Rogon Nrayog ni Ngam Ayuweg e Bitir Rom

Ri in i gadad e m’agan’ ngay ni nge fal’eg i lemnag murung’agen e piin bitir ni yima kolrad u fithik’ e yargel. Ra lemnag e piin ni gallabthir e re n’ey, ma ireray ban’en nri ma magawonnag lanin’rad. Mokol bitir u fithik’ e yargel e ban’en ni yima rin’ e ngiyal’ n’ey nrib gel e kireb riy, ma ma magawonnag e yafos rok e piin bitir. Gur, rib ga’ fan ni ngan fal’eg i lemnag e re n’ey? Uw feni ga’ fan u wan’um ni ngam ayuweg e bitir rom? De gel e maruwel riy ni ngan fil murung’agen e piin bitir ni yibe kolrad u fithik’ e yargel, ya faan yira nang murung’agen e re n’ey ma rayog ni ngan ayuwegrad.

Dab mu pag e pi n’ey ni be buch ni nge talegnem ni nge dab kum lemnag e re magawon ney. Yugu aram rogon ni ga be lemnag ndabiyog ni ngam ayuweg e bitir rom, machane fin nra yoor e duw mfin nra nang e bitir rom e pi n’en ni ga manang. Bochan ni ke yan boor e duw, ma ke yoor ban’en ni kam nang, ma boor ban’en ni ke buch rom, ma ke yoor e gonop rom. Faanra ngam ayuweg e bitir rom nib fel’ rogon, mab ga’ fan ni ngam maruwel ko pi n’en ni kam nang. Gad ra weliy dalip e kanawo’ u rogon nrayog ni nge ayuweg e piin gallabthir e bitir rorad riy. Baaray e pi n’em: (1) Gur e som’on ni ngam ayuweg e bitir rom ni nge dab ni kol u fithik’ e yargel. (2) Mu weliy ngak e bitir rom e pi n’en nib t’uf ni ngar nanged u murung’agen e par ko pumoon nge ppin nge (3) rogon ni ngam fil ko bitir rom boch ban’en nrayog ni nge rin’ ni nge ayuweg ir.

Gur e Som’on ni Ngam Ayuweg e Bitir Rom, Fa?

Piin ni gallabthir e ba milfan ngorad ni ngar ayuweged e bitir rorad rok e piin ni ma mokol bitir u fithik’ e yargel, ma gathi piin bitir e milfan ngorad ni ngar rin’ed e re n’ey. Ere piin gallabthir e som’on ni ngar nanged murung’agen e re n’ey. Ba t’uf ni ngam nang ko mini’ e ma mokol bitir u fithik’ e yargel nge rogon ni ma rin’ e re n’ey. Ba ga’ ni ma lemnag e piin ni gallabthir ni piin ni ma rin’ e biney e ngongol e gathi girdi’ u lan e tabinaw ni yad ma gay boch e kanawo’ u rogon ni ngar iringed e bitir mar koled u gelngirad. Riyul’ ni bay e miti girdi’ ney. Ba ga’ ni yima weliy murung’agen e pi girdi’ nem ko news. Machane sogonap’an 90 pasent ko pi bitir nem ni yima kolrad u fithik’ e yargel e yad manang e en ni ma rin’ e binem e ngongol ngorad ma be pagan’rad ngak.

Riyul’, ni dabum ni ngam lemnag ni buguli yoror rom, fa reb e sensey fa be’ ni ma ayuweg e m’ar, fa be’ ni ma fil rogon e gosgos ko bitir ara reb e girdi’ rom e ra adag ni nge kol e bitir rom u fithik’ e yargel. Bin riyul’ riy e gathi gubin e girdi’ ni yad ma rin’ e biney e ngongol. Machane, ku dab mu lemnag ni dabki pagan’um ngak e girdi’ ko gin ni ga be par riy. Bin riyul’ riy e faan ga ra nang e n’en ni ma rin’ be’ ni ma mokol bitir u fithik’ e yargel, ma rayog ni ngam ayuweg e bitir rom.​—Mu guy fare kahol ni bay ko page 6.

