1, 2. Mang e thingar da rin’ed nfaanra gad baadag ni nge fel’ e tha’ u thildad Jehovah? (b) Uw rogon nra yib angin ngodad nfaan gad ra weliy e pi n’en ni rin’ e girdi’ kakrom ni bay u lan e Bible u nap’an ni fonownagrad Got?

 “GAG e kari felan’ug, ya gu be par u tooben Got! U charen Somol nib Th’abi Tolang e kug par riy ndabi buch ban’en rog.” (Ps. 73:28) Mang fan ni ke weliy fare psalmist murung’agen e pagan’ rok ngak Got? U m’on riy, u nap’an ni guy e piin nib kireb e ngongol rorad ma gowa yad ba gapas, machane som’on me damumuw. Me yog ni gaar: “Gur mm’ay fan ni kug teg ni gub machalbog, ma da gur ngongliy ba denen?” (Ps. 73:2, 3, 13, 21, BT) Machane, nap’an ni yan nga “lan e tempel” rok Got, me yag ni nge yal’uweg rogon e lem rok, me aram me par nib chugur e tha’ e thilrow Got. (Ps. 73:16-18) Bay ban’en nib ga’ fan ni ke fil fare psalmist ni aram e: Faanra baadag be’ ni nge chugur e tha’ u thilrow Jehovah, mab t’uf ni nge mang reb e girdi’ rok, ma nge fel’ u wan’, me fol ko fonow ni ke pi’.​—Ps. 73:24.

² Gad baadag ni nge fel’ e tha’ u thildad e bin riyul’ e Got nib fas. Ere, ba ga’ fan ni nge fel’ u wan’dad e fonow nge gechig ni ma pi’. Ma ireray e kanawo’ ni ma yal’uwegdad Jehovah riy, ni aram e be ayuwegdad ni ngad manged e girdi’ nib fel’ u wan’. Pi n’ey ni kan yoloy nga Bible e ni “yoloy ni nge fonownagdad,” ma kun ‘yoloy ni nge mang ba ning chilen’ ngodad. Ya gadad be par u ba ngiyal’ ni ke chugur ni nge taw ko tungun. (Rom. 15:4; 1 Kor. 10:11) Re article ney e ra weliy murung’agen boch e pi n’ey. Gadad ra fil rogon e lem rok Jehovah nge rogon angin nra yib nfaan gad ra pag ni nge yal’uwegdad.

3. Rogon ni bay ko Isaiah 64:8 nge Jeremiah 18:1-6, uw rogon ni be tamilangnag e Bible murung’agen rogon ni be gagiyegnag Jehovah e girdi’? (Mu guy e sasing.)

³ Be yog e Bible ni Jehovah e bod e en ni ma ngongliy e th’ib ni but’, ya bochan ni bay mat’awun ni nge gagiyegnag e girdi’ nge pi nam. Fare thin ko Isaiah 64:8 e be gaar: “Gur Somol e chitamangimad gur. Gamad bod e but’ ni yima ngongliy e th’ib riy, me gur e ga bod e en ni ma ngongliy e th’ib. Kam sunumiymad.” En ni ma ngongliy e th’ib ni but’ e demtrug ban’en nrayog ni nge ngongliy ko fare but’. Fare but’ e dabiyog ni nge dugliy e n’en ni nge rin’ fa en ni ma ngongliy e th’ib. Re n’ey e ku taareb rogon u thilin e girdi’ nge Got. Dariy mat’awundad ni nga dogned ngak Got rogon ni nge yal’uwegdad, ni bod rogon ndariy mat’awun fare but’ ni nge yog ngak fa en ni ma ngongliy e th’ib ko miti mang th’ib e ba fel’ ni nge ngongliy.​—Mu beeg e Jeremiah 18:1-6.

