Lisiku lililyose cilu cawo cikusalimbana ni tulombo twangawoneka ni meso twakutandisya yilwele. * Ndaŵi syejinji ngatukusamanyilila kuti m’cilu mwetu mujinjile tulombo tweletu. Ciluci pajika cikusakombola kulimbana ni tulombotu mpaka kutuwulaga mkanitutandisye ulwele. Nambo ndaŵi sine cikusalepela kutuwulaga mwati m’weji tukusatanda kulwala. Payitendekwe yeleyi tukusasosekwa kumwa mtela kuti tulame.

Kwa yaka yejinji, ŵandu aŵele ali ngakumanyilila kogoya kwa tulombotu. Nambo, m’yaka ya m’ma 1800 mpaka 1900 ŵasayansi ŵakopocele kuti tulombotu tukusatandisya ulwele. Kopocelaku kuŵele kwakamucisya kuti pasimanikwe matala gakulicenjela ku tulombotu. Ligongo lya yeleyi, ŵacipatala apakombwele kupata mitela jakumacisya kapena kunandiya yilwele yine. Yine mwa yilweleyi yili cikuku ni poliyo. Nambope, yilwele yine, mpela m’matumbo mwa miyasi, yitandilesoni kusawusya. Kwende tulole magongo gakwe:

• M’caka cilicose, ŵandu ŵajinji akusajawulaga m’yilambo yine. Pa maulendo gawoga komboleka kuwandisya tulombo twakutandisya yilwele. Ngani jine ja m’kabuku kakutagulila ya yilwele (Clinical Infectious Diseases) jalosisye kuti ŵandu papite m’cilambo cine, mwangamanyilila, akusajigala kapena kuleka tulombo twakutandisya yilwele m’cilamboco.

• Tulombo twine twakutandisya yilwele tulesile kupikana mtela. Ciwanja cakulola ya umi wa ŵandu pacilambo cosope (World Health Organization) catite, “Mitela jejinji jitandite kulepela kuposya yilwele.”

• Ngondo ni usawuci yikutendekasya kuti Boma jilepele kunandiya yilwele.

• Ŵandu ŵajinji ŵangamanyilila yampaka atende kuti alicenjeleje ku yilwele.

Atamose kuti pana yakusawusya yeleyi, nambope mpaka tupakombole kulicenjela jika soni liŵasa lyetu ku yilwele. Ngani jakuyicisya jikusala yampaka tutende.