Ga ra nang e pi ban rok e en ni ma mokol bitir u fithik’ e yargel, ma ga ra nang rogon  ni ngam ayuweg e bitir rom. Ni bod ni faanra bay be’ ni kam guy nib ga’ ni baadag ni be tay e tayim ni fan ko piin bitir ko bin ni nge tay e tayim ni fan ko piilal e ke nameg ni nge pi’ e tow’ath ko bitir rom, ara be ognag ir ni nge par ko bitir rom ara baadag ni nga ranow nga bang ni yigoo yow, ma mang e ga ra rin’? Ere, thingar mu lemnag ni cha’nem e ir be’ ni ma mokol bitir u fithik’ e yargel? Danga’. Dab mu gur ngam lemnag ban’en ni aray rogon. Dariy ban’en nib kireb ko biney e lem. Machane dabisiy nra ayuwegem ni ngam par ni ga be tiyan’um. Be gaar e Bible: “Be’ nib balyang e yug demtrug ban’en ma ra mich u wan’; ma girdi’ nib tamilangan’ e ri ma fal’eg i yaliy ban’en.”​—Proverbs 14:15.

Dab mu pagtalin ni faanra bay ban’en ni ka nog ni gowa ban’en ndabiyog ni nge riyul’ ma dabisiy nde riyul’. Mu fal’eg i yaliy rarogon e en ni be yog ni baadag ni nge par ko bitir rom. Mag tamilangnag ngak ni ka ga ra sul ngam guyrow. Melissa nge Brad e bay dalip e pagal ni fakrow, ma yow ma tiyan’row u nap’an nra par reb i fakrow rok be’ nib piilal. Nap’an ni be fil e bitir rorow rogon e musik u tabinaw, me yog Melissa ngak faen ni be fil e musik ni gaar: “Bay ug sul ngguymew.” Yira lemnag rogon ni be tiyan’ Melissa nge Brad ma gowa ba pag rogon, machane yow baadag ni ngar ayuwegew e bitir rorow ni nge dabi buch ban’en rorad ko bin ni nge tomur mar kalgowngan’row.

Mu athamgil ngam un ko pi n’en ni be rin’ e bitir rom, mag nang ko mini’ e piin ni yad be chag nge pi n’en ni be rin’ u skul. Mag guy rogon ni ngam nang murung’agen e yan rorad boch e fager rok nga bang ara boch e bitir ni yad nga skul. Be’ ni ma ayuweg e piin ni ma kireb lolugrad e 33 e duw ni par ni be ayuweg e pi girdi’ nem e yog ni gomanga i tiyan’ e piin gallabthir ko bitir rorad ma dabiyog ni ngan kolrad u fithik’ e yargel. I yog e thin rok be’ ni ma kol e bitir u fithik’ e yargel ni gaar: “Piin gallabthir e gowa yad be pi’ e bitir rorad ngomad. . . . Kar momnaged ngog ni nggu kol e bitir rorad u fithik’ e yargel.” Pi girdi’ ney e ba ga’ ni yad ma guy rogon ni ngar koled e bitir nib mom ni ngan bannagrad. Piin gallabthir ni yad ma un ko pi n’en ni ma rin’ e bitir rorad e yad ra mo’maw’nag ko girdi’ nib kireb ni nge dab ra koled pi fakrad u fithik’ e yargel.

Ku reb e kanawo’ nrayog ni ngam ayuweg e bitir rom e aram e ngam motoyil ngak nib fel’ rogon. Ba ga’ ndabiyog ni nge yog e piin bitir ni kan kolrad u fithik’ e yargel ya bochan ni yad be tamra’, maku be magafan’rad ko n’en nra rin’ yugu boch e girdi’. Ere, ba fel’ ni ngam motoyil ko bitir rom nib fel’ rogon ya nge yag ni ngam nang ni bay ban’en ni be buch rok. * Ma faanra ke yog e bitir rom ban’en ni bay rogon ni nge magafan’um ngay mab fel’ ni  ngam pi’ e athamgil ngak ni nge yog laniyan’. * Faanra yog fare tir ni dabun ni ngki par ko faen ni be par bitir, mag fith ko mang fan. Faanra yog fare tir ni bay be’ nib piilal ni be rin’ boch ban’en ngak, mag fith ngak ni nge lungum: “Mang e n’en ni be rin’ ngom?” Faanra ke yog fare tir ni kan lalk’iy, mag fith ni nge lungum, “Gin ngan u dowam e kan lalk’iy?” Dab mu gur ngam fek yathin, ya piin ni yad ma kol e bitir u fithik’ e yargel e yad ma yog ko bitir ni dariy be’ nra mich u wan’ e n’en ni yad ra yog, mab ga’ ni riyul’ e re n’ey. Ere faanra kan kol reb e bitir u fithik’ e yargel, ma ke yog ko gallabthir rok ma thingari mich u wan’row maku susun e dab ra puwan’gow ngak, ya re n’ey e ra momnag ko fare tir ni nge dabki par ma be magawon laniyan’.

