‘Ngan Nab nga Fithingan Jehovah’

“Gu ra tay e piin nib sobut’an’ nge piin nib gafgow . . . ngar nabgad nga fithingan Jehovah.”​—ZEF. 3:12, NW.

1, 2. Mang magothgoth e be chugur i yib ngak e girdi’?

 BAY ba ngiyal’ ni keb bochi yang i lang mag yan mu nab nga ba naun ni aying, fa? Machane faanra ke yib e yoko’ nib gel ma dabiyog ni ngam nab nga ba naun ni aying, ya ba mudugil ni ngam gay reb e naun nib gel.

² Bay reb e yoko’ ni be chugur i yib ni kab gel ko tin th’abi gel e yoko’ ni aram “yaran e magothgoth.” Re “rran” rok Jehovah nem e ra yib ngak urngin e girdi’. Machane rayog ni ngad pirieged e gin ni ngad nabgad ngay. (Mu beeg e Zefaniah 1:14-18.) Uw rogon ni ngad rin’ed e re n’ey u nap’an fare rran ko “damumuw rok” Jehovah ni be chugur i yib?

Magothgoth ni Yib Kakrom

3. Mang “yoko’” e yib nga daken fa ragag i ganong nu Israel?

³ Nap’an ni yira thang e pi yurba’ i teliw ni googsur u fayleng ma aram e ke tabab fare rran rok Jehovah. Ra ngad pirieged e gin ni ngad nabgad ngay mab t’uf ni ngad nanged chepin e girdi’ rok Got kakrom. Isaiah ni immoy ko bin meruk e chibog B.C.E. e taarebrogonnag e pufthin ni tay Jehovah ko fa ragag i ganong nu Israel nra chelgad ngar togopuluwgad ko bin riyul’ e liyor nga ba “yoko’” ndariy be’ nrayog ni nge taleg. (Mu beeg e Isaiah 28:1, 2.) Re yiiy nem e lebug ko duw ni 740 B.C.E. u nap’an ni kol piyu Assyria e nam rok e pi ganong nem, ma ganong rok Efraim e ba gilbuguwan u fithik’ fa ragag i ganong.

4. Uw rogon ni yib e “rran rok Jehovah” nga Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E.?

⁴ Tomuren fare pufthin nni tay nib togopluw ngak piyu Israel ndar yul’yul’gad, me yib fare “rran rok Jehovah” nga Jerusalem nge ganong rok Judah ko duw ni 607 B.C.E. I buch e re n’ey ni bochan piyu Judah nra togopuluwgad ko bin riyul’ e liyor. I puw ni cham piyu Babylon ni Nebukadnezzar e be gagiyegnagrad nga Judah nge tochuch riy ni aram yu Jerusalem. I tor piyu Judah ko “malulfith l’ugun” ni aram e m’ag ni bay u thilrad piyu Egypt. Machane thang piyu Babylon e re ‘manab’ rorad nem ni bod e ayis ni gagang’ yang ni ma mul nga but’.​—Isa. 28:14, 17.

5. Mang e ra buch ko girdi’ rok Got u nap’an ni yira thang e pi yurba’ i teliw ni googsur?

⁵ Fare magothgoth nni tay nga Jerusalem kakrom e be dag rogon e pufthin ni bay ntay ngak e pi yurba’ i teliw ko Kristiano ni googsur ni bay e ngiyal’ ney. Ma tin ka bay ko “fare Babylon nib gilbuguwan” ni aram e pi yurba’ i teliw ni googsur u fayleng e ku yira thangrad. Ma tomur riy min thang e re m’ag rok Satan nib kireb ney. Machane, girdi’ rok Got e yad ra magey ni  bochan e yad be nab ngak Jehovah.​—Rev. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.

