LUZIAEʼ TALAM U XÍIMBAL. Tu chichnileʼ tsaʼay poliomielitis tiʼ, junpʼéel kʼojaʼanil ku talamkúuntik u péeksik u wíinklil máak yéetel jach pakʼbeʼen. Le oʼolal le yaan 16 años tiʼoʼ pʼáat maʼ tu páajtal u péeksik juntsʼíit u yook. Le koʼolel tuʼux ku meyajoʼ tu yaʼalajtiʼ: «Dios castigartech yéetel le kʼojaʼaniloʼ tumen maʼ ta wuʼuyaj u tʼaan a maamaiʼ». Kex tsʼoʼok u máan yaʼab añoseʼ, Luziaeʼ láayliʼ maʼ tu tuʼubsik le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ.

LE KA TU YOJÉELTAJ DAMARIS YAAN CÁNCER TU POOLEʼ, u papaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «¿Baʼax ta beetaj utiaʼal ka castigartaʼakech beyaʼ? In waʼalikeʼ míin jach kʼaas le baʼax ta beetoʼ le oʼolal táan u castigarkech Dios». Damariseʼ jach lúub u yóol.

Desde úucheʼ le máakoʼoboʼ ku creertikoʼobeʼ le kʼojaʼaniloʼoboʼ junpʼéel u castigo Dios. Le libro ku kʼaabaʼtik Usos y costumbres de las tierras bíblicas ku yaʼalikeʼ desde tu kʼiiniloʼob Jesuseʼ ku creertaʼaleʼ «máakeʼ ku kʼojaʼantal tumen jach yaʼab u kʼeban bey xan u láakʼtsiloʼob, le oʼolal ku castigartaʼal tumen Dios». Le libro La medicina medieval y la peste ku yaʼalik xaneʼ ka máan yaʼab añoseʼ «le máakoʼoboʼ ku tuklikoʼobeʼ le kʼojaʼaniloʼob ku kíimskoʼob yaʼab máakoʼ u castigo Dios». ¿U kʼáat wa túun u yaʼaleʼ le bukaʼaj máakoʼob kíimoʼob yoʼolal le kʼojaʼaniloʼob anchaj Europa teʼ siglo 14 u castigo Dios? ¿Wa chéen junpʼéel virus beet u kʼojaʼantaloʼob jeʼex u yaʼalik le doctoroʼoboʼ? Maʼ xaaneʼ techeʼ taak a wojéeltik wa Dios beetik u kʼojaʼantal máak utiaʼal u castigartik yoʼolal baʼaxoʼob u beetmaj. *

TUKULT LELAʼ: Wa Dios ku castigartik wíinik yéetel kʼojaʼanil bey xan muʼyajileʼ, ¿baʼaxten ka taal Jesús way Luʼumeʼ tu tsʼakaj le kʼojaʼanoʼoboʼ? ¿U kʼáat wa u yaʼal Dioseʼ kʼasaʼan yéetel maʼ toj baʼax ku beetkiʼ? (Mateo 4:23, 24). Jesuseʼ mix juntéen jeʼel u bin tu contra baʼax ku beetik Dioseʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Teneʼ mantatsʼ kin beetik le baʼaxoʼob uts tu tʼaanoʼ» yéetel «jeʼex úuchik u yaʼalikten le Taata ka in beetoʼ bey xan in beetkoʼ» (Juan 8:29; 14:31).

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ toj tuláakal baʼaxoʼob ku beetik (Deuteronomio 32:4). Jeʼex wa yaʼab máakoʼob táan u viajaroʼob tiʼ junpʼéel avioneʼ, Dioseʼ maʼ ken u beet u yúuchul junpʼéel accidente chéen utiaʼal u castigartik juntúul máak kʼasaʼan. Abrahán, juntúul máax tu meyajtaj Dios úuchjeakileʼ, u yojel mix juntéen ken u beet Dios junpʼéel baʼal beyoʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj: «Maʼ tu páajtal a beetik junpʼéel baʼal beyoʼ, le a kíimsik máax minaʼan u siʼipil paʼteʼ yéetel le sipaʼanoʼ» (Génesis 18:23, 25). Le Bibliaoʼ ku yaʼalik xaneʼ Dioseʼ «maʼatech u beetik mix baʼal kʼaas» (Job 34:10-12).

Kéen muʼyajnakoʼoneʼ maʼ unaj k-tuklik wa Dios táan u castigarkoʼon yoʼolal junpʼéel kʼebaniʼ. Le baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ u disipuloʼob yoʼolal juntúul máak síij chʼóopeʼ ku yeʼesiktoʼon maʼ beyoʼ. Letiʼobeʼ tu kʼáatoʼob: «J-Kaʼansaj, ¿máax kʼebanchaj utiaʼal ka síijik chʼóopil le máakaʼ: u taataʼob wa letiʼ?». Jesuseʼ tu núukajtiʼob: «Mix u taataʼob kʼebanchajoʼob, mix le máakaʼ, baʼaxeʼ lelaʼ úuch utiaʼal ka chíikpajak u nukuch meyajoʼob Dios yoʼolal le máakaʼ» (Juan 9:1-3).

U disipuloʼob Jesuseʼ jaʼakʼ u yóoloʼob le ka tu yaʼalaj Jesús mix tiʼ le máak, mix tiʼ u taataʼob anchaj u culpa le baʼax úuchtiʼoʼ. Úuchik u sutik u sáasil le máakoʼ Jesuseʼ tu yeʼesaj maʼ jaaj wa Dios castigartik  máak jeʼex u creertaʼaloʼ (Juan 9:6, 7). Lelaʼ jach ku líiʼsik u yóol le máaxoʼob jach táan u muʼyajoʼob yoʼolal junpʼéel nojoch kʼojaʼaniloʼ.

Le Bibliaoʼ ku kaʼansik:

• «Dioseʼ maʼ tu páajtal u túuntaʼal u yóol yéetel baʼaloʼob kʼaastak, mix letiʼ ku túuntik u yóol máak.» (SANTIAGO 1:13.) Tsʼoʼoleʼ jach maʼ kun xáantaleʼ Dioseʼ yaan u luʼsik le baʼaxoʼob kʼaastak beetik u muʼyaj máakoʼ.

• Jesuseʼ «tu tsʼakaj xan tuláakal le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ» (MATEO 8:16). Le máaxoʼob tu tsʼakaj Jesusoʼ chéen junpʼéel eʼesajil tiʼ le baʼaxoʼob ken u beet maʼ kun xáantal way Luʼumeʼ.

• Dioseʼ «yaan xan u choʼik tuláakal u jaʼil u yichoʼob, maʼ tun yantal kíimil, mix okʼol, mix yaj óolal, mix kʼiʼinamil. Le baʼaxoʼob yanoʼob kaʼachoʼ tsʼoʼok u máanoʼob» (APOCALIPSIS [REVELACIÓN] 21:3-5).

¿Baʼaxten túun yaʼab máak ku muʼyaj tiʼ tuláakal yóokʼol kaab? Wa maʼ Dios beetik u muʼyaj máakeʼ, ¿máax túuniʼ? Lelaʼ yaan k-ojéeltik u núukiloʼob teʼ xook ku segueroʼ.