Mu Fil ko Bitir Rom Rogon ni Nge Ayuweg Ir

Reb e babyor ni be weliy e thin rok be’ ni ma kol e bitir u fithik’ e yargel e gaar: “Mu pi’ reb e bitir ngog ndariy ban’en ni manang u murung’agen e par ko pumoon nge ppin nrayog ni nggu kol u fithik’ e yargel.” Pi thin ney e be puguran ko piin ni gallabthir ni ngar ayuweged e bitir rorad. Piin ni bitir ndawor ra nanged murung’agen e par ko pumoon nge ppin e ba mom ni ngan bannagrad. Thin ko Bible e be yog ni tamilangan’ nge gonop e rayog ni nge ayuwegdad ko “girdi’ ni yad ma k’aring e oloboch ko n’en ni yad ma yog.” (Proverbs 2:10-12) Gathi ireray e n’en ni ga baadag ni fan ko bitir rom, fa? Bin l’agruw e kanawo’ u rogon ni ngam ayuweg e bitir rom, e dab mu tal ni nge dab kum fil murung’agen e re n’ey nib ga’ fan ko bitir rom.

Machane, uw rogon ni ngam rin’ e re n’ey? Boor e piin gallabthir ni yad ma lemnag ni faan yira weliy murung’agen e par ko pumoon nge ppin ko bitir rorad ma ban’en ni yad ma tamra’ ngay. Sana kub mo’maw’ ko bitir rom ni nge weliy murung’agen e re n’ey ngom. Ere, susun ni ngam athamgil ngam weliy e pi n’ey ko bitir rom. I yog Melissa ni gaar: “Gu tababgow e pumoon rog ni nggu weliyew ko bitir romow fithingan yu yang u dowey u nap’an ni kab bitir. Da ug weliyew fithingan yu yang u dowey nrogon ni ma yog e bitir, ma re n’ey ni gu rin’ew e be dag ngorad ndariy ban’en nib kireb ko yung i n’em u  dowey ara ngan tamra’ ngay.” U tomuren ni kan weliy murung’agen e re n’ey, ma ra mom ni ngan weliy ko bitir murung’agen e girdi’ ni yad ma mokol bitir u fithik’ e yargel. Boor e piin gallabthir ni yad ma yog ko bitir rorad ni bay yu yang u dowrad ni ngan tay nib mith ndariy be’ ni nge yan ngay.

Heather ni ka fin ni mu’ i weliy murung’agen e yog ni gaar: “I gag nge pumoon rog ni Scott e kug tamilangnagew ko bitir romow ni gin’em u dow e nge tay nib mith, ma gathi ba ta gosgos. Ma dabi fafel be’ ngay, ma gathi tirok Nina’ nge Papa’, maku gathi tirok e togta. Ere, nap’an ni gamow ra fek i yan ko tafalay, mab t’uf ni nggu weliyew fan ngak ni nge skengnag togta e gin’em u dow ko bay e m’ar rok fa dariy.” Bay e ngiyal’ ni nge tay fa gallabthir e tayim ni ngar weliyew ngak e bitir rorow e tin nib t’uf ni nge nang u murung’agen e pi n’ey, ma ngkur piew e athamgil nga laniyan’ fare tir nrayog ni nge non ngorow nfaanra ke math be’ ngak u reb e kanawo’ nde puluw. Girdi’ ni yad ma fil murung’agen rogon ni ngan ayuweg e piin bitir maku yad ma fil murung’agen e piin ni yad ma mokol bitir u fithik’ e yargel e yad be pi’ e athamgil nga laniyan’ gubin e gallabthir ni ngkur weliyed ko bitir rorad murung’agen e pi n’ey u taabang.

Boor e girdi’ ni kar pirieged ni fare babyor ni Learn From the Great Teacher * e rayog ni nge ayuwegey ko biney e magawon. Guruy ni 32 ni kenggin e “How Jesus Was Protected” e bay e thin riy nrayog ni nge fal’eg laniyan’ e piin bitir u murung’agen e piin ni yad ma mokol bitir u fithik’ e yargel nge rogon feni rib ga’ fan ni ngan ayuwegey ko re magawon ney. I yog Melissa ni gaar: “Re ke babyor ney e ke ayuwegmow u rogon ni nggu weliyew e pi n’ey ko bitir romow.”