Gad Ra Pirieg e Ayuw ko Tha’ u Thildad Got nge Ayuw u Nap’an fare Rran Rok nib Ga’

6. Uw rogon nra pirieg e girdi’ rok Jehovah e gin ni ngar nabgad ngay?

⁶ Uw rogon ni nge pirieg e girdi’ rok Got e gin ni ngar nabgad ngay e ngiyal’ ney ko tin tomuren e rran? Faan gad ra “lemnag fithingan” Jehovah u fithik’ e meybil ma gad pigpig ngak ni gad ba pasig ma aram e rayog ni ngad pirieged e ayuw ko tha’ u thildad. (Mu beeg e Malaki 3:16, NW a; 3:17, 18.) Machane gathi kemus ni ngad lemnaged fithingan, ya ku bay boch ban’en nib t’uf ni ngad rin’ed. Be gaar e Bible: “En nra pining fithingan [Jehovah] ni nge ayuweg e ra fos ni ke thap ngak.” (Rom. 10:13) Ba’ ban’en ni taareb rogon ko ngan pining fithingan Jehovah nge ngan thap ngak. Ma boor e girdi’ ni yad baadag e tin riyul’ ni yad be guy e n’en nib thil u thilin e tin riyul’ e Kristiano ni yad ma “lemnag fithingan” Got ma yad be pigpig ngak ni yad e Pi Mich rok, nge piin ndarur pigpiggad ngak.

7, 8. Uw rogon nni ayuweg e yafos rok e pi Kristiano ko bin som’on e chibog, ma mang rogon ngodad e ngiyal’ ney?

⁷ Gathi kemus ni gad ra pirieg e ayuw ko tha’ u thildad Jehovah, ya kun micheg ko girdi’ rok nra ayuwegrad. Bay e mich riy ko n’en ni buch ko duw ni 66 C.E. u tomuren ni cham e salthaw nu Roma nga Jerusalem ni Cestius Gallus e ba ga’ rorad. I yog Jesus u m’on riy nre gafgow nib ga’ nem e kan “lichnag” e rran riy. (Matt. 24:15, 16, 21, 22) I buch e re n’ey u nap’an ni chuw fapi salthaw ni kar longobiyed fare mach nib tomgin, ma aram me mab e kanawo’ ngak boch e girdi’ ni aram e tin riyul’ e Kristiano ni ngar mageygad ni yad ba “fos.” I yog ni ngar milgad ngar paloggad ko fare mach nge tin ka bay e binaw u tooben. Boch i yad e th’ab e lul’ nu Jordan nga barba’ me yan i pirieg e gin ni nge nab ngay.

⁸ Bay ban’en ni taareb rogon u thilin e pi Kristiano nem nge girdi’ rok Got e ngiyal’ ney. Kakrom u nap’an e bin som’on e chibog me gay e piin Kristiano e gin ni ngar nabgad ngay, maku er rogon e n’en nra rin’ e girdi’ rok Got boch nga m’on. Machane gathi bay bang u fayleng ni kan dugliy ni ngar milgad ngay, ya tin riyul’ e Kristiano e yad ba wer u fayleng i yan. Ma piin ni kan “melegrad” nge piin yad ba muun ngorad e yad ra magey nib fos u nap’an ni yira thang e pi yurba’ i teliw ko Kristiano ni googsur ni bochan e yad ra nab ngak Jehovah nge ulung rok ni bod fapi girdi’ nra milgad nga daken e burey.

9. Mini’ e be guy rogon ni nge dab ku unog fithingan Jehovah? Mu weliy reb e kanawo’.

⁹ Bay rogon ni ngan thang e pi yurba’ i teliw ko Kristiano ni googsur ni bochan e darur filed e tin riyul’ ngak e girdi’ maku darur ted fan fithingan Got. Nap’an e duw ni 1500 C.E. ma goo yimanang fithingan Got u Europe. Re ngachal nem ni yima yoloy ni aningeg i letra ko yol ni Hebrew ni ka nog e YHWH (ara JHVH) ngay e un tay nga mit boch e naun, nge yu ken e babyor, nge Bible, nge boch e galesiya ko Katolik nge Protestant. Machane, faani munmun min gay rogon ni ngan chuweg fithingan Got u yu ken e Bible ni kan pilyeg nge ku boch ban’en. I gagiyel e re n’ey u lan bangi Babyor nni pi’ nga lan e Muulung ko Bishof ni murung’agen ‘fithingan Got,’ ko June 29, 2008 ni ke fal’eg ba ulung ni ka nog e Ulung ni Fan ko Liyor Ngak Got nge Fonow ko Sacrament ngay. Bay ko gi babyor nem ni ke yog e Katolik ni fare thal i yol ni YHWH e ngan tay e “Somol” nga lon. Papa nge boch e tayugang’ ko teliw ko Katolik e rogned ndab ku unog fithingan Got maku dab ku un uneg ko pi meybil ni ma tay e Katolik u nap’an e misa rorad. Maku boor e tayugang’ ko pi yurba’ i teliw ko Kristiano ni googsur nge ku boch e teliw ni gathi Kristiano ni kar bannaged bokum milyon e girdi’ u murung’agen e bin riyul’ e Got.

