Lelo jino, pangali mundu jwakwete cipikica cakulosya muŵawonecelaga Yesu kusyesyene. Yesu nganajambulisya, nambope kutandila kalakala ŵandu aŵele ali mkwambula yiwulili yakulosya Yesu.

Atamose yili m’yoyo, nambope ŵakwambulaŵa nganamanyililaga muŵawonecelaga Yesu kusyesyene. Ndaŵi syejinji ŵakwambulaŵa, ŵatendaga yeleyi pakujigalila ndamilo syawo, yikulupi yawo soni yakusaka yawo. Yiwulili mpela yeleyi mpaka yatendekasye ŵandu kuti am’woneje Yesu mwakulemweceka soni kuti akamanyilila cenene yaŵajiganyaga.

Ŵandu ŵane akusamjambula Yesu mpela kuti jwaliji mundu jwangali macili soni ali akwete umbo ni ndewu syelewu nambosoni ali mkuwoneka mwangasangalala. Yiwulili yine yikusalosya Yesu mpela kuti caliji cakupanganyikwa causimu ali pacilambo capasi, kumtwe kwakwe kuli mkuŵala mpela lyuŵa. Nambosoni mpela kuti jwalakwe nganasamalaga ya ŵane. Ana yiwulili mpela yeleyi yikusalosya cenene muŵaŵelele Yesu? Ana mpaka tumanyilile camtuli yisyesyene yakwe? Litala limo lyampaka litukamucisye kumanyilila muŵawonecelaga Yesu kuli kuwungunya m’Baibulo. Yeleyi mpaka yitukamucisye kuti tukam’wonaga Yesu mwakulemweceka.

Komboleka kuti Yesu jwaŵecete maloŵega m’lipopelo lyakwe pandaŵi jaŵabatiswaga. (Ahebeli 10:5; Matayo 3:13-17) Ana cilu cakweci cawonekaga mwamtuli? Paliji pali pamasile yaka 30 lilayika Gabuliyeli lili limsalile Maliya kuti, “Cimcikola citumbo ni kuŵeleka mwanace jwamlume, . . . Mwanace jwa Mlungu.” (Luka 1:31, 35) Yeleyi yikulosya kuti Yesu jwakwete cilu camlama mpela muŵaŵelele Adamu mkanalemwe. (Luka 3:38; 1 Akolinto 15:45) Yesu jwakwete cilu camacili soni jwawonekaga cenene. Kombolekasoni kuti m’yindu yine jwalandite mamagwe ŵaciyuda, Maliya.

Mwakulekangana ni Aloma, Yesu jwalangaga ndewu mpela muŵatendelaga Ayuda. Kulanga ndewu mundaŵiji, kwajimilaga ucimbicimbi nambo ngaŵa kuti syaliji syelewu mnope soni syangasamalika. Mwangakayicila, Yesu nombe najo ŵasamalilaga ndewu soni umbo syakwe mwakusikatila cenene. Nambope mundu jwatesile cilanga ca kuŵa Mnasili mpela muŵaŵelele Samusoni, umbo soni ndewu syakwe nganasisengaga ata panandi.—Numeri 6:5; Oweruza 13:5.

Kwa yaka 30, Yesu jwakamulaga masengo ga ukalipentala. Jwakamulicisyaga masengo yida yacikala pakukamula masengogo. (Maliko 6:3) Mwangakayicila jwakwete cilu camacili kuti apakombole kukamula masengogo. Kundanda kwa undumetume wakwe jwalakwe jwakombwele “kwatopola wosope ŵaŵakwete ngondolo soni ng’ombe m’nyumba jakulambilila, soni jwakusulile pasi makobili ga ŵakucenga mbiya nambosoni jwapikwisye matebulo gawo.” (Yohane 2:14-17) Jwalakwe jwakombwele kutenda yeleyi ligongo lyakuti jwaliji mundu jwamacili. Nambosoni Yesu jwakamulicisye masengo cilu cakwe caŵamlinganyicisye Mlungu pakwanilisya yaŵamtumile. Jwalakwe jwatite, “Ngusosekwasoni kulalicila ngani syambone syakwamba ya Ucimwene wa Mlungu ku misinda jine, ligongo yeleyi ni yanayicile.” (Luka 4:43) Ligongo lyakuti jwalakwe jwakwete cilu camacili, jwakombwele kulalicila utengawu ali mkwenda wapasi m’cilambo cosope ca Palesitina.

Mwangakayicila, ngope soni kaŵecete kakwe yalosyaga kuti ŵaganicisyaga ŵane mwamti “wosope ŵakamula masengo gakusitopesya soni ŵakusitopelwa” ŵayikaga kwa jwalakwe kuti apate cilimbikasyo. (Matayo 11: 28-30) Ŵandu ŵaŵasacililaga kulijiganya kutyocela kwa jwalakwe, nganakayicilaga yeleyi ligongo lyakulolasoni ndamo syakwe syambone syaŵalosyaga. Atamose ŵanace ŵaliji ŵagopoka kum’yicila Yesu. Baibulo jikusasala kuti, “Jwalakwe ŵajigele ŵanacewo m’makono mwakwe.”—Maliko 10:13-16.

