Xa kuqhambuka umlilo ehlathini inkoliso yezilwanyana iyabaleka, ngoxa kukho ooqongqothwane abasuke babe ngathi bayabizwa nguwo. Batsalwa yintoni? Kaloku imithi esandul’ ukutsha yeyona ndawo bathanda ukuzalela kuyo amaqanda. Enye into, umlilo uyazigxotha iintshaba zalo qongqothwane, kusale kungekho siphazamiso xa usitya, xa iinkunzi neemazi zikhwelana, naxa zizala amaqanda. Yintoni enceda aba qongqothwane beve xa kukho ihlathi elitshayo?

Khawucinge ngoku: Ecaleni kwemilenze ephakathi, lo qongqothwane unezivamvo zokuva imitha yobushushu obuvela kwihlathi elitshayo. Le mitha iye ifudumeze ezi zivamvo emva koko zikhokelele lo qongqothwane kwelo cala linamadangatye.

Aba qongqothwane banazo nezinye izivamvo ezibanceda bakwazi ukuva xa kukho umlilo. Xa kusitsha loo mithi bakholwa kukuhlala kuyo, iimpondo zabo ziva nethontsana lemichiza esemoyeni ephuma kuyo. Ngokutsho kwabaphandi, aba qongqothwane basebenzisa izivamvo ezikwiimpondo zabo ukuva nokuba ngumthi omnye oqhumayo omalunga neemitha ezingama-800. Ngenxa yezi zivamvo zisecaleni kwemilenze nezo zisezimpondweni, aba qongqothwane bayakwazi ukuva umlilo okumgama ongaphezu kweekhilomitha ezingama-48!

Abaphandi bahlolisisa ezi zivamvo zalo qongqothwane ngenjongo yokuphucula izixhobo zabo zokuva xa kukho ubushushu bemitha nomlilo. Izixhobo ezininzi zokuva umlilo zimele zigcinwe kwindawo ebandayo ukuze zisebenze kakuhle, ngoko ke lo qongqothwane unokunceda izazinzulu zivelise izixhobo eziza kukwazi ukusebenza nakwindawo engabandiyo. Iimpondo zalo qongqothwane ziye zakhuthaza iinjineli ukuba zivelise izixhobo ezikhawuleza gqitha ukuva xa kukho ubushushu nezinokukwazi ukwahlula xa kutsha ihlathi naxa kusitsha indawo enamachiza.

Abaphandi bamangaliswa gqitha yindlela esemagqabini akwazi ngayo lo qongqothwane ukufumana indawo yokubeka amaqanda akhe. UE. Richard Hoebeke, ingcali ngooqongqothwane kwiCornell University, eUnited States uthi: “Aba qongqothwane basifumana phi isakhono sokubeka amaqanda ngolu hlobo? Cinga nje ukuba kuncinane kangakanani esikwaziyo ngendlela entsonkothileyo ezisebenza ngayo izivamvo zesi silwanyana.”

Ucinga ntoni? Ngaba isakhono soqongqothwane othanda umlilo sokukwazi ukuva umlilo wamahlathi yinto yamabonandenzile? Okanye kwayilwa?