 Ayuw ni Fan ko Piin ni Yad Ma Thothupnag Fithingan Got

10. Uw rogon ni yibe thothupnag fithingan Got e ngiyal’ ney?

¹⁰ Pi Mich Rok Jehovah e yad ma thothupnag ma yad ma n’uf fithingan Got nib thil ko n’en ni be rin’ e pi yurba’ i teliw. Rogon ni yad ma thothupnag e aram e yad ma fanay e re ngachal nem u reb e kanawo’ ni be m’ug riy ni yad be tayfan. Jehovah e ma ayuweg e piin ni ma pagan’rad ngak, ma ra mang e n’en nib t’uf ni nge mang ni fan e nge ayuweg e girdi’ rok me tow’athnagrad. “Ma ayuweg e piin nra pig i chelgad ngar sapgad ngak.”​—Nah. 1:7, BT; Acts 15:14.

11, 12. (a) Mini’ e thothupnag fithingan Jehovah u Judah kakrom? (b) Mini’ e be thothupnag fithingan Jehovah e ngiyal’ ney?

¹¹ Yugu aram rogon ni boor e girdi’ u Judah kakrom nra chelgad ngar togopuluwgad ko bin riyul’ e liyor, ma immoy boch e girdi’ ni ur “nabgad nga fithingan Jehovah.” (Mu beeg e Zefaniah 3:12, 13.) Arrogon, nap’an ni pag Got piyu Babylon ngar chamgad nga Judah ngar feked e girdi’ riy ni kalbus, ma immoy boch i yad ni bod Jeremiah, nge Baruch, nge Ebed-melek ni yog ni ngar milgad. Ur pared u fithik’ e girdi’ u ba nam ni kar chelgad kar togopuluwgad ko bin riyul’ e liyor. Ku immoy boch e girdi’ nra pared ni yad ba yul’yul’ u nap’an ni yad bay u kalbus. Nap’an e duw ni 539 B.C.E. me gel yu Medes nge Persia ngak yu Babylon. Faani munmun me pi’ Cyrus e thin ni ngan pag e piin ni ka bay ko fapi Jew ngar sulod nga taferad.

¹² I yiiynag Zefaniah ni piin ni yad ra felfelan’ ni yira sulweg e bin riyul’ e liyor nga rogon e ra ayuwegrad Jehovah me felfelan’ ngorad. (Mu beeg e Zefaniah 3:14-17.) Ku er rogon e ngiyal’ ney. Tomuren ni tabab Gil’ilungun Got ko gagiyeg u tharmiy me chuweg Jehovah e piin ni ka bay ko piin ni kan dugliyrad u tan pa’ fare Babylon nib Gilbuguwan ma ki mada’ ko ngiyal’ ney ma ka be felfelan’ ngorad.

13. Mang e ke chuw e girdi’ ko pi nam u fithik’?

¹³ Piin ni yad be athapeg ni ngar pared u fayleng ni manemus e kar chuwgad ko fare Babylon nib Gilbuguwan ma yad be felfelan’ ni bochan e kar chuwgad u fithik’ e machib ko yurba’ i teliw ni googsur. (Rev. 18:4) Machane, ngiyal’ ney e ke lebug fare thin u Zefaniah 2:3, BT ni gaar: “Mu sulod ngak Somol, gimed gubin girdien fare binaw nib sobut’an’med.” Girdi’ ko pi nam nib sobut’an’rad, ndemtrug ko athap rorad e nga ranod nga tharmiy ara ngar pared u fayleng, e yad be nab nga fithingan Jehovah e chiney.

Fithingan Got e Gathi Bonod

14, 15. (a) Mang e ke tay boch e girdi’ ni nge mang bonod rorad? (b) Mang e susun ndabi mang bonod rodad?