Ngiyal’ ney e ba t’uf ni nge nang e piin bitir ni bay e girdi’ ni yad baadag ni ngar mathgad ngorad u reb e kanawo’ nde puluw ara ku yad baadag ni nge rin’ e bitir e re n’ey ngorad. Dariy rogon ni nge rus e piin bitir ara nge dabki pagan’rad ngak urngin e piilal ni bochan e re magawon ney. I yog Heather ni re n’ey e: “Reb e fonow nrayog ni nge ayuwegrad ni nge dabi buch ban’en rorad. Ma re n’em e taareb u boor e fonow, ma boor ko pi fonow ney e de l’ag rogon ko mokol bitir u fithik’ e yargel. Re n’ey e de k’aring e marus ko bitir rog.”

Nap’an ni ga ra skulnag e bitir rom mab t’uf ni ngam ayuweg ni nge nang nib ga’ fan ni nge fol ko motochiyel. Rogon ni ngam fil ko bitir rom ni nge fol e ban’en nib mo’maw’ mab ga’ fan. (Kolose 3:20) Machane ku rayog ni nge pag rogon e re n’ey. Faanra kan fil ngak reb e bitir ni gubin ngiyal’ ni nge non be’ nib piilal ma nge fol riy, ni yugu demtrug ko mang e ra buch, ma re n’ey e ra mom ni ngan kol fare tir u fithik’ e yargel. Piin ni yad ma mokol bitir u fithik’ e yargel e yad manang e miti bitir nem. Piin ni gallabthir ni yad ba gonop e yad ra fil ko bitir rorad ni gathi urngin ban’en nra yog e girdi’ mab fel’ ni ngar folgad riy. Re n’ey e de mo’maw’ rok e piin ni Kristiano ni ngar rin’ed. Ya be tamilangnag ni: “Faanra ke yog be’ ngom ni ngam rin’ ban’en ni ke yog Jehovah nib kireb, ma dab mu rin’. Mus ngak Nina nge Papa’ ma susun e dab rognew ngom ni ngam rin’ ban’en ni dabun Jehovah. Faanra ke rin’ be’ ban’en ngom nib kireb, ma demtrug e ngiyal’ nrayog ni nga mog ngak Nina’ ara Papa’.”

Mu guy rogon ni nge nang e bitir rom ni dariy be’ ni nge yog ngak ni nge mithag ban’en ni kan rin’ ngak nib kireb. Mog ngak fare tir ni gubin ban’en ni nge buch rok ma thingari yog ngom. Ma yugu demtrug e n’en ni ka nog ni nge k’aring e marus ngak ara ka nog ni ir e ke rin’ ban’en nib kireb, ma gubin  ngiyal’ nib fel’ ni nge yan i yog ngak Nina’ nge Papa’ murung’agen. Pi n’ey ni ga be weliy ko bitir rom e susun ni dabi k’aring e marus ngak. Rayog ni ngam tamilangnag ngak ni gathi gubin e girdi’ nra lemnag ni nge rin’ e miti ney e ngongol ni bod ni nge math nga yu yang u dowey ni susun ni dab ni math ngay ara nge yog ngak reb e bitir ni nge th’ab e motochiyel rok Got ara nge yog ngak fare tir ni nge mithag ni dabi yog ni kan rin’ ban’en nib kireb ngak. Pi thin ney u murung’agen e girdi’ ni yad ma mokol bitir u fithik’ e yargel e boch ban’en ni yibe puguran, ma rayog ni ngan taarebrogonnag nga boch ban’en ni yima yog u m’on riy, ya nge gomanga ke yik’ reb e naun ma yimanang rogon ni ngan ayuwegey.

Mu Fil ko Bitir Rom Boch e Kanawo’ u Rogon ni Nge Ayuweg Ir

Gad ra weliy e bin dalip e kanawo’ u rogon nrayog ni nge ayuweg e bitir rom ir u nap’an nra gay be’ rogon ni nge rin’ boch ban’en ngak nib kireb ko ngiyal’ ni yigoo ir. Reb e kanawo’ nrayog ni ngam rin’ e re n’ey riy e bod ni gimew be gosgos. Piin gallabthir e ngar fithed ko “Mang e ga ra rin’ nfaanra . . . ?” ma aram me pi’ fare tir e fulweg ko fare deer. Rayog ni nga mog ni nge lungum, “Mang e ga ra rin’ ni faanra gadow bay u lan reb e kantin ma ra bagadow ma gin ni yan ngay? Uw rogon ni ga ra piriegeg?” Sana fulweg ko fare tir e gathi ireram e n’en ni ga be athapeg ni nge yog, machane rayog ni ngam ayuweg u nap’an ni ga ra fith yugu boch e deer ngak, ni bod e “Rayog ni ngkum lemnag yugu reb e kanawo’ u rogon ni ngam rin’ e re n’ir ni dariy ban’en nra buch rom?”