4. Ma towasariy Jehovah e girdi’ ara pi nam ni nge fel’ u wan’rad ni nge yal’uwegrad, fa? Mang fan?

⁴ Ma yal’uweg Jehovah piyu Israel ni bod rogon fa en ni ma ngongliy e th’ib ni but’. Machane, uw rogon nib thil Jehovah ngak fa en ni ma ngongliy e th’ib ni but’? Ke pi’ Jehovah fare tow’ath ni aram e puf rogon ngak e girdi’ ni ma ayuwegrad ni ngar dugliyed e n’en ni yad baadag ni ngar rin’ed. Ma de sunmiy boch e girdi’ nib fel’, nge boch e girdi’ nib kireb. Maku der ma fanay mat’awun ni nge towasariy e girdi’ ni ngar folgad rok. Ya, bin riyul’ riy e girdi’ e ngar dugliyed u wan’rad ni ngar paged e en ni Sunmiyrad ni nge yal’uwegrad.​—Mu beeg e Jeremiah 18:7-10.

5. Faanra be siyeg e girdi’ ni nge yal’uwegrad Jehovah, ma mang e ra rin’?

⁵ Ma uw rogon nfaanra bay be’ nib gelan’, ma dabun ni nge pag Jehovah ni nge yal’uweg? Uw rogon nra fanay Jehovah mat’awun ni bod fa en ni ma ngongliy e th’ib ni but’? Faanra ba mo’maw’ rok fa en ni ma ngongliy e th’ib ni nge ngongliy e re miti th’ib ni baadag, ma rayog ni nge dugliy ni nge fal’eg reb nib thil ara nge n’ag fare but’ ma dabki fanay. Ba ga’ ni ma buch e re n’ey ni bochan fa en ni ma ngongliy e th’ib ni but’ e de puluw rogon ni ke ngongliy fare th’ib. Machane Jehovah e gubin ngiyal’ nib puluw rogon ni ma yal’uweg e girdi’ rok. (Deut. 32:4) Faanra dabun be’ ni nge pag Jehovah ni nge yal’uweg ma ir e kireb rok. Ma thilyeg Jehovah rogon ni ma yal’uweg e girdi’ ni be yan u rogon ni yad be fol ko fonow. Faanra fol e girdi’ rok Jehovah ma rayog ni nge fanayrad. Ni bod ni piin Kristiano ni kan dugliyrad e yad e “piin ni be runguydad” ‘ni yima fanay ko tin ni ba ga’ fan ban’en.’ Machane girdi’ ndubrad ni ngar folgad ko fonow rok Got e ra “dag e damumuw” rok ngorad ma dabkiyog ni nge fanayrad ni ngar rin’ed ban’en.​—Rom. 9:19-23.

6, 7. Mang e rin’ David nge Saul ni Pilung u nap’an ni fonownagrow Jehovah?

 ⁶ Reb e kanawo’ ni ma gagiyegnag Jehovah e girdi’ riy e u daken e fonow ni ma pi’ ara ma yal’uwegrad. Am lemnag rogon ni ke yal’uweg Jehovah e fa gal nsom’on e pilung nu Israel ni aram Saul nge David. Nap’an ni par David nge Bath-sheba ni ppin rok be’ me yib e gafgow ngak nge tabinaw rok. Yugu aram rogon nib pilung David, machane Jehovah e ke ginang. Ke l’og Got Nathan ni profet ni nge fonownag David nib gel. (2 Sam. 12:1-12) Ere, mang e rin’ David? Riyul’ ni ke kalngan’ ko n’en ni ke rin’ nib kireb. Ma bochan e re n’ey, ma ke n’ag Jehovah fan e kireb rok.​—Mu beeg e 2 Samuel 12:13.

 ⁷ Saul ni Pilung e ba thil, ya nap’an ni fonownag ma dabun ni nge fol. I l’og Jehovah  Samuel ni nge yog ngak Saul ni Pilung ni nge thang gubin piyu Amalekite nge gamanman rorad. Machane, de fol Saul ko n’en ni yog Jehovah. Ya, de thang e fan rok Agag ni Pilung, me fek e tin th’abi fel’ ko fapi gamanman. Mang fan? Dabisiy ni ke rin’ ya nge yag ni ngan pining e sorok ngak. (1 Sam. 15:1-3, 7-9, 12) Ma aram me l’og Jehovah Samuel ni nge fonownag Saul. Susun ni nge fol Saul ko fonow ni ke pi’ Jehovah ngak, miki fel’ u wan’ ni be gay Jehovah rogon ni nge yal’uweg. Machane, dabun Saul ni nge thil. I lemnag nib puluw fan ni nge dabi fol ko n’en ni be yog Jehovah ngak ni nge rin’. Ya yog ni nge maligachnag fapi gamanman ni aram e ke pi’ ni tow’ath ngak Jehovah. Ere, daki fel’ Saul u wan’ Jehovah, ma aram me kireb e tha’ u thilrow.​—Mu beeg e 1 Samuel 15:13-15, 20-23.