¹⁴ Boch e girdi’ nu Israel kakrom e ur lemnaged ni tempel rorad e aram e bonod nrayog ni nge ayuwegrad u pa’ e pi toogor rorad. (Jer. 7:1-4) Maku yad ma tay fare Kiwaren e m’ag ni bonod rorad nra ayuwegrad ko mahl. (1 Sam. 4:3, 10, 11.) Constantine ni Pilung e yoloy e gal nsom’on e letra ko fare liw ni Kristus ko thin ni Greek ni aram e khi nge rho nga daken e yungi n’en ni ma mith e salthaw rok nga fon u nap’an e mahl, ya be lemnag nra ayuwegrad. Ma Gustav Adolph  II ni Pilung nu Sweden, ni un ko fare Mahl nni Tay u Lan Guyey e Duw e yibe lemnag ni fare mad ni wasey ni bay yaan ko page 14 e ir e yon’ nga daken e mad rok u nap’an e re mahl nem. Ga ra guy e re mad ni wasey nem ma bay fare ngachal ni Iehova u daken ngorongoren.

¹⁵ Bay boch e girdi’ rok Got ni ke cham e pi kan nib kireb ngorad ni ke yog ni nge ayuwegrad Jehovah ni bochan e kar pininged fithingan nib ga’ lamrad. Machane, faanra bay fithingan Got u ban’en ma de puluw ni ngan fek nge mang bonod ni nga i ayuwegey ko gin ni yibe yan riy, ya gathi aray e n’en ni be yip’ fan ni ngan nab nga fithingan Jehovah.

Gin ni Ngad Nabgad Ngay e Ngiyal’ Ney

16. Uw rogon nrayog ni ngad pirieged e gin ngad nabgad ngay e ngiyal’ ney?

¹⁶ Ngiyal’ ney e gad ra pirieg e gin ni ngad nabgad ngay u lan e ulung rok Jehovah. (Ps. 91:1) Ma fonownagdad fare “tapigpig nib yul’yul’  ma ba gonop” nge piin piilal u lan e ulung u boch ban’en ko re fayleng ney nrayog ni nge magawonnag e pagan’ ni bay rodad. (Matt. 24:45-47; Isa. 32:1, 2) Am lemnag urngin yay ni yibe fonownagdad u murung’agen chogowen e chugum, mu kum lemnag rogon ni be ayuwegdad e pi fonow ney ko tirok Got ban’en. Ma uw rogon ni faanra pag rogon e pagan’ rodad, me magawonnag e pigpig ni gad be tay ngak Jehovah? Be gaar e Bible: “Girdi’ ni pinat e yad be yim’ ni bochan e dariy ban’en ni bay fan u wan’rad. Machane en nra i motoyil ngog e dabi buch ban’en rok. Ra i par nib pagan’ ndariy rogon ni nge rus.” (Prov. 1:32, 33, BT) Faan gad ra athamgil ni nge par e ngongol rodad nib beech ma ra ayuwegdad ni nge pagan’dad ko tha’ u thildad Jehovah.

17, 18. Mang e be ayuweg bokum milyon e girdi’ ni ngar nabgad nga fithingan Jehovah e ngiyal’ ney?

¹⁷ Kum lemnag e n’en ni be puguran fare tapigpig nib yul’yul’ ngodad ni ngad folgad ko n’en ni ke tay Jesus chilen ni aram e ngad machibnaged fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got u ga’ngin yang e fayleng. (Matt. 24:14; 28:19, 20) Ke weliy Zefaniah ban’en nra thil nra ayuweg e girdi’ ni ngar nabgad nga fithingan Got. I yog ni gaar: “Bay gu pingeg e thin rok e girdi’ nga reb e thin nib machalbog ya nge yog nra pininged fithingan Jehovah ni bochan e ngar pigpiggad ngak u taabang.”​—Zef. 3:9, NW.   

