolua fakatahi. ʼE feala ke kehekehe takolua manatu huʼu mo te faʼahi ʼaia, he ʼe kehekehe ʼakolua agaʼi fenua peʼe ko ʼihi atu faʼahi.

TOU TOKONI KIA NATOU ʼAE ʼE SELIPATEA

14. ʼE tou lava tokoni feafeaʼi ki te kau selipatea?

¹⁴ ʼE feafeaʼi hatatou tokoni ki te ʼu Kilisitiano selipatea ʼae ʼe fia ʼohoana? ʼE feala ke tou tokoni kia natou tafito moka tou tokakaga ki ʼatatou palalau. (Efe. 4:29) ʼE feala ke tou fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE au fakakinakinaʼi koa natou ʼaia ʼe fia ʼohoana? Ka au sio ki he tehina mo he tuagaʼane ʼe nā faipalalau, ʼe au manatu atu aipe koa ʼe nā fakatahi?’ (1 Tim. 5:13) Tahi ʼae, ʼe tou tokakaga anai ke mole hage ʼe logoʼi e he tahi ʼe selipatea ʼe mole lelei tona maʼuli koteʼuhi heʼeki ʼohoana. Neʼe ui fenei e Hanisi, ʼae  kua tou ʼosi palalau ki ai ʼi muʼa atu: “Neʼe ui mai e ʼihi tehina: ‘He koʼe heʼeki ke ʼohoana koe? Koteʼuhi kua ke vave matuʼa.’ Ko te ʼu taʼi palalau ʼaia ki te ʼu selipatea ʼe hage ia ʼe mole ʼofainaʼi natou pea ʼe natou ʼasili hoha ai ke natou ʼohoana.” ʼE lelei age ke tou vikiʼi ai te kau selipatea.—1 Tes. 5:11.

15. (1) ʼO mulimuli ki te tokoni ʼae ia Loma 15:​2, kotea ʼae ʼe tonu ke tou tokakaga ki ai ʼi muʼa ʼo hatatou tokoni ki he tahi ʼe fia maʼu hona ʼohoana? (Vakaʼi mo te pāki.) (2) Kotea ʼae ʼe tou ako mai te ʼata viteo?

¹⁵ ʼE feafeaʼi leva moka tou manatu ʼe lelei ke ʼohoana te tehina ʼae mo te tuagaʼane ʼae? ʼE tokoni mai ʼi te Tohi-Tapu ke tou fai ki ʼihi te ʼu meʼa ʼae ʼe natou leleiʼia. (Lau ia Loma 15:2.) ʼE lahi te kau selipatea ʼe mole natou loto ke fakatuʼutuʼu e ʼihi ke natou felaveʼi mo ʼihi atu selipatea ke natou maʼu ai he tahi ke natou ʼohoana. ʼE tonu ke tou fakaʼapaʼapa ki tonatou loto. (2 Tes. 3:11) Ko ʼihi age ʼe natou loto anai ki te faʼahi ʼaia, kae ʼe mole tou fai anai he koga kae heʼeki natou kole mai. f (Taag. 3:27) Pea ko ʼihi age leva ʼe mole natou loto ki te faʼahiga fai ʼaia. ʼE ui e te tuagaʼane selipatea ko Lydia mai Siamani: “ ʼE feala ke kotou fakaafe he tehina mo he tuagaʼane fakatahi mo ʼihi. Pea kotou tuku leva ke nā maʼu he faigamalie ke nā faipalalau ai pea mo vakaʼi pe kotea ʼae ka nā fai leva.”

16. Kotea ʼae ʼe tonu ke manatuʼi e he tehina peʼe ko he tuagaʼane selipatea?

¹⁶ ʼE feala ke tou fiafia fuli, pe ʼe kei tou selipatea peʼe kua tou ʼohoana. (Pes. 128:1) Koia kapau ʼe ke fia ʼohoana kae heʼeki ke maʼu he tahi, haga tokaga tafito pe ki tau tauhi ʼae kia Sehova. ʼE ui e te tuagaʼane ko Sini mai Macao: “ ʼE nounou pe te temi ʼae ʼe ke nofo selipatea ai mo kapau ʼe ke fakatatau mo te temi ʼae ʼe ke nofo ai anai mo tou ʼohoana ʼi te Palatiso. Koia, ke ke fiafia ʼi te temi ʼaeni ʼe ke nofo selipatea ai pea mo ke fakaʼaogaʼi lelei te temi ʼaia.” Kae ʼe feafeaʼi moka kua ke kamata fakatahi mo he tahi? ʼE tou vakaʼi anai ʼi te alatike ka hoa mai pe kotea ʼae ʼe feala ʼi te temi ʼaia ʼe kolua fakatahi ai ke ke fai leva he tonu ʼe lelei.