Rayog ni ngam fith boch e deer ni aray rogon ko fare tir ni nge lemnag ko mang e n’en th’abi fel’ ni nge rin’ ni faanra gay be’ rogon ni nge math ngak u reb e kanawo’ nde puluw. Faanra ke magawon laniyan’ reb e bitir ni bochan e pi deer ni kam fith ngak, ma rayog ni ngam weliy ngak e n’en ni ke buch rok reb e bitir. Ni bod ni: “Be par reb e buliyel rok reb e pumoon ni girdi’ rok ni baadag daken, me chel e re pumoon nem nge math nga bang u dow fare tir nib mith. Mang e ga be lemnag nrayog ni nge rin’ fare tir ni nge ayuweg ir?”

Mang e thingar mu fil ko bitir rom ni nge rin’ u nap’an nra buch ban’en rok ni bod e n’en ni ka fini weliy murung’agen? Rogon ni be yog be’ ni ma yoloy e babyor e gaar: “Fare bugithin ni ‘Danga’’ ara ‘Dab mu rin’ e re n’ir’ ara ‘Mu fan rog!’, pi thin ney ni yira yog e ra k’aring faen ni be lemnag ni nge kol fare tir ni nge tal ni nge dabi rin’ e binem e ngongol.” Mu ayuweg e bitir rom ni nge yan u yaan boch ban’en nrayog ni nge rin’ ya nge yag ni nge non nib ga’ laman, me chuw nib papey, me yib i yog ngom e n’en ni ke buch rok. Reb e bitir ni ke nang e n’en ni kan fil ngak e rayog ni nge yan in e wik ara in e pul me pagtalin. Ere, ba t’uf ni ngan sul u daken e re n’ey ni boor yay.

Urngin e piin ni yad ma ayuweg fare tir, nib muun e chitamangin ngay ara reb e pumoon ni ke leengiy e chitiningin fare tir ara ku boch e pumoon ni girdi’ rok e ba t’uf ni ngar uned ko fare tir ngar weliyed murung’agen e pi n’ey u taabang. Mang fan? Ya bochan ni pi girdi’ ney e yad be micheg ko fare tir ni dariy ba ngiyal’ ni yad ra rin’ e biney e ngongol ngak. Rib gel e kireban’ riy, ya miti ney e ngongol e ba ga’ ni yima rin’ u lan e tabinaw. Bin migid e article e ra weliy rogon nrayog ni ngam ayuweg e tabinaw rom ni nge par ni bay e pagan’ riy u lan e re fayleng nib kireb ney.

[Boch e thin nra tamilangnag murung’agen]

[Blurb ko page 5]

Gur e som’on ni ngam ayuweg e bitir rom

[Blurb ko page 7]

Mu fil ngak e bitir rom murung’agen e par ko pumoon nge ppin

[Blurb ko page 8]

Mu fil ko bitir rom boch e kanawo’ u rogon ni nge ayuweg ir

[Sasing ko page 5]

Mu athamgil ngam un ko pi n’en ni be rin’ e bitir rom

[Sasing ko page 7]

Dab mu pag ni nge dab mu fil murung’agen e par ko pumoon nge ppin ko bitir rom

[Sasing ko page 8]

Mu fil ko bitir rom rogon ni nge par nib mudugil ni faanra be gay be’ rogon ni nge kol u fithik’ e yargel

[Kahol ko page 4]