Atamose kuti ndaŵi sine Yesu jwalagaga nganisyo, nambope ngaŵa kuti jwaliji mundu jwangasangalala ndaŵi syosope. Mwambone, jwalakwe jwacenjile mesi ni kuŵa finyo pacindimba ca ulombela ku Kana. (Yohane 2:1-11) Jwalakwe jwasimanikwesoni ku yindimba yine kwele kwaŵasasile yiwundo yangaliŵalicika.—Matayo 9:9-13; Yohane 12:1-8.

Kupunda yosopeyi, Yesu jwalalicilaga m’litala lyakusangalasya pakwakamucisya ŵandu kola cembeceyo cakusangalasya ca umi wangamala. (Yohane 11:25, 26; 17:3) Ŵakulijiganya ŵakwe ŵakwana 70 ali mkusala yindu yakusangalasya yaŵasimene nayo paŵalalicilaga, jwalakwe “jwasangalele” ni kutanda kuŵeceta kuti, “Msangalele ligongo lyakuti mena genu galembedwe kwinani.”—Luka 10:20, 21.

Mundaŵi ja Yesu, acimlongola ŵadini ŵatendaga yindu yakuti ŵandu ŵawoneje kuti ali ŵapenani soni kwacimbicisya mwapajika ligongo lya maukumu gawo. (Numeri 15:38-40; Matayo 23:5-7) Nambo mwakulekangana ni acimlongolaŵa, Yesu jwasalile ŵandumetume ŵakwe kuti akaŵa ‘ŵakwalamulila’ ŵane. (Luka 22:25, 26) Ni ligongo lyakwe jwalakwe jwakalamwisye kuti, “Mkalamuce ni acimlembela ŵakusajenda ali awete mikanjo soni ŵakusanonyela kuti ŵakomasyeje m’misika.”—Maliko 12:38.

Mwakulekangana ni acimlongolaŵa, Yesu jwawalaga mwakulandana ni ŵandu ŵajinji mwamti ndaŵi sine yasawusyaga kuti ŵandu ammanyilile pali pekuga. (Yohane 7:10, 11) Atamose pandaŵi jaŵaliji ni ŵakumkuya ŵakwe 11, jwalakwe nganawonekaga mwakulekangana. Mwakuti Yudasi jwapelece “cimanyilo” ca kumkomasya Yesu pangomo kuti likuga lya ŵandu ŵaŵasakaga kum’wulaga Yesu limmanyilile mwangasawusya.—Maliko 14:44, 45.

Yili yisyene kuti ngatukusamanyilila yejinji pakwamba ya kawonece ka Yesu, nambo ngaŵa kuti jwawonekaga mpela mwakusamjambulila ŵandu ŵajinji. Atamose yili m’yoyo, cindu cakusosekwa mnope ngaŵa muŵawonecelaga Yesu kusyesyene nambo mwaŵelele apanopano.

Yesu ali aŵecete maloŵega, lisiku lilyolyo jwawulajidwe ni kusicidwa m’malembe. (Yohane 14:19) Jwalakwe jwapelece umi wakwe ni ‘kwawombola ŵandu ŵajinji.’ (Matayo 20:28) Lisiku lyatatu, Mlungu ŵamjimwisye ni cilu ‘causimu’ soni “ŵamkundile kuti awonecele” kwa ŵane mwa ŵakulijiganya ŵakwe. (1 Petulo 3:18; Masengo 10:40) Ana Yesu jwawonekaga mwamtuli kwa ŵakulijiganya ŵakwe pandaŵijo? Jwalakwe jwawonekaga mwakulekangana ni mwaŵawonecelaga mkanawe mwakuti ŵakulijiganya ŵakwe yajigalilaga ndaŵi kuti ammanyilile. Mwambone, Maliya jwa ku Magadala pandanda jwaganisyaga kuti Yesu ali namalima, soni ŵakulijiganya ŵaŵili ŵaŵaliji petala lyakwawula ku Emau, pandanda ŵaganisyaga kuti jwalakwe ali mlendo.—Luka 24:13-18; Yohane 20:1, 14, 15.

Ana tukusosekwa kum’wonaga mwamtuli Yesu lelojino? Pali papite yaka 60 panyuma pa ciwa ca Yesu, ndumetume Yohane jwam’weni Yesu m’mesomkulola. Nambo m’mesomkulolaga, Yohane nganam’wona Yesu ali pacitela cakulagacisya. Mmalo mwakwe ŵam’weni jwalakwe mpela, “Mwenye jwa acayimwene soni Ambuje ŵa acambunje.” Yesu ali Mwenye jwa Ucimwene wa Mlungu. Jwalakwe pacangakaŵapa catyosye acimmagongo ŵa Mlungu ŵali yiŵanda nambosoni ŵandu ŵakusakala ni kwikasya majali gangamala kwa ŵandu ŵambone.—Ciunukuko 19:16; 21:3, 4.