¹⁸ Mang fare thin nib machalbog? Aram e tin riyul’ u murung’agen Jehovah Got nge tin nib m’agan’ ngay ni bay ko Thin rok ni ke thagthagnag. Nap’an ni ga ra un i tamilangnag ngak e girdi’ murung’agen Gil’ilungun Got nge rogon nra thothupnag fithingan, ma aram e ga be weliy feni ga’ fan ni ngan tamilangnag e gagiyeg rok Got nth’abi tolang, ma ga be weliy murung’agen e pi tow’ath nra yog ngak e girdi’ boch nga m’on, ma aram e ga be un i yog fare thin nib machalbog. Bochan ni ke yoor e girdi’ ni kar nanged e re thin ney, ma aram fan ni ke yoor e girdi’ ni yad be ‘pining fithingan Jehovah’ ma yad be ‘pigpig ngak u taabang.’ Arrogon, bokum milyon e girdi’ u fayleng e ngiyal’ ney ni yad be nab ngak Jehovah.

19, 20. Uw rogon nde yog ni nge tor boch e girdi’ ko “malulfith l’ugun” kakrom?

¹⁹ Boor e magawon ni be mada’nag e girdi’ u fayleng ndakir yog i pithig. Boor i yad e be taga’ ngak boch e girdi’ ndawor ra flontgad ni ngar pithiged e pi magawon ney. Maku boch i yad e be taga’ ko am ni bod rogon piyu Israel kakrom nra fal’eged e tha’ u thilrad boch e nam nib chugur ngorad ya yad be lemnag ni yira ayuwegrad. Machane, ga manang nde yog ni ngan ayuweg piyu Israel. Maku arrogon e ngiyal’ ney ndabiyog ni nge pithig e am, ara ulung ko United Nation e magawon ko girdi’, ere dabiyog ni ngan taga’ ngorad. Aram fan ni be yog e Bible ni yad bogi malulfith l’ugun ni be tor e girdi’ ngorad. Ma rriyul’ e re n’ey ni bochan gubin e piin ni kar taga’gad ko pi ulung ney e dab ki n’uw nap’an me kireban’rad ni bochan e n’en ni bay ni rin’ ngorad.​—Mu beeg e Isaiah 28:15, 17.

²⁰ Dabki n’uw nap’an me yib fare rran rok Jehovah ni bod e yoko’. Maruwel ko girdi’ e ra yan  i aw nib m’ay fan ya dabiyog ni nge ayuwegey, maku arrogon e yungi n’en ni kan tay ni ngan nab ngay nge flaab ko girdi’. Be yog e Isaiah 28:17 ni gaar: “Ayis ni gang’ yang ni bayi mul u lan e lang nga but’ e bayi walagriy urngin e malulifith l’ugun ni yad be tor ngay, ma ran ni bayi sugubur e lul’ nge yib e bayi tagannag e n’en ni yad be naf ngay.”

21. Mang angin kenggin e thin nu Bible ni fan ko duw ni 2011 ngodad?

²¹ Rayog ni nge nab e girdi’ rok Jehovah ngak e chiney ngu nap’an fare rran rok nib ga’. Fan fare ngachal ni Zefaniah e “Ke Mithag Jehovah,” ma be dag ni kemus e gin nrayog ni ngan mith ngay. Aram fan ni kenggin e thin nu Bible ni fan ko duw ni 2011 e: ‘Ngan nab nga fithingan Jehovah.’ (Zef. 3:12) Mus ko chiney ma ngad nabgad nga fithingan Jehovah me pagan’dad ngak u polo’ i gum’ircha’dad. (Ps. 9:10) Dab da paged talin fare thin ni gaar: “Fithingan Jehovah e bod ba wulyang ni tafen e damit nib gel. Ma aram e gin nrayog ni nge mil e piin nib mat’aw ngay ni dabi buch ban’en rorad.”​—Prov. 18:10, NW.

[Footnote]

Ka Ga Manang?

• Uw rogon ni ngad nabgad nga fithingan Jehovah e ngiyal’ ney?

• Mang fan ndabi pagan’dad ko urngin e “malulfith l’ugun’” ni be tor e girdi’ ngay?

• Mang e n’en ni kan micheg ngodad nrayog ni ngad nabgad ngay boch nga m’on?

[Study Questions]

[Caption on page 13]

Kenggin e thin nu Bible ni fan ko duw ni 2011 e: ‘Ngan nab nga fithingan Jehovah.’​—Zefaniah 3:12.

[Caption on page 14]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”