8. Mang e rayog ni ngad filed rok piyu Israel u nap’an ni be yal’uwegrad Jehovah?

⁸ Boor e kanawo’ ni ke pi’ Jehovah ngak e pi nam ni nge yag ni ngar folgad rok. Tomuren ni chuweg Jehovah piyu Israel ni nge dab kur manged sib u Egypt ko duw ni 1513 u m’on ni nge yib Kristus, ma aram mar manged e girdi’ rok. Me micheg Got nra yal’uwegrad. Machane, de fol e pi girdi’ nem rok, ma aram ur ululgad i ngongliy e kireb. Ra uned i tayfan e pi got ni googsur ko pi nam u toobrad. Boor yay ni l’og Jehovah e pi profet rok ni ngar ayuweged piyu Israel, ya nge yag ni ngar thilyeged e ngongol rorad, machane der folgad rok fapi profet. (Jer. 35:12-15) Ma bochan der folgad ma aram me gechignagrad Jehovah nib gel. Piyu Assyria e kar chamgad  ngak fa ragag i ganong ni bay ko lel’uch u Israel mar gelgad. Ma nga tomuren, me cham piyu Babylon ngar gelgad ngak fa gal ganong ni bay ko yimuch nu Judah. Bay ban’en nib ga’ fan nrayog ni ngad filed ko n’ey. Ra be yal’uwegdad Jehovah ma kemus rogon nra yib angin ngodad e ngad folgad ko pi fonow rok.

9, 10. Mang e rin’ piyu Nineveh u nap’an ni ginangrad Jehovah?

⁹ Ke bing Jehovah e kanawo’ ngak e girdi’ ni Assyria ni yad ma par ko fare mach nu Nineveh ni ngar thilyeged e ngongol rorad. Ya yog ngak Jonah ni gaar: “Mu fal’eg rogom ngam man ko fare binaw ni ba ga’ ma pire’ e girdi’ riy, ni er yu Nineveh, ngam welthin nib togopluw ngay; kug nang feni kireb e girdi’ riy.” Ere, ke dugliy Jehovah ni thingari gothey yu Nineveh ya rib gel e kireb ko ngongol ko girdi’ u rom.​—Jonah 1:1, 2; 3:1-4.

¹⁰ Ma nap’an ni yog Jonah ngak e girdi’ ko re binaw nem e n’en ni ke yog Jehovah, me “mich Got u wan’ e girdi’ nu Nineveh.” Yad urngin ni yad baadag ni ngar daged ni kar kalgadngan’rad, ere kar paged e abich, ma ron’ed e mad ni tutuw. Mus ngak e en ni pilung ni “sak’iy u tagil’ nga lang, me luf madan e pilung u daken, me yin’ e mad ni tutuw me yan i par nga fithik’ e awat.” Piyu Nineveh e kar paged yad ni nge yal’uwegrad Jehovah, ma aram mar kalgadngan’rad. Ma angin ni yib riy e daki gothey Jehovah e re mach nem.​—Jonah 3:5-10.

11. Mang e kad filed ko ngongol rok Jehovah ngak piyu Israel nge piyu Nineveh?

¹¹ Yugu aram rogon ni piyu Israel e yad e girdi’ rok Got, machane kub t’uf ni nge gechignagrad. Ma piyu Nineveh e gathi yad e girdi’ rok Jehovah, machane nap’an ni gay rogon ni nge yal’uwegrad mar folgad. Ma aram fan ni runguyrad, me dugliy u wan’ ndabi thangrad. Jehovah e der ma laniyan’. Ma turguy e gechig rok e girdi’ ni be yan u rogon e ngongol rorad.​—Deut. 10:17.