Mokol Bitir U Fithik’ E Yargel​—magawon U Ga’ngin Yang E Fayleng

Nap’an e duw ni 2006 ma secretary-general ko United Nations e ke weliy u nap’an e UN General Assembly murung’agen reb e report ni ke fal’eg be’ nib pumoon ni ma maruwel ko UN ni murung’agen e piin nib bitir ni yima gafgownagrad u ga’ngin yang e fayleng. Rogon ni bay ko re report nem e fa binem e duw ni ke yan e sogonap’an 150 milyon e piin nib ppin nge 73 milyon e piin nib pagal ni dawori gaman 18 e duw rorad ni kan “towasariyrad ni ngar uned ko par ko pumoon nge ppin.” Yira gin nga urngin e pi n’ey ni ke buch machane rogon ni be tamilangnag fare report e: “Ku boor e piin nib bitir ni kan kolrad u gelngiy.” Boch e pi report ney ni kan fal’eg u 21 e binaw u fayleng i yan e be tamilangnag ni gonap’an 36 pasent ko piin nib ppin, ma 29 pasent ko piin pumoon e kan kolrad u gelngiy u nap’an ni ku yad ba bitir. Piin ni ur ngongliyed e biney e ngongol e ba ga’ ni girdi’ u lan e tabinaw!

[Kahol ko page 6]

Kanawo’ U Rogon Ni Yima Waliy E Piin Bitir

Be’ ni ma mokol bitir u fithik’ e yargel e ba ga’ ndabi towasariy e piin ni ke lemnag ni nge rin’ e biney e ngongol ngorad. Ya sana ra lemnag ni nge rin’ u reb e kanawo’ ni buchuuw ma buchuuw. Som’on e ma guy rogon reb e bitir nib mom ni ngan bannag, ma ma pagan’ fare tir ngak, ere ba mom rok ni nge yog e n’en ni nge rin’. Bin migid e ra mel’eg reb e bitir ni ba adag daken ni nge rin’ boch ban’en ngak. Maku rayog ni nge gay rogon boch ban’en ni nge rin’ ya nge yag ni nge pagan’ e gallabthir ko fare tir ngak. Piin ni ma mokol bitir u fithik’ e yargel e ba ga’ ni yad ba cheg i guy rogon ni ngan lemnag nriyul’ nib ga’ fan e bitir nge gallabthir rorad u wan’.

Ma ra munmun ma aram e nge tabab faen ni ma mokol bitir u fithik’ e yargel ni nge rin’ boch ban’en ko fare tir ni be m’ug riy ni be t’ufeg, ni bod ni be gosgos ngak ma be lalk’iy. Rayog ni nge pi’ boch e tow’ath ko fare tir, ma be guy rogon ni nge un fare tir ngak ya nge palog ko pi fager rok nge pi walagen nge gallabthir rok. Bay ba ngiyal’ nrayog ni nge yog ko fare tir ni nge dabi yog boch ban’en ko gallabthir rok ni bod e tow’ath ni kan pi’ ngak ara ka ranow nga bang ni goo yow. Pi n’ey ni be rin’ e aram boch e kanawo’ ni be gay rogon ni nge kol fare tir. Ma nap’an nra pagan’ fare tir nge gallabthir rok ngak, ma aram ma ke mab e kanawo’ ngak ni nge rin’ e re n’ey.

Rayog ni nge rin’ e re n’ey u reb e kanawo’ nib mith, ko bin ni nge rin’ u fithik’ e towasar. Rayog ni nge pug e tafinay rok reb e bitir u murung’agen e par ko pumoon nge ppin, ma ra yog ni ir reb e “sensey” ara ra yog ngak fare tir ni bay reb e “gosgos ni ngar rin’ew ni yugu ba thil” ni yigoo yow e yow manang. Ku rayog ni nge dag yaan e ngongol ko puwlag ni nge guy fare tir ya nge lemnag fare tir ni miti ney e ngongol e ban’en ni ku yima rin’.

Faanra ke yag rok ni nge kol fare tir u fithik’ e yargel, ma aram ma ra guy rogon ni nge dabi yog fare tir e n’en ni kan rin’ ngak. Boor e kanawo’ nra rin’ e re n’ey riy, ni bod nra k’aring e marus ko fare tir, me yog ni fare tir e ir e ba kireb. Ni bod nrayog ni nge yog ni gaar: “Gur e kireb rom. Da mog ngog ndab gu rin’.” Ku rayog ni ngki gaar: “Faan ga ra yog ko gallabthir rom, ma yow ra yog ko police ngan non’eg nga kalbus, ma dab kun pageg.” Ara rayog ni ngki gaar: “Kemus ni goo gadow e gadow manang. Faan ga ra yog, ma dariy be’ nra mich u wan’ e n’en ni ga be yog. Ma faanra ra nang e gallabthir rom e n’en ni ke buch, ma gu ra gafgownagrow.” Miti girdi’ nem e dariy ba ngiyal’ ni yad ra tal i lemnag e pi n’en nib kireb ni ngar rin’ed ngak e piin bitir.