12, 13. (a) Mang fan ni ma thilyeg Got e n’en ni ke dugliy ni nge rin’ ni be yan u rogon e ngongol ko girdi’ u nap’an nra yal’uwegrad? (b) Mang e be yip’ fan ni ke kalngan’ Jehovah, ma ke thilyeg e n’en ni ke dugliy ni nge rin’ ngak Saul nge ngak piyu Nineveh?

¹² M’agan’ Jehovah ngay ni nge thilyeg e n’en ni ke dugliy ni nge rin’ ngak boch e girdi’ ni faan yad ra thilyeg e ngongol rorad. Ni bod ni be yog e Bible ngodad ni ke kalngan’ Jehovah ni ke mel’eg Saul ni nge mang pilung nu Israel. (1 Sam. 15:11) Ma nap’an ni kalngan’ e girdi’ nu Nineveh, mar talgad ni dakur ngongliy ban’en nib kireb, ya be yog e Bible ni gaar: “Ma aram me thilyeg [Got] laniyan’ nge daki pag fare riya’ nge yib ngorad ni bod rogon ni yog ni bay rin’.”​—Jonah 3:10.

¹³ Faanra be yog e thin ko Bible ni ke “kalngan’” Jehovah, ma be yip’ fan ni ke thilyeg rogon ni i lemnag rarogon be’ ara ke thilyeg e n’en ni ke dugliy ni nge rin’. Immoy ba ngiyal’ nib fel’ Saul u wan’ Jehovah. Machane, nap’an ndaki fol Saul ko pi motochiyel rok Jehovah, ma aram me n’ag. Ma re n’ey ni buch e gathi e bochan ni ke oloboch Jehovah u nap’an ni mel’eg Saul ni nge mang pilung, ya bochan ndaki fol Saul. Nap’an ni kalngan’ piyu Nineveh, mab m’agan’ Jehovah ngay ni nge thilyeg e n’en ni ke dugliy ni nge rin’ ngorad!

14. (a) Mang e ma fanay Jehovah e ngiyal’ ney, ya nge yag ni yal’uwegdad? (b) Mang e susun ni ngad rin’ed u nap’an ni be yal’uwegdad Jehovah?

¹⁴ Ngiyal’ ney e ma fanay Jehovah e thin rok u Bible nge ulung rok ni nge yal’uwegdad. (2 Tim. 3:16, 17) Ma susun ni ngad felfelan’gad ko pi fonow ni yima pi’ ngodad u daken e thin nge ulung rok. Yugu demtrug e ngiyal’ ni kad uned ko taufe ara urngin e pi tow’ath ni bay rodad u lan e ulung, mab  t’uf ni ngad ululgad ngad folgad ko pi fonow rok Jehovah. Ma gad ra fol u rogon ni be yal’uwegdad Jehovah, ma rayog ni ngad manged e girdi’ nib fel’ u wan’.

15, 16. (a) Uw rogon e lem rok be’ u nap’an ni kan chuweg e tow’ath rok u lan e ulung? Mu weliy boch. (b) Mang e rayog ni nge ayuwegdad u nap’an ni kad tamra’gad ko ngiyal’ ni kan fonownagdad?

¹⁵ Uw rogon ni ma yal’uwegdad Jehovah? Ma fil ngodad e pi n’en ni baadag ni ngad rin’ed, ma aram me yal’uweg lanin’dad. Ma yu ngiyal’ mab t’uf ngan fonownagdad nib gel ni bochan ni kad rin’ed ban’en de puluw. Ma wenegan nra yib e rayog ni ngan chuweg boch e pi tow’ath rodad u lan e ulung. Mu lemnag e n’en ni ke rin’ reb e piilal ni Dennis * fithingan. Kan fonownag nib gel ni bochan boch ban’en ni ke dugliy ni nge rin’ ni bay rogon ko siyobay nde puluw. Uw rogon e lem rok Dennis e re nep’ i nem ni kan weliy u nap’an e muulung ni dabki mang reb e piilal? I weliy ni gowa dakuriy ban’en nib fel’ nga. “Ke pag 30 e duw, ma ke yoor e pi tow’ath rog u lan e ulung. Kug mang reb e pioneer, ma kug un ko maruwel u Bethel, ma kan mel’egeg ni nggu mang reb e ministerial servant, ma aram ma kug mang reb e piilal. Ma ka fin gu pi’ e bin som’on e welthin rog u nap’an reb e district convention. Ere, ke mul e pi tow’ath rog u paag taab yay.” Kari tamra’, ma ke lemnag ko rayog ngki sul ni nge pi’ e ayuw ko ulung bayay.

¹⁶ Ba t’uf ni nge thilyeg Dennis e ngongol rok. Machane mang e n’en ni ayuweg ni nge athamgil u fithik’ e tamra’? Ke guy rogon ni nge fil e Bible, me un ko machib ni gubin e ngiyal’, miki ulul nge un ko gubin e muulung. Ke yib e athamgil nga laniyan’ u nap’an ni pi’ e pi walag e ayuw ngak nge nap’an ni i beeg e pi babyor ko ulung. Me yog ni gaar: “Fare article ni ‘Did You Once Serve? Can You Serve Again?’ e bod bangi babyor ni be pi’ e fulweg ko meybil rok.” Ke fil Dennis ban’en ko fare article nrayog ni nge fanay e tayim rok ni nge gelnag e tha’ u thilrow Jehovah. Ma aram me yib angin e fonow ni kan pi’ ngak, me tomuren boch e duw miki mang reb e ministerial servant bayay.​—The Watchtower August 15, 2009.

17. Fare yaram ni ngan tharbog be’ ko ulung e u rogon nrayog ni nge ayuweg faanem ni nge sul? Mu weliy.

¹⁷ Yira tharbog be’ ko ulung ma ireram reb e kanawo’ ni ma fanay Jehovah ni nge yal’uwegdad. Re n’ey e ra ayuweg fare ulung ni nge dabi af e ngongol rok faanem nib kireb ngorad, maku rayog ni nge ayuweg fa en ni ke ngongliy e denen ni nge kalngan’. (1 Kor. 5:6, 7, 11) Robert e ke gaman 16 e duw ni kan tharbog ko ulung, ma gallabthir rok nge pi walagen e ra folgad ko fare fonow u Bible, ma da ur chaggad maku da ur nonad ngak. Ke yan in e duw ni ke sul ko ulung, mab fel’ rogon ni be mon’og. Me weliy ni ku reb i fan ni ke sul ko tin riyul’ u tomuren boor e duw e bochan ni siyeg girdien e tabinaw rok ni ngar chaggad ngak. I yog ni faanra i tay girdien e tabinaw rok buchuuw e tayim ni ngar chaggad ngak ara ra fithed ko ke uw rogon, ma dabi tawrengnagrad nib gel ma dabi athamgil ni nge sul. Ma ra n’ey e ke ayuweg ni nge adag ni nge sul ngak Jehovah nge girdi’ rok.

18. Mang e susun ni ngad rin’ed u nap’an nra yal’uwegdad Got?

¹⁸ Sana de t’uf ni ngan fonownagdad ni aray rogon. Machane ba t’uf ni ngad lemnaged ko mang e ngad rin’ed u nap’an nra fonownagdad Got. Mang e gad ra rin’? Gur, gad ra fol ko fonow ni bod e n’en ni rin’ David? Ara dab da folgad ni bod rogon Saul? Jehovah e ir fa en ni ma Ngongliy e Th’ib ni but’ ni ir e Chitamangidad. Dab da paged talin ni “Somol e ma yal’uweg e piin ni yad ba t’uf rok, ni bod rogon ba matam ni ma yal’uweg be’ ni fak ni ba felfelan’ ngak.” Ere, gubin e ngiyal’ ni ngam pag Jehovah ni nge yal’uwegem.​—Prov. 3:11, 12.